سرطان رحم یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در زنان است که از بافت رحم آغاز می‌شود. در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، سرطان رحم به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابد که به آن متاستاز سرطان رحم می‌گویند. این عارضه می‌تواند در نواحی مختلف از جمله لنف‌‌گره‌ها، ریه‌ها، کبد، استخوان‌ها، مثانه و لگن گسترش پیدا کند و عوارض جدی برای بیمار به همراه داشته باشد.
در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا شما را با متاستاز سرطان رحم، علت، علائم، نحوه درمان و روش پیشگیری از آن بیشتر آشنا کنیم.
فهرست محتوا:
منظور از متاستاز سرطان رحم چیست؟
متاستاز سرطان رحم به معنی گسترش سلول‌های سرطانی از رحم به سایر قسمت‌های بدن مانند ریه‌ها، کبد، استخوان‌ها، لگن، مثانه و غدد لنفاوی است. این فرآیند زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های سرطانی از تومور اولیه در رحم جدا شده و از طریق خون یا سیستم لنفاوی به بافت‌ها و اعضای دیگر بدن منتقل شوند.
گسترش سرطان به طور کلی نشان‌دهنده پیشرفت بیماری است و می‌تواند تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی بیمار بگذارد. متاستاز سرطان رحم در گرید چهار از سرطان رحم رخ می‌دهد و بدین معنی است که سلول‌های سرطانی به سایر اندامها گسترش یافته‌اند.
بیشتر بدانید:سرطان رحم بدخیم چیست؟
سرطان رحم به کجا متاستاز می دهد؟
سرطان رحم می‌تواند به چندین ناحیه مختلف در بدن متاستاز دهد که شامل موارد زیر هستند:
۱- ریه‌ها
این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های سرطانی از تومور اولیه در رحم جدا شوند، به ریه‌ها برسند و در آن‌جا تومور جدید تشکیل دهند.
نحوه متاستاز سرطان رحم به ریه‌ها به شرح زیر است:
- انتشار خونی: سلول‌های سرطانی از طریق جریان خون از رحم به ریه‌ها منتقل می‌شوند. (این مسیر، متداول‌ترین روش گسترش سرطان از رحم به ریه‌ها است.)
- انتشار لنفاوی: سلول‌های سرطانی از طریق سیستم لنفاوی به غدد لنفاوی می‌رسند؛ سپس در ریه‌ها گسترش می‌یابند.
بیشتر بدانید: سرطان رحم در دختران چه علائمی دارد؟
۲- کبد
منظور از متاستاز سرطان رحم به کبد، گسترش سلول‌های سرطانی از رحم به بافت کبد است. این متاستاز به سه روش زیر ایجاد می‌شود؛ از جمله:
- نفوذ به سیستم لنفاوی یا خونی: سلول‌های سرطانی از طریق عروق لنفاوی یا خونی از تومور اولیه در رحم جدا می‌شوند.
- گردش در بدن: سلول‌های سرطانی وارد جریان خون یا لنف می‌شوند و به سمت کبد حرکت می‌کنند.
- تجمع در کبد: سلول‌های سرطانی در کبد مستقر می‌شوند و با شروع به رشد و تکثیر، تومورهای ثانویه (متاستاز) را تشکیل می‌دهند.
۳- مثانه
این نوع متاستاز زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های سرطانی از رحم به دیواره مثانه گسترش یابند. متاستاز سرطان رحم به مثانه مشکلات ادراری زیادی ایجاد می‌کند و شدیدا کیفیت زندگی بیمار را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
نحوه گسترش سرطان رحم به مثانه به شرح زیر است:
- انتشار مستقیم: سلول‌های سرطانی از طریق نفوذ مستقیم از بافت‌های مجاور رحم به دیواره مثانه گسترش می‌یابند.
- انتشار لنفاوی: سلول‌های سرطانی از طریق عروق لنفاوی به مثانه سرایت می‌کنند.
- انتشار خونی: سلول‌های سرطانی از طریق جریان خون به مثانه رسیده و در آن‌جا تومور جدید تشکیل می‌دهند. (این روش بسیار نادر است)
بیشتر بدانید:سرطان رحم خوش خیم؛ علائم شایع و راه‌کارهای درمانی موثر
۴- لگن
زمانی که سلول‌های سرطانی از تومور اولیه در رحم جدا شوند و در ساختارها و بافت‌های ناحیه لگن گسترش یابند، متاستاز سرطان رحم به لگن رخ می‌دهد. نحوه ایجاد این نوع متاستاز به شکل زیر است:
- انتشار موضعی: سلول‌های سرطانی جداشده از تومور اولیه در رحم، به طور مستقیم بر ساختارهای اطراف مانند بافت نرم، استخوان‌ها و بخش‌های دیگر لگن تاثیر می‌گذارند.
- انتشار لنفاوی: سلول‌های سرطانی از طریق سیستم لنفاوی به لنف‌گره‌های ناحیه لگن منتقل می‌شوند.
- انتشار خونی: سلول‌های سرطانی از طریق جریان خون به بافت‌های لگن می‌رسند و پس از تکثیر، تومورهای جدید تشکیل می‌دهند.
برای مطالعه بیشتر می‌توانید به مقاله سرطان دهانه رحم مراجعه کنید.
۵- غدد لنفاوی
متاستاز سرطان رحم به غدد لنفاوی یکی از رایج‌ترین روش‌های گسترش این نوع سرطان است. سیستم لنفاوی که شامل شبکه‌ای از غدد لنفاوی و عروق لنفاوی می‌شود، نقش مهمی در دفاع از ایمنی بدن دارد. هنگامی که سرطان رحم به غدد لنفاوی متاستاز می‌دهد، سلول‌های سرطانی از تومور اولیه در رحم جدا می‌شوند و از طریق عروق لنفاوی به غدد لنفاوی مجاور انتقال پیدا می‌کنند.
به طور کلی می‌توان مسیرهای گسترش این نوع سرطان به غدد لنفاوی را شامل موارد زیر دانست:
- انتشار موضعی: سلول‌های سرطانی از تومور اولیه به غدد لنفاوی نزدیک رحم منتقل می‌شوند.
- انتشار از عروق لنفاوی: سلول‌های سرطانی از طریق عروق لنفاوی به غدد لنفاوی دورتر سرایت پیدا می‌کنند.
۶- استخوان
در این نوع متاستاز، سلول‌های سرطانی پس از جدا شدن از تومور اولیه در رحم به استخوان‌ها می‌رسند و پس از رشد در آن‌جا، تومور جدید تشکیل می‌دهند.
نحوه متاستاز سرطان رحم به استخوان به شرح زیر است:
- انتشار خونی: سلول‌های سرطانی رحم از طریق جریان خون به استخوان‌ها منتقل می‌شوند. (این مسیر، رایج‌ترین روش در گسترش سرطان رحم به استخوان است.)
- انتشار لنفاوی: سلول‌های سرطانی از طریق سیستم لنفاوی به غدد لنفاوی می‌رسند؛ سپس به استخوان‌ها منتقل می‌شوند و در آن‌جا گسترش می‌یابند.
بیشتر بدانید:سرطان رحم در دختران چه علائمی دارد؟
علت بروز متاستاز سرطان رحم چیست؟
ویژگی‌های بیولوژیکی و رفتاری سلول‌های سرطانی را باید عامل اصلی گسترش سرطان رحم دانست. عوامل زیر در بروز متاستاز انواع سرطان‌ها از جمله سرطان رحم موثر هستند:
- خصوصیات ژنتیکی و مولکولی سلول‌های سرطانی
- محیط میکرو سلولی تومور
- توانایی سلول‌های سرطانی در تولید آنزیم‌های تخریبی (تولید آنزیم‌هایی که باعث تخریب غشای خارجی سلول و بافت‌های اطراف آن می‌شود و فضا را برای گسترش سلول‌های سرطانی باز می‌کند.)
- توانایی نفوذ به عروق خونی و لنفاوی (فرآیند آنژیوژنز یا تولید عروق خونی جدید)
- پاسخ سلول‌های سرطانی به سیگنال‌های شیمیایی (فرآیند کموکاین‌ها)
- نقص در سیستم ایمنی و عدم شناسایی درست سلول‌های سرطانی
علائم متاستاز سرطان رحم
نشانه‌های گسترش سرطان‌رحم بسته به محل متاستاز سلول‌های سرطانی متفاوت هستند. در ادامه برخی از علائم عمومی و نشانه‌های مرتبط با نواحی مختلف بدن را معرفی می‌کنیم:
نشانه‌های عمومی گسترش سرطان رحم
- کاهش وزن بدون دلیل
- خستگی مفرط
- دردهای عمومی بدن
- کاهش اشتها
نشانه‌های گسترش سرطان رحم در سایر اندامها
| اندامهای درگیر متاستاز سرطان رحم | علائم |
| ریه‌ها | تنگی نفس، سرفه‌های مزمن و سرفه‌های خونی |
| کبد | احساس درد در ناحیه سمت راست بالای شکم، زردی پوست و چشم‌ها، تورم شکم، تهوع و استفراغ |
| استخوان‌ها | دردهای شدید و مداوم در استخوان‌ها، شکستگی استخوان‌ها با کوچکترین ضربه، ضعف و خستگی عمومی |
| لگن | درد لگنی، تکرر ادرار، خون در ادرار، احساس سوزش هنگام تخلیه ادرار، تورم در ناحیه لگن و پاها، خونریزی غیر طبیعی واژینال در حالت عادی یا بعد از یائسگی، یبوست، اسهال و دردهای شدید شکمی |
| غدد لنفاوی | تورم در ناحیه لگن، احساس درد و حساسیت در نواحی متاستازیک، تب مداوم و کاهش وزن غیر قابل توضیح |
| مثانه | احساس نیاز فوری به ادرار کردن، درد و سوزش هنگام ادرار، هماچوری، تکرر ادرار، درد لگنی و انسداد ادراری |
گسترش سرطان رحم در سایر نواحی بدن چه عوارضی ایجاد می‌کند؟
عوارض متاستاز سرطان رحم عبارت‌اند از:
- نارسایی کبد
- تورم ناحیه لگن، پاها و اندامهای تحتانی
- کاهش ظرفیت تنفسی و احساس تنگی نفس
- پنومونی
- اختلال در عملکرد مجاری ادراری
- سرفه‌های مداوم همراه با خونریزی
- آسیت (تجمع مایع در شکم)
- یرقان
- اختلالات شناختی و رفتاری
- نارسایی کلیوی
- اختلالات قلبی
- افزایش احتمال شکستگی استخوان‌ها
- افزایش خطر عفونت‌ها
روش پیشگیری از متاستاز سرطان رحم
برخی از روش‌های پیشگیری و کنترل متاستاز سرطان‌رحم شامل موارد زیر می‌شوند:
۱- تشخیص زودهنگام
- معاینات لگنی و پاپ‌اسمیر به طور منظم انجام شود تا تغییرات پیش‌سرطانی و سرطان رحم در مراحل اولیه قابل تشخیص باشند.
- زنانی که در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم هستند (وجود سابقه خانوادگی) باید غربالگری منظم انجام دهند.
- زنانی که به سرطان رحم مبتلا هستند باید با پیگیری منظم و درمان مناسب از پیشرفت بیماری و گسترش آن جلوگیری کنند.
۲- درمان اولیه موثر
- برداشتن کامل تومور اولیه از طریق جراحی برای کاهش خطر متاستاز
- استفاده از روش شیمی‌درمانی و رادیوتراپی پس از جراحی برای از بین بردن سلول‌های باقی‌مانده و کاهش خطر گسترش بیماری
- استفاده از درمان‌های هدفمند برای مورد هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی در مراحل اولیه
۳- تغذیه و سبک زندگی سالم
- رعایت رژیم غذایی سالم شامل مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های کم‌چرب
- فعالیت بدنی منظم برای حفظ تناسب اندام و تقویت سیستم ایمنی بدن
- اجتناب از مصرف دخانیات و الکل
۴- مدیریت استرس
- انجام تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، تمرینات تنفسی و یوگا
- حمایت روانی و عاطفی از بیماران مبتلا به سرطان رحم
۵- مراقبت‌های پزشکی
- انجام آزمایشات دوره‌ای برای ارزیابی وضعیت سرطان رحم
۶- آموزش و آگاهی
- افزایش آگاهی عمومی درباره نشانه‌های سرطان رحم و اهمیت تشخیص زودهنگام
درمان متاستاز سرطان رحم چگونه است؟
معمولا درمان متاستاز سرطان رحم به دلیل پیچیدگی و گسترش سرطان به سایر قسمت‌های بدن، متشکل از چندین روش درمانی است؛ از جمله:
- شیمی‌درمانی
- رادیوتراپی
- جراحی
- درمان‌های هدفمند
- ایمونوتراپی
- درمان‌های هورمونی
- مراقبت‌های تسکینی (شامل مسکن‌ها، داروهای ضد تهوع، فیزیوتراپی و مشاوره روانپزشکی است.)
برای مطالعه بیشتر می‌توانید به مقاله درمان سرطان رحم مراجعه کنید.
راهنمای مراجعه به پزشک
متاستاز سرطان رحم به معنی پیشرفت بیماری است و باید سریعا مورد درمان قرار بگیرد. شما می‌توانید با مشاهده علائم غیر طبیعی گسترش سلول‌های سرطانی رحم، ابتدا به دکتر متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. پزشک پس از ارزیابی دقیق و تشخیص متاستاز سرطان‌رحم شما را سریعا به انکولوژیست ارجاع می‌دهد تا بهترین تصمیمات درمانی متناسب با مرحله سرطان، مکان متاستاز و وضعیت کلی سلامت بیمار گرفته شود.
برای آشنایی با بهترین پزشکان متخصص می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید. درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری یا مشاوره آنلاین دکتر زنان و تلفنی، متنی و تصویری نزد پزشک مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
بله. گسترش سرطان رحم به این معنی است که سلول‌های سرطانی از تومور اولیه در رحم جدا شده‌اند و به سایر قسمت‌های بدن سرایت پیدا کرده‌اند.
این عارضه به شدت بر کیفیت زندگی بیمار تاثیر می‌گذارد و باعث بروز مشکلاتی مانند درد شدید، اختلال در حرکت، ضعف عمومی، مشکلات تنفسی و دیگر علائم مرتبط با متاستاز می‌شود.
این عارضه می‌تواند به اندامهای دیگر همچون ریه‌ها، کبد، غدد لنفاوی، استخوان‌ها، مثانه و لگن گسترش یابد.
منابع: moffit | healthline | mayoclinic
