مراقبت‌های بعد از عمل جراحی سرطان معده (gastrectomy، گاسترکتومی)، به اندازهٔ خودِ جراحی مهم است. احتمالا پس از گاسترکتومی، چند روزی در بیمارستان بستری می‌شوید و از طریق تزریق وریدی، مواد غذایی را دریافت می‌کنید. پس از آن پزشک راجع به رژیم غذایی و راه‌کارهای کنترل درد با شما صحبت خواهد کرد. گاسترکتومی جراحی است که می‌تواند به‌صورت کامل یا جزئی انجام شود. در این مقاله از مجله درمانکده با باید و نباید‌های مراقبت‌های بعد از عمل جراحی سرطان معده آشنا می‌شوید.
مراقبت بعد از عمل سرطان معده شامل چه چیزهایی است؟
مراقبت‌های بعد از عمل جراحی سرطان معده می‌تواند شامل چندین عامل باشد. البته هر فرد و هر عمل جراحی ممکن است نیازهای منحصر به فرد خود را داشته باشد، اما در کل مراقبت‌های زیر معمولاً برای بیماران پس از جراحی سرطان معده توصیه می‌شود:
- پیگیری ویزیت‌های پس از عمل: پیگیری منظم با دکتر گوارش برای ارزیابی وضعیت جراحی و پیشرفت درمان ضروری است. پیگیری منظم شامل ملاقات‌های مرتب با پزشک و آزمایش‌های خون و تصویربرداری است.
- تغذیه: پس از جراحی معده، تغذیه صحیح و مناسب اهمیت بسیاری دارد. در ابتدا، شاید نیاز باشد به طور موقت از رژیم غذایی مایع استفاده کنید و سپس به تدریج به رژیم غذایی نرم و سپس به مرحله‌های دیگر از تغذیه تغییر رویه داشته باشید. مهم است که با متخصص تغذیه مشورت کنید تا برنامه غذایی مناسبی برای شما تهیه شود.
- کنترل درد: درد پس از عمل جراحی معده غیر منتظره نیست. پزشک داروها و روش‌های مدیریت درد را برای شما تجویز می‌کند. اگر درد شدید یا طولانی مدتی دارید، باید به پزشک معالج اطلاع دهید.
- فعالیت بدنی: پس از عمل جراحی، شاید نیاز باشد که فعالیت بدنی خود را به تدریج و با راهنمایی پزشک یا متخصص فیزیوتراپی بازیابی کنید. فعالیت بدنی منظم و ملایم می‌تواند به بهبود وضعیت عمومی شما کمک کند.
- مدیریت عوارض جانبی: عمل جراحی معده ممکن است عوارض جانبی مانند تهوع، استفراغ، مشکلات گوارشی و تغییر در بافت مدفوع را به همراه داشته باشد. در صورت بروز هر گونه علائم ناخوشایند، باید با پزشک مشورت داشته باشید. که پیشنهاد ما به شما ارتباط با دکتر گوارش آنلاین در سایت درمانکده است.
بیشتر بخوانید: آناتومی شکم چگونه است؟
مراقبت‌های بعد از عمل سرطان معده؛ بعد از عمل سرطان معده چه بخوریم؟
توجه به نوع تغذیه، مراقبت‌های بعد از عمل جراحی سرطان معده را ساده‌تر می‌کند. در ادامه چند مادهٔ غذایی مناسب برای این بیماران را مطالعه می‌کنید:
پروتئین
مصرف پروتئین در هر وعده غذایی بسیار مهم است. می‌توانید از منابع پروتئینی مانند گوشت سفید (مثل مرغ و ماهی)، تخم مرغ، ماهی، حبوبات (مثل عدس و لوبیا) و محصولات لبنی کم چرب (مثل ماست یا دوغ) استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: معده درد نشانه چیست؟
غلات و فیبر
ممکن است در مرحله اول پس از جراحی سرطان معده برخی از غلات سنتز شده را ترجیح دهید. می‌توانید از غلات سفید مانند نان سفید یا نان تست، برنج سفید و آرد سفید استفاده کنید. به مرور زمان، می‌توانید به غلات کامل (مانند نان چندجانبه، برنج قهوه‌ای و نانوایی کامل) بازگردید. همچنین، سعی کنید مقدار کافی فیبر را از میوه‌ها، سبزیجات و دانه‌های کامل مانند برنج قهوه‌ای، آرد گندم کامل و نخود فرنگی به دست آورید.
میوه‌ها و سبزیجات
مصرف میوه‌ها و سبزیجات به عنوان بخشی از رژیم غذایی‌تان بسیار مهم است. میوه‌ها و سبزیجات غنی از ویتامین‌ها، مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که به بهبود سلامتی کمک می‌کنند. سعی کنید از انواع مختلفی از میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنید و آنها را برای مصرف به صورت تازه، نیم‌پز یا پخته استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: درمان سرطان معده چگونه است؟
چربی‌های سالم
انتخاب چربی‌های سالم مانند روغن زیتون، روغن کانولا، روغن کنجد، ماهی چرب (مانند ماهی سردابی مثل سالمون) و مغزها و دانه‌ها می‌توانند برای سلامت قلب و عروق شما مفید باشد. اما سعی کنید مصرف چربی را در حد متعادلی نگه دارید و از چربی‌های اشباع (مانند گوشت چرب و محصولات لبنی چرب) و چربی‌های نیمه‌جامد و جامد (مانند کره و مارگارین) کمتر استفاده کنید.
مصرف مواد غذایی کم‌فیبر و نرم
در مرحله اول بعد از جراحی سرطان معده، مصرف مواد غذایی نرم و کم‌فیبر (مانند پوره‌ها، سوپ‌ها، پودینگ و ماهیچه‌پزها) بهتر است. به مرور زمان، می‌توانید به تدریج به مصرف مواد غذایی کمی سفت‌تر و بالاتر از لحاظ فیبر برسید.
مصرف مکمل‌های غذایی
در برخی موارد، ممکن است پزشک به شما مکمل‌های غذایی (مانند مکمل‌های پروتئینی یا ویتامین‌ها) توصیه کند تا نیازهای غذایی شما را تامین کنید.
بیشتر بخوانید: از کجا بفهمیم سرطان معده داریم؟
مراقبت‌های بعد از عمل جراحی سرطان معده؛ بعد از عمل سرطان معده چی نخوریم؟
یکی از مهم‌ترین نکات مراقبت‌های بعد از عمل جراحی سرطان معده این است که چه غذاهایی را نباید بخوریم. در ادامه برخی از آنها را مطالعه می‌کنید:
بیشتر بخوانید: میوه های مفید برای سرطان معده
غذاهایی که چربی بالا دارند
مصرف غذاهای چربی بالا می‌تواند مشکلات گوارشی را تشدید کند. بهتر است مصرف موادغذایی دارای چربی‌های اشباع (مانند گوشت چرب، محصولات لبنی چرب و کره) و چربی‌های نیمه‌جامد و جامد (مانند کره بستنی) را محدود کنید.
غذاهای سنگین و سخت هضم
بعد از جراحی سرطان معده، ممکن است دستگاه گوارشی شما نتواند غذاهای سنگین و سخت هضم را به خوبی پردازش کند. بهتر است از مصرف غذاهای سنگین و سخت مانند گوشت قرمز سنگین، غلات کامل، تخمیر شده و مواد نیمه‌جامد خودداری کنید.
غذاهای که قند بالا دارند
مصرف غذاهای با قند بالا می‌توانند افزایش وزن و ایجاد مشکلات گوارشی را تسریع کند. سعی کنید مصرف مواد غذایی با قند طبیعی مانند میوه‌ها را ترجیح دهید و مصرف قند را به حداقل برسانید.
نوشیدنی‌های گازدار
مصرف نوشیدنی‌های گازدار می‌تواند باعث ایجاد نفخ و افزایش مشکلات گوارشی شود. بهتر است از مصرف نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های مانند آن خودداری کنید.
غذاهای تحریک‌کننده
برخی غذاها تحریک‌کنندهٔ دستگاه گوارش هستند و علائم ناخوشایندی مانند سوزش معده و اسهال را تشدید کنند. از مصرف این نوع مواد غذایی مانند فلفل قرمز، فلفل سیاه، نمک بیش از حد، مواد تند و اسیدیته بالا خودداری کنید.
بیشتر بخوانید: علائم سرطان معده در جوانان
مراقبت‌های بعد از عمل جراحی سرطان معده؛ مدیریت درد
مدیریت درد در گاسترکتومی، یکی از حساس‌ترین مراقبت‌های بعد از جراحی سرطان معده است. برای این منظور باید با تیم درمانی همکاری نزدیکی داشته باشید. در زیر چند راه‌کار برای مدیریت درد پس از جراحی سرطان معده را مطالعه می‌کنید:
- داروهای درد: این داروها ممکن است شامل مورفین (morphine) یا اکسی کدون (Oxycodone) یا داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن (Ibuprofen) یا پاراستامول (Paracetamol) باشند. دستورمصرف این داروها را به دقت دنبال کنید.
- بلوک عصبی: پزشک از این تکنیک برای کاهش درد پس از جراحی استفاده می‌کند. در این روش، داروها به صورت مستقیم در ناحیه مورد درد تزریق می‌شوند تا ساختارهای عصبی تحت تأثیر قرار گیرند و درد کاهش یابد. از رایج‌ترین آنها می‌توان به تزریق اپیدورال (Epidural، تزریق داروی بی‌حسی به ناحیهٔ کمر ) اشاره کرد.
- تکنیک‌های تسکین درد غیردارویی: تکنیک‌های غیردارویی مانند تنفس عمیق، تمرینات استراحت و آرامش، تمرینات ریلکسیشن و ماساژ می‌تواند به شما کمک کند تا درد را کاهش دهید و راحت‌تر بهبود یابید.
- فیزیوتراپی: تکنیک و تمرین‌های فیزیوتراپی به شما کمک می‌کند تا بدنتان را تقویت کنید و درد را کاهش دهید.
- مشاوره روانشناسی: بعد از جراحی سرطان معده، ممکن است دچار تغییرات روانی شوید. مشاوره روانشناسی به شما کمک می‌کند تا با استرس و اضطراب مرتبط با درمان و بهبودی مقابله کنید و بهتر با درد مواجه شوید.
بیشتر بخوانید: تومورهای بدخیم معده چه علائمی دارند؟
مراقبت‌های بعد از عمل جراحی سرطان معده؛ فعالیت‌های بدنی
فعالیت بدنی پس از جراحی سرطان معده برای بهبودی و بازگشت به وضعیت عادی بسیار مهم است. اما نوع و میزان فعالیت باید با توجه به وضعیت شما و توصیه‌های پزشک‌تان تعیین شود. در زیر تعدادی راهنمایی عمومی برای فعالیت بدنی پس از جراحی سرطان معده را مطالعه می‌کنید:
- شروع با تمرینات سبک: در ابتدا، با تمرینات سبک و ملایم شروع کنید. این تمرینات می‌توانند شامل پیاده‌روی سبک، تمرینات تنفسی، یوگا یا تمرینات استراحت باشد. این امر کمک می‌کند تا بدنتان قدرت و انرژی را به تدریج بازیابی کند.
- افزایش تدریجی فعالیت: با گذر زمان، می‌توانید به تدریج میزان و شدت فعالیت خود را افزایش دهید. به تدریج، می‌توانید به تمرینات مقاومتی (مانند وزنه‌برداری)، تمرینات قوه عضلات و تمرینات تناسب اندام بپردازید.
- توجه به علائم: در طول فعالیت بدنی، به علائم بدن خود دقت کنید. اگر درد، خستگی یا علائم دیگری در طول یا پس از فعالیت احساس می‌کنید، فعالیت را به تعویق بیاندازید و با پزشک خود مشورت کنید.
- توجه به تغذیه: مطمئن شوید که تغذیه مناسبی دارید تا انرژی لازم برای فعالیت بدنی را به دست آورید.
مراقبت‌های بعد از عمل سرطان معده در چند خط
رژیم غذایی، مدیریت درد و فعالیت بدنی از مهم‌ترین نکات مراقبت‌های بعد از جراحی سرطان معده هستند. برای این منظور لازم است با پزشکان متخصص مانند تغذیه و یا متخصص طب درد مشورت داشته باشید. آنها با توجه به شرایط شما بهترین شیوه را برای به حداقل رساندن عوارض جراحی سرطان معده پیشنهاد خواهند کرد.
بیشتر بخوانید: علائم سرطان معده خوش خیم چگونه است؟
چند سوال درباره مراقبت‌های بعد از عمل جراحی سرطان معده
مدت زمان بهبودی پس از جراحی سرطان معده به عوامل متعددی بستگی دارد و ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد. برخی از عواملی که می‌تواند بر مدت زمان بهبودی تأثیر بگذارد عبارتند از:
نوع جراحی
وضعیت سلامت قبلی
پاسخ بدن به جراحی
به طور کلی، مدت زمان بهبودی پس از جراحی سرطان معده ممکن است بین چند هفته تا چند ماه متغیر باشد
بله، پس از عمل جراحی سرطان معده می‌توانید زندگی عادی خود را ادامه دهید. با این حال، نیاز به تطبیق با تغییراتی که بعد از جراحی رخ می‌دهد وجود دارد.
در اکثر موارد، فرایند تغذیه پس از جراحی سرطان معده به صورت تدریجی و با مراعات مراحل خاصی انجام می‌شود.
