دل درد در سه ماه اول بارداری یکی از مشکلات شایعی است که اغلب زنان در دوران حاملگی با آن مواجه می‌شوند. این درد معمولا طبیعی است و به دلیل تغییرات فیزیکی و هورمونی بدن در پاسخ به بارداری بروز پیدا می‌کند. با این حال، می‌تواند در برخی مواقع نشان‌دهنده مشکل جدی‌تری باشد. آگاهی از علت دل درد در سه ماه اول بارداری به مادر کمک می‌کند تا پس از احساس درد مشکوک و آزاردهنده بهترین تصمیم را برای سلامت خود و جنین بگیرد. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا به بررسی علل شایع دل درد در سه ماه اول بارداری بپردازیم.
فهرست محتوا
چرا دل درد در سه ماه اول بارداری ایجاد میشود؟
دل درد در بارداری سه ماه اول به دفعات احساس میشود. در واقع می‌توان گفت، درد شکم در بارداری، به‌ویژه هفته‌های اول طبیعی است و به دلیل رشد رحم بروز پیدا می‌کند. با رشد جنین، رحم به تدریج بزرگ‌تر میشود و در طی آن، رباط‌ها و عضلات اطراف کشیده‌تر خواهند شد؛ به همین دلیل مادر درد ملایمی احساس می‌کند. برخی مادران دل درد در سه ماه اول بارداری را به شکل خفیف، شدید، مبهم، دردناک، کوبنده، تیز یا کسل‌کننده تجربه می‌کنند. این درد در بعضی از زنان حامله به صورت موقتی می‌آید و می‌رود و در برخی دیگر به طور ثابت وجود دارد.
بیشتر بدانید: درد مفاصل در بارداری
برخی زنان دل درد را در ماه‌های اول بارداری به شکل درد ناگهانی و آزاردهنده حس می‌کنند. اگر این نوع شکم درد بر اثر عوامل طبیعی و مرتبط با حاملگی ایجاد شده باشد، نشان‌دهنده کشش‌های رحم و بدن برای سازگاری با جنین است. به همین دلیل، متخصصان علت درد شکم در ماه اول بارداری را ناشی از رشد جنین و انقباضات رحمی می‌دانند. مخصوصا اگر درد در رباط گرد (رباط بین رحم و کشاله ران) احساس شود، مادر درد زیر شکم را تجربه می‌کند.
این نوع دل درد معمولا تیز و کوبنده است و بیشتر در ۲ طرف رحم احساس میشود. اگر دل درد در سه ماه اول بارداری به دلیل رباط گرد ایجاد شده باشد، هنگام سرفه و عطسه یا غلت زدن در رختخواب آن را بیشتر حس می‌کنید. به طور کلی، می‌توان گفت این درد خطرناک نیست و خودبه‌خود برطرف میشود.
دل درد در سه ماه اول بارداری چه موقع خطرناک است؟
شکم درد در بارداری، به‌ویژه سه ماه اول در حالت عادی و در صورتی که مداوم و آزاردهنده نباشد، جدی نیست و معمولا خطری ندارد. ولی زمانی که این درد به صورت مکرر ادامه پیدا کند و با علائم زیر همراه شود، نگران‌کننده است و جزء خطرات درد شکمی در بارداری به‌شمار می‌آید؛ از همین‌رو بهتر است برای بررسی دقیق‌تر به دکتر متخصص زنان مراجعه کنید.
- درد شدید یا مداوم
- لکه‌بینی یا خونریزی
- تب و لرز
- ترشحات واژن
- احساس سبکی در سر
- درد و سوزش در هنگام ادرار کردن
- تهوع و استفراغ
- ورم شدید دست‌ها، پاها یا صورت
- اختلالات بینایی
- داشتن بیش از چهار انقباض در ساعت به مدت ۲ ساعت
چه بیماری‌هایی باعث دل درد در سه ماه اول بارداری می‌شوند؟
مواردی که در قسمت قبل بررسی کردیم، در شرایط سلامت کامل مادر و جنین باعث دل درد در سه ماه اول بارداری می‌شوند. اما گاهی این عارضه به دلایل دیگری بروز پیدا می‌کند و ممکن است نشان‌دهنده یک مشکل جدی باشد. در ادامه به بررسی مواردی که باعث بروز دل درد در بارداری سه ماه اول می‌شوند، می‌پردازیم:
عفونت در بارداری
یکی از مهم‌ترین دلایل دل درد در سه ماه اول بارداری، وجود نوعی عفونت در رحم و واژن زنان مانند عفونت ادراری و تناسلی است. در چنین شرایطی، مادر معمولا همراه با درد زیر شکم، هنگام ادرار کردن کمی سوزش احساس می‌کند. از دیگر عفونت‌هایی که ممکن است باعث تیر کشیدن زیر شکم و پخش درد تا اطراف ناف شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت آپاندیس
- عفونت و سنگ صفرا
- عفونت پانکراتیت
- عفونت رحم
بیشتر بدانید: درمان خانگی دل درد کودکان
سقط جنین
دل درد در بارداری سه ماه اول می‌تواند به دلیل سقط جنین رخ دهد. گاهی‌اوقات درد شدید زیر شکم به دلیل سقط کامل جنین بروز پیدا می‌کند، اما گاهی هنوز حامله هستید و در خطر بروز سقط جنین قرار دارید. اگر دل درد در ماه‌های اولیه بارداری به دلیل این عارضه ایجاد شود، معمولا با خونریزی به رنگ قهوه‌ای یا قرمز روشن و گاهی بیرون آمدن لخته‌های خون از واژن همراه است. برخی افراد درد ناشی از سقط جنین را به صورت انقباضاتی احساس می‌کنند که هر پنج تا ۲۰ دقیقه اتفاق می‌افتد.
حاملگی خارج از رحمی
گاهی تیر کشیدن سمت راست شکم در بارداری، به ویژه ماه‌های اول می‌تواند نشان‌دهنده حاملگی خارج رحم باشد. در واقع، اگر تخمک در جایی غیر از رحم مانند لوله فالوپ لانه‌گزینی کند، درد یک طرفه و شدید شکمی ایجاد میشود.
بیشتر بدانید: درمان سریع دل درد
یبوست و گاز معده
یبوست و گاز معده یکی از دلایل اصلی دل درد در سه ماه اول بارداری هستند. این عارضه در بارداری به دلیل ترشح هورمون پروژسترون ایجاد میشود و عضلات نرم مری و روده را شل می‌کند. با شل شدن این عضلات و کمتر شدن انقباض‌ها، بدن سخت‌تر می‌تواند مدفوع را به جلو حرکت دهد؛ در نتیجه تجمع ضایعات سبب درد زیر شکم در بارداری میشود. با داشتن رژیم غذایی حاوی فیبر و مصرف بیشتر مایعات می‌توانید این مشکل را برطرف کنید.
بیشتر بدانید: مشکلات بارداری
پره‌اکلامپسی در بارداری
درد بالای شکم در بارداری که درست زیر دنده‌ها احساس میشود، معمولا ناشی از فشار خون بالا در این دوران است. البته اغلب مادران سطح خفیف این درد را در سه ماه اول بارداری به دلیل فشار جنین به سمت بالا احساس می‌کنند، اما زمانی که شدت درد زیاد و مداوم باشد، به‌ویژه در سه ماه دوم و سوم، نیاز به بررسی دقیق توسط پزشک متخصص زنان است.
بیشتر بدانید: عفونت در بارداری
دکولمان جفت
دکولمان یا جدا شدن جفت، دیگر دلیل دل درد در سه ماه اول بارداری است. اگر جفت ضعیف باشد و به خوبی به دیواره رحم متصل نشود، به طور ناگهانی از آن جدا میشود. برخی عوامل مانند ضربه به رحم یا شکم، عفونت رحم و آمنیون از جمله عواملی هستند که باعث جدا شدن جفت خواهند شد.
از اصلی‌ترین علائم جدا شدن جفت، می‌توان به دل درد و سفت شدن ناگهانی معده، درد زیاد زیر شکم یا پاره شدن کیسه آب و خارج شدن خون از رحم اشاره کرد. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، سریعا باید به متخصص زنان خود مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: علت درد زیر شکم سمت راست در زنان
رفلاکس معده
رفلاکس معده یکی از دلایل اصلی سوزش بالای ناف در بارداری، به‌ویژه سه ماه اول است که بر اثر تغییرات هورمونی و فشار رحم بر معده رخ می‌دهد. این فشار می‌تواند باعث برگشت اسید معده به مری و احساس سوزش در ناحیه بالای شکم شود.
بیشتر بدانید: سردرد بعد از سزارین
انقباضات برکستون هیکس
این انقباض را می‌توان علت دل درد در بارداری در سه ماهه دوم یا اوایل سه ماهه سوم دانست. با وجود اینکه انقباضات برکستون هیکس جزء انقباضات اصلی زایمان زودرس به‌شمار می‌آیند، اما برخی زنان آن را در این دوران تحت عنوان زایمان کاذب تجربه می‌کنند. همچنین، عاملی مانند کم‌آبی بدن ممکن است باعث شروع انقباض‌های برکستون هیکس در اوایل بارداری شود. بنابراین از نوشیدن آب به مقدار کافی در دوران حاملگی، مخصوصا در سه ماه اول بارداری غافل نشوید.
بیشتر بدانید: هماتوم چیست؟
برای درمان دل درد در سه ماه اول بارداری چه کار کنیم؟
درمان این عارضه با توجه به نوع دل درد و عوامل ایجاد کننده آن متفاوت است. در صورتی که علت دل درد در بارداری سه ماه اول ناشی از شرایط طبیعی مرتبط با حاملگی مانند یبوست، انقباضات رحمی و لگن باشد، می‌توان به کمک راه‌کارهای زیر شدت درد را کاهش داد و به برطرف شدن آن کمک کرد:
- کم کردن حجم وعده‌های غذایی
- افزایش مصرف آب و مایعات
- استفاده از کمپرس گرم روی شکم
- خودداری از انجام حرکات سریع مانند چرخش سریع شکم
- انجام فعالیت‌های بدنی ملایم مثل پیاده‌روی برای کمک به خروج گازهای موجود در دستگاه گوارش
- رعایت رژیم غذایی سرشار از فیبر و سبزیجات
بیشتر بدانید: درد زایمان چگونه است؟
لازم به ذکر است، درد شدید و مداوم شکم در ماه‌های اولیه بارداری می‌تواند نشان‌دهنده مشکل جدی‌تر مانند حاملگی خارج از رحمی، عفونت ادراری یا سقط جنین باشد که در این صورت، متخصص زنان به کمک دارو درمانی مانند آنتی‌بیوتیک‌های وریدی یا جراحی همچون کورتاژ، عامل ایجادکننده دل درد را برطرف می‌کند.
بیشتر بدانید: رحم اجاره ای یعنی چه؟
راهنمای مراجعه به پزشک
تعداد زیادی از خانم‌های حامله، دل درد در سه ماه اول بارداری را تجربه می‌کنند. این درد معمولا به دلیل رشد جنین و انقباضات رحمی رخ می‌دهد. اگرچه بیشتر این دردها بی‌خطر هستند، اما در مواردی می‌توانند نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تر مانند بارداری خارج از رحمی یا خطر سقط جنین باشند. آگاهی از علل مختلف دل درد در بارداری سه ماه اول به مادران کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری این دوره حساس را سپری کنند.
ما در این مقاله از مجله درمانکده به طور مفصل درباره علل شایع درد شکم در ماه‌های اول بارداری صحبت کردیم. اگر سوالات بیشتری در این زمینه دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر زنان آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر زنان از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
درد زیر شکم بارداری معمولا از هفته‌های اول شروع حاملگی آغاز میشود و در مقاطع مختلف در طول بارداری ادامه دارد. این درد معمولا طبیعی است، اما می‌تواند گاهی نشان‌دهنده مشکل جدی باشد. بنابراین، در صورت شدید شدن درد زیر شکم حتما به متخصص زنان مراجعه کنید.
اگر دل درد در بارداری سه ماه اول با خونریزی، انقباضات بسیار شدید عضلانی، بیش از چهار انقباض در ساعت، درد شکمی حاد، اختلال در بینایی، سردرد شدید، درد هنگام دفع ادرار یا وجود خون در آن همراه است، سریعا به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
بله. انجام ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی و یوگای مخصوص بارداری به جلوگیری از اضافه وزن، یبوست و نفخ مرتبط با حاملگی کمک می‌کند و می‌تواند دل درد ناشی از انقباضات رحمی را تا حد زیادی تسکین ببخشد.
در صورتی که مادر و جنین سالم باشند و بارداری به شکل طبیعی رخ داده باشد، دل درد در سه ماهه اول بارداری معمولا ناشی از تغییرات بدن و سازگار شدن آن با جنین است. در سه ماه دوم این دردها می‌توانند به دلیل بزرگ‌تر شدن جنین و فشاری که به لگن و رحم وارد میشود، بروز پیدا کنند و در سه ماه سوم معمولا به دلیل آماده‌شدن لگن برای زایمان و فشار ناشی از بزرگ‌شدن جنین احساس می‌شوند.
تالارهای گفت‌وگو مرتبط با این مقاله
منابع: parents | webmd | healthline
سلام هفته دوازدهم بارداری هستم
سمت چب زیر شکمم درد تیر کشیدن دارم
ایا خطرناکه
وادرار رنگ قرمز
سوزش ادرار و شکم دردتند
سلام
سلام تو هفته ۳۵ بارداری هستم سمت راست بالای شکمم میسوزه خصوصا موقع سرفه کردن میتونه خطرناک باشه
من ۴ ماهه حامله هستم زیرشکم درد میکنه ک سفیدی تو واژن میاد
سلام درد وسط قفسه سینه و شانه دارم
علت سوزش پهلو ها موقع دستشویی کردن در ماه اخر بارداری چیست ؟
سلام وقت بخیر ببخشید خانومم شکمش 2 ماهه و درد شکم داره آیا دلیل درد چه می باشد با تشکر
سلام من هفته هفت بارداری هستم شکم درد دارد میشه راهنماییم بکنین
سلام هفته هفت بارداری هستم سوزش واژن دارم احساس داغی زیادی در ناحیه واژن دارم علتش چیه