اهدای خون یک فرآیند دواطلبانه است. شما توافق می کنید که به طور داوطلبانه خون خود را به کسی که به آن نیاز دارد اهدا کنید. سالانه میلیون ها نفر از مردم جهان به تزریق خون نیاز دارند. برخی از افراد نیز ممکن است در طول جراحی به خون نیاز داشته باشند. برخی نیز ممکن است بعد از تصادف یا بیماری های دیگر به فرآورده های خونی نیاز پیدا کنند. بنابراین اهدای خون تمامی این موارد را ممکن می سازد. معمولا انواع مختلفی از اهدای خون وجود دارد:

اهدای خون کامل:
این مورد یکی از رایج ترین نوع اهدای خون است که در طول آن تقریبا خون به صورت کامل اهدا می شود. سپس خون به اجزای سازنده اش ( گلبول های قرمز، پلاسما و پلاکت) جدا می گردد.
اهدای پلاکت ها:
این نوع اهدا از فرآیندی به نام آفرزیس استفاده می کند. در طول آفرزیس، اهدا کننده به یک دستگاه خاص متصل می شود که این دستگاه پلاکت و برخی از پلاسماهای خونی را جمع آوری می کند و سپس بقیه خون را به اهدا کننده بر می گرداند.
اهدای پلاسما:
پلاسما ممکن است به طور همزمان با اهدای پلاکت جمع آوری شده یا اینکه بدون جمع آوری پلاکت ها در طول یک اهدای آفرزیس جمع آوری شود.
اهدای گلبول های قرمز دوگانه:
این نوع اهدا نیز در طول فرآیند آفرزیس انجام می شود و معمولا گلبول های قرمز خون جمع آوری می گردد.

خطرات اهدای خون

اهدای خون فرآیند سالم و بی خطری است. تجهیزات یکبار مصرف استریل برای هر اهدا کننده استفاده می شود؛ بنابراین خطر انتقال عفونت از خون وجود ندارد.
اگر فرد بالغ سالمی هستید، شما می توانید بدون به خطر انداختن سلامتی خود، خون اهدا کنید.
در طول 24 ساعت بعد از اهدای خون، بدن مایعات از دست رفته را جایگزین خواهد کرد.
بعد از چند هفته، بدن گلبول های قرمز از دست رفته را می تواند جایگزین نماید.

چگونه خود را برای اهدای خون آماده کنیم؟

برای اینکه واجد شرایط برای اهدای خون ، پلاکت یا پلاسما باشید باید شرایط زیر را داشته باشید:

سلامت کلی خوبی داشته باشید.
حداقل 17 سال سن داشته باشید. معمولا حداقل سن اهدای خون در هر کشوری متفاوت است .
حداقل 50 کیلوگرم وزن داشته باشید.
بتوانید ارزیابی های فیزیکی و سلامت را به خوبی بگذرانید.

در مورد اهدای گلبول های قرمز خون ، شرایط کمی فرق می کند. برای اینکه از موارد لازم و ضروری آگاه شوید، با مرکز اهدای خون محلی خود تماس بگیرید.

شب قبلی که می خواهید اهدای خون داشته باشید به مقدار کافی بخوابید. همچنین باید از وعده های غذایی سالم قبل از اهدا استفاده کرده باشید.
از خوردن غذاهای چرب همچون همبرگر، مواد سرخ شده یا بستنی قبل از اهدای خون خودداری کنید.

خوردن مواد پرچرب می تواند آزمایش هایی که قبل از اهدای خون انجام می شود را تحت تاثیر قرار دهد.

قبل از اهدای خون، سعی کنید 473 میلی متر آب یا مایعات دیگر بنوشید.
اگر می خواهید پلاکت اهدا کنید، به یاد داشته باشید که دو روز قبل از اهدا ، آسپرین مصرف نکنید. شما می توانید داروهای عادی دیگر را مصرف کنید.

[sibwp_form id=1]

روند اهدای خون چگونه است؟

قبل از اینکه بتوانید خون اهدا کنید، از شما خواسته خواهد شد یک تاریخچه پزشکی محرمانه که شامل سوالات مستقیم در مورد رفتارهای مرتبط با افزایش عفونت های منتقله از خون است را پر کنید.

عفونت های منتقله معمولا عفونت هایی است که از طریق خون به سایر افراد منتقل می شود. تمامی اطلاعات حاصل از این ارزیابی به طور کاملا محرمانه نگهداری می شود.

مشاهده بیشتر : دکتر متخصص خون

به خاطر خطر عفونت های منتقله از خون، هر کسی نمی تواند خون اهدا کند. گروه های در معرض خطر زیر واجد شرایط اهدای خون نیستند:

همه افرادی که مواد دارویی را بدون تجویز پزشک مصرف کرده اند، مثلا مصرف و تزریق مواد مخدر یا استروئید که توسط پزشک تجویز نشده است.
مردانی که با سایر مردان رابطه جنسی داشته اند.
افرادی که کنسانتره فاکتورهای انعقادی را دریافت کرده است.
افرادی که ایدز دارند.
زنان و مردانی که به خاطر پول یا مواد مخدر وارد رابطه جنسی شده اند.
افرادی که بعد از یازده سالگی مبتلا به هپاتیت شده اند.
افرادی که به بیماری بابزیوز یا شاگاس مبتلا هستند.
افرادی که برای بیماری پسوریازیس خود اترتینیت دریافت کرده اند
افرادی که دارای فاکتورهای خطر برای ابتلا به بیماری کروتسفلد جاکوب (CJD) هستند و یا در اعضای خانواده شخصی به این بیماری مبتلاست.
افرادی که به شهرها یا کشورهای خاصی که در بازه زمانی خون دادن بیماری خاصی در آن مناطق شیوع کرده باشد.

شما ممکن است به آزمایشات فیزیکی مختصری نیاز داشته باشید. این آزمایشات شامل بررسی فشار خون، ضربان قلب و دمای بدن است.
نمونه کوچکی از خون از طریق انگشت گرفته می شود و از آن برای بررسی اجزای حمل کننده اکسیژن استفاده می شود.

اگرغلظت هموگلوبین خون شما در سطح نرمال قرار داشته باشد و تمامی شرایط مورد نیاز را داشته باشید می توانید خون اهدا کنید.

در طول فرآیند اهدای خون

ابتدا بر روی یک تخت دراز می کشید یا اینکه بر روی صندلی می نشینید، بازوی خود را روی دسته تخت یا صندلی قرار می دهید.
یک شریان بند دور قسمت بالایی بازوی شما بسته می شود تا خون در رگها جمع شود.
همچنین اینکار باعث می شود پیدا کردن رگ برای خون گیری آسانتر باشد.

سپس پوست داخل آرنج تمیز می شود. یک سوزن تمیز و استریل در داخل رگ قرار می گیرد. این سوزن به لوله پلاستیکی باریک و یک کیسه خون متصل است. زمانی که سوزن در محل مورد نظر فرو برده شد، باید مچ دست خود را باز و بسته کنید اینکار باعث می شود گردش و جریان خون به رگ بهتر انجام شود.

ابتدا خون در داخل لوله کوچکی برای انجام آزمایش جمع آوری می شود. زمانی که این خون جمع شد، خون بقیه کیسه را پر می کند. سوزن معمولا به مدت 10 دقیقه در داخل بازو قرار دارد.

زمانی که فرآیند خون گیری کامل شد، سوزن خارج می شود و یک باند کوچک بر روی ناحیه مورد نظر قرار می گیرد.
یکی دیگر از روش های اهدای خون که در حال حاضر بسیار شایع شده، آفرزیس است.
در طول آفرزیس، معمولا خون از یک بازو کشیده شده و سپس به داخل دستگاهی که اجزای خاص خون همچون پلاکت ها را جدا می کند، پمپ می شود.

باقی مانده خون از طریق بازوی دیگر به بدن برگردانده می شود. این فرآیند اجازه می دهد اجزای خاصی از خون جمع آوری شود.
با اینحال، زمان این فرآیند از یک فرآیند اهدای خون استاندارد بیشتر است و معمولا یک الی دو ساعت زمان نیاز دارد.

بعد از فرآیند اهدای خون

بعد از اهدای خون بهتر است در محل مورد نظر بنشینید و کمی مایعات و خوراکی بخورید. بعد از 15 دقیقه می توانید محل را ترک کنید.
بعد از اهدای خون می توانید کارهای زیر را انجام دهید:

برای دو روز بعد، بهتر است مایعات بیشتری بنوشید.
از انجام فعالیت های فیزیکی سنگین یا برداشتن وسایل سنگین برای 5 ساعت بعد از اهدای خون خودداری کنید.
اگر احساس سبکی سر داشتید، دراز بکشید و پاهای خود را بلند کنید .
اجازه دهید باند روی بازوی شما به مدت چهار یا پنج ساعت بعد از اهدای خون باقی بماند.
اگر بعد از برداشتن باند، خونریزی داشتید، روی آن کمی فشار دهید و سپس بازوی خود را به مدت سه الی پنج دقیقه بالا نگه دارید.
اگر خونریزی یا کبودی زیر پوست رخ داد، یک بسته یخ بر روی ناحیه مورد نظر قرار دهید.
اگر بازوی شما درد داشت، می توانید از مسکن هایی همچون استامینوفن استفاده کنید. از مصرف آسپرین یا ایبوپروفن (ادویل، موترین یا موارد دیگر)خودداری کنید.

اگر اطلاعات مهمی را فراموش کرده اید حتما با مرکز اهدای خون تماس بگیرید. اگر بعد از اهدای خون مشکلی داشتید می توانید به این مرکز مراجعه کنید. اگر موارد زیر را مشاهده کردید حتما با مرکز اهدای خون تماس بگیرید:

همچنان بعد از خوردن و آشامیدن ،حالت تهوع، سرگیجه یا سبکی سر داشتید.
برآمدگی ، خونریزی یا درد در ناحیه بازو
احساس درد یا سوزش در بازو و انگشتان
بیمار شدن در طول چهار روز پس از اهدای خون با نشانه ها و علائم سرماخوردگی و آنفلونزا همچون تب، سردرد یا گلو درد. عفونت های باکتریایی از طریق خون شما ممکن است به سایر افراد منتقل شود. پس اگر موارد ذکر شده را مشاهده کردید حتما به مرکز اهدای خون اطلاع دهید تا خون شما مورد استفاده قرار نگیرد .

نتیجه

خون شما برای تعیین نوع خون یعنی گروه A ، B ، AB و O مورد بررسی قرار می گیرد.
همچنین فاکتور Rh که به وجود یا عدم وجود آنتی ژن خاص اطلاق می شود، نیز مورد آزمایش قرار میگیرد.

اگر Rh شما مثبت یا منفی باشد نشان می دهد که حامل آنتی ژن خاص هستید یا خیر. این اطلاعات بسیار مهم است زیرا نوع خون شما و فاکتور RH باید با نوع خون و فاکتور RH فردی که خون را دریافت می کند، سازگار باشد.

خون شما به خاطر عفونت های منتقله از طریق خون نیز بررسی می شود. این نوع عفونت ها شامل هپاتیت، ایدز و سفلیس است.

اگر نتیجه این بررسی ها منفی باشد، خون برای استفاده در بیمارستانها و کلینیک ها توزیع می شود. اگر هر کدام از آزمایش های ذکر شده مثبت باشد، بانک خون، شما را مطلع ساخته و خون دور ریخته می شود.