قرص استامینوفن چیست؟ چگونه بدون عارضه از آن استفاده کنید؟

اگر تابه‌حال از دارو‌های ضد درد بدون نسخه استفاده کرده باشید، حتما نام قرص استامینوفن را شنیده‌اید. این دارو برای کاهش تب و تسکین دردهای خفیف تا متوسط استفاده می‌شود. اما علی‌رغم فوایدی که دارد، زیاده‌روی در مصرف آن می‌تواند به کبد آسیب برساند یا عوارض جدی دیگری ایجاد کند. در این مقاله از مجله درمانکده درباره اینکه قرص استامینوفن چیست و چه مزایا و معایبی دارد، صحبت می‌کنیم. با ما همراه باشید.

اطلاعات شناسنامه‌ای قرص استامینوفن

عناوین مرتبط با شناسنامه دارو	توضیحات
چکیده راهگشای دارو	استامینوفن یک داروی ضد درد است که به تنهایی یا همراه با مسکن‌های اپیوئیدی برای کنترل درد و به عنوان یک عامل تب‌بر استفاده می‌شود.
نام دارو	این دارو با نام استامینوفن (Acetaminophen) شناخته می‌شود.
بک‌گراند دارو	Acetaminophen رایج‌ترین مسکن مصرفی در سراسر جهان است. استفاده از این دارو توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) به عنوان خط اول درمان برای تسکین درد توصیه می‌شود.
نوع دارو	این دارو از نوع مولکول کوچک (Small molecule) است.
گروه دارو	Acetaminophen یک داروی تایید شده است. این دارو در سال ۱۹۵۱ تاییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) را دریافت کرده است.
ساختار دارو
فرمول شیمیایی	C8H9NO2
داروهای هم گروه	زیکونوتید، استامینوفن+کدئین، استامینوفن+کافئین، استامینوفن+فنیل افرین و استامینوفن+دیفن هیدرامین
فرم‌های موجود دارو	قرص، کپسول، شربت، قطره، شیاف و آمپول

نام برندهای قرص استامینوفن

استامینوفن‌ همانند بسیاری از داروها با نام‌های تجاری مختلف تولید می‌شود؛ از جمله:

• استاژل
• استامین
• روزافن
• بایلنول
• تاینی‌فن
• تایلانول
• اکسدرین
• مگافن
• کدیمال
• استاگروفن
• استافلش
• ولوتیل

بیشتر بخوانید: دیفن هیدرامین کامپاند چیست؟ بهترین زمان مصرف آن

کاربرد قرص استامینوفن

امروزه انواع قرص استامینوفن در دوزهای مختلف از جمله ۳۲۵ و ۵۰۰ میلی‌گرم در داروخانه‌ها وجود دارد. از این دارو برای موارد زیر استفاده می‌شود:

• کاهش تب
• درمان دردهای خفیف تا متوسط شامل سردرد، دندان درد، کمردرد، درد قاعدگی و درد ناشی از سرماخوردگی و آنفولانزا
• تسکین درد مرتبط با آرتروز
• تسکین درد ناشی از تزریق واکسن
• کاهش درد میگرن (در ترکیب با آسپرین یا کافئین)

بیشتر بدانید: مورفین چیست؟

روش مصرف استامینوفن

Acetaminophen به شکل‌های مختلف از جمله قرص، کپسول، قرص جویدنی، قرص آهسته رهش و قرص حل‌شونده در دهان تولید می‌شود که شما می‌توانید آن‌ها را همراه با غذا یا بدون آن بخورید.

استامینوفن بدون نسخه در دسترس است، اما گاهی‌اوقات توسط پزشک عمومی یا هر دکتر دیگری برای تسکین درد تجویز می‌شود. اگر این دارو را بدون تجویز پزشک تهیه کردید، دستورالعمل‌های روی بسته‌بندی یا بروشور آن را به دقت بخوانید.

قرص‌های آهسته رهش را به طور کامل ببلعید و آن‌ها را له نکنید یا نجوید. انجام این کار می‌تواند تمام دارو را به یک‌باره آزاد کند و خطر بروز عوارض جانبی را افزایش دهد. قرص‌های جویدنی را قبل از بلع کاملا بجوید و قرص‌های حل‌شونده در دهان را روی زبان بگذارید و اجازه دهید حل شوند؛ سپس آن‌ها را قورت دهید.

بیشتر بخوانید: 7 مورد از بهترین شربت اشتها آور برای کودکان + خواص هرکدام

معمولا از قرص استامینوفن برای سرماخوردگی استفاده می‌شود. برچسب داروهای سرماخوردگی و ضد سرفه بدون نسخه را به دقت بخوانید. چون ممکن است بعضی از آن‌ها حاوی مواد فعال مشابه باشند و در صورت مصرف هم‌زمان باعث مسمومیت شوند. توجه به این نکته به خصوص زمانی مهم است که می‌خواهید این داروها را به یک کودک بدهید.

اگر به محض شروع اولین علائم درد اقدام به مصرف Acetaminophen کنید، اثربخشی دارو افزایش می‌یابد. اما اگر صبر کنید تا علائم بدتر شوند، ممکن است دارو موثر نباشد.

اگر تب بعد از سه روز بهبود نیافت، درد بیش از ۱۰ روز (در کودکان بیش از پنج روز)‌ ادامه پیدا کرد یا علائم بیماری با گذشت زمان بدتر شد، مصرف Acetaminophen را متوقف کنید و نزد پزشک بروید.

بیشتر بخوانید:روش مصرف آوودین چگونه است؟

نحوه مصرف قرص استامینوفن برای کودکان

اگر به کودک خود Acetaminophen می‌دهید، برچسب دارو را با دقت بخوانید تا مطمئن شوید که برای فرزند شما مناسب است. هرگز استامینوفن مخصوص بزرگسالان را به کودکان ندهید، چون ممکن است دوز آن برای کودکان کم‌سن و سال بیش از حد زیاد باشد.

برچسب یا بروشور Acetaminophen را بررسی کنید تا متوجه شوید که کودک شما به چه مقدار دارو نیاز دارد. اگر می‌دانید وزن فرزندتان چقدر است، دوز دارو را با توجه به وزن او مشخص کنید. اما اگر وزن کودک را نمی‌دانید، از سن او برای تعیین دوز مناسب استفاده کنید. چنانچه در این مورد به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، سوالات خود را از متخصص اطفال بپرسید.

به کودکی که گلودرد شدید دارد یا گلودرد او با علائم دیگری مثل تب، سردرد، بثورات پوستی، حالت تهوع یا استفراغ همراه است، Acetaminophen ندهید و فورا با پزشک تماس بگیرید. چون این علائم ممکن است نشانه یک بیماری جدی باشند.

بیشتر بخوانید: قرص سیستین چیست؟ مکملی که فقط برای قطع ریزش مو محبوب شد!

عوارض قرص استامینوفن

گاهی‌اوقات مصرف Acetaminophen با عوارضی همراه است که بعضی از آن‌ها جدی هستند. اگر علائم زیر را تجربه کردید، فورا مصرف دارو را قطع کنید و به دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی بروید:

• قرمزی، پوسته پوسته شدن یا تاول زدن پوست
• کهیر
• خارش
• تورم صورت، گلو، زبان، لب‌ها، چشم‌ها، دست‌ها و پاها
• گرفتگی صدا
• مشکل در تنفس یا بلع

این دارو ممکن است عوارض جانبی دیگری هم ایجاد کند. اگر در حین مصرف آن مشکل غیر عادی داشتید، با پزشک تماس بگیرید.

بیشتر بخوانید: روش مصرف ترامادول چگونه است؟

موارد احتیاط پیش از مصرف

قرص استامینوفن یک داروی پرمصرف است که گاهی‌اوقات می‌تواند به بروز عوارض جدی منجر شود. برای جلوگیری از این مشکلات توصیه می‌شود نکات زیر را رعایت کنید:

• اگر به Acetaminophen یا سایر داروها حساسیت دارید، پزشک یا داروساز را از این موضوع مطلع کنید.
• به پزشک یا داروساز بگویید که از چه داروها، مکمل‌های غذایی یا محصولات گیاهی استفاده می‌کنید یا قصد دارید مصرف آن‎‌ها را در حین خوردن  Acetaminophen شروع کنید. چون ممکن است نیاز باشد پزشک دوز داروهایتان را تغییر دهد یا شما را به دقت تحت نظر بگیرد.
• در مورد تاریخچه پزشکی خود به خصوص سابقه ابتلا به مشکلات کبدی و سوء مصرف الکل با پزشک یا داروساز صحبت کنید.
• اگر Acetaminophen می‌خورید، بدون مشورت با پزشک یا داروساز به طور هم‌زمان از سایر داروهای ضد درد، ضد سرفه یا تب‌بر استفاده نکنید.

بیشتر بخوانید: قرص هیدروکسی زین؛ از تسکین واکنش آلرژیک تا رفع تنش عصبی

• محصولات ترکیبی که حاوی Acetaminophen و داروهای ضد احتقان بینی، ضد سرفه و آنتی‌هیستامین هستند نباید به کودکان کمتر از ۲ سال داده شوند؛ چون می‌توانند به عوارض جدی و تهدید‌کننده زندگی یا مرگ منجر شوند. در کودکان ۲ تا ۱۱ ساله هم این محصولات باید با احتیاط و فقط طبق دستورالعمل شرکت سازنده مصرف شوند.  
• اگر به فنیل کتونوری (PKU) مبتلا هستید، باید بدانید که بعضی از قرص‌های جویدنی Acetaminophen ممکن است حاوی آسپارتام باشند که منبع فنیل‌آلانین است. PKU یک بیماری ارثی است که مبتلایان به آن باید دریافت فنیل‌آلانین را کاهش دهند تا از آسیب مغزی جلوگیری شود.
• مصرف بیش از حد Acetaminophen ممکن است به کبد آسیب برساند، به طوری که گاهی‌اوقات به پیوند کبد نیاز پیدا می‌کنید. بزرگسالان نباید در طول روز بیش از چهار گرم Acetaminophen بخورند. البته کودکان و افراد مبتلا به مشکلات کبدی باید Acetaminophen کمتری مصرف کنند.
• از مصرف نوشیدنی‌های الکلی بپرهیزید. وقتی الکل با Acetaminophen ترکیب می‌شود به کبد آسیب می‌رساند.
• در صورت مصرف بیش از حد Acetaminophen، حتی اگر مشکل خاصی نداشتید، فورا به پزشک مراجعه کنید. علائم مصرف بیش از حد دارو شامل حالت تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، تعریق، معده درد، خستگی شدید، زرد شدن چشم یا پوست و ادرار تیره است.
• این دارو ممکن است با بعضی از تست‌های آزمایشگاهی تداخل داشته باشد و روی نتیجه آن‌ها تاثیر بگذارد. مطمئن شوید که پرسنل آزمایشگاه و همه پزشکان شما از مصرف آن مطلع هستند.

بیشتر بدانید: ایمی پنم چیست؟

تداخلات دارویی استامینوفن

حتی بهترین قرص استامینوفن می‌تواند با داروهای زیر تداخل داشته باشد:

• کتوکونازول
• ایماتینیب
• ایزونیازید

این فهرست ممکن است تمام تداخلات دارویی Acetaminophen را پوشش ندهد. اگر از داروی خاصی استفاده می‌کنید، با پزشک در مورد تداخل آن با Acetaminophen صحبت کنید.

بیشتر بخوانید: قرص آملوپرس؛ با یکی از بهترین داروهای پرفشاری خون آشنا شوید

قیمت قرص استامینوفن

قرص استامینوفن ۳۲۵ و ۵۰۰ هر ۲ داروهای ارزان‌قیمتی هستند که می‌توانید آن‌ها را بدون نیاز به نسخه پزشک تهیه کنید.

بیشتر بدانید: قرص سوماتریپتان ۱۰۰

فعل و انفعالات قرص استامینوفن در بدن

نحوه عملکرد Acetaminophen به طور دقیق مشخص نیست. این دارو تورم یا التهاب را کاهش نمی‌دهد، اما به نظر می‌رسد که جلوی آزاد شدن مواد شیمیایی مرتبط با درد را در مغز می‌گیرد.

افراد آسیب‌پذیر

به گفته کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان (ACOG)، استفاده از قرص استامینوفن در بارداری بی‌خطر است. با این حال، نمی‌توان هیچ دارویی را برای زنان باردار ۱۰۰ درصد بی‌خطر در نظر گرفت. اگر باردار هستید یا قصد دارید باردار شوید، قبل از مصرف این دارو با متخصص زنان مشورت کنید.

ACOG اجازه مصرف قرص استامینوفن در شیردهی را می‌دهد. اما بهتر است قبل از مصرف این دارو در مورد مزایا و معایب آن با پزشک صحبت کنید.

بیشتر بخوانید: قرص هیرویت چیست؟ محبوب‌ترین قرص برای رهایی از ریزش مو

کلام پایانی

استامینوفن‌ یکی از رایج‌ترین داروهای مسکن و تب‌بر است که معمولا بدون نسخه به فروش می‌رسد. اگر در مورد نحوه مصرف این دارو به راهنمایی نیاز دارید، می‌توانید از طریق وب‌سایت درمانکده با بهترین پزشکان مشورت کنید. در درمانکده امکان اخذ نوبت جهت ویزیت حضوری و مشاوره آنلاین پزشکی فراهم شده است.

بیشتر بخوانید: شربت استامینوفن کودکان برای چیست؟

سوالات متداول

منابع: go.drugbank, webmd, medlineplus