آشنایی با گاستریت حاد (ورم حاد معده)

1. گاستریت حاد یک التهاب یا تورم ناگهانی در بافت پوششی معده است.
2. گاستریت مستقیما بر معده تاثیر می گذارد، در حالی که گاستروآنتریت (ورم معده و روده) هم معده و هم روده ها را درگیر می کند.
3. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) و کورتیکواستروئیدها شایع ترین علل گاستریت حاد محسوب می شوند.
4. گاستریت حاد یک التهاب یا تورم ناگهانی در بافت پوششی معده است که می تواند باعث ایجاد درد شدید و آزاردهنده شود. با این حال، این درد موقتی است و معمولا در زمان کوتاهی رخ می دهد.
5. گاستریت حاد به طور ناگهانی بروز می کند و می تواند در اثر آسیب، باکتری، ویروس، استرس، یا تحریک کننده های خوراکی مانند الکل، داروهای NSAID، استروئیدها یا مواد غذایی تند ایجاد شود. گاستریت حاد اغلب موقتی است. از سوی دیگر، گاستریت مزمن با سرعت کمتری بروز می کند و مدت بیشتری طول می کشد.
6. درد ناشی از گاستریت مزمن به صورت یک درد خفیف مداوم است، در حالی که درد ناشی از گاستریت حاد شدیدتر است.
7. گاستریت با گاستروآنتریت متفاوت است. گاستریت به طور مستقیم بر معده اثر می گذارد و ممکن است باعث حالت تهوع و استفراغ شود، در حالی که گاستروآنتریت هم معده و هم روده را درگیر می کند. نشانه-های گاستروآنتریت علاوه بر حالت تهوع و استفراغ می تواند شامل اسهال نیز باشد.
8. با اینکه در سال های اخیر شیوع گاستریت مزمن در کشورهای توسعه یافته کاهش یافته است، ولی گاستریت حاد هنوز هم شایع است.

بهتر است بخوانید: لیست علائم و نشانه های کرونا

علت گاستریت حاد چیست؟

گاستریت حاد زمانی رخ می دهد که بافت پوششی معده آسیب دیده یا ضعیف شده باشد. این وضعیت باعث می شود که اسیدهای گوارشی معده را تحریک کنند. عوامل بسیاری وجود دارد که می توانند به بافت پوششی معده آسیب برسانند. علل گاستریت حاد عبارت اند از:

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) و کورتیکواستروئیدها
• عفونت های باکتریایی مانند هلیکوباکتر پیلوری
• مصرف بیش ازحد الکل

همچنین بخوانید: ریفلاکس اسید معده و GERD و هر آنچه که در مورد آن باید بدانید

داروهای NSAID و کورتیکواستروئیدها (داروهای هورمونی استروئیدی) شایع ترین عامل گاستریت حاد محسوب می شوند.

هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) نوعی باکتری است که می تواند معده را آلوده سازد. این باکتری اغلب عامل زخم معده است. هرچند مشخص نیست که این باکتری چگونه گسترش می یابد، ولی می تواند منجر به التهاب معده، کاهش اشتها، حالت تهوع، نفخ و درد شکم شود.

دلایل دیگری که کمتر شایع هستند عبارت اند از:

• عفونت های ویروسی
• اختلالات خودایمنی، که ممکن است باعث حمله سیستم ایمنی به بافت پوششی معده شود
• بیماری های گوارشی و اختلالاتی مانند بیماری کرون
• ریفلاکس صفرا
• مصرف کوکائین
• فرو بردن مواد خورنده مانند سم
• عمل جراحی
• نارسایی کلیوی
• استرس سیستمیک
• استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به گاستریت حاد قرار دارند؟

عواملی که خطر ابتلا به گاستریت حاد را افزایش می دهند عبارت اند از:

• مصرف داروهای NSAID
• مصرف کورتیکواستروئیدها
• نوشیدن الکل زیاد
• انجام عمل جراحی عمده
• نارسایی کلیوی
• نارسایی کبد
• نارسایی تنفسی

نشانه گاستریت حاد چیست؟

برخی از افراد مبتلا به گاستریت حاد هیچگونه نشانه ای ندارند. سایر افراد ممکن است نشانه های خفیف تا شدید داشته باشند.

نشانه های شایع عبارت اند از:

• کاهش اشتها
• سوءهاضمه
• مدفوع سیاه
• حالت تهوع
• استفراغ
• استفراغ خونی که به تفاله قهوه شباهت دارد
• احساس درد در قسمت بالای شکم
• احساس پر بودن قسمت بالای شکم پس از خوردن غذا

همچنین بخوانید: علت و راه‌های درمان انواع درد شکم

برخی از علائم مرتبط با گاستریت حاد در بیماری های دیگر نیز دیده می شود. تایید گاستریت حاد بدون صحبت با دکتر گوارش می تواند دشوار باشد.

اگر به مدت یک هفته یا بیشتر دارای نشانه های گاستریت هستید با پزشک خود تماس بگیرید. اگر خون بالا می آورید فورا به پزشک مراجعه کنید.

بیشتر بدانید: درمان عفونت گاستروانتریت در کودکان به چه صورت است؟

شرایط دیگری نیز وجود دارد که می توانند نشانه هایی شبیه به نشانه های گاستریت حاد ایجاد کنند، از جمله:

• زخم معده، که ممکن است همراه با گاستریت باشد
• بیماری کرون، که یک بیماری التهابی مزمن است و می تواند کل دستگاه گوارش را درگیر کند
• سنگ صفرا یا بیماری کیسه صفرا
• مسمومیت غذایی، که می تواند باعث درد شدید شکم، استفراغ و اسهال شود

گاستریت حاد چگونه تشخیص داده می شود؟

می توان از برخی از آزمایش ها برای تشخیص گاستریت حاد استفاده کرد. معمولا متخصص گوارش برای آگاهی از نشانه ها سوالات مفصلی از شما خواهد پرسید. همچنین ممکن است آزمایش هایی را جهت تایید تشخیص برای شما تجویز نماید، مانند موارد زیر:

• شمارش کامل سلول های خونی (CBC)، برای بررسی سلامتی کلی شما
• آزمایش خون، تنفس یا بزاق، برای بررسی وجود باکتری هلیکوباکتر پیلوری
• آزمایش مدفوع، برای بررسی وجود خون در مدفوع
• ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی یا آندوسکوپی، برای مشاهده بافت پوششی معده با یک دوربین کوچک
• بافت برداری از معده، شامل برداشتن یک تکه کوچک از بافت معده برای تجزیه و تحلیل
• عکسبرداری با اشعه ایکس، برای بررسی مشکلات ساختاری در دستگاه گوارشی 

گاستریت حاد چگونه درمان می شود؟

برخی از موارد گاستریت حاد بدون درمان از بین می روند و مصرف یک رژیم غذایی ملایم می تواند به بهبودی سریع کمک کند. غذاهای که دارای اسیدهای طبیعی کم، چربی کم، و فیبر کم هستند ممکن است به بهترین شکل تحمل شوند.

در صورت تحمل، می توان گوشت های کم چرب مانند سینه مرغ یا بوقلمون را به رژیم غذایی افزود؛ ولی در صورت تداوم استفراغ، سوپ مرغ یا سایر سوپ ها بهترین گزینه به شمار می آیند.

با این حال، بسیاری از افراد نیازی به درمان گاستریت حاد ندارند و زمان درمان و بهبودی به عامل گاستریت بستگی دارد. عفونت های ناشی از هلیکوباکتر پیلوری ممکن است به یک یا دو دوره درمان آنتی-بیوتیکی نیاز داشته باشند که هر کدام می تواند دو هفته به طول انجامد.

روش های درمانی دیگر، مانند روش هایی که برای درمان بیماری های ویروسی به کار می روند، شامل مصرف دارو برای کاهش نشانه ها می باشند.

برخی از گزینه های درمانی عبارت اند از:

داروها

داروهای بدون نسخه و داروهای نسخه ای برای گاستریت موجود می باشد. اغلب پزشک فوق تخصص گوارش شما ترکیبی از داروها را توصیه می کند، از جمله موارد زیر:

• برای خنثی سازی اسید معده می توان از داروهای ضد اسید مانند پپتو-بیسمول، TUMS، یا شیر منیزیم استفاده کرد. این داروها را می توان تا زمانی که فرد دچار گاستریت است مورد استفاده قرار داد، و در صورت نیاز در هر 30 دقیقه یک دوز از آنها را مصرف کرد.
• آناتاگونیست های H2 مانند فاموتیدین (Pepcid) و سایمتیدین (Tagamet) میزان تولید اسید معده را کاهش می دهند و می توان آن ها را 10 الی 60 دقیقه قبل از غذا مصرف نمود.
• مهارکننده های پمپ پروتون مانند امپرازول (Prilosec) و اسومپرازول (Nexium) از تولید اسید معده جلوگیری می کنند. این داروها باید فقط هر 24 ساعت یکبار و حداکثر تا 14 روز مصرف شوند.

آنتی بیوتیک ها تنها در صورت ابتلا به یک عفونت باکتریایی مانند عفونت ناشی از هلیکوباکتر پیلوری مورد نیاز می باشند. آنتی بیوتیک های رایجی که برای درمان عفونت های هلیکوباکتر پیلوری به کار می روند شامل آموکسی سیلین، تتراسایکلین (که نباید در کودکان زیر 12 سال استفاده شود)، و کلاریتومایسین می باشند.

آنتی بیوتیک ممکن است همراه با یک مهارکننده پمپ پروتون، ضد اسید، یا آنتاگونیست H2 استفاده شود. درمان معمولا بین 10 روز تا 4 هفته طول می کشد.همچنین ممکن است پزشک شما توصیه کند که مصرف داروهای NSAID یا کورتیکواستروئیدها را متوقف کنید تا ببیند آیا این کار نشانه های شما را تسکین می دهد یا خیر. با این حال، بدون مشورت قبلی با پزشک خود مصرف این داروها را متوقف نکنید.

مراقبت در خانه

تغییر سبک زندگی نیز ممکن است به کاهش نشانه های گاستریت حاد کمک کند. این تغییرات عبارت اند از:

• محدود کردن یا پرهیز از مصرف الکل
• پرهیز از غذاهای تند، سرخ شده، و اسیدی
• مصرف وعده های غذایی مکرر و با مقدار کم
• کاهش استرس
• پرهیز از داروهایی که می توانند بافت پوششی معده را تحریک کنند، مانند داروهای NSAID یا آسپرین

درمان های جایگزین برای گاستریت حاد

طبق یکی از تحقیقات منتشرشده در مجله The Original Internist، گیاهان خاصی سلامت دستگاه گوارشی را بهبود می بخشند. همچنین ممکن است به از بین بردن هلیکوباکتر پیلوری کمک کنند. برخی از گیاهانی که برای درمان گاستریت حاد به کار می روند.

عبارت اند از:

• نارون آمریکایی
• مُرمکی
• بربرین
• شیرین بیان
• نیل وحشی
• میخک
• انگور اورگون

اگر به استفاده از گیاهان دارویی جهت درمان گاستریت حاد علاقه مند هستید، با پزشک متخصص گوارش خود صحبت کنید و از آن ها بپرسید که چه مدت باید آن ها را مصرف نمایید. برخی از گیاهان دارویی ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشند. پزشک شما باید از هرگونه مکملی که مصرف می کنید مطلع باشد.

چشم انداز افراد مبتلا به گاستریت حاد

چشم انداز گاستریت حاد به عامل اصلی آن بستگی دارد. معمولا گاستریت حاد با درمان به سرعت برطرف می شود. به عنوان مثال، عفونت های ناشی از هلیکوباکتر پیلوری اغلب با یک یا دو دوره آنتی بیوتیک قابل درمان هستند، و ممکن است یک یا دو هفته طول بکشد تا بتوانید با عفونت های ویروسی مقابله نمایید.

با این حال گاهی درمان با شکست مواجه می شود و این بیماری می تواند به گاستریت مزمن یا طولانی مدت تبدیل شود. گاستریت مزمن نیز می تواند خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد.

پیشگیری از گاستریت حاد

با چند اقدام ساده می توانید خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید:

• دستان خود را به طور مرتب و قبل از خوردن غذا بشویید. این کار می تواند خطر آلوده شدن به باکتری هلیکوباکتر پیلوری را کاهش دهد.
• مواد غذایی را به طور کامل بپزید. این کار نیز احتمال ابتلا به عفونت را کاهش می دهد.
• از الکل پرهیز کنید یا مصرف الکل را محدود نمایید.
• از مصرف داروهای NSAID خودداری کنید یا زیاد از آن ها استفاده نکنید. برای جلوگیری از نشانه ها، داروهای NSAID را همراه با غذا و آب میل کنید.

شما عزیزان برای کسب اطلاعات در مورد گاستریت خاد و راه‌های درمان آن می‌توانید از راهنمایی‌های پزشکان متخصص گوارش استفاده کنید. البته برای دریافت این راهنمایی‌ها لزومی ندارد که صبر کنید تا در زمان ممکن مراقبت‌های درمانی مورد نیاز خود را به دست آورید. می‌توانید آن را در یک چشم بر هم زدن به صورت آنلاین از طریق درمانکده انجام دهید.

تیم درمانکده پس از بررسی نیازهای بیماران مختلف و پزشکان، امکان نوبت دهی از بهترین پزشکان متخصص گوارش را در سایت خود فراهم کرده است. برای انتخاب پزشک مورد نظر خود بدون نیاز به مراجعه حضوری و تماس با مطب، می‌توانید برای دریافت نوبت به لیست بهترین پزشکان  مراجعه کرده و با توجه به اولین نوبت خالی پزشک، نظرات بیماران، تلفن مطب و آدرس مطب، نوبت خود را به صورت آنلاین رزرو کنید. جهت مشاوره با دکتر گوارش کلیک کنید.

منبع: healthline