قرص آپیکسابان (Apixaban) با نام تجاری قرص الاکوئیت (Eliquis) در گروه داروهای ضدانعقاد خون قرار دارد. اگر جراحی تعویض مفصل ران یا زانو انجام داده باشید یا به فیبریلاسیون دهلیزی غیر‌دریچه‌ای (Atrial fibrillation) مبتلا باشید، پزشکان مصرف داروی الاکوئیت را به شما پیشنهاد می‌کنند. فیبریلاسیون دهلیزی غیر‌دریچه‌ای نوعی آریتمی قلبی (بی‌نظمی ضربان قلب) است. این دارو در دوزهای ۲.۵ و ۵ میلی‌گرمی در داروخانه‌ها موجود است و از شایع‌ترین عوارض جانبی آن می‌توان به خونریزی اشاره کرد. برای تهیه قرص الاکوئیت به نسخه پزشک متخصص نیاز دارید. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده می‌‌خواهیم بدانیم قرص آپیکسابان چیست، چه عوارضی دارد و چگونه باید آن را مصرف کرد.
فهرست محتوا
قرص آپیکسابان چیست؟
داروی آپیکسابان نوعی قرص خوراکی است که در بسته‌بندی‌های ۱۰، ۲۰ تا ۳۰تایی عرضه می‌شود. این دارو دارای ماده فعالی به نام آپیکسابان است که نقش مهمی در مهار فاکتور Xa دارد. فاکتور Xa یکی از اجزای کلیدی برای انعقاد خون است و در فرآیند تشکیل لخته خون (ترومبوز، thrombosis) نقش حیاتی ایفا می‌کند.
شرکت داروسازی ابوریحان یکی از تولیدکنندگان داخلی قرص آپیکسابان در ایران است و آن را تحت برندهایی مانند آپیرابان عرضه می‌کند. علاوه‌بر آن، شرکت آرنا حیات دانش نیز در تولید این دارو فعالیت دارد.
بیشتر بدانید: قرص دیگوکسین
کاربرد قرص آپیکسابان چیست؟
قرص الاکوئیت در درمان بیماری‌های زیر کاربرد دارد:
پیشگیری از سکته مغزی و آمبولی سیستمیک در فیبریلاسیون دهلیزی غیر‌دریچه‌ای
فیبریلاسیون دهلیزی نوعی اختلال در ریتم (ضربان) قلب است که خطر تشکیل لخته‌های خونی در قلب را افزایش می‌دهد. این لخته‌ها ممکن است به مغز یا سایر قسمت‌های بدن منتقل شوند و منجر به سکته مغزی یا انسداد شریان‌های حیاتی شوند. آپیکسابان به کاهش خطر این عوارض کمک می‌کند.
ترومبوز وریدی عمقی (DVT)
در این بیماری در وریدهای عمقی بدن مانند پاها یا ران‌ها، لخته خون تشکیل می‌شود. بی‌تحرکی، نسشتن‌های طولانی‌مدت، آسیب به ورید‌ها به دلیل جراحی، ضربه یا التهاب و همچنین شرایط پزشکی مانند چاقی و نارسایی قلبی از دلایل اصلی بروز این بیماری هستند.
آمبولی ریه (PE)
در این بیماری لخته خون و در موارد نادر، چربی یا هوا خود را به یک یا چند سرخرگ در ریه‌ها می‌رسانند و آن‌ها را مسدود می‌کنند. این انسداد باعث می‌شود تا جریان خون به ریه‌ها مختل شود و در نتیجه بیمار با عوارضی مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرگیجه یا غش مواجه شود. این عارضه حتی می‌تواند تهدیدی برای جان بیمار باشد.
پیشگیری از عود مجدد لخته‌های خونی
بعد از اینکه درمان اولیه برای لخته خون انجام می‌شود، بدن مستعد تشکیل لخته‌های خون مجدد خواهد شد. عود لخته‌های خونی می‌تواند خطرناک‌تر از بار اول باشد و منجر به آسیب ریه شود. قرص آپیکسابان 2.5 یا ۵ میلی‌گرم خون را رقیق‌تر می‌کند تا احتمال چسبیدن سلول‌های خونی و ایجاد لخته کاهش یابد.
بیشتر بدانید: وارفارین
جلوگیری از ترومبوز وریدی عمقی پس از جراحی‌های بزرگ ارتوپدی
جراحی‌هایی مانند تعویض مفصل زانو یا لگن، خطر بالایی برای ایجاد لخته‌های خونی دارند زیرا پس از این جراحی‌ها بیمار مجبور است برای طولانی‌مدت بی‌تحرک بماند و همین موضوع ریسک تشکیل لخته خون و عوارض آن را افزایش می‌دهد. به همین دلیل پزشکان داروی آپیکسابان را برای پیشگیری از این عارضه در دوره پس از جراحی تجویز می‌کنند.
قرص آپیکسابان چه عوارضی دارد؟
شایع‌ترین عوارض قرص آپیکسابان ۲/۵ و ۵ میلی‌گرم عبارت‌اند از:
- خونریزی از لثه و دندان هنگام مسواک زدن
- کبودی‌های کوچک، بزرگ و بدون درد زیر پوستی
- خونریزی محدود از بینی
- حالت تهوع
- درد معده
برخی افراد نیز ممکن است با عوارض نادر مانند مثل خون در مدفوع، استفراغ خلط خونی، کهیر، مشکلات تنفسی و خونریزی مقعدی مواجه شوند. در چنین شرایطی حتما به پزشک مراجعه کنید.
نحوه مصرف قرص الاکوئیت چگونه است؟
پزشک بر‌اساس شرایط پزشکی و نیاز شما دوز دارو را تعیین می‌کند. به‌طور کلی مصرف این دارو ۲ بار در روز (صبح و عصر) و با فاصله ۱۲ ساعت از هم توصیه می‌شود. قرص را با یک لیوان آب ببلعید و از خرد کردن یا جویدن آن خودداری کنید. همچنین می‌توانید آن را همراه غذا یا با معده خالی مصرف کنید. برای پیشگیری از عوارض احتمالی مشکلات گوارشی بهتر است آن را همراه با غذا یا بعد از آن بخورید. تاثیرات این دارو ۳ تا ۴ ساعت پس از مصرف پدیدار می‌شود و تا حدود ۱۲ تا ۲۴ ساعت اثر آن در بدن باقی می‌ماند.
در جدول زیر دوزهای رایج مصرف این دارو برای بزرگسالان را می‌بینید. توجه داشته باشید این اطلاعات عمومی است و برای مصرف باید حتما با پزشک مشورت کنید.
| بیماری | دوز آپیکسابان | مدت زمان مصرف | اولین دوز |
| پیشگیری از ترومبوز وریدهای عمقی | ۲.۵ میلی‌گرم | ۲ بار در روز، به مدت ۳۵ روز | ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از جراحی |
| پیشگیری از تکرار ترومبوز وریدهای عمقی و آمبولی ریه | ۲.۵ میلی‌گرم | ۲ بار در روز، تا حداقل ۳ الی ۶ ماه | |
| پیشگیری از سکته و لخته شدن خون در بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی غیر دریچه‌ای | ۵ میلی‌گرم | ۲ بار در روز | |
| درمان ترومبوز وریدی عمقی و آمبولی ریه | – ۱۰ میلی گرم ۲ بار در روز یا ۵ میلی گرم سه بار در روز | برای ۷ روز اول، پس از آن ۵ میلی‌گرم ۲ بار در روز |
برای درمان ترومبوز وریدی عمقی و آمبولی ریه پزشکان ابتدا ۱۰ میلی‌گرم ۲ بار در روز یا ۵ میلی‌گرم سه بار در روز را به مدت هفت روز توصیه می‌کنند. پس از آن دوز دارو به پنج میلی‌گرم ۲ بار در روز تغییر می‌کند.
پزشکان دوز ۲.۵ میلی‌گرم را معمولا برای افراد زیر توصیه می‌کنند:
- کسانی که خطر خونریزی بالایی دارند.
- افرادی که بالای ۸۰ سال دارند.
- کسانی که وزن بدن آن‌ها کمتر از ۶۰ کیلوگرم است.
- افرادی که عملکرد کلیوی ضعیفی دارند.
بیشتر بدانید: پلاویکس
نکات مهم مصرف قرص الاکوئیت
قبل از مصرف این قرص چند نکته مهم زیر را حتما مطالعه کنید:
- مصرف این دارو در کودکان تنها با توصیه پزشک امکان دارد.
- برای مصرف این دارو در بارداری، قبل از بارداری و شیر‌دهی باید با مشورت پزشک کنید.
- دوز دارو برای سالمندان و افرادی که با کمبود وزن مواجه هستند، کمتر از افراد عادی است.
- این دارو را همزمان با آب گریپ فروت مصرف نکنید.
- چنانچه یک نوبت را فراموش کردید، به محض یاد‌آوری دوز فراموش شده را استفاده کنید، مگر اینکه نزدیک به دوز بعدی باشید. برای جبران دوز فرموش‌شده نمی‌توانید دوز بعدی را ۲ برابر کنید.
- قبل از دندانپزشکی، فوریت‌های پزشکی و جراحی حتما به پزشک اطلاع دهید که از این دارو استفاده می‌کنید.
- چنانچه به بیماری‌های کبدی و کلیوی مبتلا هستید، پزشک را حتما در جریان بگذارید.
- خودسرانه مصرف دارو را قطع نکنید و دوز آن را افزایش یا کاهش ندهید.
بیشتر بدانید: بهترین رقیق کننده خون
تداخلات دارویی قرص آپیکسابان
این قرص می‌تواند با داروهای متعددی تداخل داشته باشد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتوکونازول (Ketoconazole) و ایتراکونازول (Itraconazole) برای عفونت‌های قارچی
- ریتوناویر (Ritonavir) داروی ضد‌ویروسی برای ایدز (HIV)
- انوکساپارین (Enoxaparin) داروی کاهش لخته خون
- دیلتیازم (Diltiazem) و وراپامیل (Verapamil) برای کاهش فشار خون بالا
- ناپروکسن (Naproxen) داروهای ضد التهاب غیر‌استروئیدی و ضد درد
اگر از مکمل‌ها گیاهی یا داروهای خاص مانند داروهای ضد‌افسردگی استفاده می‌کنید، حتما قبل از مصرف قرص الاکوئیت با پزشک مشورت داشته باشید.
چنانچه در این زمینه سوالی دارید، می‌توانید از طریق پلتفرم نوبت‌دهی آنلاین درمانکده از بهترین پزشکان متخصص داخلی نوبت مشاوره اینترنتی دریافت کنید و سوال‌های خود را بپرسید.
جمع‌بندی
آپیکسابان یک داروی ضدانعقاد خون است که برای پیشگیری و درمان لخته‌های خون تجویز می‌شود. مصرف این دارو می‌تواند منجر به خونریزی‌های غیرطبیعی شود، در صورت مشاهده علائم مشکوک حتما به پزشک مراجعه کنید.
اگر در مورد مصرف قرص الاکوئیت سوالی دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله متخصص داخلی آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص داخلی از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات رایج
پزشکان این دارو را معمولا در شرایط زیر برای پیشگیری از لخته شدن خون تجویز می‌کنند:
– بعد از جراحی‌های ارتوپدی بزرگ مانند تعویض مفصل ران یا زانو
– کاهش خطر سکته مغزی و لخته شدن خون در افراد مبتلا به آریتمی
قرص آپیکسابان باید ۲ بار در روز و در زمان‌های مشخص مصرف شود. زمان دقیق مصرف به توصیه پزشک بستگی دارد، اما برای حفظ سطح ثابت دارو بهتر است یک دوز را صبح و یک دوز را شب با فاصله ۱۲ ساعت از هم مصرف کنید.
این دارو با نام قرص الاکوئیت (Eliquis) شرکت عبیدی و آپیراکس (APIRAX) شرکت آرنا حیات نیز معرفی می‌شود.
برند اصلی این دارو متعلق به شرکت فایزر (Pfizer) است. این شرکت آمریکایی بزرگ‌ترین شرکت داروسازی جهان به‌شمار می‌رود.
منبع: nhs | medlineplus | mayoclinic
