مردم معمولا در طول روز هشت تا ۱۴ بار گاز دفع می‌کنند. گاز از اکسیژن، نیتروژن، هیدروژن، دی‌اکسید کربن و گاهی‌اوقات متان تشکیل شده است. گاز بیش از حد اغلب نشانه واکنش شدید بدن به بعضی از مواد غذایی است. اما اختلالات گوارشی مثل سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) هم ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند. این مقاله از مجله درمانکده به علت باد شکم زیاد در مردان اختصاص دارد. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
فهرست محتوا
علت باد شکم زیاد در مردان چیست؟
نفخ دلایل زیادی دارد که در ادامه به تعدادی از شایع‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. بلعیدن هوا
بلع مقدار کمی هوا در حین خوردن غذا یا آشامیدن مایعات طبیعی است. اما اگر به طور مداوم مقدار زیادی هوا ببلعید، ممکن است دچار نفخ شوید. عواملی که باعث بلع بیش از حد هوا می‌شوند عبارت‌اند از:
- جویدن آدامس
- سیگار کشیدن
- استفاده از دندان‌های مصنوعی گشاد
- مکیدن اشیاء مختلف مانند سر مداد
- نوشیدن نوشابه‌های گازدار
- غذا خوردن با سرعت زیاد
۲. تغییر رژیم غذایی
بعضی از مردان ممکن است پس از ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی خود متوجه نفخ بیش از حد شوند. این تغییرات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- پیروی از رژیم گیاه‌خواری یا وگان
- حذف گروه‌های غذایی
- خوردن غذاهای جدید
بیشتر بدانید:برای نفخ نوزاد چی خوبه؟
در بیشتر موارد، مشکلات گوارشی بعد از سازگار شدن بدن با رژیم غذایی جدید برطرف می‌شوند.
۳. مصرف غذاهای تولیدکننده گاز
غذاها هم می‌توانند علت باد شکم زیاد در مردان باشند. به عنوان مثال، کربوهیدرات‌ها به عنوان عامل ایجاد گاز شناخته شده‌اند. پروتئین‌ها و چربی‌ها نسبت به کربوهیدرات‌ها گاز کمتری ایجاد می‌کنند. با این حال، بعضی از پروتئین‌ها باعث می‌شوند گاز تولیدشده در دستگاه گوارش بوی قوی‌تری داشته باشد.
غذاهایی که باعث افزایش تولید گاز می‌شوند عبارت‌اند از:
- حبوبات
- گلابی
- سیب
- انواع کلم
- مارچوبه
- پیاز
- کنگر فرنگی
- نخود فرنگی
- سیب‌زمینی
- ذرت
- شیر و سایر محصولات لبنی
- غلات کامل
- کشمش
- غذاهای سرشار از فروکتوز یا سوربیتول (مانند آب‌میوه‌ها و آبنبات‌های بدون قند)
- غذاهای فرآوری‌شده
بدن قادر به هضم و جذب بعضی از مواد غذایی نیست. در نتیجه، این غذاها بدون اینکه به طور کامل هضم شوند، از روده کوچک به روده بزرگ می‌روند. روده بزرگ حاوی مقدار زیادی باکتری است که غذای باقیمانده را تجزیه می‌کنند و در حین انجام این کار باعث تولید گاز می‌شوند. تجمع گاز می‌تواند علت باد شکم زیاد مردان باشد.
غذاهای مشکل‌ساز بین افراد مختلف متفاوت است. بنابراین توصیه می‌شود هر آنچه که می‌خورید یا می‌نوشید و علائمی که بعد از مصرف آن‌ها تجربه می‌کنید را بنویسید. این کار از حذف غیر ضروری غذاها که ممکن است به کمبود مواد مغذی منجر شود، جلوگیری می‌کند.
بیشتر بخوانید:علت باد شکم زیاد در زنان چیست؟
۴. یبوست
یبوست ممکن است به طور مکرر باعث نفخ روده شود. چون مواد زائد موجود در روده بزرگ تخمیر می‌شوند و گاز اضافی آزاد می‌کنند.
۵. عدم تحمل لاکتوز
مردان مبتلا به عدم تحمل لاکتوز هنگام مصرف محصولات لبنی مانند شیر، گاز بیشتری تولید می‌کنند. این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که بدن نمی‌تواند لاکتوز (قند موجود در شیر) را تجزیه کند. عدم تحمل لاکتوز ممکن است علائم دیگری مثل سوء هاضمه و ناراحتی معده هم داشته باشد.
۶. بیماری سلیاک
از بیماری سلیاک هم می‌توان به عنوان علت باد شکم زیاد در مردان نام برد. هنگامی که فردی به بیماری سلیاک مبتلا است، دستگاه گوارش او نمی‌تواند گلوتن (پروتئین موجود در گندم) را تجزیه کند. اگر چنین فردی گلوتن بخورد، ممکن است طیف وسیعی از علائم گوارشی از جمله گاز بیش از حد و نفخ را تجربه کند.
بیشتر بدانید:انواع بیماری های روده چیست؟
۷. سندرم روده تحریک‌پذیر
سندرم روده تحریک‌پذیر یک اختلال گوارشی است که باعث نفخ، درد شکم و اسهال یا یبوست مداوم می‌شود. مردان مبتلا به این اختلال ممکن است در هنگام استرس یا بعد از مصرف بعضی از غذاها متوجه تشدید علائم خود شوند.
۸. نارسایی پانکراس
نارسایی پانکراس زمانی رخ می‌دهد که لوزالمعده آنزیم کافی برای هضم غذا تولید نمی‌کند. پانکراتیت مزمن (التهاب مزمن لوزالمعده) و فیبروز کیستیک از دلایل رایج ابتلا به این بیماری هستند. سایر دلایل احتمالی عبارت‌اند از: سرطان پانکراس، برداشتن پانکراس با جراحی، انسداد مجرای پانکراس و بای‌پس معده یا سایر جراحی‌های دستگاه گوارش.
از علائم نارسایی پانکراس می‌توان به مدفوع چرب، اسهال، نفخ، درد شکم و کاهش وزن ناخواسته اشاره کرد.
۹. کولیت اولسراتیو
از کولیت اولسراتیو هم می‌توان به عنوان علت باد شکم زیاد در مردان نام برد. بیماری‌های التهابی روده (IBD) مثل کولیت اولسراتیو به دلیل فعالیت زیاد سیستم ایمنی ایجاد می‌شوند. کولیت اولسراتیو روی روده بزرگ تاثیر می‌گذارد و باعث التهاب آن می‌شود. علائم این بیماری از خفیف تا شدید متغیر است؛ حتی گاهی‌اوقات ممکن است بیمار هیچ علامتی نداشته باشد.
بیشتر بدانید:6 باور غلط درباره روده
۱۰. بیماری کرون
بیماری کرون هم یک نوع IBD است که می‌تواند در هر بخشی از دستگاه گوارش رخ دهد، اما اغلب روده کوچک و روده بزرگ را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
عوامل ژنتیکی در بروز این بیماری نقش دارند. سیگار کشیدن و مصرف بعضی از داروها (مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، داروهای ضد بارداری و آنتی‌بیوتیک‌ها) هم احتمال ابتلا به بیماری کرون را افزایش می‌دهد.
۱۱. گاستروانتریت
گاستروانتریت که در اثر عفونت و التهاب دستگاه گوارش ایجاد می‌شود، معمولا ظرف چند روز به طور خودبه‌خود بهبود می‌یابد. این بیماری به دلیل نوشیدن آب یا غذای آلوده یا تماس با سطوح آلوده رخ می‌دهد. از علائم گاستروانتریت می‌توان به کاهش اشتها، نفخ، حالت تهوع، استفراغ، درد شکم، مدفوع خونی و بی‌حالی اشاره کرد.
۱۲. دیابت
گاهی‌اوقات ابتلا به دیابت علت باد شکم زیاد در مردان است. چون این بیماری ممکن است در بعضی از افراد باعث گاستروپارزی (فلج معده) شود.
بیشتر بدانید:از ارتباط روده و مغز چه می‌دانید؟
در گاستروپارزی، عملکرد عضلات و اعصاب معده مختل می‌شود و معده نمی‌تواند غذا را به خوبی پردازش یا تخلیه کند. در نتیجه، بیمار علائمی مثل سوء هاضمه، نفخ، درد شکم، حالت تهوع، استفراغ، کاهش اشتها و سوزش سر دل را تجربه می‌کند.
۱۳. سندرم دامپینگ
سندرم دامپینگ وضعیتی است که در آن مواد غذایی به ویژه غذاهای سرشار از قند خیلی سریع از معده به روده کوچک منتقل می‌شوند. این عارضه اغلب در اثر جراحی روده یا مری رخ می‌دهد.
علائم سندرم دامپینگ در عرض چند دقیقه بعد از صرف غذا ظاهر می‌شود. این علائم عبارت‌اند از: نفخ، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، کرامپ معده، گرگرفتگی، سرگیجه و ضربان قلب سریع.
بیشتر بدانید:متاپلازی روده‌ای معده؛ علائم، پیشگیری، علت و درمان بیماری
۱۴. زخم‌های گوارشی
زخم‌های گوارشی که روی معده و قسمت ابتدایی روده کوچک تاثیر می‌گذارند، اغلب توسط هلیکوباکتر پیلوری ایجاد می‌شوند. استفاده از سیگار، نوشیدن الکل، زیاده‌روی در مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (مثل آسپرین و ایبوپروفن)، پرتودرمانی و سرطان معده هم ممکن است در بروز این بیماری نقش داشته باشد.
۱۵. بیماری رفلاکس معده به مری
بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) زمانی ایجاد می‌شود که محتویات معده به طور مداوم به سمت مری برمی‌گردد. خوردن وعده‌های غذایی حجیم، دراز کشیدن بلافاصله بعد از صرف غذا، سیگار کشیدن، مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی و چاقی خطر ابتلا به این بیماری را در مردان افزایش می‌دهد.
علاوه بر نفخ، GERD علائم دیگری هم دارد که عبارت‌اند از: سوزش سر دل، احساس طعم ترش یا تلخ در گلو، سرفه مزمن و بوی بد دهان.
آیا علت باد شکم زیاد در مردان با زنان متفاوت است؟
در بیشتر موارد، رژیم غذایی نامناسب و ابتلا به اختلالات گوارشی علت باد شکم زیاد در زنان است. با این حال، زنان ممکن است به دلایل دیگری هم با این مشکل مواجه شوند. به عنوان مثال، باد شکم بعد از زایمان طبیعی به دلیل آسیب‌دیدگی کف لگن رخ می‌دهد. همچنین بعضی از زنان در دوران پریود با مشکل نفخ و بزرگ شدن شکم روبه‌رو می‌شوند. شواهد نشان می‌دهد که علت بزرگ شدن شکم در پریودی به تغییرات هورمونی مربوط است.
آیا علت باد شکم زیاد در مردان بالغ با نوزادان متفاوت است؟
بلع هوا در هنگام شیر خوردن، گریه زیاد، مشکلات گوارشی خفیف مثل یبوست، عدم تکامل دستگاه گوارش یا ابتلا به ویروس‌های گوارشی ممکن است در نوزادان باعث نفخ شود. با خواندن مقاله «چگونه باد شکم نوزاد را بگیریم»، می‌توانید درباره راه‌های رفع این مشکل اطلاعات مفیدی کسب کنید.
بیشتر بدانید:عفونت روده چیست و چه علائمی دارد؟
کلام پایانی
اکثر مردان می‌توانند باد شکم را با اصلاح سبک زندگی و درمان‌های خانگی ساده کنترل کنند. اما کسانی که قادر به انجام این کار نیستند یا علائم دیگری هم دارند، باید در اسرع وقت نزد فوق تخصص گوارش بروند.
برای صحبت کردن با دکتر گوارش می‌توانید از سایت درمانکده استفاده کنید. در درمانکده علاوه بر سیستم نوبت‌دهی حضوری، امکان مشاوره آنلاین دکتر گوارش و کبد فراهم شده است.
سوالات متداول
اگر علائم دیگری مثل درد شکم، حالت تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست مداوم و کاهش وزن ناخواسته را تجربه کردید، نزد پزشک بروید.
این مشکل باعث درد، کرامپ و سایر علائم آزاردهنده می‌شود. همچنین ممکن است روی سلامت روان شما تاثیر منفی داشته باشد. چون می‌تواند شرکت در موقعیت‌های اجتماعی را دشوار کند.
علت باد شکم زیاد در مردان اغلب به سبک زندگی آن‌ها مربوط می‌شود. بنابراین آهسته غذا خوردن، پرهیز از جویدن آدامس، ورزش منظم، کاهش مصرف غذاهای تولیدکننده گاز (مثل حبوبات و کلم) و اجتناب از مصرف نوشیدنی‌های گازدار از بروز این مشکل جلوگیری می‌کند.
منابع: medicalnewstoday, healthline
