آزمایش A1C هموگلوبین چیست؟

افراد دیابتی برای اندازه‌گیری سطح قند خون خود تنها به آزمایش ادرار یا خراش روزانه انگشت وابسته هستند. آزمایش A1C هموگلوبین دقیق است و در لحظه انجام می‌شود. در ادامه این مطلب با مجله درمانکده همراه باشید.

آزمایش A1C هموگلوبین چسیت؟

آزمایشات A1C میزان هموگلوبین موجود در خون که گلوکز به آن متصل است (قند خون) را مورد سنجش قرار می‌دهند. این آزمایش‌ها میزان متوسط قند خون شما در سه ماه گذشته را نشان می‌دهند.

در واقع افراد مبتلا به دیابت برای اندازه‌گیری میزان کلی کنترل قند خون محدودیت بسیاری دارند. این امر ناشی از این است که قند خون بسته به زمان روز، میزان فعالیت و حتی تغییرات هورمونی می‌تواند بسیار متفاوت باشد. برخی افراد ممکن است در ساعت 3 صبح قند خون بالا داشته باشند و کاملاً از آن بی اطلاع باشند.

بیشتر بخوانید: 7 تاثیر انسولین بر بدن

آزمایش A1C در دهه 1980 در دسترس قرار گرفت و به سرعت به ابزاری مهم در کنترل دیابت تبدیل شد. آزمایش A1C میزان متوسط گلوکز خون را طی دو تا سه ماه گذشته ارزیابی می‌کنند. بنابراین حتی اگر میزان قند خون ناشتای شما بالا باشد، احتمال دارد قند خون طبیعی باشد، و یا ممکن است عکس این حالت رخ دهد.

قند خون ناشتای طبیعی نمی‌تواند احتمال دیابت نوع 2 را رد کند. به همین دلیل است که اکنون از آزمایش A1C برای تشخیص و غربالگری پیش‌دیابت و دیابت استفاده می‌شود. از آنجا که آزمایش A1C به ناشتا بودن نیازی ندارد، می تواند در هر زمان به عنوان بخشی از غربالگری کلی خون انجام شود.

آزمایش A1C به عنوان آزمایش هموگلوبین A1c یا آزمایش HbA1c نیز شناخته می‌شود. اسامی دیگر این آزمایش شامل آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله، آزمایش گلیکوهموگلوبین، آزمایش هموگلوبین گلیسیته یا آزمایش A1C هستند.

بیشتر بخوانید: هدف آزمایش یا تست TSI چیست؟

آزمایش A1C دقیقاً چه چیزی را اندازه‌گیری می‌کند؟

تست A1C میزان هموگلوبین موجود در خون را که گلوکز به آن متصل است را اندازه‌گیری می‌کند. هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز یافت می‌شود و اکسیژن را به بدن می‌رساند. سلول‌های حاوی هموگلوبین به طور مداوم در حال مرگ و بازسازی هستند. طول عمر این سلول‌ها تقریباً سه ماه است.

گلوکز به هموگلوبین متصل می‌شود (گلیکات‌ها)، به گونه‌ای که سابقه اتصال گلوکز به هموگلوبین به حدود سه ماه گذشته باز می‌گردد. اگر گلوکز زیادی به سلول‌های هموگلوبین دار متصل باشد، میزان A1C بالا خواهد بود. اگر مقدار گلوکز طبیعی باشد، میزان A1C نیز طبیعی خواهد بود.

بیشتر بخوانید: ۱۰ راه برای تقویت متابولیسم

آزمایش هموگلوبین A1C چگونه کار می‌کند؟

این آزمایش به دلیل طول عمر سلول‌های هموگلوبین دار معتبر است. فرض کنید قند خون شما هفته گذشته یا ماه گذشته بالا بوده است، اما اکنون طبیعی است. هموگلوبین شما حامل «گزارشی» از قند خون بالا در هفته گذشته به شکل A1C بیشتر در خون است. با توجه به اینکه سلول‌ها تقریباً سه ماه زنده می‌مانند، گلوكزی كه در سه ماه گذشته به هموگلوبین متصل شده بود، با آزمایش آزمایش می‌شود.

آزمایش A1C میزان متوسط قند خون شما در سه ماه گذشته را نشان می‌دهد. این آزمایش در مورد همان روز دقت ندارد، اما دیدگاه خوبی درمورد مؤثر بودن کنترل قند خون در طول زمان به پزشک فوق تخصص غدد می‌دهد.

بیشتر بخوانید: پیش دیابت چیست و چگونه کنترل می‌شود؟

نتایج تست چی معنایی دارند؟

افرادی که به دیابت ابتلا ندارند، تقریباً 5 درصد هموگلوبین گلیکوزیله دارند. طبق اعلام انستیتوی ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی، سطح طبیعی A1C 5.6 درصد یا کمتر است.

سطح 5.7 تا 6.4 درصد نشان دهنده پیش دیابت است. سطح A1C افرادی دیابتی 6.5 درصد یا بالاتر است.

انجمن دیابت آمریکا شمارشگری ارائه می‌دهد که نشان می‌دهد سطح A1C با سطح گلوکز چه ارتباطی دارد.

برای کنترل کلی گلوکز، افراد دیابتی باید حداقل دو بار در سال نسبت به انجام آزمایشات A1C اقدام کنند. در صورت ابتلا به دیابت نوع 1، تغییر درمان، تعیین اهداف خاص قند خون توسط پزشک یا باردار بودن، باید اندازه‌گیری‌های بیشتری (به عنوان مثال، هر 3 ماه) انجام شود.

چه عواملی می‌تواند نتایج آزمایش A1C را تحت تأثیر قرار دهد؟

هر کسی که برای مدت زمان طولانی به دیابت ابتلا داشته باشد می‌داند که آزمایشات A1C تا همین اواخر قابل اعتماد نبوده‌اند. در گذشته، آزمایشات A1C مختلف بسته به آزمایشگاهی که آنالیز آن‌ها را انجام می‌داد، نتایج متفاوتی داشتند.

با این حال، برنامه ملی استاندارد سازی گلیکوهموگلوبین به بهبود دقت این آزمایشات کمک کرده است. تولید کنندگان آزمایشات A1C اکنون باید ثابت کنند تست‌های آن‌ها با تست‌های مورد استفاده در یک تحقیقات عمده دیابت مطابقت دارد. در حال حاضر کیت‌های تست خانگی دقیقی برای خرید در دسترس هستند.

بیشتر بخوانید: دیابت بارداری چیست و چگونه می‌توان آن را کنترل کرد؟

در هر حال، دقت آزمایش A1C یا حتی آزمایش قند خون نسبی است. نتیجه آزمایش A1C می‌تواند تا نیم درصد بالاتر یا پایین‌تر از درصد واقعی باشد. این بدان معناست که اگر A1C شما 6 باشد، ممکن است بازه ای از 5.5 تا 6.5 را در برگیرد.

ممکن است آزمایش گلوکز خون در برخی افراد نشان دهنده دیابت باشد اما A1C آن‌ها طبیعی باشد یا برعکس این حالت روی دهد. قبل از تأیید تشخیص دیابت، پزشک باید آزمایش دارای نتایج غیرطبیعی را در روز دیگری تکرار کند. در صورت وجود علائم مشخص دیابت (افزایش تشنگی، ادرار و کاهش وزن) و قند تصادفی بالای 200، انجام این تست ضرورتی ندارد.

برای سهولت در برقراری ارتباط با دکتر می توانید از مشاوره آنلاین با پزشک متخصص غدد در درمانکده استفاده کنید.

برخی افراد در صورت داشتن نارسایی کلیه، بیماری کبدی یا کم‌خونی شدید ممکن است نتایج کاذبی دریافت کنند. نژاد هم می‌تواند آزمایش را تحت تأثیر قرار دهد. افراد آفریقایی، مدیترانه‌ای یا آسیای جنوب شرقی ممکن است انواع هموگلوبین کمتری داشته باشند که می‌تواند در برخی آزمایشات A1C تداخل ایجاد کند. کاهش بقای سلول‌های قرمز نیز می‌تواند  A1C را تحت تأثیر قرار دهد.

بیشتر بخوانید: ۱۳ نشانه افت قند خون یا هیپوگلیسمی چیست ؟

بالا بودن نتیجه آزمایشات A1C به چه معناست؟

سطح بالای A1C نشانگر دیابت کنترل نشده است که با افزایش خطر ابتلا به شرایط زیر همراه است:

• بیماری‌های قلبی عروقی، مانند سکته و حمله قلبی
• بیماری کلیوی
• آسیب عصبی
• آسیب چشم که ممکن است منجر به کوری شود
• بی‌حسی، گز گز و بی حسی پا به دلیل آسیب عصبی
• کند شدن روند ترمیم زخم و عفونت

اگر در مراحل ابتدایی ابتلا به دیابت نوع 2 هستید، تغییرات اندک در سبک زندگی می‌تواند تغییرات چشمگیری ایجاد کند و حتی دیابت را بهبود بخشد. کاهش وزن به میزان چند پوند یا آغاز برنامه ورزشی نیز می‌تواند کمک کننده باشد. دیابت نوع 1 به محض تشخیص به انسولین نیاز دارد.

در افرادی که برای مدت زمان طولانی به دیابت یا پیش دیابت ابتلا داشته‌اند، بالا بودن  نتایج A1C می‌تواند نشانه نیاز به مصرف دارو یا تغییر داروهای پیشین است. پیش دیابت می‌تواند با نرخ 5 تا 10 درصد در سال به دیابت تبدیل شود. همچنین ممکن است لازم باشد تغییرات دیگری در سبک زندگی ایجاد کنید و با دقت بیشتری قند خون روزانه خود را کنترل کنید. با پزشک خود در مورد بهترین برنامه درمانی برای خود صحبت کنید.

بیشتر بخوانید: ۱۳ نشانه افت قند خون یا هیپوگلیسمی چیست ؟

سخن نهایی

آزمایشات A1C برای کنترل سطح قند خون و همچنین برای تشخیص و غربالگری پیش دیابت و دیابت استفاده می‌شوند. افراد مبتلا به دیابت باید حداقل دو بار در سال و در برخی موارد چندین بار نسبت به آزمایش A1C اقدام کنند. در همین راستا، برای کسب اطلاعات بیشتر درباره آزمایشات A1C دیابت و قند خون، یا انجام آزمایش A1C زیر نظر متخصص غدد و متابولیسم، می‌توانید به راحتی یک نوبت آنلاین پزشکی از سایت درمانکده بگیرید و با پزشک در ارتباط باشید؛ همچنین می توانید به مشاوره آنلاین با پزشک متخصص بپردازید.