آمار ایدز در ایران روزبه‌روز افزایش پیدا کرده و از ۱۶۷۱ نفر در سال ۱۹۹۰ به عدد ۵۹ هزار نفر تا سال ۲۰۱۹ رسیده است. اچ‌آی‌وی (The Human Immunodeficiency Viruses)، ویروسی است که به سیستم ایمنی بدن آسیب رسانده و در صورت درمان نشدن می‌تواند به بیماری خطرناک سندرم نقص ایمنی اکتسابی، معروف به ایدز (AIDS) تبدیل شود.
با اینکه ایدز به راحتی منتقل نمیشود؛ اما ویروس HIV می‌تواند از طریق خون، مایعات واژن و رکتوم، مایع منی و شیر مادر منتقل شود. بدون درمان، امید به زندگی در افراد مبتلا به ایدز حدود سه سال است؛ اما با درمان به‌موقع افراد می‌توانند یک زندگی عادی را تجربه کنند. در ادامه این مقاله از مجله درمانکده به بررسی آمار ایدز در ایران و راه‌های انتقال این بیماری خواهیم پرداخت.
تاریخچه و علت شیوع ایدز در ایران
علی‌رغم مهار اپیدمی اچ‌آی‌وی در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، افراد زیادی همچنان در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران به‌دلیل ابتلا به این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. ویروس HIV برای اولین‌بار در سال ۱۳۶۳ از طریق فرآورده‌های خونی وارد ایران شده و ۹۷۶ نفر به این ویروس مبتلا شدند. در سال ۱۳۶۶ اولین فرد مبتلا به ویروس اچ‌آی‌وی در ایران شناسایی شد.
بیشتر بخوانید: علائم ایدز در مردان چگونه است؟
در سال ۱۳۶۸، ۴۷ فرد دیگر نیز که مبتلا به این ویروس بودند، شناسایی شدند. همچنین در این سال اولین مورد ابتلا به HIV از طریق تزریق مواد با سرنگ آلوده نیز شناسایی شد. موج دوم گسترش این ویروس از سال ۱۳۷۰ شروع شد و اغلب افراد معتاد را شامل می‌شد. در سال ۱۳۷۱ اولین تست سریع تشخیص ایدز توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تایید شد و تشخیص این بیماری سرعت گرفت.
تا سال ۱۳۷۶ تعداد مبتلایان به این بیماری به ۸۷۴ نفر افزایش یافت. همچنین از سال ۱۳۷۶ به بعد هیچ فردی از طریق فرآورده‌های خونی به این بیماری مبتلا نشد. در سال ۱۳۸۱ اولین برنامه استراتژیک کنترل ویروس اچ‌آی‌وی و بیماری ایدز در ایران شروع شد و تعداد مبتلایان به ویروس اچ‌آی‌وی در دهه ۸۰ شمسی به حدود ۲۱۸۹۰ هزار نفر رسید.
در دهه ۹۰ شمسی اداره کنترل ایدز ایران اعلام کرد فقط ۱۶ درصد از افراد بین ۱۵ تا ۳۵ سال با راه‌های پیشگیری از ویروس HIV آشنا هستند. متاسفانه این موضوع درصد ایدز در ایران را افزایش می‌دهد. در حال حاضر ۵۹ هزار نفر در کشور ایران با ویروس اچ آی وی زندگی می‌کنند.
در صورتی که در این زمینه نیاز به راهنمایی دارید می‌توانید از طریق امکان مشاوره آنلاین با دکتر عفونی به راحتی ویزیت شوید و سوالات خود را بپرسید.
بیشتر بخوانید: بیماری ایدز چیست؟ علائم، راه‌های انتقال و جدیدترین درمان ویروس hiv
آمار ایدز در ایران به تفکیک استان
متاسفانه آماری رسمی از میزان شیوع ایدز در استان‌های مختلف کشور وجود ندارد. با این حال خلاصه‌ای از آمارهای مرتبط با این بیماری تا سال ۲۰۱۹ را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید.
| مولفه‌های مختلف | آمار شیوع بیماری |
| آمار ثبت‌شده | ۴۳ هزار نفر |
| آمار تخمینی | ۵۹ هزار نفر |
| مردان مبتلا به ایدز | ۸۱ درصد کل مبتلایان |
| زنان مبتلا به ایدز | ۱۹ درصد کل مبتلایان |
| تعداد مبتلایان زیر ۱۴ سال | ۷۴۰ نفر |
| مبتلایان بین ۱۵ الی ۴۹ | ۱ درصد نسبت به جمعیت کل کشور |
| افراد زندانی مبتلا به ایدز | ۲ درصد از کل مبتلایان به این بیماری |
| ابتلا از طریق تزریق مواد با سرنگ آلوده | ۵۸ درصد کل مبتلایان |
| ابتلا از طریق رابطه جنسی محافظت‌نشده | ۲۴ درصد کل مبتلایان |
مهم‌ترین راه‌های انتقال ایدز در ایران
اچ‌آی‌وی زمانی منتقل میشود که فرد مبتلا به این ویروس، مایعات را مستقیما به جریان خون یا از طریق غشاهای مخاطی، بریدگی‌ها یا زخم‌های باز به فرد سالم منتقل کند. بیشترین راه انتقال ایدز در ایران از طریق موارد زیر است:
۱. استفاده از تجهیزات تزریق داروی آلوده به ویروس اچ‌آی‌وی
استفاده از سوزن‌های مشترک برای تزریق مواد مخدر، اچ‌آی‌وی را به‌سرعت منتقل می‌کند. سوزن‌‌ها و سرنگ‌های استفاده شده اغلب حاوی خون هستند که می‌توانند ویروس را انتقال دهند. استفاده از سرنگ‌های آلوده، اصلی‌ترین راه انتقال ایدز در ایران هستند. علاوه بر HIV ویروس‌های عامل هپاتیت B و هپاتیت C نیز می‌توانند از طریق سرنگ آلوده منتقل شوند.
بیشتر بخوانید: علائم ایدز در زنان چیست؟
۲. رابطه جنسی محافظت‌نشده
امکان انتقال ویروس HIV از طریق رابطه جنسی مقعدی و واژینال وجود دارند. با این حال، رابطه جنسی مقعدی خطر ابتلا به اچ‌آی‌وی را افزایش می‌دهد. احتمال خون‌ریزی در طول رابطه جنسی مقعدی به‌دلیل بافت‌های شکننده‌ای که مقعد و کانال مقعد را پوشانده‌اند، بیشتر است. ارتباط جنسی از طریق مقعد باعث میشود که ویروس راحت‌تر وارد بدن شود؛ زیرا شکستگی در مخاط مقعد ممکن است میکروسکوپی باشد.
با اینکه یکی از راه‌های انتقال ایدز در ایران از طریق رابطه واژینال است؛ اما خطر کمتری نسبت به رابطه مقعدی دارد. علاوه بر این، رابطه جنسی دهانی نیز می‌تواند منجر به انتقال ویروس اچ آی وی شود. سایر روش‌های انتقال ویروس اچ‌آی‌وی در ایران عبارت‌اند از:
- زخم‌های باز در دهان یا اندام تناسلی
- خون‌ریزی لثه
- ابتلا به سایر عفونت‌های مقاربتی (STI)
- انتقال خون یا اهدای عضو
- بارداری و شیردهی
- انجام خال‌کوبی و پیرسینگ
- صدمات تصادفی مرتبط با شغل، مانند ایجاد بریدگی روی قسمتی از بدن
برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید از طریق امکان نوبت‌دهی آنلاین با متخصص ایدز در سایت درمانکده ارتباط بگیرید.
بیشتر بخوانید: آزمایش ایدز ؛ چگونه ابتلا به ایدز تشخیص داده میشود؟
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی آمار ایدز در ایران و مهم‌ترین روش‌های انتقال آن پرداختیم. تشخیص سریع این ویروس می‌تواند تا حد زیادی به کنترل این بیماری کمک کند؛ بنابراین اگر شرایط زیر را تجربه کرده‌اید، توصیه می‌کنیم برای انجام آزمایش به مراکز بهداشتی-درمانی مراجعه کنید.
- انجام رابطه جنسی مقعدی یا واژینال بدون کاندوم یا سایر روش‌های محافظتی
- داشتن رابطه جنسی با شرکای جنسی متعدد یا ناشناس
- به اشتراک گذاشتن تجهیزات تزریق مواد مخدر
- داشتن سایر بیماری‌های مقاربتی
- دریافت تجهیزات غیر استریل پزشکی
اگر تست اچ‌آی‌وی شما مثبت شده است، بدون احساس شرم و خجالت به یک متخصص عفونی مراجعه کنید. علاوه بر این، شما می‌توانید به‌صورت آنلاین از متخصصان بیماری‌های عفونی پلتفرم درمانکده مشاوره دریافت کنید.
سوالات متداول
به‌دلیل احترام به حریم خصوصی افراد، لیستی از افراد مشهور مبتلا به این بیماری وجود ندارد.
اکثر افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی در صورت دریافت درمان می‌توانند زندگی طولانی و سالمی داشته باشند. با این حال، توجه به وضعیت سلامت روان نیز برای این افراد حائز اهمیت است.
منابع: Ncbi | healthline
