درماتیت آتوپیک چیست؟ علت، علائم و راهکارهای درمانی

اگزما یک بیماری پوستی شایع است که باعث خشکی و خارش پوست می‌شود. این بیماری عملکرد سد دفاعی پوست را که مسئول حفظ رطوبت و محافظت از بدن در برابر عوامل خارجی است، تضعیف می‌کند. در صورت تماس با یک محرک یا آلرژن، علائم اگزما تشدید می‌شوند. اگزما انواع مختلفی دارد که هر کدام دارای محرک‌های منحصر به فردی هستند. مقاله امروز در مجله سلامت درمانکده به «درماتیت آتوپیک» اختصاص دارد که شایع‌ترین نوع اگزما است. تا انتهای این مطلب همراه ما بمانید.

بیشتر بخوانید : روزاسه چیست؟ + راه‌های درمان بیماری پوستی روزاسه

درماتیت آتوپیک چیست؟

درماتیت آتوپیک (AD) یک بیماری مزمن پوستی است که باعث خشکی، خارش و التهاب پوست می‌شود. این بیماری در کودکان خردسال شایع است، اما در هر سنی می‌تواند ایجاد شود. در بسیاری از موارد، علائم AD به صورت دوره‌ای شعله‌ور می‌شوند که در این زمان اغلب بیماران شروع به خاراندن پوست‌شان می‌کنند. این امر می‌تواند به التهاب بیشتر پوست و بدتر شدن علائم منجر شود.

علائم اگزما آتوپیک

علامت اصلی درماتیت آتوپیک، پوست خشک و خارش‌دار است که اغلب هنگام شعله‌ور شدن بیماری به بثورات قرمز تبدیل می‌شود. این بیماری پوستی بسته به سن فرد علائم مختلفی دارد که می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند.

بیشتر بخوانید : بیماری پوست مرغی؛ از علت تا راه‌های درمان

علائم در شیرخواران و کودکان

جدول زیر علائم درماتیت آتوپیک را در شیرخواران و کودکان نشان می‌دهد:

شیرخواران	کودکان
پوست خشک، خارش‌دار و پوسته پوسته بثورات روی پوست سر یا گونه‌ها برآمدگی‌های کوچکی که حاوی مایع شفافی هستند	بثورات در چین‌های آرنج، زانو یا هر دو لکه‌های پوسته پوسته در محل بثورات لکه‌های پوستی روشن یا تیره پوست ضخیم و چرمی پوست بسیار خشک و پوسته پوسته بثورات روی گردن و صورت، به خصوص اطراف چشم

درماتیت آتوپیک اغلب قبل از پنج سالگی شروع می‌شود و ممکن است تا سال‌های نوجوانی و بزرگسالی ادامه یابد. این بیماری در بعضی از افراد شعله‌ور می‌شود و سپس برای مدتی، حتی برای چند سال، از بین می‌رود.

شیرخوارانی که علائم اگزما آتوپیک را دارند ممکن است به دلیل خارش خواب‌شان مختل شود یا در اثر خاراندن پوست دچار عفونت‌های پوستی شوند.

علائم در بزرگسالان

معمولا بزرگسالان مبتلا به درماتیت آتوپیک پوست بسیار خشک و پوسته پوسته دارند. به گفته انجمن پوست آمریکا، بزرگسالان در نواحی متفاوتی نسبت به کودکان علائم این بیماری را تجربه می‌کنند، از جمله پشت زانوها، خمیدگی آرنج‌ها، پشت گردن و صورت. احتمال درگیر شدن پوست اطراف چشم‌ها در بزرگسالان بیشتر است.

بیشتر بخوانید : آیا اگزمای پوستی واگیردار است؟

عوارض اگزما آتوپیک

عوارض درماتیت آتوپیک شامل موارد زیر است:

• آسم و تب یونجه: بسیاری از این بیماران به آسم و تب یونجه مبتلا می‌شوند. این ممکن است قبل یا بعد از بروز درماتیت آتوپیک رخ دهد.

• آلرژی غذایی: افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک اغلب دچار آلرژی غذایی می‌شوند که کهیر یکی از علائم اصلی آن است.

• پوسته پوسته شدن و خارش مزمن پوست: یک بیماری پوستی به نام نورودرماتیت (لیکن سیمپلکس مزمن) با خارش بخشی از پوست شروع می‌شود و شما را وادار به خاراندن می‌کند. خاراندن پوست فقط تسکین موقتی ایجاد می‌کند و در حقیقت باعث خارش بیشتر آن می‌شود، چون فیبرهای عصبی پوست را فعال می‌کند. با گذشت زمان، ممکن است شما به خاراندن عادت کنید که این می‌تواند باعث تغییر رنگ، ضخیم شدن و چرمی شدن آن ناحیه از پوست شود.

بیشتر بخوانید : ترک پوستی چیست؟ + علت، علائم و روش‌های درمان

• ایجاد لکه‌هایی که تیره‌تر یا روشن‌تر از سایر نواحی پوست هستند: این مشکل در افرادی که پوست تیره دارند بیشتر دیده می‌شود و بهبودی آن ممکن است چند ماه طول بکشد.

• عفونت‌های پوستی: خاراندن مکرر پوست می‌تواند باعث ایجاد ترک و زخم‌های باز شود. این‌ها خطر عفونت باکتریایی و ویروسی را افزایش می‌دهند. عفونت پوست می‌تواند گسترش پیدا کند و زندگی بیمار را در معرض خطر قرار دهد.

• درماتیت دست: این عارضه به ویژه در افرادی دیده می‌شود که دست‌هایشان اغلب خیس است و دائما با شوینده‌ها، ضدعفونی‌کننده‌ها و صابون‌های خشن سروکار دارند.

• درماتیت تماسی آلرژیک: این عارضه شامل بثورات خارش‌داری است که در اثر لمس کردن موادی که به آن‌ها حساسیت دارید ایجاد می‌شوند. رنگ بثورات بسته به رنگ پوست شما متفاوت است.

• مشکلات سلامت روان: درماتیت آتوپیک احتمالا به دلیل خارش مداوم پوست و اختلال خواب با افسردگی و اضطراب همراه است.

بیشتر بخوانید : علت خارش پوست چیست؟

زمان مراجعه به پزشک

برای دریافت تشخیص اولیه باید به متخصص پوست مراجعه کنید. پزشک می‌تواند به شما در درک عوامل محرک و ایجاد یک برنامه درمانی موثر کمک کند.

همچنین در صورت مشاهده علائم عفونت پوستی باید فورا با پزشک تماس بگیرید. این علائم عبارتند از:

• درد، تورم، حساسیت یا گرما در اطراف بثورات

• رگه‌های قرمزی که در امتداد بثورات دیده می‌شوند

• ترشح از پوست

• تب

علل درماتیت آتوپیک

علت دقیق اگزما آتوپیک ناشناخته است. این بیماری از یک واکنش ایمنی نادرست ناشی می‌شود که سلول‌های التهابی را در پوست افزایش می‌دهد و باعث ظهور علائم می‌شود. شعله‌ور شدن علائم درماتیت آتوپیک می‌تواند محرک‌های مختلفی داشته باشد، اما محرک‌های رایج عبارتند از:

• حمام طولانی‌مدت یا دوش گرفتن با آب داغ

• خاراندن پوست

• تعریق

• هوای سرد و خشک

• صابون‌ها، شوینده‌ها و پاک‌کننده‌ها

• پارچه‌های پشمی و مصنوعی

• محرک‌های فیزیکی (خاک، شن و دود)

• آلرژن‌ها (گرده گیاهان و گرد و غبار)

• ورزش سنگین

• استرس

بیشتر بخوانید : علائم، علل و درمان کهیر

عوامل خطر

عامل خطر اصلی اگزما آتوپیک سابقه ابتلا به اگزما، آلرژی، تب یونجه یا آسم است. سابقه خانوادگی این بیماری هم می‌تواند احتمال ابتلا به آن را افزایش دهد.

راه‌های تشخیص درماتیت آتوپیک

پزشک علائم و سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند و احتمالا برای تشخیص آلرژی و رد سایر بیماری‌های پوستی برایتان آزمایش می‌نویسد.

پچ تست

در این آزمایش، پزشک مقدار کمی از مواد مختلف را روی پوست می‌گذارد تا چند روز بعد واکنش آن را بررسی کند. پچ تست می‌تواند به تشخیص انواع خاصی از آلرژی‌ها که باعث درماتیت می‌شوند کمک کند.

بیشتر بخوانید : هر آنچه که باید درباره پسوریازیس بدانید

نحوه درمان درماتیت آتوپیک

درماتیت آتوپیک درمان قطعی ندارد، اما یافتن راهکار مناسب برای کاهش خارش و ناراحتی مهم است. کاهش خارش استرس را کم می‌کند و به جلوگیری از خاراندن بیش از حد پوست که می‌تواند به عفونت منجر شود کمک می‌کند.

گزینه‌های درمانی مختلفی برای کنترل علائم این بیماری پوستی وجود دارد که معمولا شامل موارد زیر می‌شوند:

درمان‌های خانگی

بهترین اقدام پیش‌گیرانه این است که پوست خود را مرطوب کنید. این کار باعث بهبود عملکرد سد محافظ پوست می‌شود و احتمال التهاب را کاهش می‌دهد.

حمام کردن و مرطوب کردن روزانه ساده‌ترین راه برای آبرسانی به پوست است. استفاده از نوعی مرطوب‌کننده به نام امولینت (نرم‌کننده) در عرض چند دقیقه پس از حمام کردن بسیار مهم است. امولینت‌ها یک لایه محافظ روی پوست ایجاد می‌کنند که رطوبت را به دام می‌اندازد.

داروهای بدون نسخه

مُسکن‌هایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن به شما در کنترل التهاب کمک می‌کنند. آنتی هیستامین‌ها هم خارش را تسکین می‌دهند و اگر حاوی داروهای آرامبخش باشند باعث بهبود خواب می‌شوند. بعضی از آنتی هیستامین‌های خوراکی که برای درمان درماتیت آتوپیک استفاده می‌شوند عبارتند از:

• ستیریزین

• کلرفنیرامین

• دیفن هیدرامین

• دوکسیلامین

• فکسوفنادین

• لوراتادین

علاوه بر داروهای فوق، کورتیکواستروئیدهای موضعی مانند هیدروکورتیزون التهاب و خارش را کاهش می‌دهند. این‌ داروها به شکل ژل، کرم، لوسیون و پماد به فروش می‌رسند.

برای جلوگیری از عوارض جانبی، مهم است که میزان مصرف هر یک از این داروها از دوز ذکر شده در بروشور دارو یا توصیه پزشک فراتر نرود.

بیشتر بخوانید : هر آنچه که باید در مورد سلولیت بدانید

درمان‌های پزشکی

برای کمک به مدیریت التهاب و خارش ممکن است پزشک کورتیکواستروئیدهای قوی‌تری را نسبت به داروهای بدون نسخه تجویز کند. در موارد نادر، پزشک کورتیکواستروئیدهای خوراکی را برای پنج تا هفت روز تجویز می‌کند. این قرص‌ها عوارض جانبی بیشتری دارند و به طور کلی مصرف آن‌ها توصیه نمی‌شود.

یک داروی بیولوژیکی تزریقی به نام دوپیلوماب توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای کنترل علائم درماتیت آتوپیک مقاوم به درمان تایید شده است. این دارو با کاهش انتشار مولکول‌های سیگنال‌دهنده محرک التهاب که اینترلوکین نام دارند، عمل می‌کند.

علاوه بر این، ممکن است پزشک برای مرطوب نگه داشتن پوست و جلوگیری از خارش، باندهای دارویی یا پوشش‌های مرطوب را برای استفاده روی نواحی آسیب دیده توصیه کند.

‌پیش‌گیری از درماتیت آتوپیک

دقیقا مشخص نیست که چرا بعضی از افراد به اگزما آتوپیک مبتلا می‌شوند، بنابراین در حال حاضر هیچ راه شناخته شده‌ای برای پیش‌گیری از آن وجود ندارد. با این حال، مرطوب نگه داشتن پوست (با استفاده از کرم، پماد، شی‌باتر و لوسیون‌ بدون عطر) و شناخت عواملی که باعث تشدید علائم می‌شوند می‌تواند به درمان و پیشگیری درماتیت آتوپیک کمک کند.

محرک‌ها معمولا شامل استرس و بعضی از آلرژی‌های غذایی هستند. آلرژن‌های غذایی رایج عبارتند از: لبنیات، تخم‌مرغ، بادام‌زمینی، غذاهای دریایی و سویا. به‌علاوه، محرک‌هایی که با پوست تماس پیدا می‌کنند می‌توانند باعث تشدید علائم شوند. از این محرک‌ها می‌توان به پشم، دود سیگار، گرد و غبار، شوینده‌ها و الیاف مصنوعی اشاره کرد.

بیشتر بخوانید : سوختگی سرد یا سرمازدگی و اثرات آن

سوالات متداول

کلام پایانی

با شناخت محرک‌هایی که باعث تشدید علائم درماتیت آتوپیک می‌شوند و مراقبت خوب از پوست خود، می‌توانید دفعات شعله‌ور شدن علائم و شدت آن‌ها را کاهش دهید. اگر اولین برنامه درمانی شما جواب نداد، ناامید نشوید؛ خوشبختانه، روش‌های زیادی برای امتحان کردن وجود دارد. شما و پزشک‌تان می‌توانید با همکاری یکدیگر بهترین راهکار برای کنترل علائم را بیابید. اگر در این زمینه به مشاوره آنلاین با دکتر پوست و مو نیاز دارید، می‌توانید برای این کار به سایت درمانکده مراجعه کنید.

منابع: mayoclinic, healthline