شکستگی استخوان یک آسیب جدی است که می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. این آسیب ممکن است در افراد بالای ۵۰ سال به دلیل افزایش سن و کاهش تراکم استخوان‌ها با شدت بیشتری اتفاق بیفتد. با این حال، شکستگی استخوان فقط در افراد مسن ایجاد نمی‌شود، بلکه ممکن است کودکان و افراد جوان هم به دلیل تاثیر نیرو، فشار یا برخی بیماری‌ها دچار این آسیب شوند.
در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا بررسی کنیم روش تشخیص شکستگی استخوان چگونه است و راه‌کارهای درمان فوری آن چیست.
فهرست محتوا:
شکستگی استخوان چیست؟
شکستگی استخوان به حالتی گفته می‌شود که یک یا چندین استخوان بر اثر ضربه، فشار یا بیماری دچار ترک یا شکستگی شوند. ضربه‌هایی مانند سقوط از بلندی، تصادفات رانندگی و آسیب‌های ورزشی می‌توانند منجر به ایجاد این عارضه شوند. در واقع، زمانی یک استخوان می‌شکند که نیروی وارد شده بر آن از تحمل ساختاری استخوان بیشتر باشد. در چنین شرایطی، ساختار و استحکام استخوان دچار تزلزل می‌شود و علائمی مانند درد، کاهش عملکرد، خونریزی و آسیب به بافت‌های اطراف آن ایجاد می‌کند.
بیشتر بدانید: درمان خانگی مو برداشتن استخوان
انواع شکستگی استخوان
این عارضه انواع مختلفی دارد که معمولا بر اساس سن، قدرت و جهت نیرو، سلامت عمومی فرد و استخوان درگیر با شدت‌های مختلف ایجاد می‌شود. شکستگیهای استخوان در نواحی مانند مچ دست، مچ پا و لگن از سایر نقاط بدن رایج‌تر هستند.
جدول زیر نشان‌دهنده انواع شکستگیهای استخوان بر اساس نوع، میزان شکستگی و شدت آسیب وارده بر فرد است:
| نوع شکستگی استخوان | توضیحات |
| شکستگی بسته | پوست را نمی‌شکافد و به بافت مجاور آسیب نمی‌رساند. |
| شکستگی باز | به پوست اطراف استخوان آسیب می‌رساند و از آن بیرون می‌زند. |
| شکستگی انفجاری | بر اثر فشار ماهیچه یا وتر عضلانی ایجاد می‌شود. |
| شکستگی خردشده | استخوان به چندین تکه مجزا تقسیم می‌شود. |
| شکستگی فشاری | بیشتر در استخوان‌های اسفنجی ستون فقرات به دلیل پوکی استخوان یا اعمال فشار ۲ استخوان به یکدیگر رخ می‌دهد. |
| شکستگی ترکه سبز | یک طرف استخوان می‌شکند و طرف دیگر آن خم می‌شود. این نوع شکستگی در کودکان رایج‌تر است. |
| شکستگی مویی | نوعی شکستگی جزئی استخوان به‌شمار می‌آید که حتی ممکن است در عکسبرداری ساده اشعه ایکس به سختی قابل تشخیص باشد. |
| شکستگی درهم رفته | با شکستن استخوان، یک قسمت از آن وارد بخش دیگری از استخوان می‌شود. |
| شکستگی تنشی | این نوع شکستگی در بین ورزشکاران شایع‌تر است و استخوان بر اثر فشار و آسیب‌های مکرر می‌شکند. |
| شکستگی پاتولوژیک | استخوان بر اثر بیماری زمینه‌ای ضعیف می‌شود و می‌شکند. |
| شکستگی بیرون‌زده | استخوان پس از شکستگی از تاندون‌ها جدا می‌شود. |
علائم شکستگی استخوان
نشانه‌های این عارضه بسته به میزان آسیب و نوع شکستگی شامل موارد زیر هستند:
- درد
- کبودی
- تورم
- تغییر رنگ پوست در اطراف ناحیه آسیب‌دیده
- بیرون‌زدگی ناحیه آسیب‌دیده با زاویه غیر معمول
- عدم توانایی حرکتی در ناحیه آسیب‌دیده
- عدم توانایی فشار آوردن بر ناحیه آسیب‌دیده
- احساس سوزن سوزن شدن در مفاصل و استخوان ناحیه آسیب‌دیده
- خونریزی در صورت ایجاد شکستگی باز
اگر شدت شکستگی استخوان بسیار شدید باشد معمولا فرد علاوه بر علائم بالا، یک یا چندین نشانه زیر را هم تجربه می‌کند:
- حالت تهوع
- سرگیجه
- استفراغ
- سبکی سر
- غش
علل شکستگیهای استخوان
استخوان‌های بدن مقاومت بالایی در برابر آسیب دارند، اما زمانی که نیروی وارد شده بر آن‌ها بسیار شدید باشد، ممکن است ترک بخورند یا بشکنند. عواملی مثل ضربه‌های شدید، تصادفات رانندگی، سقوط و آسیب‌های ورزشی از رایج‌ترین دلایل شکستگیهای استخوان به‌شمار می‌آیند.
شکستگی استخوان در سالمندان هم شایع است. افزایش سن می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌هایی که باعث تضعیف استخوان‌ها می‌شوند را افزایش دهد. در واقع، می‌توان گفت شرایط سلامتی افراد بر سلامت استخوان‌ها تاثیرگذار است.
برخی بیماری‌های زمینه‌ای مانند پوکی استخوان، دیابت، عفونت و تومورها می‌توانند باعث ضعیف شدن استخوان‌ها شوند و فرد را بیشتر در معرض شکستگیهای استخوان قرار دهند. بعضی تحقیقات نشان داده‌اند، احتمال شکستگی استخوان در افراد دیابتی زیاد است؛ زیرا بیماری دیابت، مخصوصا دیابت نوع یک می‌تواند با ایجاد اختلال در سلامت استخوان‌ها باعث شکننده شدن آن‌ها شود.
بیشتر بخوانید: درمان پوکی استخوان
تشخیص شکستگی استخوان
تشخیص شکستگی استخوان از روی عکس آزمایش‌های تصویربرداری انجام می‌شود. پزشک متخصص ارتوپدی (جراح ارتوپدی) پس از معاینه فیزیکی برای تایید شکستگی به نتایج آزمایشات زیر نیاز دارد:
- عکسبرداری اشعه ایکس برای تایید شکستگی و بررسی میزان آسیب‌دیدگی
- تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) برای ثبت تصویر کاملی از آسیب استخوان‌ها و ناحیه اطراف آن
- سی‌تی اسکن برای ثبت تصویر دقیق‌تر نسبت به اشعه ایکس از استخوان‌ها و بافت اطراف آن
- اسکن استخوان برای پیدا کردن شکستگیهای مشخص‌نشده در عکس اشعه ایکس
درمان فوری شکستگی استخوان
اغلب شکستگیهای استخوان به درمان فوری در بیمارستان نیاز دارند. اگر تصور می‌کنید، بیمار علائم التهاب لگن دارد، استخوان‌های کمر، گردن و لگن شکسته شده یا استخوان بیرون زده، شخص را حرکت ندهید و سریعا با اورژانس تماس بگیرید.
اگر آسیب‌دیدگی خفیف باشد، ممکن است با بی‌حرکت نگه داشتن استخوان و گذشت زمان بهبود یابد. در بدترین حالت شکستگی‌ها، ارائه درمان فوری برای بازیابی توانایی بیمار و بازگشتش به شرایط عادی ضروری است. این اقدامات حیاتی شامل موارد زیر می‌شوند:
۱- جاانداختن استخوان
استخوان‌های دارای شکستگی باید به درستی در جای مناسب خود قرار بگیرند و برای طی کردن دوره بهبودی به شکل صحیحی در جای خود نگه داشته شوند. جای‌گذاری استخوان که اصطلاحا “جا اندازی- ریداکشن” نامیده می‌شود، یکی از روش‌های موثر برای بهبود شکستگی‌هایی با شدت متوسط است. اغلب برای درمان شکستگی استخوان در کودکان از تکنیک جاانداختن استخوان بدون جراحی استفاده می‌کنند. این تکنیک به جااندازی بسته معروف است.
۲- گچ گرفتگی استخوان
اگر شکستگیهای استخوان باعث جابه‌جایی استخوان‌ها نشده باشند، می‌توان به کمک آتل یا گچ آن را درمان کرد. طول درمان با آتل‌بندی حدود سه تا پنج هفته است، اما گچ گرفتن معمولا ۶ تا هشت هفته طول می‌کشد. پس از گذشت این مدت، پزشک برای اطمینان از بهبود شکستگی استخوان از تصویربرداری با اشعه ایکس استفاده می‌کند.
۳- جراحی شکستگیهای استخوان
آسیب‌های جدی استخوان به جراحی نیاز دارند. پزشک بر اساس نوع شکستگی و میزان آسیب وارده به استخوان‌ها از روش‌های مختلف جراحی استفاده می‌کند. یکی از روش‌ها، فیکساسیون داخلی است که در طی آن، قطعات فلزی درون استخوان وارد می‌شوند تا استخوان‌ها به درستی در جای خود قرار بگیرند.
دیگر روش، تثبیت خارجی است که به کمک پیچ‌هایی در ۲ طرف شکستگی انجام می‌شود و بریس یا براکت، آن‌ها را از خارج به یکدیگر متصل می‌کند. اگر شکستگیهای استخوان قابل ترمیم نباشند، گزینه پیشنهادی جراح تکنیک‌هایی مانند تعویض مفصل، آرتروپلاستی و پیوند استخوان است. این تکنیک‌ها معمولا برای شکستگیهای شانه، آرنج یا زانو استفاده می‌شوند.
بیشتر بدانید: نشانه های جوش خوردن استخوان
روش سنتی درمان شکستگی استخوان
برخی افراد برای بهبود شکستگیهای خفیف استخوان از روش‌های سنتی استفاده می‌کنند. این روش‌ها شامل گیاهان دارویی با خاصیت ترمیم شکستگی‌ها و تقویت استخوان‌ها می‌شوند.
- ترکیب زرده تخم مرغ محلی همراه با سندروس و سقز
- ترکیب روغن زیتون و حنا
- ترکیب زعفران و عسل
- ترکیب زردچوبه، زنجبیل و آلوئه‌ورا
- مصرف کشک طبیعی
- مصرف چای گزنه
- مصرف آب قلم و کله پاچه به ویژه پاچه
این روش‌های سنتی ممکن است در برخی مواقع مفید باشند، اما به یاد داشته باشید که شکستگی استخوان یک وضعیت پزشکی جدی است و باید حتما تحت درمان پزشکی قرار بگیرد. اگر به استفاده از روش‌های سنتی تمایل دارید، حتما وضعیت شکستگی خود را ابتدا به پزشک متخصص برای ارزیابی تخصصی نشان دهید و با او مشورت کنید.
برای شکستگی استخوان چی بخوریم؟
مواد غذایی انتخابی شما در دوره بهبود شکستگیهای استخوان باید به استخوان‌سازی، تقویت و افزایش استحکام آن‌ها کمک کند. برخی مواد غذایی مهم که به فرآیند ترمیم استخوان‌ها کمک می‌کنند، عبارت‌اند از:
- غذاهای حاوی کلسیم مانند مانند شیر، پنیر، ماهی، گوشت، ماست، آجیل، لوبیا، محصولات سویا و غلات غنی‌شده
- غذاهای حاوی ویتامین D مانند ماهی‌های چرب، جگر گاو، زرده تخم مرغ، شیر و غلات
- میوه‌های دارای ویتامین C مانند موز، آلو، پرتقال، سیب و کیوی
- سبزیجات و غذاهای حاوی ویتامین K مانند اسفناج، کلم بروکلی، کلم پیچ، سویا، تخم مرغ و گوشت
- مواد غذاهایی حاوی منیزیم مانند سبزیجات برگ سبز، آجیل، حبوبات، غلات کامل و شکلات تلخ
راهنمای مراجعه به پزشک
شکستگی استخوان یک آسیب نسبتا رایج است که می‌تواند در هر سنی رخ دهد. این آسیب انواع مختلفی دارد و ممکن است با شدت خفیف، متوسط و بسیار زیاد اتفاق بیفتد. بهترین راه‌کار برای تشخیص تفاوت ترک برداشتگی و شکستگی یا درمان فوری شکستگیهای استخوان، این است که با مشاهده علائم، سریعا به متخصص ارتوپدی مراجعه کنید.
شما می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله متخصص ارتوپد آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص ارتوپد از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
اگر ناحیه دارای شکستگی عفونت کند، فرد علاوه بر احساس درد، دچار تب می‌شود.
برای تسریع فرآیند درمان این آسیب بهتر است مواد غذایی انتخابی شما حاوی کلسیم، ویتامین D، ویتامین C، ویتامین K و منیزیم باشد.
شکستگی ترکه سبز بین کودکان شایع‌تر است؛ زیرا استخوان‌های آن‌ها کمی حالت ارتجاعی دارد.
منابع: betterhealth | clevelandclinic
