آزلائیک اسید (Azelaic acid) یکی از ترکیبات ارزشمند است که به طور طبیعی در بعضی از غلات یافت می‌شود. این ماده به دلیل خواص خود در محصولات مرتبط با زیبایی و سلامت پوست جایگاه ویژه‌ای دارد. اما چه چیزی آزلائیک اسید را تا این حد خاص می‌کند؟ چرا افراد زیادی به دنبال محصولات حاوی آن هستند؟ در این مقاله از مجله سلامت درمانکده به سراغ حقایق جالبی درباره این ماده می‌رویم که ممکن است تاکنون نشنیده باشید. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
فهرست محتوا
آزلائیک اسید چیست؟
آزلائیک اسید همان‌طور که از نام آن مشخص است، یک نوع اسید محسوب می‌شود که در بعضی از غلات مانند چاودار، گندم و جو وجود دارد. این ماده به طور طبیعی توسط مالاسزيا فورفور (Malassezia furfur) یا مخمر موجود در پوست سالم تولید می‌شود.
آزلائیک اسید یک ماده مراقبت از پوست قوی است؛ چون می‌تواند به درمان مشکلات شایع مانند آکنه و روزاسه کمک کند. این ماده در غلظت‌های پایین در فرمولاسیون بعضی از محصولات بدون نسخه به‌کار می‌رود. اما برای تهیه غلظت‌های بالای آن به نسخه متخصص پوست و مو نیاز دارید.
تفاوت آزلائیک اسید با سالیسیلیک اسید
بسیاری از محصولات حاوی سالیسیلیک هستند که پروتئین کراتین را در پوست نرم می‌کند، مانع بسته شدن منافذ می‌شود و خطر ابتلا به جوش را کاهش می‌دهد.
آزلائیک اسید نه تنها منافذ را باز می‌کند؛ بلکه باکتری‌های ایجادکننده آکنه را می‌کشد. همچنین می‌تواند با از بین بردن رادیکال‌های آزاد (سمومی که به سلول‌ها آسیب می‌رسانند) رنگ پوست را یکدست کند.
به طور کلی، سالیسیلیک اسید در عمق منافذ اثر می‌کند؛ در حالی که Azelaic acid تا حد زیادی روی سطح پوست تاثیر می‌گذارد.
بیشتر بدانید: هیالورونیک اسید
انواع آزلائیک اسید
این ماده به چند شکل مختلف تولید می‌شود:
- کرم آزلائیک اسید یا آزلادرم: پزشک ممکن است این محصول را برای کمک به رفع آکنه پیشنهاد دهد. احتمالا به شما گفته می‌شود که پوست خود را بشویید و به آرامی خشک کنید. سپس ۲ بار در روز یک لایه نازک از کرم را روی ناحیه مورد نظر بمالید.
- ژل: محصولات ژل‌مانند معمولا برای بهبود روزاسه تجویز می‌شوند. در بیشتر موارد باید از آن‌ها مثل کرم ۲ بار در روز استفاده کنید.
- سرم: سرم‌ها برای استفاده قبل از مرطوب‌کننده طراحی شده‌اند. آن‌ها حاوی مقدار زیادی Azelaic acid هستند و می‌توانند به سرعت در پوست نفوذ کنند.
علاوه بر این، ممکن است Azelaic acid را در بعضی از صابون‌ها یا فوم‌ها بیابید. فوم اغلب برای درمان روزاسه استفاده می‌شود.
آزلائیک اسید ۲۰ درصد یا ۱۵ درصد توسط پزشک تجویز می‌شود. اما شما می‌توانید آزلائیک اسید ۱۰ درصد یا ۵ درصد را بدون نسخه تهیه کنید.
آزلائیک اسید برای چی خوبه؟
از مهم‌ترین فواید این ماده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- باکتری‌هایی که باعث آکنه می‌شوند را از بین می‌برد. کارشناسان دقیقا نمی‌دانند که این اتفاق چگونه رخ می‌دهد. با این حال، متوجه شده‌اند که استفاده از کرم حاوی ۱۵ تا ۲۰ درصد Azelaic acid موثر است.
- از پوست شما محافظت می‌کند. رادیکال‌های آزاد به سلول‌ها آسیب می‌رسانند و به التهاب پوست و آکنه منجر می‌شوند. از آنجا که Azelaic acid یک آنتی‌اکسیدان است، می‌تواند از بدن در برابر اثرات مضر این سموم دفاع کند.
- مانع مسدود شدن منافذ می‌شود. آکنه در اثر تجمع سلول‌های مرده پوست و سبوم (روغن) ایجاد می‌شود. Azelaic acid می‌تواند به باز نگه داشتن منافذ پوست کمک کند و احتمال التهاب و در نتیجه جوش را کاهش دهد.
- از ایجاد لکه‌های تیره جلوگیری می‌کند. وقتی در معرض نور خورشید قرار می‌گیرید، بعضی از سلول‌های پوست رنگدانه تولید می‌کنند. این رنگدانه ممکن است به صورت لکه‌های تیره روی پوست ظاهر شود. Azelaic acid می‌تواند این فرآیند را مهار کند. همچنین به نظر می‌رسد که آزلائیک اسید برای جای جوش مفید باشد و باعث از بین رفتن آن شود.
- قرمزی را کاهش می‌دهد. Azelaic acid می‌تواند از گشاد شدن عروق خونی جلوگیری کند و در نتیجه قرمزی پوست را به حداقل برساند.
- از بین بردن باکتری‌های ایجادکننده آکنه
- از بین بردن رادیکال‌های آزاد
- جلوگیری از مسدود شدن منافذ پوست
- جلوگیری از لکه‌های تیره
- کاهش قرمزی پوست
- درمان روزاسه
درمان روزاسه
روزاسه یک بیماری شایع است که در مراحل اولیه باعث برافروختگی پوست می‌شود. اما با گذشت زمان ممکن است علائم بیشتری ایجاد کند. همچنین احتمال دارد باعث بزرگ شدن عروق خونی و ایجاد برجستگی‌های کوچک پر از چرک شود. گاهی‌اوقات روزاسه با آکنه، درماتیت یا سایر مشکلات پوستی اشتباه گرفته می‌شود.
محققان هنوز علت دقیق روزاسه را پیدا نکرده‌اند. اما عوامل متعددی از جمله فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی در بروز آن دخیل هستند. هیچ راهی برای درمان این بیماری وجود ندارد. اما می‌توان از تشدید علائم آن جلوگیری کرد.
کرم، ژل، فوم یا لوسیون Azelaic acid به رفع برآمدگی‌های قرمز و جوش‌های ناشی از روزاسه کمک می‌کند. اثربخشی این درمان فورا مشخص نمی‌شود. بعضی از افراد ممکن است نتیجه را تا چند هفته مشاهده نکنند. اما مطالعات متعدد نشان داده‌اند که حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد مردم شاهد بهبود علائم خود هستند. برای کمک به بهبود پوست احتمال دارد پزشک به طور هم‌زمان داروی دیگری هم تجویز کند.
بیشتر بدانید: سرم نیاسینامید
نحوه استفاده از آزلائیک اسید
معمولا به بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال گفته می‌شود که ۲ بار در روز از این ماده استفاده کنند. اما اگر پزشک شما توصیه متفاوتی دارد، باید طبق آن عمل کنید. هنگام استفاده از Azelaic acid مراحل زیر را دنبال کنید:
- ابتدا دست‌های خود را بشویید.
- پوست‌تان را با یک پاک‌کننده ملایم بشویید و خشک کنید.
- یک لایه نازک از فوم، کرم یا ژل را روی نواحی مورد نظر بمالید (قوطی فوم را تکان دهید).
- به آرامی محصول را روی پوست ماساژ دهید.
- از باند یا پانسمان برای پوشاندن پوست استفاده نکنید.
- دوباره دست‌های خود را با آب و صابون بشویید.
- پس از خشک شدن محصول، ضد آفتاب بزنید. همچنین می‌توانید آرایش کنید.
بدون مشورت با پزشک از Azelaic acid به مقدار زیاد یا برای مدت زمانی طولانی استفاده نکنید. اگر محصول وارد چشم، بینی یا دهان شما شد، آن را با آب فراوان بشویید و فورا با پزشک تماس بگیرید.
فوم آزلائیک اسید قابل اشتعال است. هنگام استفاده از این محصول و مدت کوتاهی پس از آن از آتش دوری کنید و سیگار نکشید.
عوارض جانبی آزلائیک اسید
معمولا زمانی که برای اولین بار استفاده از این ماده را شروع می‌کنید، پوست‌تان نسبت به آن واکنش نشان می‌دهد. به عنوان مثال، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- سوزش
- خارش
- خشکی
- حساسیت به لمس
- قرمزی
یکی از دلایل این عوارض این است که Azelaic acid تولید یک نوع پروتئین را در پوست کند می‌کند. این امر می‌تواند به تجزیه لایه بیرونی پوست منجر شود و احتمال تحریک و خشکی را افزایش دهد.
اگر پوست تیره دارید، باید بیشتر از دیگران مراقب اثرات Azelaic acid باشید. چون ممکن است باعث تغییر رنگ پوست شود. اگر پوست‌تان در بعضی مناطق روشن‌تر شد، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
بعضی از عوارض جانبی Azelaic acid جدی هستند. در صورتی که با مشکلات زیر مواجه شدید، مصرف محصول را متوقف کنید و فورا به دنبال درمان بروید:
- تورم صورت، گلو، زبان، لب‌ها و چشم‌ها
- مشکل در بلع یا تنفس
- گرفتگی صدا
- کهیر
- درد
- قرمزی شدید
آزلائیک اسید ممکن است باعث بدتر شدن آسم شود. اگر متوجه تغییراتی در وضعیت خود شدید، با پزشک صحبت کنید.
بیشتر بدانید: گلیکولیک اسید
موارد احتیاط
رعایت نکات زیر به شما کمک می‌کند که عوارض جانبی آزلائیک اسید را به حداقل برسانید:
- اگر به Azelaic acid یا هر داروی دیگری حساسیت دارید، این موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
- به پزشک خود بگویید که در حال حاضر از کدام داروها، مکمل‌های غذایی یا گیاهی و محصولات موضعی استفاده می‌کنید.
- اگر آسم یا تبخالی دارید که مدام عود می‌کند، درباره این موضوع با پزشک صحبت کنید.
- از Azelaic acid برای کودکان استفاده نکنید؛ مگر اینکه پزشک به شما اجازه دهد. به یاد داشته باشید که هیچ مطالعه‌ای در مورد اثرات این ماده روی کودکان کمتر از ۱۲ سال انجام نشده است.
- تاثیر آزلائیک اسید در بارداری و شیردهی روی انسان بررسی نشده است. بدن شما فقط مقدار کمی از این ماده را جذب می‌کند. بنابراین به نظر بی‌خطر می‌رسد. با این حال، بهتر است در مورد مزایا و عوارض احتمالی استفاده از آزلائیک اسید در شیردهی یا بارداری با پزشک مشورت کنید.
در صورت ابتلا به روزاسه یا هنگام استفاده از ژل Azelaic acid از مصرف غذاها و نوشیدنی‌هایی که می‌توانند پوست شما را قرمز یا برافروخته کنند، بپرهیزید. آن‌ها عبارت‌اند از:
- غذاهای تند
- نوشیدنی‌های گرم مانند قهوه و چای
- الکل
اگر آکنه دارید، رژیم غذایی معمولی خود را ادامه دهید؛ مگر اینکه پزشک خلاف آن را به شما بگوید.
بیشتر بدانید: سالیسیلیک اسید اوردینری
فعل و انفعالات آزلائیک اسید در بدن
آزلائیک اسید در دسته خاصی از داروها به نام اسیدهای دی‌کربوکسیلیک قرار دارد. این ماده با تسکین تورم و قرمزی پوست به درمان بیماری روزاسه و با از بین بردن باکتری‌هایی که منافذ را آلوده می‌کنند و با کاهش تولید کراتین به درمان آکنه کمک می‌کند.
بیشتر بدانید: کلاژن پپتید هیدرولیز
کلام پایانی
آزلائیک اسید برای درمان آکنه و روزاسه گزینه مناسبی محسوب می‌شود. از آن دقیقا طبق دستور شرکت سازنده یا پزشک استفاده کنید و صبور باشید. ممکن است چند هفته طول بکشد تا به نتیجه مطلوب برسید. در ابتدا مقدار کمی سوزش شایع است. اما اگر عوارض جانبی دیگری داشتید، فورا نزد متخصص پوست و مو بروید.
برای مشورت با دکتر پوست می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر پوست آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر پوست از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
این ماده بلافاصله شروع به کار نمی‌کند. اگر از آن برای از بین بردن آکنه استفاده کنید، ممکن است به یک ماه زمان نیاز داشته باشید. اگر پزشک Azelaic acid را برای درمان روزاسه تجویز کند، احتمالا تا سه ماه تغییر مثبتی را مشاهده نمی‌کنید. چنانچه وضعیت پوست‌تان ثابت ماند یا بدتر شد، موضوع را به پزشک اطلاع دهید. چون ممکن است به درمان دیگری نیاز داشته باشید.
انتخاب بهترین محصول به نوع پوست و نیاز شما بستگی دارد. در حال حاضر، چند برند معتبر در بازار وجود دارند که از بین آن‌ها می‌توان به آزلائیک اسید برایت مکس و ازلائیک اسید اوردینری اشاره کرد.
اگر در کنار این اسید از لایه‌بردار، شوینده‌های الکلی، تنتور، اسکراب، داروهای ضد آکنه یا ترکیبات تحریک‌کننده پوست مثل رتینوئیدها استفاده کنید، ممکن است با مشکل تحریک، خشکی و قرمزی پوست مواجه شوید. بنابراین بهتر است استفاده هم‌زمان از آن‌ها را تحت نظر پزشک انجام دهید.
بله، این ماده می‌تواند در درمان ریزش مو موثر باشد. اما باید تحت نظر پزشک و در کنار درمان‌های اصلی ریزش مو (از جمله ماینوکسیدیل و فیناستراید) از آن استفاده کنید.
منابع: webmd, medlineplus
