عفونت مثانه چیست؟ راه‌های درمان آن با روش‌های خانگی

عفونت مثانه اغلب توسط باکتری‌ها ایجاد می‌شود، اما در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مخمرها هم می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند. این بیماری در زنان در مقایسه با مردان شایع‌تر است. تخمین زده می‌شود که تقریبا ۵۰ درصد زنان حداقل یک بار در طول زندگی خود دچار عفونت مثانه می‌شوند.

عفونت مثانه معمولا به صورت ناگهانی رخ می‌دهد و باعث درد و سوزش در هنگام ادرار کردن و نیاز مکرر به دفع ادرار می‌شود. درمان به موقع عفونت برای جلوگیری از گسترش آن اهمیت زیادی دارد. در بیشتر موارد، از آنتی‌بیوتیک برای درمان این بیماری استفاده می‌شود. اگر می‌خواهید بدانید که عفونت مثانه چیست و چه تاثیری روی بدن دارد، این مقاله از مجله درمانکده را تا انتها بخوانید.

علائم عفونت مثانه در مردان و زنان

علائم عفونت مثانه در خانمها و آقایان به شدت بیماری بستگی دارد. معمولا شما در هنگام خروج ادرار بلافاصله متوجه علائم بیماری می‌شوید. از رایج‌ترین علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
• کدر یا خون‌آلود بودن ادرار
• تکرر ادرار
• ادرار بدبو
• احساس فشار در قسمت پایین شکم

بیشتر بدانیم:عفونت ادراری چیست؟ علائم، علل، تشخیص و درمان

هنگامی که عفونت گسترش می‌یابد، باعث درد در قسمت میانی کمر می‌شود. این درد با عفونت کلیه مرتبط است. عفونت کلیه اغلب به علائم منجر می‌شود:

• تب
• لرز
• حالت تهوع
• استفراغ

عفونت کلیه از  عفونت مثانه بسیار جدی‌تر است و به درمان فوری نیاز دارد.

دلایل ابتلا به عفونت مثانه بانوان و آقایان

این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها وارد مجرای ادرار می‌شوند و سپس به مثانه می‌روند. در شرایط طبیعی، بدن باکتری‌ها را از طریق  ادرار دفع می‌کند. اما گاهی‌اوقات این میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا به دیواره‌های مثانه می‌چسبند و به سرعت تکثیر می‌شوند. در نتیجه، بدن نمی‌تواند آن‌ها را از بین ببرد و مثانه عفونی می‌شود.

بیشتر عفونت‌های مجاری ادراری توسط اشریشیاکلی (E.coli) ایجاد می‌شوند که به طور طبیعی در روده بزرگ وجود دارد. اگر باکتری‌های مدفوع وارد مجرای ادرار شوند، احتمال دارد به عفونت مثانه مبتلا شوید. این باکتری‌ها همچنین می‌توانند از مثانه به کلیه‌ها بروند و این اندام‌ها را هم عفونی کنند.

بیشتر بدانیم:عفونت ادراری در کودکان و نوزادان؛ علائم، نحوه تشخیص و راه‌کارهایی برای پیشگیری از آن

چه عواملی خطر ابتلا به عفونت مثانه را افزایش می‌دهند؟

عفونت مجاری ادراری می‌تواند همه افراد را تحت تاثیر قرار دهد، اما زنان بالغ ۳۰ برابر بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به آن هستند. بر اساس تحقیقات، بیشتر زنان در طول زندگی خود حداقل یک بار این بیماری را تجربه می‌کنند. چون مجرای ادرار آن‌ها به رکتوم (قسمت انتهایی روده) نزدیک‌تر است و باکتری‌ها برای ورود به مثانه باید مسیر کوتاه‌تری را طی کنند.

البته در مردان هم خطر ابتلا به عفونت با افزایش سن بالا می‌رود. چون در دوران سالمندی به مشکلاتی مثل هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات (بزرگ شدن پروستات) مبتلا می‌شوند که یکی از دلایل شایع مشکلات دستگاه ادراری است.

عفونی شدن مثانه عوامل خطر دیگری هم دارد که عبارت‌اند از:

• رابطه جنسی
• استفاده از اسپرم‌کش برای جلوگیری از بارداری
• ادرار نکردن بلافاصله بعد از رابطه جنسی
• تغییر باکتری‌های واژن
• سابقه ابتلا به عفونت مثانه یا کلیه در ۱۲ ماه گذشته
• یائسگی
• بارداری

روش تشخیص عفونت مثانه

متخصص اورولوژی معمولا با گرفتن شرح حال، بررسی علائم و آزمایش ادرار می‌تواند عفونت را تشخیص دهد. آزمایش نشان می‌دهد که آیا موارد زیر داخل ادرار وجود دارند یا خیر:

• گلبول‌های سفید خون
• گلبول‌های قرمز خون
• نیتریت‌ها
• باکتری‌ها

اگر پزشک به عفونت کلیه مشکوک باشد، ممکن است کشت ادرار را توصیه کند. کشت ادرار یک تست آزمایشگاهی است که برای شناسایی باکتری‌های مختلفی که ممکن است در نمونه ادرار وجود داشته باشند، استفاده می‌شود. کشت ادرار اغلب در موارد زیر انجام می‌شود:

• علائمی را تجربه می‌کنید که ممکن است به عفونت مثانه مربوط نباشند
• به طور مکرر دچار عفونت مجاری ادراری می‌شوید
• عفونت مقاوم است و با آنتی‌بیوتیک بهبود نمی‌یابد
• در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از شروع مصرف آنتی‌بیوتیک، احساس بهتری پیدا نکرده‌اید
• در دوران بارداری هستید

روش درمان عفونت مثانه

بهترین درمان این عفونت، استفاده از آنتی‌بیوتیک برای از بین بردن باکتری‌ها و مصرف دارو برای تسکین درد و سوزش است.

۱. دارودرمانی

پزشکان معمولا از آنتی بیوتیک برای عفونت مثانه و از بین بردن باکتری‌ها استفاده می‌کنند. اگر احساس درد و سوزش داشته باشید، ممکن است پزشک برای تسکین آن‌ها هم دارو تجویز کند. بهترین داروی عفونت مثانه که می‌تواند درد و سوزش را از بین ببرد، فنازوپیریدین نام دارد.

بیشتر بدانیم:التهاب مثانه یا سیستیت بینابینی (Interstitial Cystitis) چیست؟ +علت، علائم و درمان

۲. درمان خانگی عفونت مثانه در زنان و مردان

عفونت مثانه درمان خانگی هم دارد. البته راه‌کارهای خانگی نمی‌توانند جایگزین داروهای تجویزشده توسط پزشک شوند؛ بلکه فقط روند درمان را تسریع می‌کنند. توصیه می‌شود برای کمک به درمان عفونت مجاری ادراری:

• مایعات زیاد بنوشید. مایعات به دفع باکتری‌ها از مثانه کمک می‌کنند. آب بهترین مایعی است که می‌توانید مصرف کنید، چون به دلیل نداشتن کافئین و شیرین‌کننده‌های مصنوعی باعث تحریک مثانه نمی‌شود.
• از آب یا عصاره کرن‌بری استفاده کنید. کرن‌بری از عفونت جلوگیری می‌کند، اما برای درمان عفونت فعال نمی‌توان فقط به آن اکتفا کرد. در یک مطالعه، آب کرن‌بری تعداد باکتری‌های مثانه را در حین عفونت کاهش داد، اما عفونت را به طور کامل درمان نکرد.
• محصولات حاوی D-مانوز را امتحان کنید. D-مانوز یک قند طبیعی است که از میوه‌هایی مانند بلوبری یا کرن‌بری به دست می‌آید و به صورت پودر یا کپسول به فروش می‌رسد. بر اساس تحقیقات، D-مانوز می‌تواند با سرعتی مشابه آنتی‌بیوتیک‌ با عفونت‌ مجاری ادراری مقابله کند.
• از کرم استروژن استفاده کنید. این محصول می‌تواند در حین یائسه شدن یا بعد از آن به درمان عفونت‌ مجاری ادراری و پیشگیری از بروز آن‌ کمک کند. استروژن این اجازه را به باکتری‌های مفید واژن می‌دهد که با باکتری‌های عفونی مبارزه کنند.

پیشگیری از عفونت مثانه

با ایجاد بعضی تغییرات در سبک زندگی می‌توان شانس ابتلا به عفونت مجاری ادراری را کاهش داد. مصرف آنتی‌بیویتک با دوز کم هم ممکن است برای افرادی که به طور مکرر به عفونت مبتلا می‌شوند، مفید باشد.

۱. تغییر سبک زندگی

رعایت نکات زیر از بروز عفونت در مجاری ادراری جلوگیری می‌کند:

• هر روز ۶ تا هشت لیوان آب بنوشید. البته بهتر است قبل از انجام این کار با پزشک مشورت کنید. چون ممکن است با توجه به وضعیت سلامتی خود به مایعات کمتر یا بیشتری نیاز داشته باشید.
• هر روز آب کرن‌بری بنوشید.
• به محض احساس نیاز، برای تخلیه مثانه به سرویس بهداشتی بروید.
• بعد از دفع ادرار، بدن خود را از جلو به سمت عقب تمیز کنید.
• از اسپری‌های بهداشتی و صابون‌های معطر استفاده نکنید.
• به جای استفاده از وان حمام، دوش بگیرید.
• لباس گشاد بپوشید و از لباس زیر نخی استفاده کنید.
• برای پیشگیری از بارداری از دیافراگم یا اسپرم‌کش استفاده نکنید.
• قبل و بعد از رابطه جنسی، مثانه خود را تخلیه کنید.

۲. مصرف آنتی‌بیوتیک

اگر به طور مکرر به عفونت مجاری ادراری مبتلا شوید، پزشک احتمالا استفاده از آنتی‌بیوتیک روزانه را برای جلوگیری از آن‌ توصیه می‌کند. همچنین ممکن است از شما بخواهد که پس از فعالیت جنسی یک دوز آنتی‌بیوتیک مصرف کنید.

بیشتر بدانیم:مثانه بیش فعال چیست؟ + بررسی علل، نشانه‌ها و راه‌های درمان مثانه پرکار

بیشتر بدانید: بی اختیاری ادرار

کلام پایانی

در بیشتر موارد، عفونت مثانه در عرض ۴۸ ساعت پس از مصرف آنتی‌بیوتیک فروکش می‌کند. مهم است که تمام آنتی‌بیوتیک‌های تجویز‌شده را طبق دستور پزشک مصرف کنید. اگر آنتی‌بیوتیک را زودتر از موعد قطع کنید، ممکن است عفونت بدتر شود یا به طور کامل از بین نرود. بعضی از عفونت‌های مثانه به دلیل مقاوم شدن باکتری‌ها به آنتی‌بیوتیک، درمان دیرهنگام یا ناکافی یا سایر مشکلات سلامتی به کلیه‌ها سرایت می‌کنند و باعث عوارض جدی می‌شوند.

اگر عفونت ادراری مکرر دارید، باید با پزشک صحبت کنید. ممکن است برای اطمینان از سالم بودن سیستم ادراری خود به آزمایش‌های خاصی نیاز داشته باشید. برای مشورت با پزشک می‌توانید از طریق سایت درمانکده اقدام کنید. در درمانکده علاوه بر سیستم نوبت‌دهی حضوری، امکان اخذ نوبت جهت مشاوره آنلاین اورولوژی فراهم شده است.

سوالات متداول

منابع: medicalnewstoday, healthline