اختلال شخصیت اسکیزوتایپی (STPD) یک وضعیت سلامت روانی است که موجب بروز افکار، گفتار و رفتارهای غیرمعمول در بیماری می‌شود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی اغلب به عنوان افراد عجیب و غریب یا غیرعادی توصیف می‌شوند و معمولاً روابط نزدیک کمی دارند یا اصلاً قادر به برقراری ارتباط نزدیک با دیگران نیستند. این افراد ممکن است انگیزه‌ها و رفتارهای دیگران را اشتباه تفسیر کنند و بی‌اعتمادی قابل‌توجهی نسبت به دیگران دارند. اما علائم اختلال شخصیت اسکیزوتایپال چیست و این اختلال چطور درمان می‌شود؟ در این مقاله از مجله درمانکده می‌توانید با نکاتی مهم در مورد اختلال شخصیت اسکیزوتایپال آشنا شوید.
فهرست محتوا:
اسکیزوتایپال چیست؟
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال (Schizotypal personality disorder) نوعی اختلال شخصیت است که موجب بروز الگوهای رفتاری غیرعادی در فرد می‌شود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی معمولا رفتار غیرعادی، گفتار عجیب و غریب و باورهای جادویی از خود نشان می‌دهند. آن‌ها اغلب متوجه نمی‌شوند که رفتارشان غیرعادی یا مشکل‌ساز است. برخی از افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی بعداً به اسکیزوفرنی مبتلا می‌شوند.
افراد مبتلا به این اختلال معمولا نمی‌توانند به دیگران اعتماد کنند و رفتارهای دیگران را به صورت اشتباه برداشت می‌کنند. این مشکلات ممکن است منجر به اضطراب شدید و تمایل به اجتناب از موقعیت‌های اجتماعی در فرد شود. در اکثر افراد اختلال شخصیت اسکیزوتایپی در اوایل بزرگسالی تشخیص داده می‌شود و معمولا در طول عمر باقی می‌ماند، اگرچه درمان‌هایی مانند داروها و درمان‌ها می‌توانند علائم را بهبود بخشند.
بیشتر بدانید:اختلال شخصیت چیست؟
چه کسانی در معرض ابتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال قرار دارند؟
بیشتر اختلالات شخصیت، از جمله اختلال شخصیت اسکیزوتایپی (STPD)، در سال‌های نوجوانی شروع می‌شوند که شخصیت بیشتر رشد می‌کند و به بلوغ می‌رسد. آمارها نشان می‌دهد که این اختلال شخصیت در مردها شایع‌تر از خانم‌ها است. این اختلال نسبتا نادر است و تقریبا 3 تا 5 درصد مردم ایالات‌متحده به آن مبتلا هستند.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت ضد اجتماعی چیست؟
علائم اسکیزوتایپال
افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی در موقعیت‌های اجتماعی ناراحتی و پریشانی شدیدی را تجربه می‌کنند. آن‌ها در ایجاد روابط نزدیک و حفظ روابط با دیگران مشکلات زیادی دارند که این مشکل بیشتر به دلیل تفسیر تحریف‌شده از تعاملات اجتماعی و همچنین رفتار اجتماعی عجیب و غریب آن‌ها به وجود می‌آید. در ادامه می‌توانید با رایج‌ترین علائم اختلال شخصیت اسکیزوتایپال آشنا شوید.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت اجتنابی چیست؟
- اضطراب اجتماعی شدید و روابط اجتماعی ضعیف
- عدم اعتماد به دیگران به جز بستگان درجه یک و دوستان نزدیک
- بروز رفتارهای عجیب
- افکار و گفتار عجیب و غریب مانند استفاده از عبارات بیش از حد انتزاعی یا عینی یا استفاده از عبارات یا کلمات به روش‌های غیرمعمول.
- تجربیات ادراکی غیرمعمول و باورهای جادویی (برخی از این افراد گمان می‌کنند که قدرت‌های ماوراءالطبیعه خاصی دارند)
- برداشت نادرست از موقعیت‌ها یا اتفاقات معمول
- افکار مشکوک یا پارانوئید
- مشکل در برقراری تماس چشمی
- بی‌انگیزگی و کم‌کاری در محیط‌های آموزشی و کاری
- عدم آگاهی فرد در مورد رفتار و افکار عجیبی که دارد (فرد مبتلا به STPD عموماً در مورد اینکه چگونه افکار و رفتارهای خود بر دیگران تأثیر می‌گذارد آگاهی ندارد)
- لباس پوشیدن به روش‌های عجیب و غریب، مانند ظاهر نامرتب یا پوشیدن لباس‌های یک شکل
- افزایش علاقه به فعالیت‌های انفرادی یا سطح بالای اضطراب اجتماعی
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت نمایشی چیست؟
علت بروز اسکیزوتایپال
اختلالات شخصیت، از جمله اختلال شخصیت اسکیزوتایپی، یکی از ناشناخته‌ترین شرایط سلامت روان است. محققان هنوز در تلاش برای کشف علت دقیق این مشکلات هستند، با این حال معتقدند که برخی عوامل می‌توانند در بروز این مشکلات دخیل باشند.
مطالعات نشان می‌دهد که علت اختلال شخصیت اسکیزوتایپی (STPD) عمدتاً بیولوژیکی و ژنتیکی هستند و تغییرات مغزی در مبتلایان به این بیماری شباهت زیادی به بیماری اسکیزوفرنی (Schizophrenia) دارد. آمارها نشان می‌دهد که این بیماری در افرادی که در خانواده آن‌ها افراد مبتلا به اسکیزوفرنی یا اختلالات شخصیتی خوشه A وجود دارد، بیشتر در معرض این اختلال قرار دارند. (اختلالات شخصیتی خوشه A شامل سه نوع اختلال شخصیت پارانوئید، اسکیزویید و اسکیزوتایپال است که موجب بروز رفتارهای و گفتارهای عجیب و غریب در فرد می‌شود).
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت اسکیزوئید چیست؟
درمان اسکیزوتایپال
روان‌درمانی یا درمان با گفتگو و داروهای ضد روان‌پریشی با دوز پایین (نورولپتیک) گزینه‌های اصلی درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپی هستند. در ادامه می‌توانید بیشتر با روش‌های درمان اسکیزوتایپال آشنا شوید.
روان‌درمانی اسکیزوتایپال
روان‌درمانی اصطلاحی برای انواع تکنیک‌های درمانی است که هدف آن کمک به افراد در شناسایی و تغییر احساسات، افکار و رفتارهای نگران‌کننده است. کار با یک متخصص سلامت روان، مانند روانشناس یا روانپزشک، می‌تواند حمایت، آموزش و راهنمایی را برای فرد و عزیزانش فراهم کند.
انواع روان‌درمانی که ممکن است برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی مفید باشد عبارت‌اند از گروه درمانی و درمان شناختی رفتاری که در ادامه می‌توانید بیشتر با جزئیات این روش‌های درمانی آشنا شوید.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت وابسته چیست؟
گروه درمانی
گروه درمانی نوعی از روان‌درمانی است که در آن گروهی از افراد با هم ملاقات می‌کنند تا مشکلات خود را با هم زیر نظر یک درمانگر یا روانشناس شرح دهند و به بحث بگذارند. در این روش درمان ممکن است به فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی کمک کند تا مهارت‌های اجتماعی را توسعه دهد. با این حال، افراد با علائم شدیدتر ممکن است در گروه درمانی اختلال ایجاد کنند، به خصوص اگر دارای تفکر و رفتار پارانوئید برجسته باشند.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟
درمان شناختی رفتاری (CBT)
درمان شناختی رفتاری یک نوع درمان ساختاریافته و هدف‌گرا است. یک درمانگر یا روانشناس به شخص کمک می‌کند تا نگاه دقیق‌تری به افکار و احساسات خود بیندازد تا بفهمد افکارش چگونه بر اعمالش تأثیر می‌گذارد. برای فردی که دارای اختلال شخصیت اسکیزوتایپی است، یک درمانگر ممکن است بر روی آزمایش واقعیت و توجه به مرزهای بین فردی تمرکز کند. در این جلسان روان درمانگر به بیمار کمک می کند تا الگوهای تفکر تحریف‌شده، مانند تفکر ارجاعی، پارانوئید یا جادویی خود را تشخیص دهند.
در صورت لزوم می توانید با دکتر روانپزشک آنلاین مشورت کنید و هم م توانید به صورت حضوری به متخصص روانپزشک مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت وسواسی اجباری چیست؟
دارو برای اسکیزوتایپال
برای درمان اسکیزوتایپال از داروهای ضد روان‌پریشی و داروهای آنتی‌سایکوتیک (نورولپتیک) با دوز پایین استفاده می‌شود. داروهای ضد روان‌پریشی به ویژه برای افرادی با علائم اسکیزوتایپی نسبتاً شدید و کسانی که علائم روان‌پریشی خفیف و گذرا را تجربه می‌کنند مفید است.
روش تشخیص اسکیزوتایپال
شخصیت در دوران کودکی، نوجوانی و اوایل بزرگسالی به تکامل خود ادامه می‌دهد. به همین دلیل، روانشناسان معمولاً فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی را تا سن 18 سالگی تشخیص نمی‌دهند.
تشخیص اختلالات شخصیت، از جمله اختلال شخصیت اسکیزوتایپی، معمولا دشوار است، زیرا اکثر افراد مبتلا به اختلال شخصیت فکر نمی‌کنند مشکلی در رفتار یا طرز تفکرشان وجود دارد و فکر نمی‌کنند که نیازی به تغییر رفتارشان دارند. این افراد زمانی از روانشناسان کمک می‌گیرند که شرایطی مثل اضطراب یا افسردگی را تجربه می‌کنند و در این شرایط نیز احساس نمی‌کنند که برای درمان وضعیت سلامت روان خود نیاز به کمک دارند.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت مرزی چیست؟
هنگامی‌که یک متخصص بهداشت روان، مانند یک روانشناس یا روانپزشک، به فردی مشکوک می‌شود که ممکن است به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی مبتلا باشد، اغلب سوالاتی در مورد زمان کودکی فرد و روابط، شرایط کاری از او می‌پرسد. ازآنجایی‌که فردی که مشکوک به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی است ممکن است بینشی نسبت به رفتارهای خود نداشته باشد، متخصصان سلامت روان اغلب با خانواده و دوستان او صحبت می‌کنند تا جزئیات بیشتری در مورد رفتارها و تاریخچه او جمع‌آوری کنند.
سخن نهایی
اختلال شخصیت اسکیزوتایپی یک بیماری مزمن است که نیاز به درمان مادام‌العمر دارد. این بیماری اگر درمان نشود، ممکن است فرد به اختلال اضطراب اجتماعی، افسردگی، وسواس فکری عملی و یا اسکیزوفرنی مبتلا شود. آمارها نشان می‌دهد که حدود 30 تا 50 درصد از افراد مبتلا به این اختلال به افسردگی نیز مبتلا هستند. متخصصان سلامت روان می‌توانند با ارائه طرح‌های درمانی به مدیریت افکار و رفتارهای این افراد کمک کنند. اگر در خانواده شما فرد مبتلا به اختلال اسکیزوتایپال وجود دارد، بهتر است و یا شما نیز دائما علائمی مثل استرس، افسردگی و انزوا را تجربه می‌کنید، بهتر است هر چه سریع‌تر از یک روانشناس برای درمان کمک بگیرید. درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده است تا به صورت تماس صوتی یا تصویری با بهترین متخصصین کشور ارتباط برقرار کنید و مشکلات خود را مطرح کنید.
سوالات متداول
اسکیزوتایپال در روانشناسی به اختلالی خطاب می‌شود که فرد درگیر باورها و خرافات عجیب می‌شود. در این شرایط فرد در ایجاد روابط نزدیک با دیگران مشکل دارد. این افراد واقعیت را تحریف می‌کنند و برداشت متفاوتی از همه چیز دارند. درحالی‌که اسکیزوفرنی یک اختلال مغزی جدی است که موجب تغیر طرز فکر، عمل، بیان، احساسات و درک واقعیت می‌شود و روی ارتباطات فرد نیز موثر است. مطالعات نشان می‌دهد که خطر ابتلا به اسکیزوفرنی در افراد مبتلا به اسکیزوتایپال زیادتر است.
از آنجایی که افراد مبتلا اسکیزوتایپال برداشت متفاوتی از رفتارها و حرف‌ها دارند و به همه چیز و همه کس مشکوک هستند، معمولا در ازدواج با شکست روبرو می‌شوند. از طرف دیگر این افراد نمی‌توانند به فردی اعتماد کنند و زندگی مشترک با او داشته باشند.
حقیقت این است که فردی مبتلا به اسکیزوتایپال هیچ درکی از رفتار و گفتار غیرعادی خود ندارد و احساس می‌کند کاملا سالم است. این افراد معمولا زمانی از روانشناس کمک می‌گیرند که به افسردگی یا اضطراب دچار می‌شوند.
منابع: clevelandclinic، mayoclinic، webmd
