قرص هالوپریدول (Haloperidol) با نام تجاری Haldol یکی از داروهای آنتی‌سایکوتیک نسل اول است که به عنوان مهم‌ترین داروی ضد روان‌پریشی توسط روانپزشکان تجویز میشود. این قرص با برگرداندن تعادل انتقال‌دهنده‌های عصبی به درمان اختلالات اسکیزوافکتیو و افراد مبتلا به بیماری اسکیزوفرنی کمک می‌کند. هالوپریدول در رده درمانی دارویی آرام‌بخش قرار دارد؛ از همین‌رو در برخی موارد روانپزشکان آن را برای افرادی که ممکن است به خود آسیب برسانند یا درگیر افکار منفی و توهم هستند، تجویز می‌کنند.
در ادامه این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا بررسی کنیم قرص هالوپریدول برای چی خوبه و روش مصرف، عوارض یا تداخل دارویی آن چیست.
فهرست محتوا:
- اطلاعات شناسنامه‌ای قرص هالوپریدول
- مکانیسم اثر قرص هالوپریدول (Haloperidol)
- موارد مصرف هالوپریدول
- موارد منع مصرف قرص هالوپریدول
- قرص هالوپریدول برای چیست؟
- روش مصرف هالوپریدول (Haloperidol)
- بهترین زمان مصرف قرص هالوپریدول
- دوز مناسب قرص هالوپریدول در کودکان و بزرگسالان
- عوارض قرص هالوپریدول (Haloperidol)
- عوارض هالوپریدول بر مغز چیست؟
- تداخل دارویی هالوپریدول (Haloperidol)
- آیا مصرف قرص هالوپریدول در بارداری و شیردهی مجاز است؟
- راهنمای مراجعه به پزشک
- سوالات متداول
اطلاعات شناسنامه‌ای قرص هالوپریدول
| عناوین مرتبط با شناسنامه دارو | توضیحات |
| چکیده راهگشای دارو | این قرص برای درمان اسکیزوفرنی، اختلال تیک در سندروم تورت، شیدایی در اختلال دوقطبی، هذیان، افکار منفی، توهم در ترک الکل، تحریک و روان‌پریشی حاد تجویز میشود. |
| نام دارو | قرص هالوپریدول (Haloperidol) با نام تجاری هالدول (Haldol) در بازار عرضه میشود. |
| نوع دارو | این دارو از نوع مولکول کوچک (Small molecule) است. |
| گروه دارو | هالوپریدول در دسته داروهای آنتی‌دوپامینرژیک و آنتی‌سایکوتیک (ضدروان‌پریشی) جای دارد. |
| ساختار دارو |  |
| فرمول شیمیایی دارو | C21H23ClFNO۲ |
| داروهای‌هم گروه | کلرپرومازین، فلوفنازین، تیوریدازین، فلوپنتیکسول، الانزاپین، کلوزاپین ،ریسپریدون، آریپیپرازول، پرفنازین، تیوتیکسین و تری‌فلوپرازین |
| فرم‌های دارو | قرص‌های ۱/۵ و ۰/۵ میلی‌گرمی |
مکانیسم اثر قرص هالوپریدول (Haloperidol)
هالوپریدول یک داروی قوی و موثر در مهار اثرات دوپامین و بازجذب آن است. در واقع، گیرنده‌های آلفا-آدرنرژیک و موسکارینی تا حدودی با اثربخشی این قرص مسدود می‌شوند. اثرات درمانی هالوپریدول پس از مسدودسازی گیرنده‌های D2 دوپامینی به شکل داروی آرام‌بخش فعال می‌شوند و به بهبود علائم روان‌پریشی کمک می‌کنند.
موارد مصرف هالوپریدول
از مهم‌ترین کاربرد این قرص می‌توان به درمان اختلالات و شرایط زیر اشاره کرد:
- بیماری اسکیزوفرنی و اختلالات اسکیزوافکتیو
- کاهش پرخاشگری
- کاهش احتمال آسیب به خود (خودکشی) یا آزار دیگران
- درمان سکسکه مقاوم
- توهم در ترک الکل
- روان‌پریشی حاد ناشی از الکل
- کاهش افکار و تصورات منفی
- درمان علائم و نشانه‌های سندرم توره
- کاهش تهوع و استفراغ شدید پس از جراحی
- بهبود مشکلات رفتاری در کودکان بیش‌فعال
- درمان اختلالات عصبی مانند سندرم تیک
- کاهش اثرات منفی پرتودرمانی و شیمی‌درمانی در انکولوژی
موارد منع مصرف قرص هالوپریدول
قبل از تجویز هالوپریدول، وجود شرایطی مانند سابقه کما و تشنج یا بیماری‌هایی همچون پارکینسون، بیماری قلبی، تیروتوکسیکوز یا سایر اختلالات حرکتی را حتما به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
قرص هالوپریدول برای چیست؟
این دارو به افزایش تمرکز و کنترل اعصاب کمک می‌کند. در واقع، بیمار پس از مصرف هالوپریدول می‌تواند واضح‌تر فکر کند، کمتر عصبی شود و عملکرد درست‌تری در زندگی روزمره داشته باشد. همان‌طور که پیشتر گفتیم، این قرص برای درمان علائم اختلالات خلقی مانند اسکیزوفرنی تجویز میشود، با این حال باید بگوییم هالوپریدول فقط یک دارو ضد روان‌پریشی نیست؛ بلکه می‌تواند پرخاشگری، میل به خودکشی، صدمه زدن به دیگران، توهمات و افکار منفی را کاهش دهد.
بیشتر بدانید: قرص آلپرازولام چه کاربردی دارد؟ آیا اعتیادآور است؟
روش مصرف هالوپریدول (Haloperidol)
این قرص در دسته داروهای اعصاب و روان جای دارد و نباید بدون تجویز پزشک مصرف شود. دکتر روانپزشک بر اساس سن بیمار، نوع بیماری، شدت آن و پاسخگویی بدن به اولین دوز، مقدار و مدت زمان مصرف دارو را مشخص می‌کند. بنابراین تحت هیچ شرایطی بدون مشورت با پزشک، دوز قرص را کم یا زیاد نکنید.
دیگر نکات مهم در نحوه مصرف هالوپریدول شامل موارد زیر هستند:
- این قرص را می‌توانید بدون غذا میل کنید، اما در صورتی که ناراحتی گوارشی دارید، بهتر است همراه غذا مصرف شود.
- دوره درمان را تکمیل کنید و از قطع ناگهانی آن بدون مشورت با روانپزشک بپرهیزید.
- در صورتی که حین مصرف دارو (حداکثر چهار هفته پس از شروع مصرف قرص)، علائم و حالات روحی شما تغییری نکرد، حتما به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
- برای اثربخشی بهتر هالوپریدول، آن را هر روز در ساعت مشخصی مصرف کنید.
- معمولا روانپزشک روند مصرف دارو را با دوز پایین آغاز می‌کند و به تدریج آن را افزایش می‌دهد.
- این قرص باید همراه با یک لیوان آب بلعیده شود؛ بنابراین از جویدن، له کردن یا شکستن آن خودداری کنید.
- اگر یک دوز دارو را فراموش کردید، آن را به محض یادآوری مصرف کنید. در صورتی که دوز بعدی دارو نزدیک است (حداقل چهار ساعت) دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید و قرص را طبق زمان مشخص‌شده میل کنید. یادتان باشد، تحت هیچ شرایطی برای جبران دوز فراموش‌شده، ۲ دوز دارو را به صورت همزمان نخورید.
بهترین زمان مصرف قرص هالوپریدول
هالوپریدول باید با نسخه پزشک تهیه شود و بهترین زمان مصرف آن متناسب با وضعیت هر فرد به تجویز روانپزشک بستگی دارد. با این حال، می‌توان گفت سرگیجه، خواب‌آلودگی، کاهش قدرت تفکر و در برخی موارد، عدم کنترل حرکات بدن، همگی از عوارض هالوپریدول هستند.
معمولا افرادی که این قرص را قبل از خواب هم مصرف می‌کنند، هنگام بلند شدن احساس خواب‌آلودگی شدید و هوشیاری پایینی دارند. از همین‌رو متخصصان توصیه می‌کنند قرص هالوپریدول را در ساعاتی که به هوشیاری بالایی نیاز دارید، مصرف نکنید.
برای تعیین زمان مناسب مصرف این دارو می‌توانید به صورت مشاوره آنلاین با روانپزشک مورد نظر خود ارتباط بگیرید و از متخصص راهنمایی کسب کنید.
بیشتر بدانید: قرص سرترالین یا آسنترا چیست؟ درمان افسردگی و مشکلات جنسی
دوز مناسب قرص هالوپریدول در کودکان و بزرگسالان
در حال حاضر، روانپزشکان برای کنترل مشکلات رفتاری کودکان بیش‌فعال، از داروی هالوپریدول استفاده می‌کنند. همچنین این دارو در درمان علائم اسکیزوفرنی و سندرم تورت بزرگسالان و کودکان کاربرد دارد که روانپزشک متناسب با وضعیت، سن، نوع و شدت بیماری، دوز دارو را به شرح زیر تجویز می‌کند:
اختلالات خلقی یا روان‌پریشی
- کودکان ۱۳ سال به بالا و بزرگسالان: دوز اول ۰/۵ تا پنج میلی‌گرم ( در صورت نیاز به ۱۰۰ میلی‌گرم در روز می‌رسد)
- افراد مسن: قرص هالوپریدول ۰/۵ تا ۲ میلی‌گرم
- کودکان سه تا ۱۲ سال: تجویز دوز دارو بر اساس وزن بدن کودک
سندرم تورت
- کودکان سه تا ۱۲ سال: دوز ۰.۰۵ تا ۰.۰۷۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن کودک
- کودکان کمتر از سه سال: تجویز دوز مشخص پس از بررسی دقیق وضعیت کودک
- بزرگسالان: علائم خفیف ۰/۵ تا ۲ میلی‌گرم و علائم شدید سه تا پنج میلی‌گرم (در موارد بسیار شدید و مقاوم، دوز ابتدایی تا ۱۰۰ میلی‌گرم تجویز میشود)
بیشتر بدانید: قرص نورتریپتیلین چیست؟ درمانی موثر برای بیماری‌های افسردگی
عوارض قرص هالوپریدول (Haloperidol)
شایع‌ترین عوارض مصرف هالوپریدول عبارت‌اند از:
عوارض رایج
- اختلال در خواب
- خستگی
- اضطراب
- یبوست یا اسهال
- حالت تهوع و استفراغ
- تغییر سیکل قاعدگی
- کاهش توانایی جنسی
- افزایش سطح پرولاکتین
- افزایش وزن
- کاهش حساسیت به سرما یا گرما
- تاری دید
- خشکی دهان
خطرات جدی
از عوارض جدی این قرص می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که در صورت مشاهده هر یک، باید مصرف دارو را قطع کرده و سریعا به پزشک خود اطلاع دهید:
- سرگیجه
- تب، لرز و گلودرد
- احساس سبکی سر
- عدم کنترل ناگهانی مثانه
- ناتوانی در تخلیه کامل مثانه
- درد و تورم سینه (فعال شدن غدد شیری به شکل غیر معمول در زنان)
- تشنج
- بثورات پوستی
- اسپاسم یا لرزش غیر ارادی عضلات
- بی‌قراری
- کندی در حرکت
- حرکات غیر طبیعی پیچشی سر، گردن و زبان
- حرکات غیر قابل کنترل پا
- حرکات غیر قابل کنترل زبان، جویدن، ضربه زدن به لب‌ها یا پف کردن گونه‌ها
- اختلال تنفسی
- مشکل در بلع و صحبت کردن
- حرکات پیچشی در بدن
- عدم تعادل و مشکل در راه رفتن
- ضربان قلب نامنظم و فشار خون پایین
- سفیدی چشم یا زردی پوست
- عفونت ریه‌ها
عوارض هالوپریدول بر مغز چیست؟
تحقیقات نشان داده‌اند، مصرف این قرص می‌تواند عملکرد حافظه و یادگیری را در انسان مختل کند. از همین‌رو توصیه میشود هالوپریدول را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید.
تداخل دارویی هالوپریدول (Haloperidol)
این قرص ممکن است با سایر داروهای پزشکی که در ادامه معرفی می‌کنیم، تداخل ایجاد کند و اثربخشی آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد:
- داروهای اختلال دوقطبی مانند لیتیوم
- داروهای ضربان قلب نامنظم مانند دوفتیلید، کینیدین و دروندارون
- داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین
- داروهای بیماری پارکینسون مانند لوودوپا، پرامی پکسول و روپینیرول
- داروهای ضد تشنج مانند کاربامازپین، فنی‌توئین، والپروئیک اسید و اکس‌کاربازپین
- آنتی‌بیوتیک‌ها مانند ریفامپین
- سرترالین
- فلوکستین
بیشتر بدانید: قرص پرگابالین چیست؟ بررسی نحوه استفاده و عوارض این دارو
آیا مصرف قرص هالوپریدول در بارداری و شیردهی مجاز است؟
در حال حاضر، تحقیقات انجام‌شده درباره اثرگذاری هالوپریدول بر جنین در دوره بارداری کافی نیست. با این حال، متخصصان معتقدند داروهای ضد روان‌پریشی در سه ماه اول بارداری، اثرات مخربی بر جنین می‌گذارند. از آنجایی که این قرص در دسته داروهای ضد روان‌پریشی جای دارد، مصرف آن در دوره بارداری بدون تجویز روانپزشک و مشورت با دکتر زنان مجاز نیست.
از طرفی، قرص هالوپریدول در شیردهی هم توصیه نمی‌شود؛ زیرا آکادمی اطفال آمریکا تحقیقات موجود درباره اثرگذاری این دارو را بر نوزاد کافی نمی‌داند. در واقع، متخصصان معتقدند ترکیبات هالوپریدول از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل میشود و می‌تواند به کودک آسیب برساند.
راهنمای مراجعه به پزشک
قرص هالوپریدول از خانواده داروهای آنتی‌سایکوتیک و پرمصرف‌ترین داروی ضد روان‌پریشی محسوب میشود که روانپزشکان آن را برای درمان اختلالات خلقی مانند اسکیزوفرنی تجویز می‌کنند. این قرص، علاوه بر درمان علائم روان‌پریشی در موارد دیگری هم کاربرد دارد که برای تهیه آن باید نسخه روانپزشک داشته باشید.
جهت آشنایی با بهترین پزشکان متخصص از جمله روانپزشک باتجربه، کافیست به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی این مجموعه برای مراجعه حضوری یا مشاوره آنلاین تلفنی، متنی و تصویری نوبت بگیرید.
بیشتر بدانید: قرص فلوکستین چیست؟ مهم‌ترین عوارض آن برای سلامتی
سوالات متداول
بله. یکی از شایع‌ترین عوارض قرص‌های ضد روان‌پریشی همچون هالوپریدول، افزایش وزن است.
بله. از این قرص برای درمان حرکات کنترل‌نشده، طغیان کلمات و صداهای مرتبط با تیک در سندرم تورت استفاده می‌کنند.
برخی افراد فکر می‌کنند هالوپریدول باعث کاهش وزن میشود؛ در حالی که این تصور اشتباه است. تحقیقات نشان داده‌اند، مبتلایان به اسکیزوفرنی، ۲ برابر بیشتر از افراد عادی در معرض اضافه وزن قرار دارند.
