سیگموئیدوسکوپی چیست و چرا انجام می‌شود؟ بررسی تفاوت آن با کولونوسکوپی

سیگموئیدوسکوپی (Sigmoidoscopy) یک آزمایش تشخیصی در پزشکی است که بخشی از روده بزرگ به خصوص سیگموئید (بخش متصل‌کننده رکتوم به مقعد) را بررسی می‌کند. از این تست برای تشخیص مشکلات روده و سرطان کولون استفاده می‌شود.

دقت و قابلیت بالای تشخیص تست سیگموئیدوسکوپی باعث شده تا از آن به‌عنوان یکی از بهترین روش‌ها برای شناسایی بیماری‌های  روده‌ای یاد کنند. بیماری‌های التهابی روده یا پولیپ‌ها از شایع ترین ناراحتی گوارشی به‌شمار می‌آیند که در صورت تشخیص و درمان به‌موقع می‌توان از سرطانی شدن آن جلوگیری کرد. 

زمانی‌که پزشک بخواهد تنها کولون سیگموئید (بخش انتهایی روده بزرگ) را بررسی کند به سراغ تست سیگموئیدوسکوپی می‌رود. همراه ما باشید تا در این مقاله از مجله درمانکده ضمن توضیح روش انجام این آزمایش، تفاوت آن را با کولونوسکوپی بررسی کنیم.

بیشتر بخوانید: علائم عفونت روده

سیگموئیدوسکوپی روده چیست؟

روده بزرگ در بدن وظیفه جذب آب و مواد مغذی را برعهده دارد. همچنین مدفوع در این قسمت تشکیل می‌شود. به یک‌سوم انتهایی کولون نزولی کولون سیگموئید می‌گویند که از طریق راست روده به مقعد متصل است. 

پزشک برای بررسی مشکلات روده‌ای از کولونوسکوپی استفاده می‌کند. اما زمانی‌که بررسی فقط در قسمت کولون سیگموئید باشد، به سراغ سیگموئیدوسکوپی خواهد رفت. این تست به 2 صورت انعطاف‌پذیر و سفت انجام می‌شود. 

سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر روشی است که پزشک به کمک یک لوله قابل انعطاف همراه با دوربین مخصوص روی آن بخش انتهایی کولون را بررسی می‌کند. 

بیشتر بدانید: علائم آسیت چیست؟

از سیگموئیدوسکوپی قابل انعطاف برای بررسی موارد زیر استفاده می‌شود:

• پولیپ
• زخم‌ها
• سرطان
• هموروئید
• دیورتیکول
• سلول‌های غیرطبیعی
• بررسی التهاب و قرمزی

در این روش بخشی از بافت روده به‌عنوان نمونه برداشته می‌شود تا تغییرات غیرطبیعی سلولی ارزیابی شوند.

بیشتر بخوانید: انواع سرطان روده کوچک

کاربرد سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر

این تست یک ابزار غربالگری عمومی برای شناسایی سرطان روده بزرگ است. بنابراین با مشاهده علائم زیر باید فوری به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید تا به کمک روش سیگموئیدوسکوپی علت آن‌ها مشخص شود.

• درد شکم
• کمبود آهن
• خونریزی از رکتوم
• تغییرات در عادات روده
• خارش شدید اطراف مقعد
• کاهش وزن غیرقابل توضیح
• بررسی خون یا مخاط در مدفوع

بیشتر بدانید: گاستریت مزمن چیست؟

خوب است بدانید که سیگموئیدوسکوپی (Sigmoidoscopy) می‌تواند با تشخیص زودهنگام پولیپ‌های بزرگ شده از تبدیل آن‌ها به سلول‌های سرطانی روده بزرگ جلوگیری کند. برای بررسی نتایج تست خود می‌توانید با مراجعه با فوق تخصص گوارش از درمانکده و یا از مشاوره آنلاین دکتر گوارش مشورت دریافت کنید. همچنین امکان رزرو نوبت برای شما فراهم شده است.

بیشتر بخوانید: سندرم روده کوتاه چیست؟

فرق سیگموئیدوسکوپی با کولونوسکوپی

هر دو روش تستی برای غربالگری سرطان روده بزرگ محسوب میشوند. در واقع این دو ابزار روده بزرگ را بررسی میکنند اما نقاط قابل مشاهده توسط آنها با یکدیگر متفاوت است. روش سیگموئیدوسکوپی کمتر تهاجمی است و پزشک می‌تواند تنها بخش انتهایی و پایین روده بزرگ به نام کولون سیگموئید را بررسی کند. 

در این صورت اگر پولیپ دیده شود قبل از سرطانی شدن از بین می‌رود. در مقابل کولونوسکوپی (Colonoscopy) ابزاری برای بررسی تمام روده بزرگ به‌شمار می‌آید. 

اگر  در بررسی سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر پولیپ‌ها بزرگ دیده شوند، پزشک می‌تواند در حین انجام تست آن‌ها را بردارد. در واقع تست Sigmoidoscopy اولین اقدام است و مرحله بعد کولونوسکوپی انجام می‌شود تا پولیپ‌های باقی مانده و اضافی قبل از این‌که سرطانی شوند از بین بروند.

در سیگموئیدوسکوپی شما به آرام‌بخش نیاز ندارید و به‌دلیل بررسی بخش انتهایی روده بزرگ (کولون سیگموئید) وجود سلول‌های سرطانی یا پولیپ در نقاط دورتر از آن ناحیه تشخیص داده نمی‌شوند.

شرایط انجام سیگموئیدوسکوپی (Sigmoidoscopy)

آماده شدن برای سیگموئیدوسکوپی و کولونوسکوپی مشابه یکدیگر هستند. پزشک از شما می‌خواهد دو ساعت قبل از شروع آزمایش، روده خود را خالی نگه دارید. اگر تمام کولون نیاز به بررسی داشته باشد مانند روش کولونوسکوپی چند روز قبل از انجام تست رژیم غذایی مشخصی به شما داده می‌شود. 

همچنین باید یک پودر ملین مصرف کنید تا روده‌ها تخلیه شوند. این ماده پودری با آب مخلوط می‌شود. از دیگر شرایط قبل از تست بررسی کولون سیگموئید عدم مصرف مایعاتی به رنگ قرمز یا بنفش است. زیرا امکان اشتباه گرفته شدن آن‌ها با خون در روده بزرگ وجود دارد. 

بیشتر بخوانید: علائم سوراخ شدن روده

مایعاتی که مجاز به نوشیدن و خوردن آن‌ها هستید عبارتند از:

• آب
• چای
• قهوه
• آب‌میوه
• آب گوشت بدون چربی

بهتر است قبل از انجام آزمایش پزشک خود را جریان هر نوع دارویی که مصرف می‌کنید، قرار دهید.

بیشتر بدانید: کولونوسکوپی چیست؟

مراحل تست کولون سیگموئید

سیگموئیدوسکوپی قابل انعطاف به‌عنوان یک آزمایش سرپایی در مطب یا کلینیک انجام می‌شود. از همین‌رو شما می‌توانید همان روز به خانه برگردید. معمولا برای انجام این تست نیازی به بیهوشی نیست و پزشک به دوز پایین داروی خواب آلودگی اکتفا می‌کند.

روش سیگموئیدوسکوپی شامل موارد زیر می‌شود:

1. به پهلوی چپ بر روی تخت مخصوص دراز می‌کشید.
2. پزشک متخصص گوارش سیگموئیدوسکوپ نازک و روغن کاری شده را از طریق رکتوم به سمت پایین روده می‌کشاند.
3. برای دید بهتر باید هوا به کمک پمپ وارد روده بزرگ شود. در این حین شما می‌توانید برای کاهش گرفتگی و حس درد چندین نفس عمیق بکشید.
4. بدین شکل داخل راست روده و انتهای آن (کولون سیگموئید) توسط دوربین اسکوپ و تصاویر ویدیویی ارسال شده بررسی می‌شود.
5. در صورت نیاز ابزاری توسط اسکوپ وارد می‌شود تا نمونه بافت از پولیپ برای بیوپسی گرفته شود.
6. در صورت مشاهده پولیپ‌های بزرگ پزشک آن‌ها را به آرامی حذف می‌کند.

بیشتر بخوانید: سندروم روده تحریک‌پذیر چیست؟

بعد از انجام تست سیگموئیدوسکوپی چه احساسی دارم؟

برخی افراد تا یک ساعت پس از انجام عمل یا کمی بیشتر احساس نفخ، شکم درد یا گرفتگی عضلات دارند. این احساس پس از دفع گاز درون روده‌ها بهتر خواهد شد. اگر حین تست پزشک از پولیپ یا بافت روده نمونه برداشته باشد احتمال مقدار کمی خونریزی رکتوم وجود دارد. فعالیت روزمره و رژیم غذایی عادی چندین ساعت پس از انجام این عمل بلامانع است.

عوارض احتمالی سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر

خطرات این تست بسیار نادر است، اما برخی موارد به شکل زیر بروز پیدا می‎کند:

• خونریزی (تا 2 هفته بعد از عمل)
• سوراخ شدن روده بزرگ (پارگی در پوشش روده بزرگ که به جراحی نیاز دارد)

بیشتر بخوانید: علائم سرطان روده بزرگ

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر پس از سیگموئیدوسکوپی قابل انعطاف موارد زیر را تجربه کردید، پزشک متخصص گوارش خود را در جریان قرار دهید:

1. درد شدید شکمی
2. سرگیجه یا ضعف
3. خونریزی شدید مقعدی
4. ادامه حرکات خونی روده
5. علائم عفونت مانند تب یا لرز

نتیجه سیگموئیدوسکوپی (Sigmoidoscopy)

سیگموئیدوسکوپی نوعی آزمایش برای بررسی یا غربالگری روده بزرگ و رکتوم است. این تست در زنان و مردان بالای 50 سال باید به صورت سالانه انجام شود تا در صورت وجود نشانه‌های سرطان بتوان آن را از بین برد. متخصصین معمولا در صورت مشاهده پولیپ‌های بزرگ با این روش در مرحله بعد از کولونوسکوپی برای بررسی سایر نقاط روده بزرگ استفاده می‌کنند. 

ما در این مقاله از مجله درمانکده شما را با روش انجام سیگموئیدوسکوپی و تفاوت آن با کولونوسکوپی آشنا کردیم. با بروز کدام علائم پزشک برای شما تست Sigmoidoscopy را تجویز کرد؟ نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول (Sigmoidoscopy)

منبع: my.clevelandclinic | healthline