شیمی درمانی یکی از رایج ترین روش های درمانی سرطان است. این روش از داروهای خاصی برای از بین بردن سلول های سرطانی یا جلوگیری از رشد و گسترش آن ها به سایر قسمت های بدن استفاده می کند. پزشک ممکن است شیمی درمانی را به تنهایی یا همراه با پرتودرمانی تجویز کند. همچنین ممکن است همراه با شیمی درمانی انواع جدیدتری از داروهای مقابله کننده با سرطان تجویز شود.
شیمی درمانی می تواند در قالب قرص یا تزریق دریافت شود. ممکن است مجبور باشید برای دریافت داروها را از طریق IV (همان چیزی که پزشکان آن را تزریق می نامند) به کلینیک یا بیمارستان مراجعه کنید.
مشاهده بیشتر : رزرو آنلاین نوبت پزشک خون
برای کمک به بازیابی سلامت بدن و رشد سلول‌های جدید و سالم، ممکن است چند هفته دارو مصرف کنید. ممکن است لازم باشد هر روز، هر هفته یا هر ماه مقداری دارو مصرف کنید. این امر به نوع سرطان شما و شدت آن بستگی دارد.
پزشک متخصص سرطان، که آنکولوژیست نامیده می شود، بسته به موارد زیر ممکن است یک داروی شیمی درمانی یا ترکیبی از داروهای مختلف را تجویز کند.
- نوع سرطان
- داشتن یا نداشتن سابقه ی سرطان
- ابتلا به بیماری های دیگر مانند دیابت یا بیماری های قلبی، کلیوی یا کبدی
چرا انجام شیمی درمانی لازم است؟
حتی پس از انجام جراحی جهت برداشتن تومور، بدن همچنان دارای سلول های سرطانی است. این سلول ها می توانند تومورهای جدیدی ایجاد کرده یا سرطان را به سایر بخش های بدن منتشر کنند.
داروهای شیمی درمانی به تخریب، کوچک شدن یا کنترل این سلول ها کمک می کنند. همچنین ممکن است علائم ناشی از سرطان مانند درد را درمان کنند. همچنین ممکن است پیش از برداشتن تومور در جراحی، برای کوچک شدن تومور از شیمی استفاده شود.
عملکرد شیمی درمانی به چه صورت است
داروهای شیمی درمانی به چند روش مختلف عمل می کنند. آنها می توانند:
- سلول های سرطانی و سلول های سالم را از بین می برند
- تنها با سلول های سرطانی مقابله می کنند
- تومورها را از عروق خونی در حال رشد، که به رشد سریع آنها کمک می کنند، محروم می سازند
- به ژن های سلول های سرطانی حمله می کنند تا این سلول ها از بین بروند و نتوانند تومورهای جدیدی ایجاد کنند
داروهای معمول شیمی درمانی
ده ها داروی شیمی درمانی وجود دارد که پزشکان می توانند آن ها را تجویز کنند. این داروها اغلب بر اساس نحوه عملکرد و ترکیبات سازنده آن ها به گروه هایی تقسیم می شوند. هر گروه از داروها به روش متفاوتی سلول های سرطانی را تخریب یا کوچک می کند.
- برخی از داروها به DNA سلول های سرطانی آسیب می رسانند تا آنها را از ساخت نسخه های بیشتر از خود بازدارند. این داروها عوامل آلکیله کننده نامیده می شوند و قدیمی ترین نوع شیمی درمانی هستند. آنها سرطان های مختلفی مانند سرطان خون، لنفوم، بیماری هوچکین، مولتیپل میلوما، سارکوم و همچنین سرطان های پستان، ریه و تخمدان را درمان می کنند. سیکلوفسفامید، ملفالان و تموزولومید نمونه هایی از عوامل آلکیله کننده هستند. با اینکه این داروها سلول های بد را از بین می برند، اما می توانند مغز استخوان را نیز در این پروسه از بین ببرند؛ این امر می تواند موجب بروز لوسمی در سال های بعد شود. برای کاهش این خطر می توانید داروها را در دوزهای پایین مصرف کنید. یک نوع عامل آلکیله کننده – داروهای پلاتینوم مانند کاربوپلاتین، سیس پلاتین یا اگزالی پلاتین – خطر کمتری در ایجاد سرطان خون دارد.
- یک نوع داروی شیمی درمانی در متابولیسم طبیعی سلول ها تداخل ایجاد می کند و همین امر موجب توقف رشد آنها می شود. به این داروها آنتی متابولیت گفته می شود. پزشکان اغلب از آنها برای درمان سرطان خون و سرطان های پستان، تخمدان و روده استفاده می کنند. داروهای این گروه شامل 5 -فلورواوراسیل، 6-مرکاپتوپورین، سیتارابین، جمسیتابین و متوترکسات و داروهای متعدد دیگر است.
- شیمی درمانی آنتراسیکلین آنزیم های داخل DNA سلول های سرطانی که به تکثیر و رشد آنها کمک می کنند را مورد تهاجم قرار می دهد. آنها برای سرطان های بسیاری کاربرد دارند. اکتینومایسین- D، بلائومایسین، داونوروبیسین و دوکسوروبیسین شماری از این داروها هستند. دوزهای بالای آنتی بیوتیک ضد تومور می تواند به قلب یا ریه ها آسیب برساند. بنابراین پزشک مجبور است آنها را برای مدت کوتاهی تجویز کند.
- داروهایی به نام بازدارنده های میتوزی سلول های سرطانی را از ساخت نسخه های بیشتری از خود بازمی دارند. آنها همچنین می توانند بدن را از ساخت پروتئین هایی که سلول های سرطانی برای رشد به آنها نیازمند اند، بازدارند. پزشکان ممکن است آن ها را برای سرطان های پستان و ریه و انواع میلوما، سرطان خون و لنفوم تجویز کنند. مهار کننده های میتوزی شامل دوکتاکسل، استراموستین، پاکلیتاکسل و وینبلاستین هستند.
- نوع دیگری از داروها، که مهار کننده های توپوایزومراز نامیده می شوند، نیز آنزیم هایی که به تقسیم و رشد سلول های سرطانی کمک می کنند را مورد حمله قرار می دهند. آن ها برخی از انواع سرطان خون و سرطان ریه، تخمدان و روده ها را درمان می کنند. این گروه از داروها شامل اتوپوزید، ایرینوتکان، تن پوزید و توپوتکان هستند. با این حال برخی از آن ها ممکن است شانس ابتلا به سرطان دیگری را طی چند سال بعد افزایش دهند.
- استروئیدها داروهایی هستند که مانند هورمون های بدن عمل می کنند. آن ها در درمان بسیاری از سرطان ها مفید هستند و می توانند شما در برابر بروز حالت تهوع و استفراغ پس از دوره شیمی درمانی حفظ کنند؛ همچنین می توانند از واکنش های آلرژیک نسبت به برخی داروها جلوگیری کنند. پردنیزون، متیل پردنیزولون و دگزامتازون از جمله استروئیدهایی هستند که پزشک ممکن است تجویز کند.
سایر داروهای سرطان
شیمی درمانی روش درمانی متداولی برای سرطان است، اما امروزه پزشکان اغلب انواع دیگری از داروهای سرطان مانند درمان های هدفمند، هورمون درمانی و ایمونوتراپی را تجویز می کنند. برخلاف شیمی درمانی، این نوع داروها در حمله به سلول های سرطانی و شالم باقی گذاشتن سلول های سالم بهتر عمل می کنند. این بدان معنی است که آن ها عوارض جانبی خفیف تری به دنبال دارند. ممکن است پزشک توصیه کند آنها را به همراه داروهای شیمیایی یا به تنهایی مصرف کنید.
چگونه می توان نسبت به تأثیر آن ها اظهار نظر کرد؟
آنکولوژیست واکنش بدن طی درمان و بعد از آن را ارزیابی خواهد کرد.
متخصصان انکولوژی به دنبال نشانه هایی از کوچک شدن یا رشد تومور هستند. آن ها از آزمایشاتی مانند معاینات بدنی، آزمایش خون، یا اسکن تصویربرداری مانند اشعه ایکس استفاده می کنند.
اگر به نظر برسد درمان تأثیری نداشته است، متخصص انکولوژی ممکن است دوز متفاوتی یا ترکیبی از درمان های دیگر را برای شما تجویز کند. برای مراجعه به بهترین پزشکان فوق تخصص خون و آنکولوژی در درمانکده کلیک کنید.
