آدنوم کبد چیست؟ از علائم تا روش‌های پیشگیری و درمان

تومور آدنوم کبدی (liver adenoma یا Hepatic adenoma)، در نگاه اول نگران‌کننده هستند، اما باید بدانید آنها تومورهای خوش‌خیمی کبدی هستند که اغلب زنان را درگیر می‌کنند. پزشکان بر این باور هستند که تغییرات هورمونی مانند سطح استروژن خون ریسک بروز این بیماری کبدی در زنان را افزایش می‌دهد. اندازهٔ این تومورها متفاوت است و می‌توانند چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متر قطر داشته باشند. گاهی اوقات نیز بسیار بزرگتر هستند و مستعد خونریزی یا پارگی هستند. نظارت مستمر و جراحی از تکنیک‌های رایج برای درمان آن هستند. با مطالعه این مجله درمانکده اطلاعات بیشتری از علت، نشانه‌ها، تکنیک‌های تشخیص و درمان این بیماری را کسب خواهید کرد.

آدنوم کبدی چیست؟

آدنوم کبدی، تومورهای غیر سرطانی هستند که از سلول‌های اصلی کبد یعنی (Hepatocyte cells، سلول‌های هپاتوسیت ) نشات می‌گیرند. آنها اغلب منفرد هستند اما ممکن است به‌صورت تومورهای متعدد نیز ایجاد شوند.

بیشتر بدانید: کبد چیست؟

تصویری از آدنوم‌های کبدی، liver adenoma — آدنوم‌های کبدی توده‌هایی هستند که احتمال بدخیمی آنها بسیار کم است.

علت آدنوم کبدی چیست؟

پزشکان متخصص علت بروز آدنوم‌های کبدی را به هورمون‌ها و قرص‌های ضد بارداری مرتبط می‌دانند. این داروها دارای دوز بالایی از استروژن (estrogen) هستند که می‌توانند عملکرد طبیعی کبد را مختل کنند و منجر به ایجاد آدنوم شوند. با این حال، علت بروز این بیماری فقط به مصرف این نوع داروها محدود نمی‌شود و عوامل دیگری در ایجاد آن موثر هستند:

بارداری: باعث تحریک ترشح برخی هورمون‌هایی می‌شود که ریسک بروز این بیماری را افزایش می‌دهند.
داروهای استروئیدی (Anabolic steroids): این داروها عملکردی مانند تستوسترون (testosterone) دارند. آنها منجر به عضله‌سازی و بروز صفات مردانه می‌شوند.
دیابت نوع ۱
اضافه وزن
باربیتورات (Barbiturates): داروهایی که آرام‌بخش هستند و برای درمان اضطراب، تشنج و کاهش دردهای عضلانی کاربرد دارند.

بیشتر بدانید: تفسیر سونوگرافی کبد چیست؟ چه کسانی به این آزمایش نیاز دارند؟

هموکروماتوز (hemochromatosis) که به معنای تجمع آهن اضافی در خون است.
بیماری‌های ذخیره گلیکوژن نوع ۱ (بیماری فون ژیرکه،‌ von Gierke disease) و نوع ۳ (بیماری کوری، Cori disease) یا فوربس، Forbes disease). در بیماری‌ذخیره گلیکوژن، بدن توانایی پردازش قند گلیکوژن (Glycogen) را ندارد. این بیماری انواع مختلفی دارد که نوع یک، روی کبد، کلیه‌ها و روده‌ها تاثیر می‌گذارد و نوع سه نیز قلب، کبد، سلول‌های خونی و ماهیچه‌های اسکلتی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
سندرم متابولیک (metabolic syndrome): مجموعه‌ایی از عارضه‌هایی مانند فشار خون، قند خون، چربی خون بالا و چربی‌های دور شکمی که از فاکتورهای خطر بیماری‌های قلبی و عروقی به‌شمار می‌روند.

در صورت لزوم می توانید با دکتر گوارش آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به فوق تخصص گوارش مراجعه کنید.

بیشتر بدانید: علائم نارسایی حاد کبدی چیست؟

خانمی که در حال مصرف قرص ضد بارداری است. — فاکتورهایی مانند اضافه وزن، سندرم متابولیک و قرص‌های ضد بارداری از مهم‌ترین دلایل بروز آدنوم‌های کبدی در زنان به‌شمار می‌رود.

علائم آدنوم کبدی چیست؟

آدنوم‌های کبدی معمولا بدون علامت هستند و به طور اتفاقی در طی آزمایش‌های تصویربرداری یا معاینات پزشکی روتین، توسط پزشک تشخیص داده می‌شوند.. با این حال، برخی از آنها می‌توانند باعث بروز علائم زیر در بیمار شوند:

درد یا توده در ناحیه معده
نفخ معده
استفراغ
عرق سرد
نبض سریع

بیشتر بدانید: علت سرطان کبد چیست؟

اینفوگرافیکی از علائم آدنوم کبدی — از رایج‌ترین علائم آدنوم کبدی می‌توان به نفخ معده و مشکلات گوارشی اشاره کرد.

علائم بیماری با توجه به اندازه و محل تومور متفاوت است و افراد را به طور یکسان تحت تاثیر قرار نمی‌دهد. خونریزی و دردهای شدید شکمی می‌تواند نشان‌دهندهٔ پارگی تومور باشد.

برای تشخیص آدنوم کبدی چه آزمایش‌هایی باید انجام دهید؟

در ابتدا پزشک به بررسی سابقهٔ پزشکی بیمار می‌پردازد تا درک درستی از علائم، خطر و سلامت عمومی بیمار داشته باشد. پس از آن ممکن است معاینهٔ فیزیکی داشته باشد؛ در طی آن هرگونه نشانهٔ بزرگ شدن کبد را بررسی خواهد کرد. در ادامه برای تایید تشخیص و رد سایر احتمالات پزشکی، ممکن است مجموعه‌ایی از آزمایش‌‌های زیر را توصیه کند:

بیشتر بدانید: خارش پوست و سرطان کبد چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟

آزمایش خون

آزمایش خون با هدف ارزیابی عملکرد کبد و تشخیص هر‌گونه ناهنجاری‌های آن تجویز می‌شود. این آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

تست‌های آنزیم‌های کبدی: مانند آزمایش AST یا SGOT (آسپارتات آمینوترانسفراز)، آزمایش ALT یا SGPT (آلانین آمینوترانسفراز) و آزمایش بیلی‌روبین (bilirubin)
تست شمارش کامل خون (CBC): که به بررسی سلول‌های خونی (گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها) می‌پردازد.
آزمایش نشانگرهای تومور (Tumor markers): مانند آلفا فتوپروتئین یا AFP. این ماده پروتئینی است که با بروز سرطان سطح آن در خون بالا می‌رود.

بیشتر بدانید: علائم سرطان کبد چیست؟ بررسی نشانه های آن در هنگام ابتلا

تصویری از نتایج آزمایش AST و ALT — تست‌های خون عملکرد کبدی مانند آزمایش AST و ALT به تشخیص آدنوم کبدی کمک می‌کنند.

آزمایش‌های تصویربرداری

پزشک با توجه به شرایط بیمار، از آزمایش‌های تصویربرداری زیر استفاده می‌کند:

سونوگرافی اولتراسوند: این آزمایش به شناسایی تومور، اندازه و ویژگی‌های آن کمک می‌کند. در این تصویربرداری از امواج صوتی استفاده می‌شود.
سی‌تی اسکن (CT) Scan: که با کمک اشعهٔ ایکس و پردازش کامپیوتری، تصاویر مقطعی از بدن تهیه می‌شود.
ام‌ار‌آی MRI: این تکنیک می‌تواند از زوایای مختلف از آدنوم کبدی، تصویر تهیه کند و جزئیات بیشتری را در اختیار پزشک قرار دهد. در آن از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی استفاده می‌شود.
بیوپسی (Biopsy): منظور از آن نمونه‌‌برداری از بافت کبد است که اغلب برای تشخیص نهایی سرطان کاربرد دارد.

بیشتر بدانید: چه کسی می تواند پیوند کبد اهدا کند؟

اینفوگرافیکی که در آن آزمایش‌های تصویربرداری برای تشخیص آدنوم کبدی را معرفی کرده است. — برای تشخیص آدنوم کبدی ممکن است به آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی اولتراسوند، سی‌تی اسکن (CT) Scan و یا ام‌ار‌آی MRI نیاز داشته باشید.

بیشتر بدانید: آبسه کبدی چه علائمی دارد؟

باید بدانید روند تشخیص، برای هر بیمار منحصر‌به‌فرد است. پزشک با توجه به عواملی مانند سابقه پزشکی، علائم و نتایج آزمایشات اولیه بهترین رویکرد را تجویز خواهد کرد.

درمان آدنوم کبدی چیست؟

درمان آدنوم کبدی به فاکتورهایی مانند اندازه، تعداد تومورها، علائم و عوارض آن بستگی دارد. اگر تومورها کوچک و بدون علامت باشند، پزشک یک رویکرد محافظه‌کارانه برای نظارت آنها، به شما پیشنهاد می‌کند . با این حال، اگر آدنوم بزرگ باشد، علائم قابل توجهی ایجاد کند و یا اینکه خطر پارگی یا بدخیمی وجود داشته باشد، پزشک معالج جراحی را توصیه می‌کند.

برای مطالعه بیشتر می‌توانید به مقاله پیوند کبد چگونه انجام می‌شود مراجعه کنید.

آیا درمان گیاهی ادنوم کبدی امکان دارد؟

شواهد علمی محدودی برای درمان گیاهی آدنوم کبدی وجود دارد. اینطور به‌نظر می‌رسد که مصرف برخی گیاهان مانند خار مریم، ریشه قاصدک، زردچوبه و ریشه شیرین بیان می‌توانند در کنترل و مدیریت این بیماری‌‌های کبد موثر باشند. با این حال بهتر است در این زمینه با پزشکان متخصص مشورت داشته باشید. آنها در مورد اثرات دارویی گیاهان اطلاعات دقیقی دارند و در مورد تداخل دارویی و عوارض جانبی آنها می‌توانند شما را راهنمایی کنند.

بیشتر بدانید: علائم سندرم کبدی چیست؟

پزشکی که در حال بررسی وضعیت بیماری است که به آدنوم کبدی مبتلاست. — آدنوم‌های کبدی که اندازهٔ کوچکی دارند، اغلب به درمان پزشکی خاصی نیاز نخواهند داشت. پزشک برای تومورهای بزرگ‌تر، جراحی را پیشنهاد می‌کند.

بیشتر بدانید: بیوپسی کبد چگونه است؟

چطور از ادنوم کبدی پیشگیری کنیم؟

به حداقل رساندن مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی، که دارای دوزهای بالای استروژن هستند، بهترین راه برای پیشگیری از این بیماری است. البته باید بدانید بروز این بیماری شایع نیست و تاثیر داروهای ضدبارداری در ایجاد آن کم است. با این حال توجه به نکات زیر می‌تواند از شما در برابر این بیماری محافظت کند:

از دیگر روش‌های ضد بارداری استفاده کنید: برای جلوگیری از بارداری‌های ناخواسته در مورد روش‌های جایگزین با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت داشته باشید.

بیشتر بدانید: آیا همانژیوم کبدی قابل درمان است؟

سبک زندگی متعادل داشته باشید: سعی کنید خطر ابتلا به سندرم متابولیک و چاقی را کاهش دهید. سبک زندگی سالم شامل مواردی مانند ورزش منظم، رژیم غذایی مغذی، مدیریت وزن و اجتناب از مصرف بیش از حد الکل است.

آزمایش چکاپ زنان را جدی بگیرید:. آزمایش‌های معمول عملکرد کبد می‌توانند به تشخیص هر‌گونه ناهنجاری و درمان زود هنگام کمک کنند.

مشاوره ژنتیک داشته باشید: اگر سابقه خانوادگی بیماری‌های ژنتیکی مرتبط با آدنوم کبد، مانند بیماری ذخیره گلیکوژن را دارید، با پزشکان ژنتیک در این زمینه مشورت کنید. آنها می‌توانند اطلاعاتی در مورد خطرات، الگوهای وراثت و گزینه‌های موجود برای مدیریت یا کاهش خطر ابتلا به این بیماری را به شما ارائه دهند.

بیشتر بدانید: آزمایش عملکرد کبدی چیست؟

به این نکته توجه داشته باشید که اقدامات پیشگیرانه، خطر بروز این بیماری را کاهش می‌دهند اما به‌طور صددرصد از آن پیشگیری نمی‌کنند. اگر در مورد این بیماری نگرانی دارید، بهتر است با پزشکان متخصص مشورت کنید.

آدنوم کبد در چند خط

آدنوم کبدی در زنان بیش از مردان شایع است. آنها تومورهای خوش‌خیمی هستند که به دلیل مصرف طولانی مدت و بیش‌از حد قرص‌های ضد بارداری ایجاد می‌شوند. اگر اندازهٔ آنها کوچک باشد، پزشک متخصص نظارت مستمر را برای درمان پیشنهاد خواهد کرد. در غیر این صورت ممکن است بیمار به جراحی نیاز داشته باشد. درمانکده دوستدار سلامتی شما.

بیشتر بدانید: آنزیم کبدی بالا چه خطراتی دارد؟ بررسی راه‌کارهای کاهش آنزیم کبدی

چند سوال دربارهٔ آدنوم کبد

آیا کلومیفن ریسک بروز آدنوم کبدی را افزایش می‌دهد؟

کلومیفن دارویی است که در درمان ناباروری زنان کاربرد دارد و دارای هورمون استروژن است. به همین دلیل مصرف آن می‌تواند زمینه را برای بروز این بیماری فراهم کند، درست مانند قرص‌های ضدبارداری.

ریسک فاکتورهای ادنوم کبدی چه چیزهایی هستند؟

این بیماری بیشتر در زنان و زنان باردار دیده می‌شود. مصرف قرص‌های ضد بارداری به مدت طولانی ریسک بروز این بیماری را افزایش می‌دهد.

آیا آدنوم کبد می‌تواند سرطانی باشد؟

احتمال سرطانی شدن این نوع تومورها بسیار کم است.

منبع: webmd | healthline | docpanel

پزشکان برتر: دکتر علی اصغر اعتمادی فرد | دکتر علیرضا رضایی