کافئین یک ماده محرک است، یعنی انرژی را تقویت می‌کند، احساس هوشیاری را افزایش می‌دهد و می‌تواند شما را برای مدت طولانی‌تری بیدار نگه دارد. این ماده در نوشابه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا، شکلات و بعضی از داروها یافت می‌شود، اما قهوه و چای محبوب‌ترین منابع آن هستند. کافئین برای بیشتر مردم بی‌خطر است، اما پزشکان توصیه می‌کنند که مصرف آن در دوران بارداری کاهش پیدا کند. در مقاله امروز مجله درمانکده در مورد حد مجاز مصرف کافئین در بارداری صحبت می‌کنیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
فهرست محتوا
مصرف کافئین در دوران بارداری چه تاثیری روی مادر و جنین دارد؟
وقتی یک فنجان قهوه می‌نوشید، کافئین از طریق جفت وارد مایع آمنیوتیک و جریان خون جنین می‌شود. اگرچه بدن شما می‌تواند کافئین را پردازش و دفع کند، اما بدن جنین کاملا تکامل پیدا نکرده است و برای پردازش کافئین به زمان بیشتری نیاز دارد. در نتیجه، ممکن است فرزندتان در مقایسه با شما برای مدت طولانی‌تری در معرض اثرات کافئین قرار بگیرد.
از سوی دیگر، کافئین به عنوان یک ماده محرک می‌تواند خواب شما را مختل کند، ضربان قلب و فشار خونتان را افزایش دهد و مشکلات دوران بارداری مثل سوزش سر دل و تکرر ادرار را تشدید کند. به‌علاوه، چای و قهوه حاوی ترکیباتی هستند که جذب آهن را برای بدن سخت‌تر می‌کنند. توجه به این نکته مهم است، چون زنان باردار بیش از دیگران در معرض کم‌خونی فقر آهن قرار دارند. اگر قهوه یا چای می‌خورید، آن را بین وعده‌های غذایی بنوشید تا تاثیر کمتری روی جذب آهن داشته باشد.
برای اطلاعات بیشتر می توانید مشاوره با دکتر تغذیه داشته باید یا به صورت حضوری به دکتر فوق تخصص تغذیه مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: ویار در بارداری چیست؟
بیشتر بدانید: چه میوه‌ای برای سرماخوردگی بخوریم و چه میوه‌ای را نخوریم؟
تاثیر خوردن قهوه در اوایل بارداری ممکن است با تاثیر خوردن قهوه در اواخر بارداری متفاوت باشد. چون به تدریج توانایی بدن شما برای تجزیه کافئین کمتر می‌شود و سطح این ماده برای مدت طولانی‌تری در جریان خون بالا باقی می‌ماند. در طول سه ماهه دوم بارداری در مقایسه با زمانی که باردار نیستید، مدت زمان دفع کافئین از بدن تقریبا دو برابر طولانی‌تر است. اما در سه ماهه سوم، این مدت زمان تقریبا سه برابر بیشتر طول می‌کشد.
تاثیر کافئین روی نتیجه بارداری
احتمالا در مورد رابطه قهوه با زایمان زودرس (تولد نوزاد قبل از اتمام هفته 37 بارداری)، تولد نوزاد کم‌وزن (نوزاد با وزن کمتر از 2500 گرم) و سقط جنین مطالب زیادی خوانده یا شنیده‌اید. نتیجه تحقیقات در مورد عوارض کافئین در بارداری ضد و نقیض است. بنابراین، تا زمانی که تاثیر کافئین بر بارداری به طور کامل مشخص شود، منطقی است که از زیاده‌روی در مصرف آن بپرهیزید.
حد مجاز مصرف کافئین در بارداری چقدر است؟
توصیه رسمی در مورد میزان مصرف مجاز کافئین در بارداری حداکثر 200 میلی‌گرم در روز است. این میزان کافئین بسته به نوع و روش تهیه، معادل تقریبا یک تا 2 فنجان (580-240 میلی‌لیتر) قهوه یا 2 تا چهار فنجان (960-540 میلی‌لیتر) چای کافئین‌دار است.
اما بعضی از کارشناسان معتقدند که حتی مصرف مقدار متوسط کافئین در دوران بارداری می‌تواند خطراتی را ایجاد کند. پیش از این، مطالعات مصرف زیاد کافئین (بیش از 200 میلی‌گرم در روز) را با کوچک بودن جنین نسبت به سن حاملگی یا محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR) مرتبط می‌دانستند. اما اخیرا گروهی از محققان متوجه شده‌اند که زنانی که در دوران بارداری کمتر از 200 میلی‌گرم کافئین در روز مصرف می‌کنند، در مقایسه با زنانی که از محصولات کافئین‌دار استفاده نمی‌کنند، بچه‌های کوچک‌تری دارند.
اعتقاد بر این است که کافئین باعث انقباض عروق خونی در رحم و جفت می‌شود، در نتیجه خون‌رسانی به جنین را کاهش داده و رشد را مهار می‌کند. به‌علاوه، می‌تواند هورمون‌های استرس جنین را مختل کند و احتمال چاقی، دیابت و بیماری قلبی را در سال‌های بعدی زندگی افزایش دهد.
بیشتر بدانید: آیا زیاد بودن آب دور جنین خطرناک است؟
بیشترد بدانید: رژیم کتوژنیک چیست؟ و به چه صورت باید انجام شود؟
با این حال، سایر مطالعات هیچ ارتباطی بین مصرف متوسط کافئین (کمتر از 200 میلی‌گرم در روز) و مشکلاتی مانند وزن کم هنگام تولد، IUGR، سقط جنین یا زایمان زودرس پیدا نکرده‌اند. به همین دلیل، مصرف متوسط کافئین در دوران بارداری مورد تایید اکثر متخصصان زنان و زایمان و ماماها است.
لیست غذاها و نوشیدنی‌ها و داروهایی که حاوی کافئین است
قهوه، چای، نوشابه، نوشابه‌های انرژی‌زا و شکلات مقادیر متفاوتی کافئین دارند. جدول زیر مقدار کافئین موجود در بعضی از نوشیدنی‌ها و غذاها را نشان می‌دهد:
| غذا یا نوشیدنی | مقدار کافئین |
| قهوه | 60 تا 200 میلی‌گرم (در هر 240 میلی‌لیتر) |
| اسپرسو | 30 تا 50 میلی‌گرم (در هر 30 میلی‌لیتر) |
| نوشیدنی‌های انرژی‌زا | 50 تا 160 میلی‌گرم (در هر 240 میلی‌لیتر) |
| چای دم کرده | 20 تا 120 میلی‌گرم (در هر 240 میلی‌لیتر) |
| نوشابه | 30 تا 60 میلی‌گرم (در هر 355 میلی‌لیتر) |
| نوشیدنی کاکائو | 3 تا 32 میلی‌گرم (در هر 240 میلی‌لیتر) |
| شیر شکلات | 2 تا 7 میلی‌گرم (در هر 240 میلی‌لیتر) |
| قهوه بدون کافئین | 2 تا 4 میلی‌گرم (در هر 240 میلی‌لیتر) |
| شکلات | 1 تا 35 میلی‌گرم (در هر 28 گرم) شکلات تلخ کافئین بیشتری دارد. |
داروهای کافئین‌دار
بعضی از داروهایی که در فرمولاسیون آن‌ها کافئین وجود دارد عبارتند از:
- داروهای ضددرد
- داروهای میگرن
- داروهای سرماخوردگی
- داروهای آلرژی
- قرص‌های کاهش وزن
روش ترک اعتیاد به کافئین در بارداری
بعضی از افراد به سختی می‌توانند مصرف غذاها و نوشیدنی‌های کافئین‌دار، به ویژه قهوه، را محدود کنند. برای شروع می‌توانید نکات زیر را به‌کار بگیرید:
- برای نوشیدن قهوه از فنجان کوچک استفاده کرده و مقدار قهوه مصرفی خود را به یک یا 2 فنجان در روز محدود کنید.
- ترکیبی از قهوه کافئین‌دار و بدون کافئین مصرف کنید.
- بعد از مدتی، نوشیدن قهوه معمولی یا کافئین‌دار را کاملا قطع کنید.
برای راهنمایی بهتر می توانید به صورت حضوری به بهترین دکتر فوق تخصص زنان و زایمان و نازایی در تهران و شهر های دیگر مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: درد زایمان چگونه است؟ انواع و کاهش دردها
به یاد داشته باشید که قهوه تنها منبع کافئین نیست. چای سبز، چای سیاه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و نوشابه‌های گازدار هم حاوی کافئین هستند. بنابراین، باید مصرف آن‌ها را کاهش دهید یا از انواع بدون کافئین این محصولات استفاده کنید.
شکلات تلخ هم کافئین دارد، اما در حد اعتدال می‌توانید از آن استفاده کنید (به شرطی که مقدار کافئین دریافتی شما در طول روز از 200 میلی‌گرم بیشتر نشود).
بیشتر بخوانید:مصرف چه مقدار کافئین در بارداری بی‌خطر است؟
سوالات متداول
بر اساس دستورالعمل‌های فعلی در مورد مصرف مجاز قهوه در دوران شیردهی، زنان شیرده می‌توانند در طول روز حداکثر 300 میلی‌گرم کافئین دریافت کنند. این میزان کافئین معادل 470 تا 710 میلی‌لیتر قهوه یا 710 تا 946 میلی‌لیتر چای است. اگر فرزندتان نارس به دنیا آمده است یا در هفته‌های ابتدایی زندگی به‌سر می‌برد، بهتر است محدودیت بیشتری برای دریافت کافئین در نظر بگیرید.
قهوه، چای سبز، چای سیاه، نوشابه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا، شکلات و بعضی از داروها کافئین دارند.
اکثر زنان سالمی که باردار نیستند یا قصد باردار شدن ندارند، می‌توانند در طول روز حداکثر 400 میلی‌گرم کافئین دریافت کنند.
کلام پایانی در مورد مصرف کافئین در بارداری
کافئین در سراسر جهان به طور گسترده مصرف می‌شود، چرا که سطح انرژی را افزایش می‌دهد، تمرکز را بهبود می‌بخشد و حتی سردرد را تسکین می‌دهد. اما در دوران بارداری باید مراقب میزان مصرف آن باشید. اکثر متخصصان معتقدند که اگر مقدار مصرف کافئین در دوران بارداری به حداکثر 200 میلی‌گرم در روز محدود شود، برای زنان باردار و جنین آن‌ها بی‌خطر است. این میزان کافئین معادل تقریبا یک تا 2 فنجان (580-240 میلی‌لیتر) قهوه یا 2 تا چهار فنجان (960-540 میلی‌لیتر) چای کافئین‌دار است.
اگر در مورد خوردن قهوه در بارداری یا مصرف سایر منابع کافئین سوال یا نگرانی خاصی دارید، می‌توانید با مراجعه به سایت درمانکده با دکتر زنان آنلاین مشورت کنید.
منابع: kidshealth, babycenter, marchofdimes
سلام خسته نباشید من باردار هستم و اوایل ماه چهارم امشب دوتا بسکویت بایکیت تلخ خوردم بعد کمی شکم درد دارم ایا خطری برای جنین هست؟