انجام آزمایش پاتولوژی خال می‌تواند به تشخیص زودهنگام سرطان پوست کمک کند. خال‌ها (Moles) به‌دلیل تجمع سلول‌های تولید‌کننده رنگ‌دانه یا ملانوسیت‌ها (Melanocytes) ایجاد می‌شوند. اغلب خال‌ها به‌صورت لکه‌های کوچک و قهوه‌ای تیره هستند. اکثر افراد بین ۱۰ الی ۴۰ خال روی بدن خود دارند که در دوران کودکی و نوجوانی ظاهر می‌شوند.
بیشتر خال‌ها بی‌ضرر هستند و به‌ندرت سرطانی می‌شوند. با این حال، آگاهی از تغییرات خال‌ها و سایر لکه‌های پوستی برای تشخیص سرطان پوست، به‌ویژه ملانوم بدخیم، مهم است. پزشکان از طریق روش پاتولوژی (Pathology) سلول‌های خال‌ها را بررسی کرده و می‌توانند سرطانی بودن آن‌ها را تشخیص دهند. در این مقاله از مجله درمانکده به بررسی روش پاتولوژی خال و تفسیر آزمایش آن خواهیم پرداخت.
فهرست محتوا
چه زمانی باید آزمایش پاتولوژی خال بدهیم؟
ملانوم خطرناک‌ترین نوع سرطان پوست است که به‌دلیل تکثیر غیر طبیعی ملانوسیت‌ها ایجاد می‌شود. علت دقیق ملانوم مشخص نیست؛ اما قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) نور خورشید یا اتاق سولاریوم می‌تواند خطر ابتلا به ملانوم را افزایش دهد.
متاسفانه ابتلا به ملانوما در افراد زیر ۴۰ سال و به‌ویژه در زنان، در حال افزایش است. دانستن علائم خطر سرطان پوست می‌تواند به شناسایی و کنترل ملانوما کمک کند. یکی از نشانه‌های ابتلا به ملانوما، ایجاد خال‌های غیر عادی روی پوست است. ویژگی‌های خال‌های غیر عادی عبارت‌اند از:
- داشتن شکل نامتقارن که یک نیمه خال متفاوت از نیمه دیگر است
- حاشیه‌های نامنظم و بریده‌بریده
- خال رنگ پریده یا بسیار پررنگ
- براق بودن یا داشتن حالت مومی
- قطر بیشتر از ۶ میلی‌متر
- پوسته‌پوسته شدن
- خارش یا حتی خونریزی خال‌ها
اگر خال شما غیر عادی به نظر می‌رسد یا اخیرا تغییر کرده، توصیه می‌کنیم فورا به پزشک مراجعه کنید. اگر دکتر پوست و مو شما مشکوک به سرطانی بودن خال باشد، آن را برداشته و برای بررسی به آزمایشگاه می‌فرستد. به این روش بررسی خال‌ها، پاتولوژی خال می‌گویند.
بیشتر بدانید: خال پوستی چیست؟
آزمایش پاتولوژی خال چگونه است؟
پاتولوژی یا آسیب‌شناسی خال روشی برای تشخیص سرطانی بودن یا غیر سرطانی بودن خال‌ها است. به‌طور کلی، آسیب‌شناسی خال شامل مراحل زیر است:
۱. ارزیابی خال
در مرحله اول متخصص پوست اندازه، شکل، رنگ و ظاهر کلی خال را ارزیابی می‌کند. اگر ظاهر خال شما غیر عادی باشد، پزشک از مراحل بعدی برای تشخیص دقیق‌تر استفاده می‌کند. شما می‌توانید برای ارزیابی خال‌های مشکوک خود از متخصصان پوست درمانکده نوبت حضوری دریافت کنید.
بیشتر بدانید: لکه های قهوه ای روی پوست نشانه چیست؟
۲. درموسکوپی
درموسکوپی (Dermoscopy) روشی است که در آن پزشک با استفاده از درماتوسکوپ (وسیله‌ای دستی برای بررسی دقیق خال‌ها) ظاهر خال‌ها را به‌طور دقیق بررسی می‌کند.
۳. آزمایش پاتولوژی خال: بیوپسی
اگر خال غیر طبیعی به نظر برسد یا مشکوک به ملانوم باشد، متخصص پوست از روش بیوپسی (Biopsy) برای تشخیص دقیق‌تر استفاده می‌کند. در روش بیوپسی نمونه کوچکی از بافت خال برداشته شده و برای بررسی پاتولوژی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
۴. هیستوپاتولوژی
به بررسی کردن نمونه بافت خال زیر میکروسکوپ، هیستوپاتولوژی (Histopathology) می‌گویند. در این روش پاتولوژیست ویژگی‌های سلولی خال را تجزیه و تحلیل می‌کند تا سرطانی یا عادی بودن خال را تشخیص دهد. گزارش هیستوپاتولوژی گاهی‌اوقات گزارش بیوپسی یا گزارش پاتولوژی نیز نامیده می‌شود.
بیشتر بدانید: برداشتن خال صورت چگونه است؟
جواب پاتولوژی خال
گزارش پاتولوژی وجود ملانوم مانند نوع ملانوم، عمق تهاجم، وجود یا عدم وجود زخم، شمارش میتوز، وجود یا عدم وجود رگ خونی-لنفاوی و… را شرح می‌دهد. علاوه بر این، گزارش آسیب‌شناسی نشان می‌دهد که آیا خال برداشته‌شده یک ملانوم اولیه است یا خیر.
تفسیر جواب پاتولوژی خال
جواب پاتولوژی خال شامل قسمت‌های مختلفی است که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
۱. اطلاعات هویتی
در سربرگ تمام آزمایش‌های پاتولوژی، اطلاعات هویتی بیمار ثبت شده‌اند.
| اطلاعات موجود در برگه آزمایش | توضیحات |
| مراجع (PATIENT) | نام بیمار |
| تاریخ نمونه‌برداری (DATE OF BIOPSY) | تاریخ |
| ارائه خدمات/پزشک (SUBMITTING SERVICE/PHYSICIAN) | نام پزشک |
| شماره دسترسی (ACCESSION) | عددی اختصاص داده شده به نمونه بیوپسی که برای شناسایی آن در سیستم پاتولوژی استفاده می‌شود. |
| جنسیت (SEX) | جنسیت بیمار |
| تاریخ تولد (DOB) | تاریخ تولد بیمار |
| شماره پرونده پزشکی (MRN) | شماره پرونده پزشکی بیمار |
۲. بخش تشخیصی
در این بخش به‌طور معمول نوع برش و محل بیوپسی روی بدن مشخص شده است. همچنین، نظر پاتولوژیست در مورد تشخیص ملانوم و نوع ملانوم را بیان می‌کند. سایر جزئیات مهم در مورد ملانوما مانند وجود زخم نیز در این بخش نوشته می‌شود.
۳. تاریخچه بالینی (CLINICAL HISTORY)
تاریخچه بالینی، توسط پزشکی که بیوپسی خال را انجام داده نوشته می‌شود. این پزشک اطلاعاتی درباره خال مانند اندازه، مکان و ظاهر آن را در این قسمت ثبت می‌کند.
۴. میکروسکوپی/توضیح (MICROSCOPIC/DESCRIPTION)
قسمت بعدی در آزمایش پاتولوژی خال، گزارش معاینه میکروسکوپی است. در این قسمت مسئول آزمایشگاه اطلاعاتی را درباره سلول‌های خال برداشته‌شده ارائه می‌کند. این اطلاعات می‌توانند تشخیص اولیه پزشک مبنی بر سرطانی بودن یا نبودن خال را تایید یا رد کنند. در اغلب گزارش‌ها، این بخش به‌طور مفصل و با توصیف دقیق ویژگی‌های خال نوشته می‌شود.
۵. نوع بافت‌شناسی (HISTOLOGIC TYPE)
اگر خال برداشته‌شده از نوع سرطانی باشد، مسئول آزمایشگاه اطلاعاتی درباره نوع بافت خال به پزشک ارائه می‌کند. این اطلاعات برای شروع درمان بسیار مهم هستند.
بیشتر بدانید: خال قرمز روی پوست نشانه چیست؟
۶. حداکثر ضخامت تومور (MAXIMUM TUMOR THICKNESS)
پاتولوژیست ضخیم‌ترین قسمت خال را اندازه‌گیری کرده و با واحد میلی‌متر در برگه آزمایش ثبت می‌کند. هرچه ضخامت خال کمتر باشد، امکان سرطانی بودن آن کاهش پیدا می‌کند.
علاوه بر موارد بالا، پاتولوژیست اطلاعات دیگری درباره حاشیه خال، درگیر شدن با عروق خونی یا لنفاوی، شکل رشد آن و… را در برگه آزمایش پاتولوژی ثبت می‌کند.
بیشتر بدانید:خال مو دار نشانه چیست؟ بهترین راه تشخیص خال مو دار سرطانی
جمع‌بندی
اگر پزشک به شما توصیه کرده است که آزمایش پاتولوژی خال انجام دهید، نباید نگران سرطانی بودن خال‌های خود شوید. اطلاعات آزمایش پاتولوژی به متخصص پوست کمک می‌کنند تا با اطمینان کامل، خال یا ضایعه پوستی شما را برش دهد. همچنین، در صورت مشکوک شدن به سرطانی بودن خال‌ها، پزشک آزمایشات بیشتری برای تشخیص دقیق‌تر تجویز خواهد کرد.
اگر درباره ضایعات پوستی یا خال‌های خود نگران هستید، می‌توانید از طریق پلتفرم درمانکده از دکتر پوست و مو آنلاین مشاوره دریافت کنید.
سوالات متداول
آسیب‌شناس یا پاتولوژیست، بافت خال را از نظر سرطانی بودن یا نبودن زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند. اگر خال یا ضایعه سرطانی به نظر برسد، نمونه بافت برای تغییرات ژنی خاص مورد آزمایش قرار می‌گیرد.
خونریزی خال، خارش، پوسته‌پوسته شدن یا تغییر رنگ و ظاهر خال از جمله علائم هشداردهنده سرطانی بودن خال هستند.
اگر شما یا پزشک‌تان به سرطانی بودن یک خال مشکوک هستید باید برای انجام آزمایش پاتولوژی اقدام کنید.
منابع: dermnetnz | verywellhealth | aimatmelanoma
