چقدر با اختلالات روانی یا (Mental illness) آشنایی دارید؟ بیماری‌هایی که می‌توانند جنبه‌های مختلف زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهند و منجر به بروز پریشانی در بیمار و حتی اطرافیان وی شوند. به نظر شما آیا ارتباطی بین سن و بروز اختلالات روانی وجود دارد؟ آیا بیماری‌های روانی کودکان و سالمندان با یکدیگر متفاوت هستند؟ در این مطلب از مجله درمانکده قصد داریم تاثیر سن در اختلالات روانی را بررسی کنیم.
بنابراین اگر دوست دارید راجع‌به این بیماری‌ها بیشتر بدانید، اختلالات روانی در کودکان و سالمندان را بشناسید و از شیوه پیش‌گیری و درمان آن‌ها مطلع شوید، تا انتها با این مطلب همراه باشید. با خواندن این مقاله علاوه‌بر این‌که پاسخ موارد فوق را دریافت می‌کنید با آسان‌ترین روش اخذ نوبت پزشک یا مشاور نیز آشنا می‌شوید.
تاثیر سن در اختلالات روانی
شاید اولین بار که نام اختلالات روانی را می‌شنوید فکر کنید این بیماری‌ها فقط مختص بزرگسالان هستند و کودکان و نوزادان نمی‌توانند به این موارد دچار شوند. اما نکته مهمی که باید بدانید این است که متأسفانه سن ربطی به بروز بیماری‌های روانی ندارد و هر کسی در هر گروه سنی می‌تواند به آن دچار شود. به بیان دقیق‌تر می‌توان گفت در بروز بیماری‌ها و اختلالات روانی بیشتر از سن، سبک زندگی افراد موثر است. البته سن می‌تواند عاملی تشدید کننده یا تضعیف کننده باشد اما تمام ماجرا نیست. گواه این مدعا هم می‌توانند بیماری‌های روانی مشترکی باشند که در کودکان و سالمندان ظاهر شده‌اند. در ادامه ضمن بررسی این موارد روش‌های پیش‌گیری و درمان بیماری‌های روانی را نیز بیان می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: بیماری روانی ارثی
اختلالات روانی شایع در کودکان، نوجوانان و سالمندان
خطر بروز بیماری‌های روانی در هر سنی وجود دارد اما افزایش سن می‌تواند شدت بروز این عارضه‌ها را افزایش دهد. زیرا در سالمندی تنش‌های روحی و جسمی بیشتر می‌شوند و شرایط زندگی خود به خود افراد را به سمت تنهایی و افسردگی می‌برد. به همین علت هم است که اغلب افراد فکر می‌کنند بیماری‌های روانی در پیری شدت بیش‌تری دارند و فقط این گروه دچار چنین عارضه‌هایی می‌شوند. اما بررسی‌های موجود نشان می‌دهد که امروزه از هر پنج کودک یا نوجوان یک نفر به اختلال روانی دچار است. مواردی مانند افسردگی، اضطراب، سو مصرف مواد و… در ادامه این موارد را در سه گروه بررسی می‌کنیم. البته اکثر موارد بین هر سه گروه مشترک هستند به همین علت سعی می‌کنیم از تکرار بپرهیزیم و در انتها موارد مشترک را جمع‌بندی نماییم.
برای درمان بیماری‌های روانی باید تحت نظر متخصص روانپزشکی یا متخصص روانشناسی باشید که درمانکده این امکان را نیز برای شما عزیزان فراهم کرده تا از طریق مشاوره آنلاین با بهترین روانپزشکان و مشاوره آنلاین با بهترین روانشناسان به شما در بهبود سریع‌تر کمک کند.
بیشتر بخوانید: اختلالات روانی در پیری، پیش‌گیری و درمان
اختلالات روانی در کودکان
موارد بروز اختلالات روانی در کودکان کم است اما همین میزان می‌تواند باعث بروز مشکلاتی جدی در زندگی کودک شود و مواردی مانند رشد، روابط اجتماعی و عاطفی کودک را تحت‌الشعاع قرار دهد. اختلالات روانی در کودکان می‌تواند خودش را با عارضه‌هایی چون کم توانی ذهنی، تاخیر کلی رشد، اختلالات ارتباطی و… نشان دهد. این بیماری‌ها معمولا با علائم زیر ظاهر می‌شوند:
- کم توانی ذهنی یا عقب ماندگی: کم توانی ذهنی نوعی اختلال روانی است که معمولا پیش 18 سالگی شروع می‌شود اما علائم آن آنقدر واضح هستند که اگر والدین هوشیار باشند در سنین کم متوجه مشکل کودک می‌شوند. زیرا گاهی این بیماری با علائم ظاهری نیز همراه است. مواردی مانند سندروم دان، میکرو سفالی، هیدرو سفالی و… کودکان کم توان ذهنی در بیان خواسته‌ها، راه رفتن، ارتباطات اجتماعی مشکل دارند.
- تاخیر در رشد: این نوع اختلال روانی معمولا تا پنج سالگی خودش را به خوبی نشان می‌دهد و با علائمی چون وجود تاخیر در عملکردهای اجتماعی، گفتاری و حرکتی نمایان می‌شود.
- اختلالات ارتباطی: نوع دیگری از بیماری روانی که در این دسته بندی بررسی می‌شود؛ اختلالات ارتباطی هستند که با علائمی چون لکنت زبان، ایجاد صداهای عجیب و غریب، توانایی برقراری ارتباط موثر و… نمایان می‌شوند.
بیشتر بخوانید: نقش تغذیه در بروز اختلالات روانی
تاثیر سن در اختلالات روانی نوجوانان و جوانان
یکی دیگر از عوامل تشدید کننده اختلالات روانی در کودکان گذر از سنین کودکی و رسیدن به نوجوانی است. تغییراتی که فرد در این دوره تجربه می‌کند می‌توانند زمینه ساز بروز برخی بیماری‌های روانی باشند. مواردی مانند اختلال کمبود توجه، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال سواسی- جبری، وحشت زدگی و ترس، اختلال اضطراب جدایی، اختلال سکوت، اختلال سلوک، اختلال نافرمانی، اسکیزوفرنی، سوء مصرف مواد، سندروم توره، اختلال دلبستگی واکنشی، اختلال اتیسم و… این بیماری‌ها با علائم و دلایل زیر ظاهر می‌شوند:
- اختلال کمبود توجه و بیش فعالی: یکی از اختلالات روانی شایع در دوره نوجوانی و جوانی کمبود توجه است که می‌تواند تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند. افراد مبتلا به این اختلال نمی‌توانند به خوبی روی موضوعات مختلف تمرکز کنند و معمولا سطح انرژی بالایی دارند. مهم‌ترین علائم این بیماری عبارتند از: پرت شدن حواس، بی دقت و فراموش کار، زیاد صحبت کردن و…
- اختلال اضطراب فراگیر: بروز نگرانی‌های فراوان و پی در پی در مورد مسائل مختلف مانند موضوعات خانوادگی، روابط دوستانه و بروز رفتارهای کمالگرایانه از علائم این نوع اختلال هستند.
- اختلال سواسی- جبری: یکی از اختلالات روانی شایع در نوجوان اختلال وسواسی فکری و عملی است که کودک و نوجوان در پی آن احساسات و افکاری را به صورت تکراری و مداوم تجربه می‌کند. در پی تکرار افکاری مانند فراموش کردن، او دائم وسایل خود را بررسی می‌کند. مهم‌ترین دلیل بروز این بیماری وجود فشارهای بیش از حد و زندگی با والدین کنترل‌گر است.
- وحشت زدگی و ترس: قرار گیری کودک و نوجوان در محیط‌های خطرناک و تجربه کردن شوک عصبی از مهم‌ترین دلایل بروز این اختلال روانی هستند. علائم این بیماری وحشت زدگی مداوم کودک و ترس از تکرار دوباره واقعه است.
- اختلال اضطراب جدایی: جدایی ناگهانی از والدین مهم‌ترین دلیل بروز این نوع اضطراب در کودکان است. در پی این اختلال روانی نوجوان یا کودک از رفتن به مدرسه امتناع می‌کند، تنهایی نمی‌خوابد و ممکن است بهانه گیری داشته باشد.
- اختلال سکوت: لالی انتخابی یا اختلال سکوت عارضه‌ای است که در پی آن کودک نمی‌تواند ارتباط موثری با سایر افراد برقرار نماید. این اختلال با علائمی چون پنهان شدن فرد، گوشه گیری، ایستادن بی حرکت و غیرفعال و خودداری از برقراری ارتباط چشمی ظاهر می‌شود.
- اختلال سلوک: یکی دیگر از اختلالات رایج و شایع در نوجوان اختلال سلوک است که می‌تواند دردسر ساز باشد. این کودکان دروغ می‌گویند، به دیگران آسیب می‌زنند، دزدی و دعوا می‌کنند و معمولا اعتماد به نفس پایینی دارند.
- اختلال نافرمانی: بروز خشم ناگهانی، احساس ناراحتی دائمی، بحث با بزرگسالان، آزار و اذیت و سرپیچی از قوانین از علائم این اختلال روانی در نوجوانان هستند. برخی دیگر از اختلالات روانی رایج در نوجوانی و جوانی عبارتند از:
- اسکیزوفرنی
- سوء مصرف مواد
- سندروم توره
- اختلال دلبستگی واکنشی
- اختلال اتیسم
بیشتر بخوانید: ترسناک‌ترین و عجیب‌ترین اختلال‌های روانی
اختلالات روانی در پیری
پیری سرآغاز بسیاری از مشکلات است؛ از دست دادن عزیزان، بازنشستگی، بروز دردهای جسمانی، مصرف داروهای سنگین و… مواردی هستند که می‌توانند باعث بروز اختلالات روانی در پیری شوند. مواردی مانند افسردگی، دوقطبی، زوال عقل، اختلال خواب، اختلال اشتها، دلیریوم، اضطراب اجتماعی و… این اختلالات روانی معمولا با علائم زیر ظاهر می‌شوند:
افسردگی: یکی از اختلالات رایج در پیری افسردگی است که آرام و بی صدا یا علائمی مثل خواب نامنظم، غم و اندوه طولانی، کاهش یا افزایش اشتها، گوشه گیری و… ظاهر می‌شود.
دو قطبی: از دیگر اختلالات رایج در بین سالمندان باید به بیماری دو قطبی اشاره کنیم. تحریک پذیری بالا، روان پریشی و هذیان گویی، بیش فعالی، از دست دادن توانایی قضاوت و… از علائم اختلال دو قطبی هستند.
زوال عقل: سالمندی و افزایش سن یکی از عوامل از کم شدن توانایی‌های ذهن است. در پی این عارضه سلول‌های مغزی با سرعت زیادی از بین می‌روند و حافظه کوتاه مدت فرد ضعیف می‌شود. فراموش کردن وسایل، پرسیدن سوالات تکراری، فراموش کردن نام‌ها و مکان‌ها،
دلیریوم: از دست دادن کنترل حافظه و عواطف و احساسات برای مدتی کوتاه از علائم دلیریوم یا هذیان گویی هستند. این اختلال با مواردی چون هذیان گویی، خواب آلودگی مداوم، ناتوانی در تصمیم گیری، سردرگمی و گیجی همراه است.
بیشتر بخوانید: لیست کامل و جامع اختلالات روانی
روش‌های پیش‌گیری از اختلالات روانی در کودکی، نوجوانی و پیری
تا این‌جا تعداد زیادی از اختلالات روانی شایع در بین کودکان و سالمندان را بررسی و معرفی کردیم. دست بندی لحاظ شده به معنای اختصاصی بودن یک اختلال برای یک گروه خاص نیست؛ به بیان دقیق‌تر همه افراد در هر سنی می‌توانند به موارد معرفی شده دچار شوند. به عنوان مثال احتمال بروز افسردگی برای یک نوجوان همان قدر قوی است که احتمال بروز اختلال اضطراب جدایی برای یک سالمند. به همین علت اکثر روش‌های پیش‌گیری از اختلالات روانی در کودکان و سالمندان مشترک هستند.
بیشتر بخوانید: در ذهن نوجوان چه میگذرد؟ (مواردی که والدین باید بدانند)
داشتن سبک زندگی سالم و فعال عاملی است که می‌تواند از بروز مسائل روحی و جسمی بسیاری جلوگیری کند. اما برای این که با روش‌های پیش‌گیری از بروز اختلالات روانی در پیری و نوجوانی بهتر آشنا شوید، موارد زیر را مطالعه نمایید:
- محیط خانواده باید امن باشد.
- از الکل و دخانیات دوری کنید.
- احساسات خود را سرکوب نکنند.
- خواب کافی را فراموش نکنید و غذای خوب میل کنید.
- شکست‌های زندگی را بپذیرید و خود را سرزنش نکنید.
- تمرینات منظم ورزشی را در برنامه کودک و نوجوان قرار دهید.
- نسبت به برنامه غذایی و خواب فرزندتان دقیق و حساس عمل کنید.
- کار زیاد و بی وقفه را رها کنید و تفریح را در برنامه‌های خود بگنجانید.
- تولد زود هنگام جنین عامل دیگری در بروز اختلالات روانی در کودکان است.
- کودک و نوجوان را در مکان‌های نا امن و روابط اجتماعی پر خطر وارد نکنید.
- مواظب سلامت کودک باشید و از وارد شدن شوک به کودک و بروز آسیب‌های مغزی جلوگیری کنید.
- پیش‌گیری از اختلالات روانی در پیری نیز مانند کودکان و نوجوانان است؛ سالمندان باید از اخبار بد دوری کنند.
- بروز اختلالات روانی در کودکی می‌تواند ناشی از بارداری خطرناک باشد. قرار گرفتن در معرض سموم، سرب و مواد رادیو اکتیو می‌تواند بر سلامت جنین تاثیر بگذارد.
بیشتر بخوانید: اختلال دو قطبی در کودکان و هرآنچه که والدین در این باره باید بدانند
تشخیص اختلالات روانی در کودکان، نوجوانان و افراد پیر
تا این‌جا تاثیر سن در اختلالات روانی، برخی از انواع اختلالات روانی و علائم آن‌ها و روش پیش‌گیری از بیماری‌ها را بیان کردیم. اما سوال اصلی اینجاست که این بیماری‌ها چگونه تشخیص داده می‌شوند؟ آیا تشخیص بیماری در گروه‌های سنی مختلف متفاوت است؟ به طور کلی می‌توان گفت سن تاثیری در روند تشخیص اختلال روانی ندارد تنها چیزی که بین گروه‌های مختلف متفاوت است، جامعه هدف پزشکان است. به عنوان مثال پزشک برای تحقیق راجع‌به سلامت یک دانش آموز به مدرسه و معلم وی مراجعه می‌کند و برای تحقیق راجع‌به یک فرد بالغ به همکاران و آشنایان وی. در هر صورت برای تشخیص انواع اختلال روانی مراحل زیر طی می‌شود:
- معاینه پزشکی
- بررسی سابقه پزشکی
- بررسی آسیب‌های جسمانی و روانی
- بررسی نظر اطرافیان و خانواده
- بررسی جدول زمانی واکنش‌ها و علائم
- بررسی سابقه درسی و ارتباط در مدرسه (برای کودکان و نوجوانان)
- گفتگو با اطرافیان بیمار
بیشتر بخوانید: معرفی انواع داروی ضد افسردگی
درمان اختلالات روانی در کودکان، نوجوانان و سالمندان
برای درمان اختلالات روانی معمولا از روش‌های دارو درمانی، روان درمانی و در موارد خاص از الکتروشوک درمانی استفاده می‌کنند. پزشک متناسب با نوع بیماری، شدت بیماری، شرایط جسمانی بیمار، سبک زندگی فرد و… بهترین روش را برای درمان اختلالات روانی در پیری و نوجوانی انتخاب می‌کند.
در روان درمانی پزشک سعی می‌کند از طریق گفتگو به عامل بروز بیماری، شیوه تفکر و نگاه بیمار به زندگی و… اطلاعات لازم را به دست می‌آورد و به بیمار در جهت بهبود کمک می‌کند. روان درمانی کودکان گاهی با بازی درمانی و هنر درمانی نیز همراه می‌شود. در این روش‌ها کودک یاد می‌گیرد چگونه مشکلات و احساسات خود را بیان کند و از تنش‌ها دور شود.
در روش دارو درمانی پزشک متناسب با نوع بیماری داروهایی محرک، کنترل کننده، ضد اضطراب، ضد روان‌پریشی، تثبیت کننده خلق و خو و… را در برنامه درمانی بیمار می‌گنجاند. بد نیست بدانید که اکثر این داروها عوارض جانبی دارند. به همین علت اگر به بیماری‌های دیگری مبتلا هستید حتما به پزشک اطلاع دهید.
بیشتر بخوانید: هنر درمانی؛ راهی برای تجسم افکار و احساسات
آیا سن در اختلالات روانی تاثیر دارد؟
در این مطلب از درمانکده تاثیر سن در اختلالات روانی را بررسی کردیم. بیماری‌های روانی مهمانانی ناخوانده هستند که کوچک و بزرگ نمی‌شناسند و ممکن است در هر سنی برای هر کسی بروز پیدا کنند. به همین علت داشتن آگاهی کافی راجع‌به علائم بیماری‌ها و شناختن آن‌ها امری مهم است. اگر کودک، نوجوان یا فرد سالمندی در خانه دارید نسبت به علائم و نشانه‌های او هوشیار باشید و هر نکته غیر عادی را جدی بگیرید.
شما می‌توانید مشاهدات خود را با مشاوران و متخصصان درمانکده در میان بگذارید تا در اسرع وقت به مشکل موجود رسیدیگی شود. فراموش نکنید که بهترین زمان درمان اختلالات روانی همین الان است. پس زمان را غنیمت بدانید و اگر موردی مشاهده کردید سریع برای اخذ نوبت و ویزیت پزشک اقدام کنید. از همراهی شما تا پایان این مطلب سپاس‌گزاریم. اگر تجربه‌ای در این زمینه دارید در بخش کامنت با ما همراه باشید.
