آمپول هیدروکورتیزون؛ دارویی با خاصیت فراتر از رفع التهابات!

یکی از اصلی‌ترین داروهایی که برای مبارزه با التهابات بدن، رفع علامت‌های سرماخوردگی و سایر واکنش‌های آلرژیک استفاده می‌شود، آمپول هیدروکورتیزون است. اما گاهی به دلیل ابتلا به بیماری‌های خاص، باید این دارو را به طور مداوم و تحت نظر پزشک مصرف کرد. تزریق این آمپول به‌صورت وریدی، عضلانی یا حتی موضعی صورت می‌گیرد. با وجود اینکه هیدروکورتیزون برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌شود، عوارضی هم دارد. بنابراین باید تمام موارد پیش از مصرف را در نظر گرفت و در صورت بروز هر علامت غیر عادی به پزشک مراجعه کرد. در این مطلب از مجله درمانکده همراه ما باشید تا توضیح دهیم آمپول هیدروکورتیزون برای چیست و چگونه روی درمان بیماری‌ها تاثیر می‌گذارد.

آمپول هیدروکورتیزون چیست؟

هیدروکورتیزون یک داروی استروئیدی است که برای درمان بسیاری از شرایط مختلف مانند اختلالات آلرژیک، بیماری‌های پوستی، کولیت اولسراتیو (Ulcerative Colitis)، آرتریت، لوپوس، مالتیپل اسکلروزیس یا اختلالات ریوی استفاده می‌شود. آمپول هیدروکورتیزون برای جایگزینی استروئیدها در افراد مبتلا به نارسایی آدرنال هم کاربرد دارد. این دارو برای درمان برخی اختلالات سلول‌های خونی مانند کم‌خونی و سرطان‌ها مانند لوسمی، لنفوم و مولتیپل میلوما تجویز می‌شود.

بیشتر بدانید: آمپول تریامسینولون چیست؟

هیدروکورتیزون به‌صورت تزریقی در دوزهای ۱۰۰، ۲۵۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ میلی‌گرم وجود دارد و روی قدرت سیستم ایمنی تاثیر می‌گذارد. آیا می‌دانید آمپول هیدروکورتیزون ۱۰۰ برای چیست؟ این دارو برای درمان بسیاری از بیماری‌های مختلف التهابی و آلرژیک پوست مانند اگزما، درماتیت آتوپیک و پسوریازیس کاربرد دارد. مکانیسم دوز ۱۰۰ میلی‌گرمی هیدروکورتیزون به این صورت است که پاسخ سیستم ایمنی بدن را به این شرایط و علامت‌هایی مانند تورم، درد، خارش و سایر واکنش‌های آلرژیک کاهش می‌دهد.

کاربرد آمپول هیدروکورتیزون

با ایجاد علائم عفونت مانند عفونت‌های تنفسی، دکتر داخلی آمپول هیدروکورتیزون برای سرفه تجویز می‌کند. ولی تنها کاربرد آمپول هیدروکورتیزون در سرماخوردگی نیست. بلکه این دارو برای بیماری‌های دیگری مانند بیماری‌های گوارشی، کنترل علامت‌ها و عوارض مالتیپل اسکلروزیس و درمان بیماری‌های مرتبط با خون، پوست، چشم، سیستم عصبی، تیروئید، کلیه و ریه هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه توضیح می‌دهیم که به جز رفع علائم سرماخوردگی، امپول هیدروکورتیزون برای چی خوبه؟

درمان علائم سطح پایین کورتیکواستروئید

کورتیزول یکی از هورمون‌هایی است که غدد فوق‌ کلیه آن را به طور طبیعی ترشح می‌کنند و نقش مهمی در فرایندهای بیولوژیکی بدن مانند استرس، سیستم ایمنی و سوخت‌وساز بدن دارد. داروهایی مانند هیدروکورتیزون از دسته دارویی کورتیکواستروئیدها، مشابه کورتیزول هستند. اگر بیمار دارای مقادیر پایین کورتیکواستروئید باشد و علائمی مانند کاهش وزن، احساس خستگی زیاد و… را احساس کند، باید تزریق آمپول هیدروکورتیزون را انجام دهد تا کورتیکواستروئیدهای این آمپول جایگزین کورتیکواستروئیدهای طبیعی شود.

بیشتر بخوانید:آمپول دگزامتازون برای ورم چه کاربردی دارد؟

درمان واکنش‌های آلرژیک

در صورتی که فرد واکنش‌های آلرژیک نسبت به برخی شرایط مانند انتقال خون داشته باشد، آمپول هیدروکورتیزون در خط اول درمان قرار می‌گیرد. همچنین پزشک برای واکنش‌های شدید نسبت به دارو یا آلرژی‌های فصلی و دائمی، آمپول هیدروکورتیزون برای حساسیت را تجویز می‌کند.

لوپوس

نوعی بیماری خودایمنی که موجب حمله سیستم ایمنی به بافت‌ها و اندام‌های مختلف می‌شود، لوپوس نام دارد. التهاب ناشی از لوپوس می‌تواند سیستم‌های مختلف بدن مانند قلب، ریه، سلول‌های خونی و… را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل پزشک، هیدروکورتیزون را برای بیمار تجویز می‌کند.

بیشتر بدانید: آمپول دگزامتازون چیست؟

انواع آرتریت

آرتریت‌ها، بیماری‌هایی هستند که مفصل‌های بدن را با ایجاد التهاب درگیر می‌کنند. در این حالت تزریق هیدروکورتیزون داخل مفصل یا دور آن‌ها منجر به بهبود این عارضه می‌شود.

شایع‌ترین عوارض جانبی

با وجود اینکه آمپول هیدروکورتیزون برای التهاب گلو و بیماری‌های پوستی، گوارشی، عصبی و… کاربرد دارد، ممکن است باعث ایجاد عارضه‌های مختلفی در فرد شود. در صورت مشاهده هر یک از این عارضه‌ها به پزشک مراجعه کنید. عوارض آمپول هیدروکورتیزون عبارت‌اند از:

• سردرد
• سرگیجه
• کاهش سرعت بهبود زخم‌ها
• آکنه
• نازک، شکننده و خشک شدن پوست
• ایجاد لکه‌ها یا خطوط قرمز و بنفش رنگ زیر پوست
• ایجاد فرورفتگی پوستی در محل تزریق
• ایجاد مشکلاتی در خواب
• تغییرات خلقی شدید
• خستگی مفرط
• افزایش تعریق
• ضعف در عضلات
• درد در مفصل‌ها
• ایجاد اختلال در نظم قاعدگی
• افزایش اشتها
• سکسکه

بیشتر بدانید: قرص پردنیزولون چیست؟

برخی از عوارض جدی این آمپول شامل موارد زیر هستند:

• گلودرد، تب، لرز، سرفه و سایر علائم عفونت
• مشکلات بینایی
• تشنج
• ایجاد تورم در چشم، صورت، بازو، دست، پا و…
• ایجاد تورم یا درد در معده
• بروز اختلال در بلع یا تنفس
• تنگی نفس
• افزایش وزن به‌صورت ناگهانی
• ایجاد کهیر
• خارش
• لکه‌های پوستی غیرطبیعی در دهان، بینی یا گلو
• کند شدن سرعت رشد (از عوارض امپول هیدروکورتیزون در اطفال)
• ابتلا به آب مروارید یا گلوکوم
• افزایش احتمال ابتلا به پوکی استخوان

در صورت بروز هر یک از عارضه‌های گفته شده یا عوارض دیگر، این موضوع را به دکتر داخلی آنلاین اطلاع دهید.

بیشتر بدانید:آمپول متیل پردنیزولون استات برای چیست؟

روش تزریق آمپول هیدروکورتیزون

آمپول هیدروکورتیزون به‌صورت ویال‌های شیشه‌ای حاوی پودر در بازار عرضه می‌شود. بعد از تجویز پزشک، باید تزریق این آمپول را در بیمارستان‌ها، مراکز درمانی یا مراکز دارای خدمات پرستاری در منزل انجام دهید. برای خیلی از بیماران سوال پیش می‌آید که آمپول هیدروکورتیزون وریدی یا عضلانی تزریق می‌شود. هیدروکورتیزون، اشکال مختلفی دارد که نوع تزریقی آن برای تزریق عضلانی، وریدی یا داخل مفصل صورت می‌گیرد. برای تزریق، محتویات پودری با آب مقطر، حل و مطابق دستور پزشک، اجرا می‌شود.

موارد احتیاط پیش از مصرف

• پیش از تزریق آمپول، ترکیبات تشکیل‌دهنده آن را با دقت بخوانید. در صورت داشتن حساسیت به هیدروکورتیزون یا ترکیبات تشکیل‌دهنده آن با پزشک خود مشورت کنید.
• حتما داروهایی را که از قبل مصرف می‌کنید با پزشک در میان بگذارید تا در صورت نیاز، دوز آن را تغییر دهد یا برای جلوگیری از بروز عوارض، شما را تحت نظر بگیرد.
• وجود عفونت‌های قارچی (به جز عفونت روی پوست یا ناخن) را به پزشک اطلاع دهید. ممکن است پزشک، داروی دیگری را جایگزین آمپول هیدروکورتیزون کند. همچنین در صورت ابتلا به ترومبوسیتوپنی ایمنی (ITP)، وضعیت خود را به پزشک اطلاع دهید؛ زیرا در این صورت ممکن است پزشک، هیدروکورتیزون را به‌صورت تزریقی تجویز نکند.
• برای تزریق آمپول هیدروکورتیزون در شیردهی حتما با پزشک مشورت کنید.
• از آنجایی که شکل تزریقی داروی هیدروکورتیزون ممکن است برای مادر و جنین حتی بعد از تولد باعث ایجاد عارضه شود، برای تزریق آمپول هیدروکورتیزون در بارداری با پزشک مشورت کنید.
• در صورت انجام عمل جراحی مانند دندانپزشکی، به پزشک خود بگویید که هیدروکورتیزون تزریق می‌کنید.
• تزریق هیدروکورتیزون طی یک دوره می‌تواند قدرت سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف کند. بنابراین دست‌های خود را به خوبی شستشو دهید و از افراد دارای بیماری‌های واگیردار دور بمانید.

بیشتر بدانید: قرص ملوکسیکام چیست؟

سخن آخر

هیدروکورتیزون یکی از داروهایی است که در دسته کورتیکواستروئیدها قرار می‌گیرد و برای افراد با بیماری‌های مختلف استفاده می‌شود. در این مطلب ویژگی‌های مثبت و منفی هیدروکورتیزون را معرفی کردیم. یادتان باشد این دارو به نظارت کامل پزشک برای تزریق نیاز دارد.

آمپول هیدروکورتیزون نیاز به تست دارد؛ زیرا تزریق این دارو روی سیستم‌های مختلف و وزن بیمار تاثیر می‌گذارد. یعنی پزشک حین درمان بیمار ممکن است نیاز به دیدن نتایج تست‌های تشخیصی مانند آزمایش خون داشته باشد. البته برای تزریق این آمپول برخلاف پنی‌سیلین، نیازی به تزریق زیر جلدی برای تست دارو نیست. شما می‌توانید برای مشورت با پزشک درباره مصرف هیدروکورتیزون یا ویزیت توسط پزشکان عمومی و متخصص از خدمات نوبت‌دهی آنلاین درمانکده استفاده کنید. همچنین در صورت بروز هر یک از عوارض آمپول هیدروکورتیزون بعد از تزریق، پزشکان ما در بخش مشاوره آنلاین آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند.

سوالات متداول

منابع: my.clevelandclinic.org | medlineplus.gov