هزاران سال است که مردم از یک نوع نوشیدنی تخمیری به نام کامبوچا یا کامبوجا (Kombucha) استفاده می‌کنند. این نوشیدنی حاوی آنتی اکسیدان است، باکتری‌های مضر را از بین می‌برد و به مبارزه با چند بیماری مختلف کمک می‌کند. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده در مورد این موضوع که کامبوچا برای چیست و چه عوارضی دارد، اطلاعات کسب می‌کنید. همچنین با نحوه مصرف آن آشنا می‌شوید. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
فهرست محتوا
کامبوجا چگونه درست میشود؟
قدمت کامبوجا به بیش از ۲ هزار سال قبل برمی‌گردد. این نوشیدنی در مدت حدود یک هفته با افزودن سویه‌های خاصی از باکتری، مخمر و شکر به چای سیاه یا سبز تولید میشود. مخمر و باکتری کامبوچا یک لایه قارچ مانند روی سطح مایع ایجاد می‌کند. از این‌رو به این نوشیدنی «چای قارچ» هم می‌گویند.
فرآیند تخمیر کمی الکل به کامبوجا اضافه می‌کند. سطح الکل معمولا کمتر از ۰/۵ درصد است. به همین دلیل، این نوشیدنی به عنوان یک محصول غیر الکلی به فروش می‌رسد.
محبوبیت کامبوجا در دهه گذشته افزایش یافته است. کامبوچا در ایران تنوع نسبتا زیادی دارد و ممکن است همراه با گیاهان دارویی مختلف عرضه شود. از نوشیدنی‌های رایج می‌توان به کامبوچا قهوه سبز، کامبوچا بوقناق و کامبوچا خارخاسک اشاره کرد.
بیشتر بدانید: نوشیدنی های کم کالری
کامبوچا برای چی خوبه؟
این نوشیدنی به دلیل فرآیند تخمیر و ترکیباتی که دارد، می‌تواند فواید زیادی را نصیب شما کند. به عنوان مثال:
۱. برای سلامت کبد مفید است
آنتی‌اکسیدان‌ها موادی هستند که با رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کنند و جلوی آسیب سلولی را می‌گیرند. به نظر می‌رسد کامبوچا به‌خصوص زمانی که با چای سبز تهیه میشود، روی کبد اثرات آنتی‌اکسیدانی دارد. تحقیق روی موش‌های آزمایشگاهی نشان داده است که مصرف منظم این نوشیدنی می‌تواند از تاثیر مواد شیمیایی سمی روی کبد بکاهد. البته درباره این موضوع مطالعه انسانی وجود ندارد.
۲. باکتری‌های مضر را از بین می‌برد
اسید استیک که در سرکه هم به وفور یافت میشود، یکی از مواد اصلی تولیدشده در طی تخمیر کامبوچا است. این ماده می‌تواند بسیاری از میکروارگانیسم‌های مضر را از بین ببرد. کامبوجای تهیه‌شده از چای سیاه یا سبز به ویژه دارای خواص ضد باکتریایی قوی است. در نتیجه، رشد باکتری‌ها و مخمرهای نامطلوب را سرکوب می‌کند؛ اما بر باکتری‌های سودمند پروبیوتیک و مخمرهای دخیل در تخمیر کامبوجا تاثیر ندارد.
۳. خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش می‌دهد
بیماری قلبی عامل اصلی مرگ‌ومیر در سراسر جهان است. تحقیقات حیوانی نشان داده‌اند که کامبوجا در کمتر از ۳۰ روز می‌تواند سطح نشانگرهای بیماری قلبی یعنی کلسترول بد (LDL) و کلسترول خوب (HDL) را بهبود بخشد. همچنین اگر با چای سبز تهیه شود، از LDL در برابر اکسیداسیون محافظت می‌کند.
بر اساس تحقیقات، کسانی که چای سبز می‌نوشند کمتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی هستند. بنابراین این موضوع ممکن است در مورد کامبوجا هم صدق کند.
۴. به کنترل دیابت نوع ۲ کمک می‌کند
دیابت نوع ۲ بیش از ۴۶۲ میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است. این بیماری با افزایش قند خون و مقاومت به انسولین مشخص میشود.
یک مطالعه روی موش‌های دیابتی نشان داد که کامبوجا سرعت هضم کربوهیدرات‌ها را کاهش می‌دهد و از این طریق به کنترل قند خون کمک می‌کند. همچنین می‌تواند عملکرد کبد و کلیه را بهبود بخشد. در یک مطالعه دیگر، شرکت‌کنندگانی که به مدت چهار هفته هر روز ۲۴۰ میلی‌لیتر کامبوجا مصرف کردند، موفق شدند سطح قند خون ناشتای خود را کاهش دهند.
بیشتر بدانید: خواص آب زرشک
۵. با سرطان مقابله می‌کند
سرطان هم یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر در جهان است. این بیماری به دلیل جهش سلولی و رشد کنترل‌نشده سلول‌ها رخ می‌دهد. در یک مطالعه که روی لوله آزمایش انجام شد، کامبوجا از رشد و گسترش سلول‌های سرطانی جلوگیری کرد. به نظر می‌رسد که خواص ضد سرطانی این نوشیدنی به پلی‌فنول‌های چای مربوط میشود.
اطلاعات زیادی در مورد اثرات ضد سرطانی پلی‌فنول‌ها وجود ندارد. اما محققان معتقدند که این ترکیبات مفید جهش ژنی و رشد سلول‌های سرطانی را مهار می‌کنند و در عین حال باعث مرگ آن‌ها می‌شوند. بنابراین تعجب‌آور نیست که افراد مصرف‌کننده چای کمتر از دیگران به انواع سرطان مبتلا می‌شوند.
۶. به کاهش وزن کمک می‌کند
بعضی از افراد از کامبوچا برای لاغری استفاده می‌کنند. چون معتقدند که کافئین موجود در آن باعث افزایش متابولیسم میشود و به کالری‌سوزی کمک می‌کند. مصرف این نوشیدنی ممکن است یک گام مثبت در برنامه کاهش وزن باشد. اما این اتفاق فقط زمانی رخ می‌دهد که آن را جایگزین نوشابه و سایر نوشیدنی‌های پرکالری کنید.
اگر فقط کامبوجا بنوشید و تغییر دیگری در رژیم غذایی و برنامه ورزشی خود ایجاد نکنید، نباید انتظار داشته باشید لاغر شوید. از سوی دیگر، به یاد داشته باشید که بعضی از انواع کامبوجا شیرین‌تر از سایرین هستند. بنابراین باید به سراغ محصولاتی بروید که شکر کمتری دارند.
بیشتر بدانید: خواص قهوه چیست؟
۷. التهاب را کاهش می‌دهد
کامبوچای معجزه گر به کنترل التهاب مزمن که ممکن است به مشکلات سلامتی مانند بیماری قلبی، سرطان و آرتریت منجر شود، کمک می‌کند. چون پلی‌فنول‌ها خاصیت ضد التهابی دارند و فرآیند تخمیر می‌تواند میزان آن‌ها را در کامبوجا افزایش دهد.
ذکر این نکته ضروری است که مصرف کامبوجا نمی‌تواند یک راه حل جادویی برای سرکوب التهاب در کل بدن باشد. اما اگر این نوشیدنی را به یک رژیم ضد التهاب مثل رژیم مدیترانه‌ای اضافه کنید، از فواید بیشتری بهره‌مند می‌شوید.
۸. برای کنترل علائم بیماری ام‌اس مفید است
تحقیقات نشان می‌دهد که باکتری‌های روده در ابتلا به بیماری ام‌اس (MS) نقش دارند. غذاهای تخمیری مانند کامبوجا منبع طبیعی باکتری‌ها و مخمرهای مفید یا پروبیوتیک‌ها هستند؛ یعنی ترکیبات مفیدی که به بهبود هضم و حفظ سلامت روده کمک می‌کنند.
بعضی از مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که کامبوچا برای ام اس مفید است و احتمالا به دلیل تاثیر روی میکروبیوم روده به کنترل علائم آن کمک می‌کند. اما برای تایید این موضوع باید تحقیقات بیشتری انجام شود. بنابراین در حال حاضر، متخصصان مغز و اعصاب استفاده از کامبوجا را به عنوان بخشی از برنامه درمانی MS توصیه نمی‌کنند.
عوارض کامبوچا
در بعضی موارد، کامبوچا برای معده و دستگاه گوارش مضر است و باعث حالت تهوع و نفخ میشود. از سایر عوارض این نوشیدنی می‌توان به سردرد و کتواسیدوز (یک وضعیت اورژانسی که در آن مقدار اسید در خون افزایش می‌یابد) اشاره کرد.
روش مصرف کامبوچا
بهترین زمان مصرف کامبوچا به عوامل مختلفی از جمله نیازها و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر می‌خواهید از این نوشیدنی برای افزایش سطح انرژی استفاده کنید، بهتر است آن را صبح بنوشید.
متخصصان توصیه می‌کنند مصرف کامبوجا را به حداکثر چهار اونس (۱۱۸ میلی‌لیتر) در روز محدود کنید. این مقدار نوشیدنی احتمالا برای اکثر افراد سالم بدون عارضه است. با این حال، اگر به تازگی مصرف کامبوجا را شروع کرده‌اند، بهتر است مقدار آن را به تدریج افزایش دهید.
بیشتر بدانید: خواص چای سبز
چه کسانی نباید کامبوچا بنوشند؟
استفاده از کامبوچا در بارداری و شیردهی توصیه نمی‌شود. این نوشیدنی برای کودکان خردسال، افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف و بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) هم مناسب نیست. اگر بیماری خاصی دارید، قبل از مصرف کامبوجا با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
کلام پایانی
کامبوچا به دلیل داشتن پروبیوتیک، آنتی‌اکسیدان و ترکیبات مفید دیگر ممکن است به بهبود هضم، کنترل قند خون، حفظ سلامت قلب، تسکین التهاب و حتی کاهش وزن کمک کند. با این حال، بهتر است قبل از افزودن آن به رژیم غذایی خود با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا مطمئن شوید که برای سلامتی شما مضر نیست.
اگر به دنبال یک روش سریع و آسان برای مشاوره پزشکی می‌گردید، پیشنهاد می‌کنیم به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله متخصص تغذیه آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص تغذیه از متخصص تغذیه مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
یک نوشیدنی تخمیری است که از ترکیب چای، شکر، مخمر و باکتری به دست می‌آید.
این نوشیدنی خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی دارد و از پوست در برابر آسیب‌های محیطی محافظت می‌کند. همچنین روی میکروبیوم روده تاثیر مثبت دارد و از این طریق می‌تواند وضعیت پوست را بهبود بخشد. البته در حال حاضر اطلاعات کافی درباره فواید کامبوچا برای اگزما و سایر بیماری‌های پوستی وجود ندارد. بنابراین در این زمینه باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
مصرف این نوشیدنی به طور خاص در طب اسلامی به عنوان یک راهکار درمانی ذکر نشده است. چون پیشینه آن به چین یا ژاپن برمی‌گردد.
این نوشیدنی خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد، به حفظ سلامت قلب و کبد کمک می‌کند و برای کنترل قند خون مفید است.
گاهی‌اوقات این نوشیدنی به مشکلات گوارشی و واکنش آلرژیک منجر میشود. همچنین ممکن است با بعضی از داروها از جمله داروهای کاهش‌دهنده فشار خون یا چربی خون تداخل داشته باشد.
منابع: healthline, health.clevelandclinic, webmd
سلام کامبوچااز کجا تهیه کنیم محسن