خروسک یا بیماری Croup نوعی بیماری ویروسی است که منجر به عفونت سیستم تنفسی فوقانی می‌شود. بیماری کروپ اغلب خردسالان و کودکان را درگیر می‌کند، البته احتمال بروز آن در بزرگسالان نیز وجود دارد. مهمترین علائم بیماری Croup سرفه‌های شدید و خشن است. ریسک بروز بیماری خروسک در کودکان در اواخر پاییز یا اوایل زمستان بیشتر است. علائم این بیماری ممکن است با سرما‌خوردگی یا آنفلوآنزا اشتباه گرفته شود. به مطالعه این مقاله از مجله سلامت درمانکده ادامه دهید تا با بیماری خروسک، علائم، راه‌های درمان و پیشگیری از آن آشنا شوید.
فهرست محتوا
بیماری خروسک چیست؟
بیماری کروپ یک بیماری تنفسی است که اغلب در کودکان خردسال بین سنین ۶ ماه تا ۵ سال شایع است. در این بیماری راه‌های هوایی فوقانی دستگاه تنفسی دچار عفونت می‌شود. در بیشتر مواقع این بیماری خفیف است و جای نگرانی ندارد. اغلب کودکان مبتلا به بیماری خروسک در طی یک هفته یا کمی بیشتر بهبود می‌یابند. اما گاهی‌اوقات به دلایل مختلف مانند سیستم ایمنی ضعیف بدن این بیماری می‌تواند شدت بیشتری داشته باشد.
علت خروسک نوزاد چیست؟
عامل بیماری Croup نوعی ویروس به نام پاراآنفلوآنزا (Human parainfluenza viruses) است که حنجره، نای و نایژه‌ها را درگیر می‌کند. به همین دلیل بیمار با سرفه‌های خشن و تنفس دشوار مواجه می‌شود. البته ویروس‌های دیگر مانند سرخک، سین‌سیشیال تنفسی (respiratory syncytial virus)، آنفلوانزا و آدنوویروس (Adenovirus) نیز می‌توانند باعث بروز این بیماری شوند.
راه‌های انتقال بیماری خروسک در کودکان چیست؟
این بیماری مانند بسیاری از عفونت‌های تنفسی ویروسی به شدت می‌تواند واگیر‌دار باشد. از مهمترین راه‌های انتقال آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
| راه‌های انتقال بیماری کروپ در کودکان | توضیحات |
| انتقال از طریق هوا | ویروس می‌تواند از طریق قطرات تنفسی در هنگام سرفه یا عطسه فرد مبتلا در محیط پخش شود. |
| تماس مستقیم | لمس سطوح یا اشیاء آلوده به ویروس (مانند اسباب‌بازی‌ها و دستگیره‌های در) و سپس لمس صورت، دهان یا چشم‌ها |
| تماس نزدیک | تماس مستقیم با فرد مبتلا، مانند دست دادن یا در آغوش گرفتن |
بیماری کروپ در مراحل اولیه بسیار مسری است، به‌ویژه زمانی که علائمی مانند آبریزش بینی یا تب وجود داشته باشد. در این زمان مهدکودک‌ها و مدارس بهترین مکان برای پخش شدن ویروس هستند و زمینه را برای اپیدمی فراهم می‌کنند.
بیشتر بدانید: معجزه سرفه خشک کودکان
علائم بیماری کروپ چیست؟
در مراحل ابتدایی بیماری کودک با عطسه و آبریزش بینی مواجه می‌شود. معمولا ۲ روز پس از آن، سرفه‌های خروسکی بروز می‌کنند که می‌تواند با تب نیز همراه باشد. مهمترین نشانه‌های بیماری Croup شامل موارد زیر می‌شود:
- سرفه پارس‌گونه: سرفه‌ای شبیه به صدای پارس کردن سگ که یکی از نشانه‌های اصلی خروسک است.
- گرفتگی صدا: به دلیل التهاب در حنجره و نای، صدا خشن و گرفته می‌شود.
- استریدور (Stridor): صدای سوت یا خس‌خس هنگام دم که به دلیل تنگی راه‌های هوایی فوقانی ایجاد می‌شود.
- مشکل در تنفس: تورم در ناحیه گلو و نای می‌تواند باعث سختی در تنفس، به‌ویژه هنگام خواب شود.
- تب خفیف تا متوسط: در بیشتر موارد، تب (۳۹ یا ۴۰ درجه) نیز همراه با خروسک دیده می‌شود.
- آبریزش بینی: اغلب به عنوان اولین علائم بیماری معرفی می‌شود.
- بدتر شدن علائم در شب: علائم بیماری به طور معمول در شب و در ساعات اولیه صبح شدیدتر می‌شوند.
- بدخلقی و بی‌قراری: به دلیل مشکل در تنفس و سرفه‌های مکرر، کودک ممکن است بی‌قرار و عصبی شود.
شدت این علائم معمولا در طی یک هفته کاهش می‌یابد. چنانچه کودک با مشکل جدی مانند سختی در تنفس، تب یا سرفه‌های شدید مواجه است، حتما به پزشک اطلاع دهید. سوالات خود را در این زمینه می‌توانید از طریق پلتفرم نوبت‌دهی آنلاین درمانکده از پزشکان متخصص اطفال بپرسید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر انلاین اطفال مشورت کنید. همچنین، می‌توانید از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص کودکان از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
روش درمان خروسک چگونه است؟
چگونگی درمان بیماری کروپ به شدت علائم بستگی دارد. در بیشتر مواقع این بیماری خفیف است و با مراقبتهای خانگی می‌توان به‌طور کامل بیماری را مهار کرد. در ادامه رایج‌ترین راه‌های درمان بیماری خروسک آورده شده است:
راه‌های درمان سرفه خروسکی در خانه
برای مراقبت از کودک مبتلا به خروسک در خانه از روش‌های زیر می‌توانید استفاده کنید
۱- بخور سرد
بخور سرد دستگاهی است که رطوبت را به صورت ذرات بسیار ریز و خنک به هوا منتشر می‌کند. این دستگاه بر‌خلاف بخور گرم که از بخار داغ استفاده می‌کند، هوای مرطوب و خنک تولید می‌کند. هوای مرطوب و خنک باعث کاهش تورم و التهاب در مجاری هوایی فوقانی (حنجره و نای) می‌شود که در بیماری خروسک ملتهب شده‌اند. این کاهش التهاب به بهبود تنفس و کاهش سرفه کمک می‌کند.
۲- نوشیدن آب و مایعات
تب و تنفس سریع اغلب با خروسک همراه هستند، به همین دلیل کودک در معرض کم‌آبی قرار دارد. نوشیدن مایعات کافی به هیدراتاسیون بدن، بهبود سریع‌تر و کاهش علائم کمک می‌کند. همچنین مجاری هوایی فوقانی و گلو در کودکان مبتلا به خروسک ممکن است دچار التهاب و خشکی شود. نوشیدن آب و مایعات گرم مانند سوپ یا چای ملایم می‌تواند باعث نرم شدن گلو و کاهش درد و تحریک شود.
۳- رژیم غذایی سالم
بسیاری از کودکان در طی این بیماری اشتهای خود را از دست می‌دهند و این امر سیستم ایمنی آن‌ها را ضعیف می‌کند. به همین دلیل آسیب‌پذیری آن‌ها بیشتر می‌شود. رژیم غذایی سالم می‌تواند بهترین راه برای مقابله با این بیماری باشد. انواع سوپ، پوره، غلات و میوه‌ها را می‌توانید در رژیم غذایی کودک‌تان قرار دهید. از سوی دیگر غذاهای چرب، تند و پر‌ادویه را از برنامه غذایی کودک حذف کنید و به سراغ غذاهای کبابی، آب‌پز و بخار‌پز بروید.
پزشکان متخصص اطفال می‌توانند دقیق‌تر در این زمینه شما را راهنمایی کنند. برای دریافت نوبت مشاوره آنلاین یا تلفنی می‌توانید از پلتفرم نوبت‌دهی درمانکده استفاده کنید. در صورت نیاز امکان رزرو نوبت آنلاین برای مراجعه به پزشکان متخصص نیز وجود دارد.
درمان دارویی خروسک
چنانچه بیماری کروپ در کودکان شدید باشد، پزشک داروهای خوراکی یا تزریقی را تجویز می‌کند. آمپول‌های ویال یا خوراکی کورتون و همچنین استروئیدها از جمله داروهایی هستند که پزشک ممکن است برای مهار بیماری آن‌ها را تجویز کند. البته برخی پزشکان با داروهای استروئیدی موافق نیستند زیرا ریسک بروز برفک دهان در کودکان را افزایش می‌دهند.
همچنین باید بدانید این بیماری منشا ویروسی دارد و به همین دلیل داروهای آنتی‌بیوتیک نمی‌توانند در درمان آن موثر باشند. گاهی‌اوقات ممکن است یک باکتری روی این ویروس سوار شود، در این شرایط پزشک با توجه به سن، وزن و وضعیت کودک داروهای آنتی‌بیوتیک را تجویز می‌کند.
با این حال اگر به دنبال بهترین شربت برای خروسک هستید، باید بدانید هر کدام از آن‌ها علائم خاصی از بیماری را تسکین می‌دهند. مثلا شربت کتوتیفن یا دیفن هیدرامین کامپاند برای کاهش سرفه‌های خروسکی کودک موثر هستند. دقت داشته باشید برای مصرف این دارو‌ها به توصیه پزشک نیاز دارید و نمی‌توانید خودسرانه از آن‌ها استفاده کنید.
گاهی‌اوقات نیز برای درمان سریع خروسک کودکان پزشک داروهای تزریقی تجویز می‌کند. در این شرایط معمولا بیماری شدید است. آمپول برای خروسک کودکان می‌تواند شامل دگزامتازون و نبولایزر ال- اپی نفرین باشد که فقط با دستور پزشک مجاز به استفاده از آن‌ها هستید.
راه‌های پیشگیری از خروسک چیست؟
هیچ راه خاصی برای جلوگیری از خروسک کودکان وجود ندارد؛ یعنی نمی‌توانید با واکسیناسیون از بروز این بیماری در کودکان و بزرگسالان جلوگیری کنید. بهترین راه، توجه به نکات ساده اما مهم زیر است:
- به شستشوی دست‌های کودک و بهداشت عمومی او اهمیت دهید.
- کودک را از محیط‌های آلوده و سر‌بسته دور نگه دارید.
- سطوح را به‌طور مرتب تمیز کنید.
- یک رژیم غذایی سالم برای کودک‌تان داشته باشید.
- سعی کنید کودک خواب کافی داشته باشد. استراحت به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
- کودک را در برابر بیماری‌هایی مانند سرخک واکسینه کنید تا ریسک بروز خروسک به حداقل برسد.
بیشتر بدانید: پایین آوردن تب کودک سریع
بیماری کروپ در چند خط
خروسک بیماری ویروسی است که دستگاه تنفسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری در کودکان و خردسالان شایع است. پزشکان استراحت و رژیم غذایی سالم را بهترین راه درمان بیماری کروپ می‌دانند. این بیماری با مراقبتهای خانگی اغلب در طی یک هفته از بین می‌رود. در صورتی که بیماری شدید باشد، پزشکان داروهای تزریقی و خوراکی تجویز می‌کنند.
سوالات متداول
بله. این بیماری ویروسی به شدت مسری است.
اگر بیماری خفیف باشد، نمی‌تواند خطری برای مادر و جنین داشته باشد. اما اگر مادر با مشکلات تنفسی مواجه شود حتما به مراقبتهای ویژه پزشکی نیاز دارد.
مناسب‌ترین راه برای درمان کروپ در کودکان به شدت بیماری بستگی دارد. موارد خفیف با مراقبتهای خانگی کاملا درمان می‌شوند. در صورتی که بیماری شدید باشد پزشک دارو تجویز می‌کند.
بیماری کروپ در بزرگسالان به ندرت رخ می‌دهد. در این حالت علائم بیماری مشابه همان علائمی است که کودکان تجربه می‌کنند اما ممکن است کمی شدیدتر باشد.
استراحت و رژیم غذایی اولین راه‌حل برای درمان کروپ در بزرگسالان است. در موارد شدید ممکن است پزشک داروهای تب‌بر، اپی‌نفرین، مسکن و کورتیکواستروئیدها مانند دگزامتازون یا پردنیزولون را تجویز کند.
منبع: mayoclinic | my.clevelandclinic | kidshealth
