آرتریت یک بیماری التهابی مفاصل است. انواع مختلفی از آرتریت وجود دارد و شایع‌ترین نوع آن آرتروز یا آرتریت ساییدگی است. آرتروز مفاصل مختلف بدن را درگیر می‌کند و آرتریت در دست، مفصل پایه شست را تحت تاثیر قرار می‌دهد. آرتریت ممکن است مفاصل انگشتان دیگر را نیز درگیر کند و علائم آن شامل تورم، درد، سفتی و بدشکلی است که همگی در استفاده از دست اختلال ایجاد می‌کنند. در این مطلب از مجله درمانکده قصد داریم با آرتروز دست و مچ دست بیشتر آشنا شویم و همه چیز را درباره علل، علائم، درمان و … بدانیم پس با ما همراه باشید.
آرتروز دست چیست؟
استئوآرتریت یک بیماری دژنراتیو مفصل است که در آن غضروف بالشتکی که سطوح استخوانی مفاصل را می‌پوشاند شروع به ساییدگی می کند. ممکن است ناشی از “ساییدگی و پارگی” ساده در مفاصل باشد، یا ممکن است پس از آسیب به مفصل ایجاد شود. در دست، آرتروز اغلب در سه محل ایجاد می‌شود در قاعده شست، جایی که شست و مچ دست به هم می‌رسند (مفصل ذوزنقه‌ای- متاکارپ یا بازیلار).
بخش انتهایی مفصل نزدیک به نوک انگشت (مفصل بین فالانژیال یا DIP دیستال). در مفصل میانی انگشت (مفصل پروگزیمال اینترفالانژیال یا PIP). هم‌چنین اغلب در مچ دست ایجاد می‌شود.
انواع آرتروز در دست
آرتریت مفصل نوک انگشت
حدود 10 درصد از افراد به آرتریت ارثی در مفاصل نوک انگشتان مبتلا می‌شوند که به آن مفاصل بین فالا نژیال دیستال نیز گفته می‌شود. فشار دادن به نوک انگشتان‌مان شبیه به فشاری است که هنگام راه رفتن به زانوهای‌مان وارد می‌کنیم. به همین دلیل، معمولاً بیمارانی که برآمدگی‌های کوچکی روی انگشتانشان دارند، به نام گره‌های هبردن (Heberden’s node) که در واقع برآمدگی‌های کوچک استخوان هستند، ایجاد می‌شود. این برجستگی ها به ندرت نیاز به درمان دارند مگر این‌که بر تحرک آن‌ها تأثیر بگذارد.
بیشتر بدانیم: آشنایی با آناتومی مفصل و انواع آن در بدن انسان
آرتریت بازال شست
تقریباً 25 درصد از زنان بالای 50 سال به آرتریت در انگشت شست مبتلا می شوند. این رقم برای زنان بالای 70 سال به بیش از 50 درصد می رسد. از آنجایی که مردان به ندرت از آرتریت انگشت شست رنج می برند، ما معتقدیم که رباط‌هایی که مفصل را کنار هم نگه می‌دارند دارای گیرنده‌های استروژن در زنان هستند. بعد از 50 سالگی، زمانی که زنان در طول یائسگی استروژن خود را از دست می‌دهند، رباط‌ها کشیده می‌شوند و مفصل تحلیل می‌رود.
آرتریت پس از سانحه
آرتریت پس از سانحه نوعی استئوآرتریت است که پس از آسیب مفصلی رخ می‌دهد، اما از آنجایی که آرتریت به تدریج ایجاد می‌شود، تعیین دقیق زمان شروع این بیماری دشوار است. مثلا به دلیل شکستگی‌های تشخیص داده نشده، به ویژه آسیب اسکافوئید یا آسیب رباط تشخیص داده نشده، آرتریت زیادی در مچ دست مشاهده می‌کنیم. با چنین صدماتی، تشخیص زودهنگام آرتریت دشوار است زیرا ممکن است ۸ تا ۱۰ سال یا بیشتر طول بکشد تا ما آن را تشخیص دهیم، به همین دلیل است که در سنین ۴۵ تا ۶۰ سالگی رایج است.
آرتروز مچ دست
مستعد ابتلا به آرتروز است زیرا هیچ‌گونه عضله یا تاندونی به هشت استخوان مچ دست وجود ندارد، به این معنی که محافظت زیادی در برابر سایش و پارگی روزمره وجود ندارد.
بیشتر بدانیم: قوز کمر یا گوژپشتی؛ علائم، علل، تشخیص و روش‌های اصلاحی
علائم آرتروز دست
شایع‌ترین علائم یا نشانه‌های آرتریت در دست درد و سفتی مفاصل است. بی‌حسی؛ و ضعف در دست
سایر علائم آرتریت در دست عبارتانداز:
- ناتوانی در خم کردن انگشت
- احساس کوبیدن یا قفل شدن در دست‌ها یا انگشتان
- بدشکلی بوتونیر تغییر شکلی که در آن مفصل انگشت میانی خم می‌شود.
- کیست‌های پر از مخاط که در نزدیکی انتهای انگشت ایجاد می‌شوند.
- گرما مفصلی که آرتروز دارد ممکن است در لمس گرم احساس شود.
- احساس ساییدن یا رنده شدن در دست
- احساس ناپایداری یا شل بودن مفاصل دست
در صورتی که هر یک از این علائم را دارید بهتر است در اولین فرصت به رزرو نوبت آنلاین با فوق تخصص ارتوپد یا از طریق امکان مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان ارتوپد در سایت درمانکده ارتباط برقرار کنید و در راستای درمان قدم بردارید.
بیشتر بدانیم: دیسک کمر به چه علت ایجاد می‌شود و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟
علل بروز آرتروز دست
یک مفصل معمولی از دو سطح استخوانی صاف و پوشیده از غضروف ساخته شده است که به خوبی با هم قرار می‌گیرند به طوری که هنگام حرکت استخوان‌ها می‌لغزند. اگر سطوح صاف فرسوده شوند، دیگر در کنار هم قرار نمی‌گیرند و آرتروز ایجاد می‌شود. آسیب، عفونت، نقرس، پسوریازیس و سایر شرایط نیز می‌توانند باعث آرتروز دست شوند.
عوامل خطر برای آرتروز در دست عبارتانداز:
سن
اگرچه افراد در هر سنی ممکن است به آرتروز مبتلا شوند، اما قبل از 45 سالگی مردان بیشتر از زنان به آرتریت مبتلا می‌شوند و زنان بیشتر از مردان پس از 45 سالگی تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
تروما
افرادی که استخوان دست، مچ دست یا آرنج خود را شکسته‌اند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آرتروز هستند.
حرکات تکراری
افرادی که کارها یا فعالیت‌هایی را انجام می‌دهند که نیاز به حرکات تکراری در دست دارند، بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز دست، مچ یا آرنج هستند.
انحراف مفاصل
اصطکاک بیش از حد مفاصل ناشی از ناهماهنگی استخوان در دست‌ها، مچ دست یا آرنج می‌تواند باعث ساییدگی غضروف در دست، مچ دست یا آرنج به سمت پایین شود.
بیشتر بدانیم: پوکی استخوان؛ نشانه ها، علائم و درمان
جنسیت
زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آرتریت روماتوئید هستند.
سایر عوامل تاثیر گذار عبارتانداز:
- سابقه خانوادگی
- سیگار کشیدن
- مواجهه‌های زیست محیطی
نحوه تشخیص آرتریت دست و مچ دست
هنگام تشخیص آرتروز، پزشک از شما در مورد دست‌ها و سایر مفاصل سوال می‌کند. توضیح دهید که علائم شما چگونه بر کاری که انجام می‌دهید تأثیر می‌گذارد. پزشک شما نحوه ظاهر و عملکرد دست‌های شما را بررسی می‌کند. عکس‌برداری با اشعه ایکس از مفاصل مبتلا به استئوآرتریت می‌تواند از دست دادن فضای طبیعی مفصل، “خارهای استخوانی” یا سایر تغییرات را نشان دهد.
بیشتر بدانیم: دیسک گردن چیست؟ علائم و روش‌های درمان کاربردی
درمان آرتروز دست
درمان‌های غیر جراحی
بسته به تشخیص‌های فردی شما، طیف گسترده‌ای از گزینه‌های غیر جراحی برای کاهش درد و بهبود مهارت وجود دارد. درمان‌های رایج غیر جراحی عبارتانداز:
- تغییرات سبک زندگی، مانند استفاده از ورزش برای بهبود تحرک
- دارو برای رفع التهاب و درد
- کاهش تورم و درد با استفاده منظم از یخ
- بریس یا آتل برای کاهش درد و افزایش عملکرد
- تزریق استروئید برای تسکین علائم
درمان برای تسکین درد و بازیابی عملکرد طراحی شده است. داروهای ضد التهاب یا سایر داروهای ضد درد ممکن است در تسکین درد مفید باشند. اگر آرتریت شعله‌ور شده باشد، ممکن است استراحت کوتاه مدت کمک کند. هم‌چنین ممکن است به شما توصیه شود که از آتل انگشت یا مچ در شب و برای فعالیت‌های انتخابی استفاده کنید. اغلب آستین‌های نرم زمانی که آتل‌های سفت و سخت بیش از حد محدود هستند، ممکن است مفید باشند، به‌ویژه زمانی که آرتروز مفصل پایه انگشت شست شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
روش‌های گرما به شکل موم گرم یا حمام پارافین ممکن است کمک کند، و در صورت وجود تورم شدید، روش‌های سرد ممکن است کمک کننده باشد. حفظ حرکت در انگشتان و استفاده از دست تا حد امکان موثر است. دست درمانی اغلب با این تمرینات، آتل‌ها و روش‌ها مفید است. تزریق کورتیزون اغلب می‌تواند علائم را تسکین دهد، اما آرتریت را درمان نمی‌کند. معمولاً جراحی توصیه نمی‌شود مگر این‌که این درمان‌های محافظه کارانه شکست بخورند.
بیشتر بدانیم: گردن درد و شیوه های درمان خانگی + انواع درد پشت گردن
درمان‌های جراحی
هنگامی که درمان‌های غیرجراحی درد شما را تسکین نمی‌دهد یا حرکت دست را بهبود نمی‌بخشد، ممکن است زمان آن رسیده باشد که گزینه‌های جراحی را در نظر بگیرید. تیم جراحی ارتوپدی ما به شما کمک می‌کند تا بفهمید چه زمانی جراحی راه حل مناسب برای شماست و چه روشی می‌تواند به بهترین وجه نیازها و اهداف درمانگر شما را برآورده کند. روش‌های رایج جراحی عبارتانداز:
تعویض مفصل
تعویض مفصل یک گزینه برای بیمارانی است که درد مداوم به دلیل یک مفصل آسیب دیده و/یا غیر طبیعی را تجربه می‌کنند. در حین تعویض، مفصلی که باعث درد می‌شود برداشته می شود و ایمپلنت مفصلی به جای آن قرار می‌گیرد. ایمپلنت می‌تواند به شما اجازه دهد حرکت و عملکرد مفصل را بدون درد حفظ کنید. متخصصان دست ما به شما کمک خواهند کرد تصمیم بگیرید که آیا این گزینه برای شما مناسب است یا خیر.
فیوژن‌های مفصلی
با هم‌جوشی مفصل، به جای جایگزینی مفصل، با جوش دادن استخوان‌ها به یکدیگر، مفصلی پایدار و بدون درد ایجاد می‌کنیم. فیوژن مفصل درد را از بین می‌برد اما ممکن است مقداری از حرکت را از دست بدهید.
بیشتر بدانیم: خار پاشنه پا و راه های خلاص شدن از آن
فیوژن جزئی مفصل
در واقع فیوژن جزئی مفصل به بیماران مبتلا به آرتریت دژنراتیو مچ دست محدود می‌شود. در طول ادغام جزئی مفصل، استخوان‌های کوچک مچ دست به یکدیگر جوش می‌خورند، که درد را کاهش می‌دهد و در عین حال مقداری تحرک مچ را حفظ می‌کند. اگر به آرتریت دژنراتیو مچ دست مبتلا هستید، این درمان ممکن است بهترین درمان با نیازهای شما باشد.
بهبودی از آرتریت در دست
هیچ درمانی برای آرتریت در دست وجود ندارد. هدف از درمان به حداقل رساندن علائم و در عین حال به حداکثر رساندن عملکرد دست و انگشتان است.
ورزش برای آرتروز دست
ورزش، به عنوان بخشی از یک برنامه جامع درمان آرتریت، می‌تواند تحرک مفاصل، قدرت عضلانی و شرایط فیزیکی کلی را بهبود بخشد و هم‌چنین می‌تواند به شما در حفظ وزن سالم کمک کند. یک برنامه ورزشی متناسب با هدایت یک فیزیوتراپیست می‌تواند به تسکین درد و خستگی و حفظ ساختار و عملکرد مفصل کمک کند. افراد مبتلا به آرتریت دست یا مچ دست اغلب به دلیل درد از فعالیت بدنی اجتناب می‌کنند، اما انجام این کار می‌تواند منجر به کاهش عضله و افزایش وزن بیش از حد شود و این می‌تواند باعث مشکلات سلامتی دیگری شود.
بیشتر بدانیم: گودی کمر، علائم و نشانه های بروز آن
نحوه تمرینات ورزشی برای بهبود وضعیت آرتروز دست
ورزش ملایم انگشتان و شست‌ها با تمرین دستی می‌تواند دامنه حرکتی آن‌ها را بهبود بخشد و علائم آرتریت را کاهش دهد. این یکی از بهترین راه‌ها برای حفظ عملکرد و استقلال است. در مطالعه‌ای که در سال 2015 در The Lancet منتشر شد، به افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید نحوه انجام تمرینات روزانه دست به عنوان بخشی از برنامه درمانی خود آموزش داده شد. پس از یک سال، آن‌ها دو برابر افرادی که تمرینات را انجام نداده بودند، در عملکرد دست بهبود یافتند. آن‌ها هم‌چنین از چسبندگی بهتر و انعطاف پذیری بیشتری در انگشتان خود برخوردار بودند. اما تمرینات باید به طور منظم انجام شود. در یک مطالعه بعدی یک سال بعد، محققان دریافتند که این مزایا در افرادی که انجام آن‌ها را متوقف کردند از بین رفت.
راهکارهای پیشگیرانه از ابتلا به آرتروز دست
ما از دستان خود برای انجام وظایف در طول روز استفاده می‌کنیم اینها مهم‌ترین ابزار ما هستند. با گذشت زمان، ساییدگی و ساییدگی زیاد روی مفاصل ظریف دست‌ها می‌تواند به شایع‌ترین شکل یعنی آرتروز منجر شود. در حالی که نمی‌توانیم به طور کامل از استرس مفاصل جلوگیری کنیم، می‌توانیم با ایجاد تنظیمات ساده در زندگی روزمره، آن را به حداقل برسانیم. در این بخش، نحوه جلوگیری از آسیب، تقویت مفاصل با تمرینات ساده دست و کاهش علائمی که قبلاً تجربه کرده‌اید را توضیح خواهیم داد.
بیشتر بدانیم: جراحی تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی چیست؟
- برای انعطاف پذیری، حرکات کششی ساده را امتحان کنید.
حفظ انعطاف پذیری دست می‌تواند از مشکلات بعدی جلوگیری کند. شما می‌توانید این حرکات کششی آسان را در هر زمانی که در مدرسه، خانه یا محل کار هستید انجام دهید. اگر در حال حاضر درد مفاصل یا سفتی در دست یا انگشتان خود را تجربه کرده‌اید، کشش می‌تواند به کاهش این علائم کمک کند. در این‌جا چند حرکت آسان برای شروع شما آورده شده است.
- کشش شست: دست خود را در حالتی آرام و خنثی با انگشتان بالا نگه دارید و شست را مستقیماً بیرون بیاورید. انگشت شست خود را روی کف دست خود خم کنید تا نوک آن به پایین انگشت کوچک شما برسد. سپس، به موقعیت شروع بازگردید. برای هر دست چند بار تکرار کنید.
- کشش مشت: دست خود را مانند دست دادن بیرون بیاورید و بگذارید ساعد، مچ دست و دستتان روی یک سطح صاف قرار گیرند. یک مشت بزنید و انگشت شست خود را به آرامی دور قسمت بیرونی انگشتان خود بپیچید. سپس به آرامی دست خود را به حالت اولیه برگردانید. اینها را چندین بار در هر دست تکرار کنید.
- تقویت مفاصل با تمرینات آسان.
اگر سفتی دارید، ورزش‌ها می‌توانند دامنه حرکت را بهبود بخشند. شما می‌توانید این تمرینات ساده را هر روز برای بهبود قدرت مفاصل، تسکین درد و سفت کردن انگشتان انجام دهید. آن‌ها فقط چند دقیقه طول می‌کشند و شما می‌توانید آن‌ها را هر چند وقت یک‌بار که می‌خواهید در طول روز انجام دهید. با گزینه‌های آسان مانند:
- خم شدن بند انگشت: دست خود را از جلوی خود بلند کنید، کف دست به سمت بیرون و انگشتان مستقیم به سمت بالا. انگشتان خود را به هم نزدیک کنید تا با هم لمس شوند. سپس مفاصل انتهایی و میانی انگشتان خود را به سمت پایین خم کنید و بند انگشتان (پایین ترین مفاصل) را صاف نگه دارید. سپس به آرامی انگشتان خود را تا آخر صاف کنید (به حالت اولیه برگردید). این کار را برای هر دست چند بار انجام دهید.
- راه رفتن با انگشت: کف دست خود را روی یک سطح صاف قرار دهید. انگشت شست خود را یک اینچ یا بیشتر به طرفین حرکت دهید و از انگشتان دیگر روی دست خود دور شوید. سپس انگشت اشاره خود را کمی به سمت بالا و به سمت شست حرکت دهید. همین کار را با انگشتان میانی، حلقه ای و صورتی خود انجام دهید (هر بار یک انگشت). این کار را با هر دست چند بار تکرار کنید.
بیشتر بدانیم: جراحی دیسک گردن: تعویض یا فیوژن (الحاق)؟
- در طول کارهای تکراری استراحت کنید.
فشار بیش از حد باعث ساییدگی و پارگی قابل توجهی در مفاصل دست می‌شود. کارهایی که به حرکات مکرر دست نیاز دارند، فشار زیادی بر مفاصل شما وارد می‌کنند، اغلب برای مدت طولانی. این ساییدگی و پارگی تجمعی یکی از علل اصلی آرتریت است. برای جلوگیری از مشکلات بعدی، به خود یادآوری کنید که در طول روز استراحت‌های کوتاه و مکرر داشته باشید. به عنوان مثال، اگر زمان زیادی را صرف تایپ کردن پشت میز می‌کنید، سعی کنید هر 20 دقیقه یا بیشتر استراحت کوتاهی داشته باشید. می‌توانید قهوه بنوشید، یک قدم زدن سریع در اطراف بلوک داشته باشید، یا با یک همکار درباره پروژه‌ای که روی آن کار می‌کنید گپ بزنید.
اگر در محل کار اجسام سنگین را فشار می‌دهید، می‌کشید یا بلند می‌کنید، مراقب باشید. فعالیت‌های پرتحرک می‌تواند خطر آسیب دست و آرتریت را افزایش دهد.
تا جایی که می‌توانید قرار گرفتن در معرض کارهای تکراری را محدود کنید. فعالیت‌های خود را تغییر دهید تا برای مدت طولانی یک کار را بارها و بارها انجام ندهید.
- اگر کاری به دردتان می‌انجامد از انجام آن دست بردارید.
نادیده گرفتن درد می‌تواند باعث آسیب و در نهایت منجر به آرتریت شود. اگر در حین انجام یک کار حتی اندکی درد در دستان خود احساس می‌کنید، آن درد را نادیده نگیرید و سعی نکنید آن را از بین ببرید.
بیشتر بدانیم: فیزیوتراپی چیست؟
سوالات متداول
چه کسانی به آرتریت مبتلا می‌شوند؟
آرتریت اغلب در افراد بالای 40 سال دیده می‌شود، اما ممکن است افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد. شایع‌ترین علت ساییدگی و پارگی است، با افزایش سن بیشتر مستعد ابتلا به آرتریت هستید. هم‌چنین، آسیب‌های تروماتیک، شکستگی‌ها و دررفتگی مفاصل شما را مستعد ابتلا به آرتریت می‌کند. انواع خاصی از آرتریت در زنان بیشتر از مردان شایع است، زیرا در آرتریت انگشت شست.
آیا فیزیوتراپی برای آرتروز دست و مچ موثر است؟
اگرچه دارو بخشی از درمان افراد مبتلا به آرتریت است، اما یک برنامه ورزشی مناسب می‌تواند به تسکین درد و خستگی و حفظ ساختار و عملکرد مفصل کمک کند.
چه داروهایی برای آرتروز دست و مچ موثر است؟
NSAID های بدون نسخه (بدون نسخه) (داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی) که شامل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن می‌شود، رایج ترین داروها هستند.
بیشتر بدانیم: تشخیص و درمان شکستگی استخوان
آیا گلوکزامین به آرتریت دست و مچ کمک می‌کند؟
به نظر می‌رسد گلوکزامین، با یا بدون کندرویتین سولفات، بر پاسخ التهابی ناشی از دژنراسیون آرتریت در مفاصل، به ویژه در زانو، تاثیر می‌گذارد. متأسفانه، نشان داده نشده است که گلوکزامین روند انحطاط غضروف مفصلی را کند یا ترمیم کند. به همین دلیل، هیچ توصیه خاصی برای استفاده از گلوکزامین، با یا بدون کندرویتین سولفات، نمی‌توان ارائه داد.
در نتیجه
مقاله مذکور و مطالعه دقیق شناختی که نسبت به بیماری آرتروز پیدا می‌کنید به شما کمک می‌کند تا در همان مراحل اولیه و ابتدایی بیماری را در خود یا اطرافیان‌تان شناسایی کرده و با علائم اولیه به بهترین متخصص روماتولوژی جهت تشخیص به هنگام و درمان مراجعه می‌کنید، بدین ترتیب از سلامتی‌تان بهتر محافظت می‌کنید.
