خشکی چشم یکی از مشکلات شایع چشمی است که می‌تواند باعث کاهش کیفیت زندگی افراد شود. این مشکل به دلایل مختلفی مانند عوامل محیطی، استفاده طولانی‌مدت از رایانه و تلفن همراه یا تغییرات فیزیولوژیکی مرتبط با سن رخ می‌دهد. یکی از راه‌حل‌های موثر برای تسکین علائم خشکی چشم، استفاده از قطره اشک مصنوعی است. در حال حاضر، این محصول با برندها و ترکیبات متفاوتی تولید می‌شود و کاربردهای متنوعی دارد.
در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا شما را با فواید، عوارض و روش مصرف قطره اشک مصنوعی بیشتر آشنا کنیم.
فهرست محتوا:
- قطره اشک مصنوعی چیست؟
- اشک مصنوعی از چی ساخته شده است؟
- فواید اشک مصنوعی
- نحوه عملکرد قطره اشک‌مصنوعی
- انواع قطرههای اشک مصنوعی
- موارد استفاده از قطره اشک مصنوعی
- کدام قطره اشک مصنوعی بهتر است؟
- قطره اشک مصنوعی چند بار در روز قابل استفاده است؟
- روش استفاده از اشک مصنوعی
- عوارض اشک مصنوعی چیست؟
- استفاده از اشک مصنوعی در بارداری مجاز است؟
- اشک مصنوعی از کجا تهیه کنیم؟
- سوالات متداول
قطره اشک مصنوعی چیست؟
قطره اشک مصنوعی (Artificial Tears) نوعی داروی چشمی است که برای مرطوب کردن سطح چشم‌ها و تسکین علائم خشکی چشم استفاده می‌شود. این قطره که با ایجاد یک لایه ضخیم روی سطح خارجی چشم به بهبود وضعیت خشکی چشم‌ها کمک می‌کند، می‌تواند به صورت موقت یا طولانی‌مدت مورد استفاده قرار بگیرد.
ترکیبات اشک‌مصنوعی به نحوی طراحی شده‌اند که به ترکیبات اشک طبیعی شباهت زیادی دارند و جزء قطرههای چشمی بیضرر محسوب می‌شوند. این قطره برای همه افرادی که از مشکل خشکی چشم رنج می‌برند مفید است، اما یادتان باشد مصرف اشک مصنوعی در کودکان زیر سه سال توصیه نمی‌شود.
بیشتر بدانید: پماد تتراسایکلین برای چیست؟
اشک مصنوعی از چی ساخته شده است؟
ترکیبات موثر این قطره عبارت‌اند از:
- گلیسیرین
- هیالورونیک اسید
- پلی‌اتیلن گلیکول
- کاربوکسی متیل‌سلولز
- نمک
- مواد نگهدارنده
فواید اشک مصنوعی
این قطره کاربرد فراوانی دارد و برای بهبود اکثر مشکلات چشمی تجویز می‌شود. از مهم‌ترین فواید آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رفع خشکی چشم‌ها
- ضد عفونی‌کننده چشم
- از بین بردن اصطکاک روی قرنیه
- بهبود تورم و قرمزی چشم
- رفع تحریکات چشمی
- افزایش رطوبت چشم‌ها
نحوه عملکرد قطره اشک‌مصنوعی
عملکرد این قطره به دلیل داشتن روان‌کننده شبیه اشک طبیعی است. در واقع، اشک‌مصنوعی با تثبیت لایه بیرونی اشک طبیعی و غلیظ‌تر کردن آن، کمک می‌کند تا اشک طبیعی دیرتر تجزیه شود و قرنیه مرطوب بماند. به طور کلی می‌توان گفت، این قطره مانند یک سد دفاعی روی قرنیه می‌نشیند و ضمن از بین بردن خشکی چشم، مانع از ورود گردوغبار یا آلاینده‌ها به درون چشم می‌شود.
بیشتر بدانید: پماد تریامسینولون برای چیست؟
انواع قطرههای اشک مصنوعی
قطرههای روان‌کننده چشم انواع مختلفی دارند و با وجود اینکه بیضرر هستند، اما باید بهترین اشک مصنوعی متناسب با شرایط خاص هر شخص توسط چشم‌پزشک تعیین شود.
۱- اشک‌مصنوعی با مواد نگهدارنده
قطرههای روان‌کننده چشم که حاوی مواد نگهدارنده هستند را می‌توان پس باز کردن درب‌شان، مجددا استفاده کرد. مواد نگهدارنده این محصول از رشد باکتری درون محلول جلوگیری می‌کند. با این حال، برخی افراد نسبت به قطرههای حاوی مواد نگهدارنده حساسیت دارند و چشم‌شان دچار قرمزی یا تورم می‌شود. از همین‌رو توصیه می‌کنند برای انتخاب بهترین اشک مصنوعی چشم حتما با دکتر چشم مشورت کنید.
۲- اشک‌مصنوعی بدون مواد نگهدارنده
این محصول را که به آن اشک مصنوعی یکبار مصرف می‌گویند، به صورت ویال‌های تک دوز تولید می‌کنند. یادتان باشد، پس از باز کردن درب قطره روان‌کننده چشم یک بار مصرف، نباید دوباره از آن استفاده کرد. افرادی که به مواد نگهدارنده حساسیت دارند یا باید اشک‌مصنوعی را بیش از چهار بار در روز در چشمان خود بریزند، می‌توانند از این محصول به راحتی استفاده کنند.
۳- اشک‌مصنوعی به شکل ژل
زمانی که قطرههای چشمی روان‌کننده قادر به رفع خشکی چشم نباشند، ممکن است چشم‌پزشک اشک‌مصنوعی به شکل ژل را تجویز کند. این محصول پس از استفاده، برای مدت کوتاهی تاری دید ایجاد می‌کند؛ از همین‌رو بهتر است آن را قبل از خواب استفاده کنید.
بیشتر بدانید: پماد فلوئوسینولون برای چیست؟
موارد استفاده از قطره اشک مصنوعی
مهم‌ترین کاربرد قطرههای روان‌کننده چشم، رفع خشکی چشم است. این عارضه به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود؛ از همین‌رو می‌توان موارد استفاده از اشک‌مصنوعی را شامل طیف وسیعی دانست.
در ادامه تاثیر این قطره را بر عواملی که باعث خشکی چشم می‌شوند، بررسی می‌کنیم:
۱- اشک مصنوعی بعد از عمل لیزیک
یکی از عوارض عمل لیزیک که به منظور رفع عیوب انکساری چشم در افراد نزدیک‌بین، دوربین و آستیگمات انجام می‌شود، خشکی چشم است. این وضعیت موقتی است، اما می‌تواند ناراحتی ایجاد کند و بر کیفیت دید فرد تاثیر منفی بگذارد. استفاده از قطرههای اشک مصنوعی بعد از عمل لیزیک، زیر نظر چشم‌پزشک به عنوان یک روش تسکین‌دهنده علائم خشکی چشم توصیه می‌شود.
۲- اشک مصنوعی بعد از عمل لازک
عمل لازک یکی دیگر از روش‌های جراحی رفع عیوب انکساری چشم است که اغلب افراد پس از انجام آن برای مدتی با خشکی چشم شدید مواجه می‌شوند. پزشک معمولا بعد از عمل لازک توصیه می‌کند تا بیمار به مدت چند هفته تا چند ماه از قطره اشک مصنوعی استفاده کند. این قطره علاوه بر کاهش خشکی چشم، از خطر عفونت و التهاب چشم جلوگیری می‌کند.
۳- اشک مصنوعی بعد از عمل اب مروارید
یکی دیگر از شرایطی که استفاده از قطرههای روان‌کننده چشم در آن ضرورت دارد، عمل آب مروارید است. استفاده از این قطره‌ها پس از عمل آب مروارید می‌تواند به طور قابل توجهی به کاهش خشکی چشم بهبود کیفیت دید افراد کمک کند.
دیگر موارد استفاده از قطرههای روان‌کننده چشم عبارت‌اند از:
- خشکی چشم ناشی از استفاده طولانی‌مدت از رایانه، تلفن همراه و تبلت
- سوزش و احساس درد در چشم پس از قرار گرفتن در معرض باد یا آفتاب مستقیم
- خشکی چشم پس از مطالعه زیاد
- خشکی چشم ناشی از افزایش سن و کمبود آب بدن
- التهاب، قرمزی و سوزش چشم به دلیل مصرف مداوم سیگار و قلیان
- حساسیت چشم پس از مصرف داروهایی مانند آنتی‌هیستامین
- خشکی چشم به دلیل ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند سندرم شوگرن
بیشتر بدانید: پماد زینک اکساید چیست؟ فواید عالی آن برای پوست
کدام قطره اشک مصنوعی بهتر است؟
در حال حاضر، برندهای مختلفی از این نوع قطره در بازار موجود است، اما برخی از آن‌ها بیش از سایرین توسط چشم‌پزشکان توصیه می‌شود که عبارت‌اند از:
- تیرلوز (Tear-Lose)
- آویزور (Avizor)
- آکوایس (Acuaiss)
- سینالون ادونسد (Sinalone advanced)
قطره اشک مصنوعی چند بار در روز قابل استفاده است؟
این قطره‌ها عموما بدون نسخه پزشک از داروخانه قابل تهیه هستند، اما بهتر است برای اینکه بدانید هر چند وقت یک بار می‌توانید از قطرههای روان‌کننده چشم استفاده کنید، از متخصص چشم مشورت بگیرید. معمولا پزشک مصرف این قطره را برای افرادی که خشکی چشم عادی دارند، بین ۲ تا چهار بار در روز تجویز می‌کند.
روش استفاده از اشک مصنوعی
برای استفاده از این قطره بهتر است دستورالعمل درج‌شده روی بسته‌بندی را به دقت بخوانید یا بر اساس توصیه پزشک پیش بروید. نحوه استفاده از قطره اشک مصنوعی ساده است. برای این منظور کافیست ابتدا دست‌تان را به خوبی بشویید، سپس سرتان را کمی به عقب خم کرده و به سمت بالا نگاه کنید.
حالا با انگشت‌تان، پلک پایین چشم را کمی به سمت پایین بیاورید و با دست دیگر بطری حاوی قطره را بالای چشم‌تان فشار دهید تا تعداد قطره مورد نظر درون چشم بریزد.
رعایت نکات زیر هنگام استفاده از این قطره‌ها ضروری است:
- به نوک بطری قطره دست نزنید و مراقب باشید با چشم‌تان برخورد نکند.
- پس از ریختن قطره درون چشم، برای چند ثانیه چشم خود را ببندید.
- از مالیدن چشم‌ها بلافاصله پس از استفاده از قطره خودداری کنید.
- احساس تاری دید تا ۱۰ دقیقه پس از استفاده از قطره طبیعی است.
- از تماس اشک مصنوعی با لنز خودداری کنید. (تا ۱۵ دقیقه پس از استفاده از قطره، لنز نگذارید.)
- از قطره اشک مصنوعی در یخچال نگهداری کنید، اما مراقب باشید یخ نزند.
نحوه استفاده از اشک مصنوعی یکبار مصرف
برای استفاده از قطره روان‌کننده چشم بدون مواد نگهدارنده کافیست مراحل زیر را دنبال کنید:
- ابتدا دست‌تان را بشویید.
- درب ویال قطره یک بار مصرف را بپیچانید و از بدنه جدا کنید.
- قسمت انتهایی ویال یک بار مصرف را بگیرید تا از استریپ جدا شود.
- پلک پایین چشم‌تان را بکشید و به بالا نگاه کنید
- تعداد قطره مورد نیاز را طبق دستورالعمل چشم‌پزشک درون چشم بریزید.
- به پایین نگاه کنید و به آرامی چشم را ببندید.
یه یاد داشته باشید، این نوع قطره اشک مصنوعی، یک بار مصرف است، یعنی حتی اگر مقداری از محلول درون ویال باقی ماند، باید آن را دور بیندازید. همچنین، اگر تعداد قطرههای تجویزی از سمت چشم‌پزشک بیش از یک قطره در هر بار مصرف است، هر قطره را با پنج دقیقه فاصله درون چشم بچکانید.
بیشتر بدانید: پماد کلوتریمازول؛ معرفی و کاربرد+ اطلاعات تکمیلی
عوارض اشک مصنوعی چیست؟
عوارض جانبی احتمالی این قطره عبارت‌اند از:
- سوزش چشم
- خارش چشم
- تاری دید
- احساس درد و ناراحتی در چشم
- علائم آلرژیک
- احساس وجود شی خارجی در چشم
در صورت احساس هر یک از این علائم سریعا به چشم‌پزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز قطره دیگری جایگزین اشک مصنوعی شود.
استفاده از اشک مصنوعی در بارداری مجاز است؟
استفاده از قطرههای چشمی روان‌کننده در دوران بارداری ایمن و بیضرر است. بسیاری از زنان در این دوره به دلیل تغییرات هورمونی دچار خشکی چشم می‌شوند و می‌توانند برای رفع علائم آزاردهنده آن از این قطره‌ها استفاده کنند. با این حال، از آن جایی که قطرههای روان‌کننده چشم انواع مختلفی دارند، بهتر است برای انتخاب بهترین قطره اشک مصنوعی با پزشک مشورت کنید.
اشک مصنوعی از کجا تهیه کنیم؟
استفاده از قطره اشک مصنوعی، یک راه‌حل مفید برای رفع خشکی چشم است. از آن جایی که این محصول انواع متفاوتی دارد، نباید از آن به صورت خودسرانه و بدون تجویز پزشک استفاده کنید. شما می‌توانید برای خرید قطره اشک مصنوعی اصل و باکیفیت به داروخانه‌های معتبر مانند داروخانه آنلاین درمانکده سر بزنید.
درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا ضمن بررسی نظر سایر کاربران درباره محصول و مقایسه قیمت برندهای مختلف، انتخاب بهتری داشته باشید. همچنین، می‌توانید برای پرسیدن سوالات خود درباره نحوه استفاده از قطرههای چشمی روان‌کننده به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و از یک دکتر چشم آنلاین مشورت بگیرید.
سوالات متداول
این قطره به رفع خشکی چشم، جلوگیری از خشکی قرنیه، ضد عفونی کردن چشم‌ها و مرطوب نگه داشتن محیط آن کمک می‌کند.
انتخاب بهترین قطره اشک‌مصنوعی به نیازها و شرایط خاص چشم شما بستگی دارد. بنابراین، حتما قبل از انتخاب قطرههای روان‌کننده چشم با پزشک مشورت کنید.
این قطره معمولا برای بچه‌های بالای سه سال توصیه می‌شود و بهتر است از قطرههای مخصوص کودکان استفاده کنید.
قطرههای روان‌کننده چشم برای استریل‌کردن چشم و رفع خشکی آن تولید می‌شوند. برای از بین بردن خشکی و احساس سوزش بینی باید به پزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز برای شما قطره مخصوص بینی تجویز شود.
خیر. ترکیبات قطرههای روان‌کننده چشم با کاربرد پزشکی و قطره اشک‌آور بازیگری متفاوت هستند و نباید به جای یکدیگر مورد استفاده قرار بگیرند.
منابع: clevelandclinic | webmd
