جوش چانه یک مشکل پوستی شایع است که بسیاری از افراد به‌ویژه در دوران نوجوانی و بزرگسالی با آن مواجه می‌شوند. تولید چربی زیاد در ناحیه چانه، استرس و نوسانات هورمونی از اصلی‌ترین علت جوش چانه هستند. جوش چانه معمولا زمانی به وجود می‌آید که منافذ اطراف چانه به دلیل تولید زیاد چربی، سلول‌های مرده پوست یا آلودگی‌های روزانه مسدود شوند. مسدود شدن منافذ پوست، محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها ایجاد می‌کند که منجر به التهاب و ایجاد جوش یا کیست در ناحیه چانه می‌شود.
با این حال، در نظر داشته باشید عواملی که باعث مسدود شدن منافذ می‌شوند می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند. در ادامه این مقاله از مجله سلامت درمانکده به بررسی عوامل و دلایل بروز جوش چانه می‌پردازیم.
فهرست محتوا
علت جوش چانه از چیست؟
همان‌طور که اشاره شد، جوش‌های چانه ممکن است به‌دلایلی مختلفی روی پوست ظاهر شوند. اصلی‌ترین دلایل بروز جوش روی چانه از نظر تحقیقات پزشکی عبارت‌اند از:
۱. استفاده از محصولات آرایشی و بهداشتی نامناسب
اصلی‌ترین علت جوش چانه در زنان، استفاده از محصولات بهداشتی و آرایشی نامناسب و شیوه‌های نادرست مراقبت از پوست است. استفاده از محصولات آرایشی کومدوژنیک (محصولات مسدود‌کننده منافذ) می‌تواند منافذ پوست را بیشتر مسدود کرده و مشکلات جوش چانه را تشدید کند. علاوه بر این، شستشوی زیاد یا کم پوست می‌تواند تعادل طبیعی آن را بر هم زده و بروز جوش را افزایش دهد.
همچنین لمس مکرر صورت می‌تواند باکتری‌های پوست را منتقل کرده و احتمال بروز جوش چانه را افزایش دهد. شستشوی منظم پوست، استفاده از محصولات غیر کومدوژنیک (Non-comedogenic)، شستن دست‌ها قبل از لمس صورت، استفاده از شوینده‌های حاوی سالیسیلیک اسید (Salicylic Acid) یا بنزوئیل پراکسید (Benzoyl Peroxide) و مرطوب کردن پوست می‌تواند میزان بروز جوش روی ناحیه چانه را کاهش دهد.
بیشتر بدانید: درمان جوش صورت
۲. رژیم غذایی و سبک زندگی
علت جوش زیر چانه و فک می‌تواند رژیم غذایی نامناسب و سبک زندگی نادرست باشد. رژیم‌های غذایی با شاخص گلیسمی بالا (غذاهایی که باعث افزایش سریع قند خون می‌شوند) ممکن است باعث تحریک نوسانات هورمونی شده و این تغییرات هورمونی می‌توانند تولید سبوم (چربی پوست) را افزایش داده و در نتیجه موجب انسداد منافذ پوست شوند.
علاوه بر این، کمبود آب می‌تواند باعث خشکی شده که یکی از عوامل بروز جوش‌های پوستی است. همچنین کمبود خواب نیز می‌تواند باعث افزایش التهاب در بدن و تشدید جوش‌های چانه شود. رعایت یک رژیم غذایی متعادل و بهبود عادات زندگی می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری و مدیریت جوش‌های چانه ایفا کند. برای داشتن یک رژیم غذایی مناسب که به کنترل جوش‌ها کمک کند، توصیه می‌کنیم به متخصص تغذیه مراجعه کنید.
۳. عدم تعادل هورمون‌ها
یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز جوش‌های چانه، تغییرات هورمونی است. این تغییرات می‌توانند در بازه‌های زمانی مختلف مانند قبل از پریودی، بعد از پریودی و در دوران بارداری، منجر به بروز جوش چانه شوند.
الف) علت جوش زدن چانه قبل از پریودی
افزایش سطح هورمون پروژسترون قبل از پریودی منجر به تولید بیشتر چربی در پوست می‌شود. این چربی اضافی ممکن است منافذ پوست را مسدود کرده و منجر به بروز جوش‌های چرکی و التهاب در ناحیه چانه، پیشانی یا سایر مناطق صورت شود.
ب) علت جوش چانه بعد از پریودی
بعد از پریودی، سطح هورمون استروژن افزایش و سطح هورمون پروژسترون کاهش می‌یابد. پس از کاهش سطح پروژسترون جوش‌ها شروع به بهبود می‌کنند. با این حال، در برخی از زنان به‌دلیل ابتلا به اختلالات هورمونی مانند سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) ممکن است جوش‌ها همچنان در ناحیه چانه یا فک باقی بمانند.
پ) علت جوش چانه در بارداری
در دوران بارداری، تغییرات هورمونی بسیاری در بدن رخ می‌دهد که می‌تواند به‌طور قابل توجهی بر سلامت پوست تاثیر بگذارد. در این دوره، هورمون‌های بارداری مانند استروژن و پروژسترون افزایش می‌یابند و این تغییرات می‌توانند تولید چربی در پوست را افزایش دهند و موجب مسدود شدن منافذ پوست و بروز جوش در نواحی مختلف صورت یه‌ویژه چانه، فک و گردن شوند.
بیشتر بدانید: قرص ضد جوش هورمونی
۴. بیماری‌ها و مصرف دارو
مصرف کورتیکواستروئیدها (Corticosteroids) و برخی داروهای روان‌پزشکی ممکن است باعث بروز جوش یا تشدید آن شوند. این داروها می‌توانند تعادل هورمون‌ها و میزان تولید چربی پوست را تغییر داده و تاثیر منفی روی سلامت پوست بگذارند. همچنین بیماری‌هایی مانند اختلالات تیروئید یا بیماری‌های خودایمنی نیز می‌توانند بروز جوش‌های چانه را افزایش دهند.
۵. عوامل محیطی و آلرژن‌ها
عوامل محیطی و آلرژن یکی از مهم‌ترین علل بروز جوش‌های چانه هستند. آلودگی‌های محیطی و آلرژن‌ها می‌توانند موجب مسدود شدن منافذ پوست و ایجاد جوش در ناحیه چانه شوند. علاوه بر این، تغییرات فصلی نیز یکی از دلایل تشدید جوش‌های چانه هستند. یکی دیگر از عوامل موثر در بروز جوش‌های چانه، شیو کردن صورت است.
به عبارت دیگر، شیو کردن و استفاده نادرست از تیغ اصلاح، اصلی‌ترین علت جوش چانه در مردان است. استفاده صحیح از تیغ اصلاح و شوینده‌های ملایم می‌توانند جوش‌های ناشی از شیو کردن را کاهش دهند.
بیشتر بدانید: درمان جوش زیر پوستی
علت جوش چانه در کودکان و نوجوانان
بروز جوش در کودکان نسبت به بزرگسالان شیوع کمتری دارد؛ اما به‌دلایل مختلفی ممکن است مشاهده شوند که عبارت‌اند از:
- تغییرات هورمونی: در نوزادان، هورمون‌های مادر که از طریق شیر منتقل می‌شوند می‌توانند باعث جوش‌های موقتی در قسمت‌های مختلف صورت کودک از جمله چانه شوند. این جوش‌ها معمولا بعد از چند هفته خود‌به‌خود از بین می‌روند.
- شروع بلوغ: تغییرات هورمونی در دختران و پسران نوجوان می‌تواند باعث بروز جوش شود.
- مشکلات بهداشتی یا پوست حساس: این جوش‌ها معمولا به‌دلیل تماس پوست صورت کودک با مواد تحریک‌کننده مانند شوینده‌ها یا محصولات بهداشتی نامناسب به وجود می‌آیند.
- آلودگی و باکتری‌ها: تماس پوست کودک با آلودگی‌ها یا باکتری‌ها می‌تواند منجر به مسدود شدن منافذ و ایجاد جوش شود.
- ناراحتی‌های گوارشی یا رژیم غذایی نامناسب: برخی از مشکلات گوارشی یا مصرف غذاهای خاص ممکن است به‌طور غیر مستقیم موجب بروز جوش در کودکان بالای ۱۲ سال شوند.
- سوابق خانوادگی: ژنتیک نیز می‌تواند در بروز جوش در کودکان نقش داشته باشد. اگر یکی از والدین یا نزدیکان خانواده سابقه آکنه یا مشکلات پوستی مشابه داشته باشند، احتمال بروز جوش در کودک افزایش می‌یابد.
- استرس: در شرایطی که کودک با استرس مواجه است، ممکن است سطح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول افزایش یابد. این موضوع می‌تواند منجر به تولید چربی بیشتر، مسدود شدن منافذ پوست و در نتیجه بروز جوش شود.
توجه داشته باشید که جوش‌های کودکان و نوجوانان در ناحیه چانه معمولا موقتی هستند و در اکثر موارد با گذشت زمان یا رسیدن به سنین بالاتر برطرف می‌شوند. با این حال، اگر جوش‌ها به‌طور مزمن ادامه پیدا کردند یا بدتر شدند، توصیه می‌کنیم به یک متخصص پوست، مو و زیبایی مراجعه کنید.
علت جوش چانه در طب سنتی
از نظر طب سنتی، اختلال در تعادل مزاج‌ها (طبیعت درونی بدن) و عملکرد اندام‌ها باعث بروز جوش در نواحی مختلف صورت می‌شوند. برای مثال، یکی از اصلی‌ترین علل جوش در طب سنتی، گرمی مزاج به شمار می‌رود. هنگامی که حرارت بیش از حد در بدن تجمع پیدا کند، می‌تواند باعث تولید زیاد چربی در پوست، مسدود شدن منافذ و بروز جوش شود. تغییر رژیم غذایی، استفاده از داروهای گیاهی، حجامت و زالو درمانی از جمله روش‌های درمان جوش چانه در طب سنتی هستند.
بیشتر بدانید: جوش غرور جوانی
روش‌های درمان جوش چانه
روش‌های درمان جوش چانه شامل پاک‌کننده‌ها، نوردرمانی و داروهای تجویزی است. درمان جوش چانه ممکن است چندین هفته زمان ببرد. با این حال، اگر بعد از چند هفته روند بهبودی را مشاهده نکردید، بهتر است به متخصص پوست مراجعه کنید. روش‌های پزشکی درمان جوش چانه عبارت‌اند از:
۱. نوردرمانی فتودینامیک برای درمان جوش چانه
نوردرمانی فتودینامیک یک روش غیر تهاجمی است و با ترکیب نوردرمانی و یک ماده حساس‌کننده به نور، جوش چانه را هدف قرار داده و کاهش می‌دهد. این روش برای جوش‌های مقاوم یا شدید بسیار مفید است.
۲. داروهای خوراکی
در موارد شدید ممکن است پزشک برای کنترل جوش‌های زیر چانه از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی استفاده کند. این داروها با کاهش باکتری‌ها و کنترل تاثیرات هورمونی به بهبود بافت پوست و درمان جوش‌های زیر چانه کمک می‌کنند.
بیشتر بدانید: جوش چرکی
۳. داروهای موضعی برای درمان جوش چانه
استفاده از درمان‌های موضعی مانند رتینوئیدها (Retinoids) و بنزوئیل پراکسید (Benzoyl Peroxide) با کاهش التهاب و پاکسازی منافذ مسدود‌شده باعث بهبود جوش‌های چانه می‌شود. این داروها برای جوش‌های خفیف تا متوسط چانه موثر هستند و از بروز جوش‌های جدید جلوگیری می‌کنند. بهترین پماد برای جوش چانه عبارت‌اند از:
- پماد حاوی بنزوئیل پراکسید برای کاهش التهاب و باکتری‌ها
- پماد حاوی اسید سالیسیلیک (Salicylic Acid) برای لایه‌برداری
- پمادهای حاوی آنتی‌بیوتیک‌ها مثل کلیندامایسین (Clindamycin)
- پمادهای حاوی رتینوئیدها برای درمان جوش‌های مقاوم
- پمادهای گوگردی برای پوست حساس
۴. لایه‌برداری شیمیایی
در این روش از محلول شیمیایی برای لایه‌برداری سطحی پوست و درمان جوش‌های اطراف دهان و چانه استفاده می‌کنند. این درمان می‌تواند به کم‌رنگ شدن جای جوش‌ها و بهبود بافت پوست نیز کمک کند.
۵. تغییر سبک زندگی
تغییر رژیم غذایی، مدیریت استرس و رعایت روتین مناسب مراقبت از پوست می‌تواند تاثیر قابل توجهی در کنترل جوش‌های چانه داشته باشد. همچنین توصیه می‌کنیم که از ترکاندن جوش‌ها خودداری کنید؛ زیرا باعث تشدید آن‌ها می‌شود. علاوه بر این، موهای خود را به‌طور منظم بشویید و مطمئن شوید که موهای چرب با پوست صورت شما تماس نداشته باشند.
جمع‌بندی
در این مقاله به سوال جوش چانه به چه علت است، پاسخ دادیم. همان‌طور که اشاره شد، بروز جوش در این ناحیه می‌تواند به دلایلی مختلفی از جمله عدم تعادل هورمون‌ها، شیو‌کردن صورت، استرس، استفاده از محصولات آرایشی نامناسب و عوامل محیطی ایجاد شود.
درمان جوش چانه نیازمند صبر و امتحان کردن روش‌های مختلف است. روش‌های درمانی معمول شامل استفاده از پاک‌کننده‌ها، لیزر‌درمانی، داروهای تجویزی و پمادهای موضعی هستند. با این حال، توصیه می‌کنیم برای تشخیص و درمان دقیق‌تر به یک متخصص پوست مراجعه کنید. شما می‌توانید به وبسایت درمانکده می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر پوست آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر پوست از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
جوش‌های چانه و گردن معمولا به‌دلیل تغییرات هورمونی، مشکلات پوستی و یا مسدود شدن منافذ پوست ایجاد می‌شوند.
جوش‌های چانه در زنان معمولا به‌دلیل تغییرات هورمونی مانند قاعدگی، بارداری یا استفاده از قرص‌های ضدبارداری ایجاد می‌شود.
جوش‌های چانه و دور لب معمولا به‌دلیل تغییرات هورمونی یا استرس ایجاد می‌شوند. استفاده از محصولات آرایشی سنگین یا عدم پاکسازی مناسب پوست نیز می‌تواند باعث مسدود شدن منافذ و بروز جوش در این ناحیه‌ها شود.
جوش‌های چانه و پیشانی به‌دلیل تغییرات هورمونی، تغذیه نامناسب، سبک زندگی غلط و استرس ایجاد می‌شوند.
منبع:
