آزمایش پرولاکتین چیست و چرا تجویز می‌شود؟ + شرایط آزمایش و تفسیر جواب

آزمایش پرولاکتین (Prolactin) برای بررسی سلامت باروری در زنان و مردان انجام می‌شود. همچنین هورمون پرولاکتین به زنان پس از زایمان برای تولید شیر کمک می‌کند. حتی افزایش این هورمون در زنان غیرباردار می‌تواند منجر به ترشح شیر شود.

عملکرد خاص سطح پرولاکتین در مردان به خوبی شناخته شده نیست اما می‌تواند رضایت جنسی در مردان و حتی زنان را اندازه‌گیری کند. از طرفی آزمایش پرولاکتین مشکلات ناشی از هورمون‌ها را به خوبی نشان می‌دهد. پرولاکتین خون زنان باردار بیشتر است، زیرا این هورمون باعث بزرگ شدن سینه‌ها در دوران بارداری و ترشح شیر می‌شود. از همین‌رو به آن هورمون شیر هم می‌گویند. همراه ما باشید تا در این مقاله از مجله درمانکده بررسی کنیم آزمایش پرولاکتین چیست و تفسیر آن چگونه انجام می‌شود.

آزمایش پرولاکتین چیست؟

این آزمایش به بررسی سطح هورمونی با همین نام در خون می‌پردازد که غده هیپوفیز مسئول ترشح آن است. درواقع هورمون پرولاکتین (PRL) بر سایر هورمون‌های جنسی همچون استروژن و پروژسترون اثر می‌گذارد و نقش مهمی در عملکرد متابولیسم بدن ایفا می‌کند. 

اگر باردار هستید یا به تازگی زایمان کرده‌اید سطح این هورمون در بدن شما افزایش می‌یابد تا بتوانید شیر مادر به فرزند خود دهید. اما احتمال آن وجود دارد در صورت عدم بارداری یا جنسیت مرد هم بدن شما سطح پرولاکتین بالایی داشته باشد.

خوب است بدانید که انجام آزمایش پرولاکتین در منزل با درمانکده یکی از خدمات این وب‌سایت بوده که به منظور راحتی بیماران و صرفه‌جویی در وقت فراهم شده است. همچنین شما می‌توانید برای تفسیر نتایج تست Prolactin خود با بهترین متخصصین زنان و زایمان و دکتر ارولوژیست درمانکده به صورت مشاوره تلفنی، متنی یا تصویری در ارتباط باشید.

بیشتر بدانید: tsh در آزمایش خون چیست؟

آزمایش پرولاکتین (Prolactin) برای چیست؟

این آزمایش در صورت وجود علائم زیر برای زنان و مردان انجام می‌شود:

علت آزمایش پرولاکتین در زنان

• ناباروری
• آکنه غیرطبیعی
• حساسیت در سینه‌ها
• پریود نامنظم یا بدون قاعدگی
• احساس درد هنگام رابطه جنسی
• ترشح شیر از سینه‌ها بدون بارداری
• بروز علائم یائسگی مثل گُر گرفتن و خشکی واژن

علت آزمایش پرولاکتین در مردان

• مشکل نعوظ
• کاهش میل جنسی
• حساسیت یا بزرگ شدن سینه‌ها
• تولید شیر از سینه‌ها (بسیار نادر)
• کمبود غیرطبیعی موی بدن و صورت

بیشتر بدانید: جوش های هورمونی چگونه است؟

علل مشترک تست prolactin

• مشکلات بینایی
• سردردهای بدون دلیل

علت سطح غیرطبیعی پرولاکتین در آزمایش خون

به‌طور معمول سطح این هورمون باید در آزمایش خون مردان و زنان به مقدار کمی وجود داشته باشد. بالا بودن آن نشان دهنده موارد زیر است:

• بی‌اشتهایی (اختلال خوردن)
• داروهای تجویزی (برای درمان افسردگی، فشارخون بالا یا روان‌پریشی)
• آسیب و تحریک قفسه سینه (ایجاد زخم، زونا یا پوشیدن سوتین بسیار تنگ)
• بیماری‌های موثر بر هیپوتالاموس (بخشی از مغز که کنترل‌کننده غده هیپوفیز است)
• پرولاکتینوما/Prolactinoma (وجود تومور خوش‌خیم در غده هیپوفیز که تولیدکننده مقدار زیادی پرولاکتین است)

بیشتر بدانید: ندول تیروئید چیست؟

آزمایش پرولاکتین چرا تجویز می‌شود؟

تست Prolactin معمولا برای تشخیص بیماری‌های مرتبط با افزایش سطح این هورمون در بدن تجویز می‌شود. برخی شرایط که ممکن است سبب افزایش سطح پرولاکتین شوند عبارتند از:

• بررسی دلیل ناباروری
• بیماری‌های کلیوی، کبدی و تیروئیدی
• بررسی وجود یا عدم وجود تومور هیپوفیز
• تایید یا رد بالا بودن هورمون پرولاکتین خون
• بررسی علت کاهش هورمون تستوسترون در مردان 

برای تشخیص انجام این آزمایشات به دکتر غدد مراجعه کنید.

هورمون prolactin در آزمایش خون چیست؟

پرولاکتین یک هورمون پستانی است که توسط غده هیپوفیز در مغز تولید می‌شود. این هورمون در زنان باردار برای دوران شیردهی و مردان برای تنظیم سطح تستوسترون یا عملکرد جنسی بسیار مهم است. همچنین Prolactin بر روی رشد و تکثیر سلول‌های پستان اثرگذاری زیادی دارد. 

بالا بودن این هورمون در بدن باعث برخی مشکلات همچون بیماری‌های پستان، ناباروری، اختلال در قاعدگی و کاهش عملکرد جنسی می‌شود. سطح طبیعی آن معمولا به سن، جنس، و وضعیت فیزیولوژیک فرد بستگی خواهد داشت.

جدول نتایج طبیعی آزمایش پرولاکتین

این تست بر حسب نانوگرم در میلی‌لیتر (ng/ml= nanograms per milliliter) انجام می‌شود.

محدوده طبیعی پرولاکتین در آزمایش خون	محاسبه بر حسب ng/ml
زنان باردار	10 تا 209
زنان غیرباردار	2 تا 29
مردان	2 تا 18

شرایط آزمایش پرولاکتین

تست prolactin یک آزمایش خونی است که به صورت عادی در آزمایشگاه انجام می‌شود. برای انجام آن بهتر است تمامی دستورالعمل‌های خاص برای پیش‌آمادگی که پزشک توصیه می‌کند را به درستی و با دقت رعایت کنید. 

آن‌ها عبارتند از:

1. بهتر است آزمایش پس از دوره قاعدگی زنان انجام شود.
2. معمولا توصیه می‌شود 8 تا 12 ساعت قبل از آزمایش جزء آب چیزی نخورید و ناشتا باشید.
3. در صورت مصرف داروی خاص حتما به پزشک خود اطلاع دهید تا اگر نیاز بود دستورات لازم داده شود.
4. قبل از آزمایش از استرس، هیجان، انجام فعالیت بدنی سنگین، تحریک سینه‌ها، پوشیدن لباس تنگ و سوتین خودداری کنید.

برای مشورت با دکتر غدد آنلاین کلیک کنید.

چنانچه تمایل ندارید این تست در آزمایشگاه صورت گیرد، میت‌وانید برای انجام آزمایش پرولاکتین در منزل با درمانکده اقدام کنید.

روش انجام تست Prolactin

سطح طبیعی پرولاکتین بدن در طول روز متغیر است و به تدریج در شب افزایش پیدا می‌کند. سطح این هورمون در صبح به بالاترین حد خود خواهد رسید. از همین‌رو توصیه می‌شود آزمایش پرولاکتین را حدود 3 ساعت پس از بیدار شدن فرد از خواب انجام دهید.

یک تکنسین از رگ بازویی شما همچون آزمایش‌های دیگر نمونه خون می‌گیرد، سپس آن را برای بررسی و ارزیابی به آزمایشگاه می‌فرستد.

تفسیر جواب آزمایش پرولاکتین (Prolactin)

به‌طور طبیعی بالا بودن سطح پرولاکتین در آزمایش خون نشان دهنده وجود یک بیماری زمینه‌ای است. مگر این‌که فرد باردار باشد. زیرا سطح بالای prolactin در دوران بارداری و زمانی که مادر شیرده است، طبیعی خواهد بود. (معمولا به 600 ng/ml می‌رسد)

سطح بالای پرولاکتین خون

پزشکان سطح پرولاکتین 50 تا 100 نانوگرم در میلی‌لیتر برای زنان غیر باردار و مردان را نسبتا بالا می‌دانند. درواقع باید بگوییم عوامل افزایش این هورمون در بدن همچون برخی بیماری‌ها سطح آن را از 200 ng/ml بالاتر نخواهد برد. 

تنها در صورت بروز پرولاکتینوما بسیار شدید ممکن است استثنا به وجود آید و سطح پرولاکتین در آزمایش خون تا 50000 نانوگرم در میلی‌لیتر برسد. اما در برخی مواقع عواملی همچون استرس زیاد یا ناشتا نبودن میتواند سطح پرولاکتین را بیش از حد بالا نشان دهد که در این صورت آزمایش تکرار خواهد شد. 

داروهای اثرگذار بر افزایش prolactin در آزمایش خون عبارتند از:

• ریسپریدون (risperidone)
• هالوپریدول (haloperidol)
• متوکلوپرامید (Metoclopramide)

سطح پایین پرولاکتین خون

سطح prolactin کمتر از محدوده طبیعی نشان‌دهنده عملکرد نادرست غده هیپوفیز است که مشکل اساسی ایجاد نمی‌کند. درواقع سطح پایین این هورمون به درمان نیازی ندارد. 

برخی داروهای موثر در کاهش سطح پرولاکتین آزمایش خون عبارتند از:

• دوپامین (Intropin): مناسب برای افراد شوک زده
• لوودوپا (Levodopa): مناسب برای بیماری پارکینسون
• مشتقات آلکالوئید ارگوت (Ergot alkaloid derivatives): برای سردردهای شدید

بیشتر بدانید: تیروئیدکتومی چیست؟

سطح پرولاکتین در آزمایش خون بر باروری تاثیر می‌گذارد؟

سطح بالای این هورمون در زنان می‌تواند از ساخت استروژن توسط تخمدان‌ها جلوگیری کند. همچنین پایین بودن آن مانع ارسال سیگنال‌های مغزی به غده هیپوفیز می‌شود. از همین‌رو ترشح هورمون گنادوتروپین تحت تاثیر قرار گرفته که چرخه قاعدگی و آزادسازی تخمک‌ها را متوقف می‌کند. 

در این صورت زنان قاعدگی نامنظم، واژن خشک، و میل جنسی کمتر را تجربه خواهند کرد. سطح بالای پرولاکتین در مردان هم باعث اختلال نعوظ و کاهش میل جنسی می‌شود. زیرا پرولاکتین تولید هورمون تستوسترون توسط بیضه‌ها را متوقف می‌کند.

نتیجه آزمایش پرولاکتین (Prolactin)

سطح بالای هورمون پرولاکتین (PRL) در زنان باردار و شیرده طبیعی است. کاهش این هورمون به ندرت اتفاق می‌افتد که باید بدانید بروز هر دو حالت نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای در فرد خواهد بود. آزمایش پرولاکتین سطح هورمونی به همین نام را در خون اندازه‌گیری می‌کند که از نتایج آن برای تشخیص بیماری‌ها و تجویز داروی صحیح استفاده می‌شود. 

ما در این مقاله از مجله درمانکده بررسی کردیم prolactin در آزمایش خون چیست و آن را چگونه تفسیر می‌کنند. شما تاکنون برای اندازه‌گیری سطح پرولاکتین در خون آزمایش داده‌اید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.

بیشتر بدانید: لارو درمانی چیست؟

سوالات متداول

منبع: healthline | webmd | medicalnewstoday