اسهال عارضه ناخوشایندی است که همه افراد حداقل یک بار آن را در طول زندگی خود تجربه می‌کنند. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که مواد غذایی هضم‌شده و آب خیلی سریع از روده‌ها عبور می‌کنند. در نتیجه، مدفوع به جای تشکیل یک توده جامد، به شکل مایع از روده دفع می‌شود. ابتلا به اسهال معمولا نگران‌کننده نیست؛ اما اگر خون‌آلود باشد، باید درباره آن با پزشک صحبت کنید. این مقاله از مجله درمانکده به بررسی دلایل اسهال خونی و راه‌های درمان آن اختصاص دارد. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
اسهال خونی به چه شکل است؟
قبل از اینکه درمان اسهال آبکی و خونی را توضیح دهیم، باید به بررسی علائم این بیماری بپردازیم. به اسهال خونی به انگلیسی Bloody diarrhea می‌گویند. این عارضه بسته به علت زمینه‌ای بروز آن می‌تواند به شکل‌های مختلف رخ دهد. به عنوان مثال، ممکن است خون سطح مدفوع را بپوشاند یا بعد از اجابت مزاج فقط روی دستمال یا کاسه توالت دیده شود.
رنگ خون هم ممکن است از قرمز روشن تا قرمز تیره و حتی قیرمانند متغیر باشد. هر چقدر خون برای مدت طولانی‌تری داخل دستگاه گوارش باقی بماند، تیره‌تر می‌شود. چون زمان بیشتری را صرف تعامل با مواد شیمیایی گوارشی می‌کند. به عبارت دیگر، خون قرمز روشن به روده بزرگ مربوط می‌شود و معمولا جدی نیست. اما خون قرمز تیره به معنی خونریزی دستگاه گوارش فوقانی است و به توجه بیشتری نیاز دارد.
آیا اسهال خونی خطرناک است؟
کم‌آبی و از دست دادن الکترولیت‌ها مهم‌ترین مشکلی است که به دلیل ابتلا به این بیماری با آن مواجه می‌شوید. اگر مایعات و الکترولیت‌های زیادی از دست بدهید، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- افت فشار خون
- مشکلات ریتم قلب
- ضعف
زمان مراجعه به پزشک
اسهال خونی ممکن است نشانه یک فوریت پزشکی باشد. بنابراین لازم است به محض مشاهده آن با دکتر گوارش مشورت کنید. همچنین اگر علائم زیر را مشاهده کردید، باید با پزشک تماس بگیرید:
- اسهال شدید یا اسهالی که بیش از ۲ روز طول بکشد
- اسهال چرب
- لرز
- تب
- غش کردن
- استفراغ
- کرامپ شدید شکم
اسهال همیشه نگران‌کننده نیست. اما خونریزی شدید یا مداوم ممکن است یک اورژانس پزشکی باشد. هر فردی که با این مشکل مواجه می‌شود، باید در اسرع وقت با دکتر گوارش صحبت کند.
اسهال خونی به چه دلیل است؟
این سوال که اگر اسهال خونی باشد نشانه چیست، از سوی بسیاری از مردم مطرح می‌شود. در پاسخ باید بگوییم که به طور کلی این بیماری می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. برای مثال، اسهال در پریودی از تغییرات هورمونی و اسهال در مسافرت از مصرف آب یا غذای آلوده ناشی می‌شود. عواملی هم که باعث خون‌آلود بودن اسهال می‌شوند عبارت‌اند از:
- عفونت ویروسی: بعضی از ویروس‌ها مثل روتاویروس با اسهال خونی همراه هستند.
- بیماری‌های التهابی روده: بیماری‌های التهابی روده (IBD) از جمله بیماری کرون و کولیت اولسراتیو به خونریزی دستگاه گوارش منجر می‌شوند. گاهی‌اوقات این خون در مدفوع ظاهر می‌شود و رنگ آن را به قرمز تغییر می‌دهد.
- دیسانتری: این نوع اسهال خونی باکتری شیگلا (Shigella) یا انگل انتاموبا هیستولیتیکا (Entamoeba histolytica) را شامل می‌شود. این عوامل بیماری‌زا عفونت‌های شدیدی ایجاد می‌کنند که باعث التهاب و خونریزی روده می‌شوند.
- پولیپ روده بزرگ: گاهی‌اوقات علت خون‌آلود بودن مدفوع به پولیپ روده مربوط می‌شود. چون این توده‌های کوچک می‌توانند باعث خونریزی شوند.
- سرطان معده: خونریزی یکی از عوارض شایع سرطان معده است.
- سرطان روده بزرگ: دفع مدفوع سیاه‌رنگ یا وجود خون قرمز روشن روی دستمال توالت ممکن است نشانه سرطان روده بزرگ باشد. چون نشت خون از تومورها می‌تواند به دفع مدفوع خونی منجر شود.
- هموروئید (بواسیر): منظور از هموروئید عروق خونی متورمی است که داخل رکتوم (راست روده) و مقعد ایجاد می‌شوند. هموروئید یکی از شایع‌ترین دلایل دفع خون همراه با مدفوع است.
- آنال فیشر (شقاق مقعد): وقتی این سوال مطرح می‌شود که اسهال خونی از چیست، باید به آنال فیشر هم اشاره کرد. چون گاهی‌اوقات وجود خراش در ناحیه رکتوم باعث خون‌آلود شدن مدفوع می‌شود. در این شرایط ممکن است فقط مقدار کمی خون قرمز روشن مشاهده کنید.
ذکر این نکته ضروری است که غذاهای قرمز رنگ مثل چغندر و گوجه‌فرنگی می‌توانند روی رنگ مدفوع تاثیر بگذارند و آن را به قرمز تغییر دهند. اگر این غذاها باعث مسمومیت غذایی یا تحریک معده شوند، ممکن است اسهال خونی را تجربه کنید.
تشخیص علت ابتلا به اسهال خونی
پزشک درباره سابقه پزشکی و علائمی که تجربه می‌کنید سوال می‌پرسد. همچنین معاینه بدنی انجام می‌دهد و بسته به شرایط شما یک یا چند مورد از تست‌های تشخیصی زیر را توصیه می‌کند:
- آنوسکوپی (معاینه مقعدی): پزشک کانال مقعد و قسمت انتهایی رکتوم را با استفاده از یک لوله سفت بررسی می‌کند.
- کشت نمونه مدفوع: این آزمایش نشان می‌دهد که چه میکرو‌ب‌هایی مسئول عفونت و دفع خون هستند.
- کولونوسکوپی: پزشک از این روش برای بررسی تمام قسمت‌های روده بزرگ استفاده می‌کند.
- سیگموئیدوسکوپی: روشی است که به پزشک اجازه می‌دهد رکتوم و قسمت انتهایی روده بزرگ را بررسی کند.
روش درمان اسهال خونی
پزشک بهترین درمان اسهال خونی را با توجه به علت زمینه‌ای بروز آن مشخص می‌کند. به عنوان مثال، اگر این عارضه به خونریزی دستگاه گوارش مربوط باشد، پزشک بیماری زمینه‌ای ایجادکننده خونریزی را درمان می‌کند.
اسهال روشی است که بدن به کمک آن سعی می‌کند از شر یک ویروس یا عامل بیماری‌زا خلاص شود. در بیشتر موارد، علائم اسهال خودبه‌خود برطرف می‌شود. در مورد عفونت ویروسی، این اتفاق ممکن است زمانی رخ دهد که سیستم ایمنی بدن عفونت را شکست بدهد.
نوشیدن مایعات نقش مهمی در درمان خانگی اسهال خونی بزرگسالان و کودکان دارد. وقتی دچار اسهال می‌شوید، مقدار زیادی از مایعات بدن خود را از دست می‌دهید که این موضوع می‌تواند به کم‌آبی منجر شود. بنابراین باید در طول روز جرعه‌جرعه مایعات بنوشید تا بدن‌تان را هیدراته نگه دارید. مصرف محلول‌های آبرسان خوراکی (ORS) هم می‌تواند کمک‌کننده باشد.
به یاد داشته باشید که اسهال طولانی‌مدت ممکن است به درمان‌های پزشکی از جمله تزریق سرم نیاز داشته باشد. علاوه بر این، لازم است برای درمان دل پیچه شدید نزد پزشک بروید و تحت نظر او دارو مصرف کنید.
پیشگیری از اسهال خونی در بزرگسالان و کودکان
اکنون که با نحوه درمان اسهال آشنا شدید، باید در مورد راه‌های پیشگیری از این بیماری اطلاعات کسب کنید. اگر اسهال در کودکان و بزرگسالان از عفونت ناشی شود، می‌توان با اقدامات زیر از عود آن در آینده پیشگیری کرد:
- رعایت بهداشت فردی و غذایی
- نوشیدن آب آشامیدنی سالم
- واکسیناسیون علیه روتاویروس
کلام پایانی
در این مقاله به این سوال که اسهال خونی چیست و به چه دلایلی ایجاد می‌شود، پاسخ دادیم. اکنون می‌دانید که این عارضه اغلب به دلیل خونریزی دستگاه گوارش یا ابتلا به بعضی از عفونت‌ها رخ می‌دهد و به روش‌های مختلف درمان می‌شود.
اگر اسهال خونی دارید یا نگران تغییر رنگ مدفوع خود هستید، در اسرع وقت به فوق تخصص گوارش مراجعه کنید. اگر به دلیل مشغله کاری نمی‌توانید حضوری به مطب پزشک بروید، از طریق سایت درمانکده با بهترین پزشکان به صورت آنلاین مشورت کنید. در درمانکده امکان اخذ نوبت جهت ویزیت حضوری و مشاوره آنلاین با دکتر گوارش فراهم شده است.
سوالات متداول
این بیماری از انگل‌ها، ویروس‌ها یا باکتری‌ها ناشی می‌شود. همچنین ممکن است به دلیل بیماری‌های دستگاه گوارش رخ دهد.
در واقع اسهال خونی در نوزادان به دلیل آلرژی غذایی، عفونت باکتریایی، خونریزی دستگاه گوارش و انتروکولیت نکروزان رخ می‌دهد. اسهال خونی کودکان هم می‌تواند به عفونت ویروسی، باکتریایی یا انگلی، بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو مربوط باشد.
خیر؛ از علائم شایع کرونا نیست. با این حال، در موارد نادر ممکن است در افراد مبتلا به این بیماری مشاهده شود.
بله. می‌تواند نشانه سرطان معده یا سرطان روده بزرگ باشد.
وجود مخاط در مدفوع می‌تواند نشانه عفونت روده باشد. در صورت ابتلا به دل‌درد، اسهال ممکن است از یک بیماری جدی‌تر مثل بیماری کرون، کولیت اولسراتیو یا حتی سرطان ناشی شود.
وقتی از بهترین غذا برای اسهال خونی صحبت به میان می‌آید، باید به غذاهایی مثل موز و نان تست اشاره کرد که به راحتی در دستگاه گوارش هضم می‌شوند.
منابع: medicalnewstoday, health
