کوکائین (Cocaine) ماده محرک بسیار اعتیادآوری است که استفاده از آن خطر ابتلا به بیماری‌های جدی و گاهی‌اوقات تهدیدکننده حیات مانند حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد. به‌علاوه، اعتیاد یا اختلال مصرف کوکائین می‌تواند بر روابط شخصی و اجتماعی تاثیر بگذارد. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده هر آنچه که لازم است درباره این ماده مخدر بدانید را در اختیارتان قرار می‌دهیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
فهرست محتوا
کوکائین چیست؟
کوکائین یک ماده مخدر و محرک قوی است که از برگ‌های گیاه کوکا (Coca) در آمریکای جنوبی استخراج و فرآوری میشود. در موارد نادر، این ماده در طی بعضی از جراحی‌ها به عنوان دارو برای بیهوشی تجویز میشود. اما به طور رایج‌تر، افراد از آن برای افزایش انرژی، سرخوشی و هوشیاری استفاده می‌کنند.
کوکائین یک ماده بسیار اعتیادآور است؛ به این معنی که افراد با وجود آگاهی از عواقب منفی، به دنبال این ماده می‌روند و از آن استفاده می‌کنند. راه‌کارهایی برای درمان اعتیاد به Cocaine وجود دارد. اما مصرف‌کنندگان اغلب دوباره دچار لغزش می‌شوند و استفاده از آن را شروع می‌کنند.
کوکائین به صورت یک پودر کریستالی سفید رنگ عرضه میشود که افراد ممکن است به روش‌های زیر از آن استفاده کنند:
- استنشاق از طریق بینی
- مالیدن Cocaine روی لثه‌ها
- حل کردن Cocaine در آب یا مایعات دیگر و تزریق آن به رگ‌ها
- تدخین یا کشیدن Cocaine
احساس سرخوشی ناشی از مصرف کوکائین ممکن است بین ۲۰ دقیقه تا ۲ ساعت طول بکشد. مدت زمان ماندگاری اثرات و شدت آن‌ها به نحوه استفاده شخص از Cocaine بستگی دارد.
بیشتر بدانید: شیره تریاک
تفاوت کوکائین با سایر مخدرها یا ترکیبات محرک
مواد مخدر یا محرک تاثیرات متفاوتی بر بدن و ذهن انسان دارند و هر یک به روش خاصی سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. شناخت تفاوت‌های اساسی این مواد به درک بهتر عملکرد آن‌ها کمک می‌کند. در ادامه تفاوت Cocaine را با سایر مواد بررسی می‌کنیم:
- فرق کوکائین با تونی: هر ۲ ماده جزء مخدرها طبقه‌بندی می‌شوند. تونی به شکل پودر یا قرص عرضه میشود و اثرات آن ممکن است تا چند ساعت ادامه داشته باشد. Cocaine قوی‌تر است، اما اثر آن برای مدت زمان کوتاه‌تری دوام دارد.
- فرق کوکائین و هروئین: هروئین از فرآوری مرفین به دست می‌آید و بسته به درجه خلوص به شکل پودر سفید تا قهوه‌ای عرضه میشود (نوع سفید آن خالص‌تر است). این ماده فعالیت سیستم عصبی را کاهش می‌دهد و باعث تسکین درد میشود. در مقابل، Cocaine از گیاه کوکا به دست می‌آید و محرک سیستم عصبی است.
- فرق کوکائین با آمفتامین: آمفتامین به صورت شیمیایی تولید شده و به شکل قرص، کپسول یا پودر عرضه میشود. آمفتامین در مقایسه با Cocaine توهم‌زایی شدیدتر و طولانی‌تری ایجاد می‌کند، اما ترک آن راحت‌‌تر است.
- فرق کوکائین و کافئین: هر ۲ ماده باعث تحریک سیستم عصبی می‌شوند. اثرات کافئین ملایم‌تر و طولانی‌تر است؛ در حالی که اثرات Cocaine قوی‌تر است و برای مدت زمان کوتاه‌تری دوام می‌آورد.
بیشتر بدانید: ماری جوانا چیست؟
اثرات کوکائین بر بدن؛ مصرف کوکائین چه حسی میده؟
هنگامی که افراد Cocaine مصرف می‌کنند، فشار خون آن‌ها بالا می‌رود و قلب‌شان تندتر می‌زند. ممکن است خویشتن‌داری در انجام کارهایی مثل خرج کردن پول زیاد برای چیزهایی که واقعا به آن‌ها نیاز ندارند را از دست بدهند. همچنین احتمال دارد احساس خشم یا پارانویا (بدگمانی) به آن‌ها دست بدهد. اما مهم‌ترین اثر Cocaine ، تغییری است که در مغز ایجاد می‌کند و زمینه‌ساز اعتیاد میشود.
مغز انسان برای تجربه شادی سیم‌کشی شده است. این سیستم در مدار یا مسیر پاداش مغز قرار دارد. این بخش از مغز توانایی انسان برای احساس لذت را کنترل می‌کند. وقتی کاری انجام می‌دهید که باعث خوشحالی شما میشود، مغزتان دوپامین ترشح می‌کند. دوپامین باعث میشود حس خوبی پیدا کنید و همیشه به دنبال انجام کارهایی بروید که این حس را در شما ایجاد می‌کنند.
بیشتر بدانید: قرص متادون
بیشتر بدانید: قرص وارنیکلین
مقدار طبیعی دوپامین می‌تواند باعث شادی، هوشیاری و تمرکز شود. اما مقادیر زیاد آن به شما حس قدرت، سرخوشی و انرژی فراوان می‌دهد. وقتی افراد Cocaine مصرف می‌کنند، مغز آن‌ها مقدار زیادی دوپامین آزاد می‌کند. اما این آزادسازی یا انفجار دوپامین به سرعت از بین می‌رود و فرد را در آرزوی بازگشت آن احساسات و خود ماده مخدر باقی می‌گذارد. با ادامه مصرف Cocaine ، مغز به این تحریک عادت می‌کند و نیاز فرد به دوزهای بالاتر و دفعات مصرف بیشتر افزایش می‌یابد.
عوارض کوکائین
مصرف کوکائین با عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت همراه است. در کوتاه‌مدت کوکائین باعث اعتیاد میشود. همچنین ممکن است مشکلات دیگری مثل اوردوز و علائم ترک را ایجاد کند. از عوارض بلندمدت این ماده می‌توان به مشکلات جدی و بالقوه تهدیدکننده حیات مانند نارسایی قلبی، سکته مغزی یا عفونت اشاره کرد.
بیشتر بدانید: گیاه کراتوم
۱. عوارض کوتاه‌مدت
کوکائین یک ماده بسیار قوی است که می‌تواند به سرعت عوارض جدی زیر را ایجاد کند:
اوردوز
اوردوز کوکائین یک عارضه فوری و بالقوه تهدیدکننده حیات است. این اتفاق حتی ممکن است در اولین مصرف رخ دهد. علائم اوردوز شامل موارد زیر است:
- تشنج
- توهم
- هذیان
- رفتار خشونت‌آمیز
- افزایش بیش‌ازحد دمای بدن (هایپرترمی)
- اختلال در ریتم قلب (آریتمی)
- درد قفسه سینه
- مشکل در تنفس
- سرفه خونی
بیشتر بدانید: مواد مخدر شیشه
اعتیاد
کوکائین بسیار اعتیادآور است. یک مطالعه نشان داده است که ۱۵ درصد کسانی که از این ماده استفاده می‌کنند، ظرف ۱۰ سال به آن معتاد می‌شوند. علائم اعتیاد عبارتاند از:
- کاهش اشتها و کاهش وزن
- آبریزش مداوم بینی
- عفونت مکرر دستگاه تنفس فوقانی
- تغییر در بهداشت شخصی
- اختلال در الگوی خواب به‌ویژه کم‌خوابی
- از دست دادن علاقه به دوستان، خانواده و فعالیت‌های اجتماعی
- بی‌علاقگی به غذا، رابطه جنسی یا سایر لذت‌ها
- تغییرات عاطفی مانند عصبانیت یا بی‌حوصلگی بی‌دلیل
- مشکلات روانی مانند افسردگی شدید، پارانویا یا توهم
- بروز علائم ترک در صورت عدم دسترسی به Cocaine
بیشتر بدانید: قرص ال اس دی
مشکلات مرتبط با ترک
به دلیل کوتاه بودن مدت زمان تاثیر Cocaine، افراد معمولا به شدت به مصرف مکرر آن نیاز پیدا می‌کنند. بنابراین زمانی که نمی‌توانند این نیاز را برآورده کنند، ممکن است دچار علائم ترک شوند. از علائم ترک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لرزش عضلات
- سردرد شدید
- خستگی
- مشکل در فکر کردن
۲. عوارض بلندمدت
با گذشت زمان، مصرف Cocaine ممکن است خطر مشکلات پزشکی از جمله موارد بالقوه تهدیدکننده حیات را افزایش دهد. این مشکلات عبارتاند از:
- حمله قلبی
- سکته مغزی
- HIV و ایدز
- هپاتیت C
- پنومونی (ذات‌الریه)
- افزایش تشنج‌های مرتبط با صرع
کوکائین برای مغز مضر است و در طولانی‌مدت باعث تغییر عملکرد آن میشود. به عنوان مثال، مقدار گلوتامات را تحت تاثیر قرار می‌دهد. گلوتامات یک نوروترنسمیتر (انتقال‌دهنده عصبی) است که پیام‌ها را بین سلول‌های عصبی در مغز منتقل می‌کند و در یادگیری و حافظه نقش دارد.
مصرف طولانی‌مدت Cocaine فرآیندهای فکری و توانایی به خاطر سپردن اطلاعات را مختل می‌کند. همچنین ممکن است گیرنده‌های استرس مغز را حساس‌تر کند که این موضوع باعث میشود فرد به موقعیت های استرس‌زا واکنش شدیدتری نشان دهد.
تداخل کوکائین با داروها
این ماده مخدر با داروهای زیر تداخلات شدید ایجاد می‌کند:
- الیگلوستات
- آیوبنگوان
- سیتالوپرام
- دزوونلافاکسین
- ایدلالیزیب
- ایزوکاربوکسازید
- ایواکافتور
- لینزولید
- لورکاسرین
- متیلن بلو
- فنلزین
- پروکاربازین
- ترانیل سیپرومین
- ویلازودون
- ورتیوکستین
ممکن است این مقاله تمام تداخلات دارویی Cocaine را پوشش نداده باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
بیشتر بدانید: عوارض مواد مخدر
روش درمان کوکائین
رفتاردرمانی شناختی (CBT) بهترین روش ترک کوکائین است. در حال حاضر، هیچ دارویی برای ترک این ماده وجود ندارد. اما محققان در حال ارزیابی درمان‌های دارویی هستند تا به افراد کمک کنند مصرف Cocaine را کنار بگذارند.
کلام پایانی
کوکائین یک ماده محرک اعتیادآور است که می‌تواند زندگی شخصی و اجتماعی فرد را تغییر دهد و سلامتی او را به خطر بیندازد. استفاده از این ماده ممکن است روی نحوه عملکرد مغز تاثیر بگذارد و خطر ابتلا به بسیاری از مشکلات پزشکی جدی را افزایش دهد.
سرخوشی ناشی از Cocaine اغلب در عرض چند دقیقه تمام میشود. اما تاثیر مصرف آن می‌تواند ماه‌ها، سال‌ها یا حتی تا پایان عمر باقی بماند. اگر فکر می‌کنید یکی از اطرافیان‌تان از این مخدر استفاده می‌کند، او را تشویق کنید که به دنبال کمک باشد. همچنین با روانشناس یا روانپزشک در مورد بهترین مرکز ترک کوکائین یا برنامه‌ها و خدماتی که برای چنین افرادی در دسترس است، صحبت کنید.
برای این کار می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله روانشناس مشاوره آنلاین داشته باشید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر روانشناس از روانشناس مورد نظر خود نوبت بگیرید. همچنین می‌توانید با روانپزشک آنلاین مشاوره داشته باشید و یا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر روانپزشک از روانپزشک مورد نظر خود نوبت بگیرید. و یا در صورت نیاز با دکتر ترک اعتیاد مشاوره داشته باشید.
سوالات متداول
اگر می‌خواهید بدانید که کوکائین از چی تولید میشه، باید بگوییم که این ماده مخدر از گیاه کوکا به دست می‌آید.
بعضی از ورزشکاران ممکن است از Cocaine برای کاهش درد و خستگی یا افزایش قدرت استفاده کنند. اما این ماده مخدر باعث اعتیاد آن‌ها میشود و خطر مشکلات جدی به‌ویژه حمله قلبی را افزایش می‌دهد.
این ماده به شدت روی کنترل قند خون و مدیریت دیابت تاثیر می‌گذارد. چون احساس گرسنگی را سرکوب و الگوی خواب را مختل می‌کند که این موضوع ممکن است به هیپوگلیسمی (کاهش غیر طبیعی قند خون) منجر شود. همچنین به دلیل تغییر عملکرد مغز باعث میشود فرد علائم هیپوگلیسمی را تشخیص ندهد یا آن‌ها را با اثرات Cocaine اشتباه بگیرد.
منابع: my.clevelandclinic, medlineplus, rxlist
