آزمایش اسید اوریک خون (uric acid) چیست؟ تفسیر تست اوریک اسید

آزمایش اسید اوریک خون برای بررسی عملکرد و ارزیابی سطح uric acid در بدن انجام می‌شود. افراد مستعد سطح بالای اسید اوریک خون باید با انجام تست اوریک اسید که آن را با نام اورات سدیم، اسید اوریک سرم و UA هم می‌شناسند، از ابتلا به بیماری نقرس و مشکلات کلیه جلوگیری کنند.

بدن انسان دائما در حال فعالیت است. حتی زمانی که خواب هستید معده و روده‌ها عملیات هضم و جذب مواد غذایی را برعهده دارند. اسید اوریک یکی از مواد زائدی است که پس از جذب پروتئین و ویتامین‌ها باید توسط ادرار یا مدفوع از بدن خارج شود. 

این ماده بر اثر خوردن غذاهای دارای پورین همچون ماهی آزاد، گوشت قرمز و اسفناج تولید می‌شود که در صورت انباشتگی زیاد می‌تواند موجب آسیب به کلیه و بیماری نقرس شود. آزمایش اسید اوریک خون عملکرد این ماده در بدن را مورد بررسی قرار می‌دهد تا در صورت لزوم بتوان از عوارض جبران‌ناپذیر سطح بالای آن جلوگیری کرد. 

همراه ما باشید تا در این مقاله از مجله درمانکده شما را با تفسیر آزمایش uric acid، هدف و مقدار نرمال آن آشنا کنیم.

آزمایش اسید اوریک خون چیست؟

آزمایش uric acid میزان اسید اوریک خون را مورد بررسی قرار می‌دهد. ماده زائد اسید اوریک توسط تجزیه مواد شیمیایی پورین تولید خواهد شد. پورین را می‌توان در مواد غذایی زیر جستجو کرد:

• جگر
• قلوه
• ماهی‌های چرب
• سوسیس
• مارچوبه
• شراب

می توانید از طریق مشاوره با دکتر هماتولوژی مشورت کنید.

بیشترین مقدار اسید اوریک خون توسط کلیه‌ها فیلتر شده و به کمک ادرار از بدن خارج می‌شود.

اگر تست اوریک اسید شما نشان دهنده مقدار بالای سطح acid uric در خون باشد، کریستال‌های سوزنی شکل در داخل یا اطراف مفاصل ایجاد می‌شوند که به آن بیماری نقرس می‌گویند.

بیشتر بدانید: کم خونی آپلاستیک چیست؟

بیشتر بدانید: آیا وجود خون در منی خطرناک است؟

هدف آزمایش Uric acid

آزمایش اسید اوریک خون برای تشخیص سطح و عملکرد این ماده در بدن مورد بررسی قرار می‌گیرد. به‌طور کلی می‌توان گفت هدف انجام تست اوریک اسید شامل موارد زیر می‌شود:

• تشخیص بیماری نقرس با تجزیه و تحلیل مایع سینوویال
• ارزیابی سطح اسید اوریک خون در افراد تحت شیمی درمانی یا سایر درمان‌های سرطان
• بررسی آسیب‌های کلیوی
• بررسی علت ایجاد سنگ کلیه
• جلوگیری از پره‌اکلامپسی در زنان باردار (فشارخون بالا)

کاربرد آزمایش اسید اوریک خون

کاربرد انجام تست uric acid برای افراد مبتلا به بیماری نقرس، بیماران تحت درمان سرطان یا اشخاصی که دچار سنگ کلیه هستند، اهمیت پیدا می‌کند. از همین‌رو آزمایش اوریک اسید برای موارد زیر تجویز خواهد شد:

• درد، تورم سرخی و احساس گرما ناشی از نقرس
• شیمی درمانی و پرتودرمانی ناشی از درمان سرطان
• مشاهده علائم سنگ کلیه همچون درد شدید، خون در ادرار، تکرر ادرار، حالت تهوع و تب

بیشتر بدانید: آزمایش فسفر چیست؟

شرایط و نحوه انجام آزمایش uric acid

برای آزمایش اسید اوریک خون معمولا پزشک متخصص توصیه می‌کند حدود 8 تا 12 ساعت قبل از تست ناشتا باشید و حتی‌المقدور شب قبل از خوردن غذاهایی با پروتئین بالا خودداری کنید. تست اوریک اسید به دو صورت انجام می‌شود:

1. آزمایش اسید اوریک خون

خون‌گیری توسط پرستار از رگ بازوی شما انجام خواهد شد. پس از جمع‌آوری نمونه خون در لوله آزمایشگاهی آن را برای بررسی به آزمایشگاه و نزد پاتولوژیست می‌فرستند. انجام این تست شرایط خاصی به وجود نمی‌آورد و شما می‌توانید پس از اتمام مراحل آن، به کارهای روزمره خود بپردازید.

بیشتر بدانید: سرطان طحال چیست؟

2. آزمایش ادرار اسید اوریک 

در این روش تمامی ادرار شما در طول 24 ساعت باید درون ظرف مخصوص جمع‌آوری شود. این آزمایش با نام نمونه ادرار 24 ساعته هم شناخته می‌شود که باید آن را بر اساس دستورالعمل‌های ذکر شده هنگام تحویل ظرف جمع آوری ادرار انجام دهید.

مقدار نرمال اسید اوریک

برای تعیین مقدار اسید اوریک طبیعی در آزمایش uric acid به فاکتورهایی همچون سن و جنسیت توجه می‌کنند. در جدول زیر می‌توانید مقدار نرمال اسید اوریک را با توجه به فاکتورهای اثرگذار مشاهده کنید:

جنسیت	محدوده طبیعی
زنان	1.5 تا 6
مردان	2.5 تا 6.8
کودکان	2.2 تا 2.5

در صورتی که نتیجه آزمایش شما در محدوده نرمال اسید اوریک قرار ندارد و یا نیازمند راهنمایی بیشتری هستید، می‌توانید با پزشک متخصص ارتوپد و فوق تخصص کلیه درمانکده به صورت آنلاین در ارتباط باشید.

بیشتر بدانید: تری گلیسیرید خون چیست و چه اهمیتی دارد؟

تفسیر آزمایش اسید اوریک خون

نتیجه به دست آمده از آزمایش uric acid نشان می‌دهد سطح اسید اوریک خون شما بالا است یا در محدوده نرمال قرار دارد. این محدوده بر حسب میلی‌گرم در دسی‌لیتر بررسی خواهد شد. پزشک برای تفسیر تست اوریک اسید، مدیریت و درمان بیماری‌های ناشی از آن همچون سنگ کلیه و نقرس به جواب این آزمایش نیاز دارد. 

به‌طور کلی باید مقدار بیشتر از 6.8 میلی‌گرم در دسی‌لیتر را به‌عنوان هیپراوریسمی (افزایش غلظت اسید اوریک خون) دانست و کمتر از 6.8 میلی‌گرم در دسی‌لیتر را مقدار طبیعی آن معرفی کرد. البته لازم به ذکر است که سطح بالای uric acid در آزمایش اسید اوریک خون همیشه نشان دهنده وجود یک بیماری در فرد نیست. 

تست اوریک اسید افراد زیادی از لحاظ پزشکی سطح بالای این ماده در خون را نشان می‌دهد اما آن‌ها مشکل سلامتی خاصی ندارند. بنابراین بهتر است حتما برای تفسیر آزمایش اسید اوریک خون آن را به پزشک متخصص نشان دهید.

علائم اسید اوریک بالا

هیپراوریسمی نام علمی سطح بالای اسید اوریک خون است. این وضعیت همیشه با علائم آشکاری همراه نیست. در برخی موارد افراد بدون هیچ مشکل مشهودی دچار هیپراوریسمی می‌شوند. با این حال تحقیقات نشان داده علائم اسید اوریک بالا را می‌توان شامل موارد زیر دانست:

• احساس درد و تورم در مفصل‌ها خصوصا انگشت پا، مچ پا و زانو 
• ایجاد قرمزی در پوست اطراف مفاصل
• احساس گرما در شکاف‌های کنار مفاصل
• تشکیل سنگ اسید اوریکی در مجاری ادراری
• رسوب اسید اوریک در کلیه و بافت نرم

در صورت داشتن چنین علائمی به دکتر هماتولوژی مراجعه کنید.

بیشتر بدانید: انواع اختلالات خونریزی و نحوه درمان آن‌ها

علائم کاهش اسید اوریک خون

اگر آزمایش اسید اوریک خون شما مقدار پایین این ماده را نشان داد، ممکن است مشکل ژنتیکی یا بیماری بسیار نادری رخ داده باشد. به‌طور کلی علائم کاهش اسید اوریک خون در تست uric acid را می‌توان شامل موارد زیر دانست:

• کم آبی بدن
• احساس عطش
• تکرر ادرار
• یبوست
• انقباضات ماهیچه ای
• احساس سوزن سوزن در پا
• ضعف شدید
• درد شکم

بیماری‌های قابل تشخیص با آزمایش اسید اوریک خون

همان‌طور که پیشتر اشاره کردیم هیپراوریسمی وضعیتی است که در آن آزمایش uric acid، افزایش سطح اسید اوریک خون را نشان می‌دهد. در این حالت کلیه‌ها نمی‌توانند میزان اضافی اسید اوریک خون را فیلتر کنند. بنابراین می‌توان بیماری‌های قابل تشخیص با تست اوریک اسید را شامل موارد زیر دانست:

• نقرس
• لوسمی
• مولتیپل میلوما (Multiple myeloma)
• سرطان متاستاتیک (سرطانی که از یک نقطه شروع و در نقاط دیگر بدن رشد می‌کند)

همچنین برخی بیماری‌ها همچون بیماری کلیوی، الکلیسم (اعتیاد به مصرف بیش از اندازه الکل) و مسمومیت حاملگی می‌تواند در دسته بیماری‌های قابل تشخیص با آزمایش اسید اوریک خون در سطح پایین ارتباط داشته باشد.

بیشتر بدانید: کم خونی داسی شکل چیست؟

چه آزمایشاتی با تست اوریک اسید مرتبط هستند؟

در بسیاری از موارد پزشک برای تشخیص علت و علائم بالا بودن سطح  اسید اوریک خون به آزمایشات بیشتری نیاز دارد. در جدول زیر آزمایشات مرتبط با تست اوریک اسید معرفی شده‌اند:

آزمایش	توضیحات
آنالیز ادرار	بررسی آزمایشگاهی برای تشخیص برخی بیماری‌ها
ادرار رندوم	جمع‌آوری ادرار در طول شبانه‌روز به صورت رندوم
ادرار 24 ساعته	جمع‌آوری تمام دفعات ادرار در طول 24 ساعت
تست Urea	بررسی میزان اوره خون جهت کنترل عملکرد کلیه‌ها
تست creatinine	ارزیابی سلامت و تشخیص بیماری کلیوی یا پایش وضعیت درمان
آزمایش BUN	بررسی عملکرد کبد و کلیه‌ها

سخن پایانی

آزمایش اسید اوریک خون می‌تواند سطح غیرنرمال (افزایش یا کاهش uric acid) این ماده را تشخیص دهد و با مدیریت به‌موقع از اثرات منفی آن جلوگیری کند. مهمترین مشکلاتی که با آزمایش uric acid شناسایی می‌شوند بیماری نقرس و سنگ کلیه هستند. 

اهمیت این موضوع ما را برآن داشت تا در این مقاله از مجله درمانکده شما را با نحوه تفسیر تست اوریک اسید، علائم افزایش آن و سطح نرمال این ماده در خون آشنا کنیم. شما تاکنون آزمایش اسید اوریک خون انجام داده‌اید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول آزمایش uric acid

منبع: healthline | verywellhealth | webmd