اورتروسکوپی چیست و برای چه بیماری‌هایی انجام می‌شود؟

اورتروسکوپی نوعی آندوسکوپی سیستم ادراری است که در صورت گیر افتادن سنگ کلیه در حالب (لوله‌های باریک و کشیده انتقال‌دهنده ادرار از کلیه به مثانه) انجام می‌شود. متخصص اورولوژی از این طریق به بررسی، تشخیص و درمان مجرای ادراری می‌پردازد.

پزشک برای بررسی و تشخیص بهتر افرادی که هنگام ادرار کردن احساس درد و سوزش دارند یا مشکوک به سنگ کلیه هستند، از روش اورتروسکوپی استفاده می‌کند. در اغلب موارد بسته به محل قرار گرفتن، اندازه و نوع سنگ کلیه می‌توان از این روش تشخیصی به‌عنوان درمان کمک گرفت. 

همراه ما باشید تا در این مقاله از مجله درمانکده شما را با کاربرد، مزایا و عوارض روش تشخیصی و درمانی اورتروسکوپی آشنا کنیم. همچنین می‌توانید برای دریافت مشاوره آنلاین و راهنمایی بیشتر در این خصوص با پزشک متخصص اورولوژی در سایت درمانکده در ارتباط باشید.

بیشتر بدانید: علت درد بیضه در مردان چیست؟

اورتروسکوپی چیست؟

برای تشخیص و درمان سنگ‌های حالب از روش اورتروسکوپی استفاده می‌شود. متخصص اورولوژی به کمک این روش می‌تواند سنگ‌های حالب را بررسی کند، به تشخیص نوع آن بپردازد و از بین ببرد. در این روش یک اسکوپ انعطاف‌پذیر کوچک با لوله‌ای کشیده که دوربینی به انتهای آن وصل شده، وارد حالب و مثانه می‌کنند تا با آندوسکوپی به بررسی نوع و تعداد سنگ بپردازد.

بیشتر بدانید: علت بروز اسپاسم مثانه چیست؟

کاربرد اورتروسکوپی

از روش تشخیصی درمانی اورتروسکوپی برای از بین بردن سنگ حالب استفاده می‌شود. سنگ کلیه از کریستال‌های معدنی طبیعی به شکل ریز و درشت تشکیل می‌شود. محل ساخت این سنگ‌ها، کلیه است اما در برخی مواقع آن‌ها به سمت حالب (لوله‌های انتقال دهنده ادرار از کلیه به مثانه) حرکت می‌کنند.

به‌دلیل باریک بودن لوله حالب، سنگ کلیه در آن ناحیه گیر می‌افتد. در این صورت ادرار پشت سنگ حالب جمع می‌شود که با درد و سوزش زیادی همراه خواهد بود. اگر سنگ کلیه در نزدیکی مثانه و نیمه تحتانی حالب گیر افتاده باشد به کمک اورتروسکوپی می‌توان آن‌ها را از بین برد.

بیشتر بدانید: عمل واریکوسل چیست؟ عوارض، انواع عمل، مدت زمان عمل واریکوسل

چه زمانی اورتروسکوپی تجویز می‌شود؟

پزشک متخصص اورولوژی در صورتی که مشکوک به تومور، بافت غیر طبیعی یا پولیپ در مجرای ادراری شما باشد، درخواست انجام این روش تشخیصی درمانی می‌کند. همچنین در صورتی که مشکلات دستگاه ادراری قابل تشخیص نباشد از روش اورتروسکوپی استفاده خواهند کرد.

افرادی که با علائمی همچون سوزش ادرار یا مشکل تخلیه ادرار نزد پزشک می‌روند، براساس نتایج آزمایشات دیگر همچون آزمایش ادرار، سی‌تی اسکن و ام‌آر‌آی احتمال انجام اورتروسکوپی برای آن‌ها زیاد است. در صورت داشتن چنین علائمی می توانید از طریق مشاوره با دکتر اورولوژیست آنلاین مشورت کنید.

به‌طور کلی می‌توان گفت کاربرد اورتروسکوپی برای افراد زیر بیشتر است:

• زنان باردار
• افراد دارای اضافه وزن
• افراد مبتلا به مشکلات لخته شدن خون

معمولا این افراد بیشتر اورتروسکوپی استفاده می کنند اگر جزو این افراد هستید و قصد انجام اورتروسکوپی را دارید می توانید به دکتر اورولوژِی مراجعه کنید.

بیشتر بدانید: درمان سنگ مثانه با موثر‌ترین روش‌ها

بیشتر بدانید: افتادگی مثانه چست؟ و راه های درمان آن چگونه است؟

انواع اورتروسکوپی

این روش آندوسکوپی دستگاه ادراری دارای 2 نوع تشخیصی و درمانی است.

1. روش تشخیصی

در این روش پزشک متخصص به‌طور دقیق میت‌واند مجرای ادراری را بدون کمترین آسیب به مخاط، معاینه کند. اغلب اورتروسکوپی تشخیصی با تکنیک بدون سیم انجام خواهد شد که منجر به مشاهده و معاینه کامل لوله‌های حالب در نزدیکی کلیه می‌شود.

2. روش درمانی

اورتروسکوپی درمانی برای درمان سنگ‌های کلیه حالب استفاده می‌شود. در برخی مواقع به‌عنوان درمان اولیه شناخته خواهد شد و در موارد دیگر پس از سنگ‌شکنی به کمک امواج برای از بین بردن تکه‌های خرد شده سنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. به کمک این روش می‌توان به‌راحتی لوله‌های حالب را از سنگ‌ریزه‌های گیر افتاده پاک کرد.

مراحل انجام اورتروسکوپی

انجام روش تشخیصی درمانی اورتروسکوپی شامل 3 مرحله است که باید با دقت انجام شود تا نتیجه رضایت‌بخش باشد. این مراحل عبارتند از:

قبل از عمل

1. پزشک نتیجه سی‌تی اسکن را بررسی می‌کند تا بتواند عمل را بدون عوارض خاصی انجام دهد.
2. بیمار باید هرگونه مصرف داروی خاص یا حساسیت دارویی خود را با پزشک در میان بگذارد.
3. آزمایش ادرار و آزمایش خون برای رفع عفونت احتمالی در بدن انجام می‌شود.
4. در صورت نیاز دوز مشخصی آنتی‌بیوتیک قبل از جراحی تجویز خواهد شد.
5. به توصیه‌های پزشک در خصوص خوراکی‌های ممنوع قبل از عمل یا مصرف داروی رقیق کننده خون توجه کنید.
6. حتما یک همراه برای کمک پس از جراحی با خود به بیمارستان ببرید.

حین عمل

1. مراحل انجام اورتروسکوپی با بیهوشی عمومی آغاز شده و پس از به خواب رفتن شما، پزشک متخصص اورولوژی کار خود را شروع می‌کند.
2. بیمار به پشت دراز می‌کشد و در وضعیت لیتوتومی (پاها در حالت 90 درجه به سمت بالا) قرار می‌گیرد.
3. از طریق مجرای ادراری لوله‌ای باریک و کشیده به نام سیستوسکوپ که در انتهای آن یک دوربین متصل است، برای ارزیابی وارد مثانه می‌شود.
4. مقداری محلول استریل برای بهتر دیده شدن فضای مثانه درون آن تزریق می‌شود و اورتروسکوپ را به سمت حالب می‌برد.
5. یورتروسکوپ محل دقیق سنگ را بررسی می‌کند. در صورت لزوم به سمت کلیه‌ها حرکت خواهد کرد.
6. پس از یافتن سنگ‌ها، سبد سیمی از داخل اورتروسکوپ وارد می‌شود تا موجب خرد شدن سنگ‌ها شود.
7. در صورت بزرگ بودن سنگ حالب به کمک لیزر هولمیوم آن را خرد می‌کنند.
8. در مرحله آخر اورتروسکوپ خارج و محلول استریل از مثانه تخلیه خواهد شد.
9. اورتروسکوپی تشخیصی حدود 30 دقیقه زمان می‌برد اما انجام تمام این مراحل (شامل لیزر و سنگ‌شکنی) حدود یک تا دو ساعت طول می‌کشد.

بیشتر بدانید: مثانه بیش فعال چیست؟

پس از عمل

1. در صورتی که مراحل انجام یورتروسکوپی منجر به تورم حالب شده باشد، جریان ادرار مسدود می‌شود. بنابراین پزشک استنتی را به مدت یک یا دو هفته درون حالب قرار می‌دهد تا جریان ادرار به حالت طبیعی خود برگردد.
2. پزشک داروی ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب پس از جراحی تجویز می‌کند. همچنین از داروی تامسولوسین برای گرفتگی عضلات و آنتی‌بیوتیک جهت جلوگیری از عفونت استفاده می‌شود.
3. نوشیدن آب فراوان و عدم بلند کردن اجسام سنگین به بهبودی در مدت زمان کمتر کمک می‌کند.
4. دوش آب ولرم یا کیسه آب گرم می‌تواند احساس ناخوشایند پس از جراحی را در محل عمل تسکین دهد.
5. در صورت داشتن درد کلافه کننده، تب بالا و لرز شدید حتما با پزشک متخصص اورولوژی خود مشورت کنید تا از بروز عفونت جلوگیری شود.
6. پزشک پس از یک هفته بیمار را مجدد معاینه خواهد کرد و برای خروج استنت اقدام میکند.

بیشتر بدانید: اورولوژیست کیست؟

مزایای روش درمانی اورتروسکوپی

این روش تشخیصی درمانی به پزشک متخصص اورولوژی در زمینه‌ بررسی و تشخیص بسیار کمک می‌کند. از همین رو در بیماری‌های مجرای ادراری که تشخیص آن‌ها دشوار است از روش اورتروسکوپی کمک می‌گیرند. به‌طور کلی می‌توان گفت مزایای روش درمانی اورتروسکوپی عبارتند از:

• پزشک به‌طور دقیق می‌تواند مجاری ادراری را معاینه کند.
• امکان خرد شدن سنگ‌ها و از بین بردن آن‌ها با این روش وجود دارد.
• متخصص اورولوژی می‌تواند از بافت غیر طبیعی و مشکوک مجرای ادراری نمونه بردارد.

عوارض اورتروسکوپی

احتمال بروز عوارض حاد در اورتروسکوپی بسیار کم است. در برخی مواقع ممکن است بیمار سطح خفیفی از خونریزی یا آسیب به لوله‌های حالب را تجربه کند. البته همچون سایر روش‌های تشخیصی درمانی به‌دلیل ورود جسم خارجی به درون مجرای ادراری احتمال بروز مقدار کمی عفونت وجود دارد. 

از دیگر عوارض اورتروسکوپی که برخی از بیماران گزارش کرده‌اند، می‌توان به احساس سوزش هنگام ادرار کرد اشاره کرد که این فرایند را با درد همراه می‌کند. دلیل آن متورم شدن حالب حین انجام این روش تشخیصی درمانی است که پس از گذشت مدت کوتاهی از بین می‌رود.

بیشتر بدانید: آتروفی بیضه چیست؟

موارد منع استفاده از روش اورتروسکوپی

در شرایط زیر از این روش تشخیصی درمان استفاده نمی‌شود:

• بیماران دارای عفونت ادراری که قبل از عمل باید مدتی آنتی‌بیوتیک مصرف کنند.
• وجود سنگ کلیه‌های بسیار بزرگ که ابتدا باید شکسته شوند.
• بیمارانی که لوله‌های حالب بسیار باریک دارند و ورد اورتروسکوپ غیر ممکن خواهد بود.

سخن پایانی

اورتروسکوپی یک روش تشخیصی درمانی برای سنگ کلیه پس از ورود به لوله‌های حالب است. این روش را می‌توان نوعی آندوسکوپی دستگاه ادراری دانست، زیرا پزشک متخصص اورولوژی به‌خوبی می‌تواند تمامی زوایای مجرای ادراری را مورد ارزیابی قرار دهد. 

ما در این مقاله از مجله درمانکده کاربرد، مزایا، عوارض و مراحل انجام اورتروسکوپی را با شما به اشتراک گذاشتیم. شما هم می‌توانید نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.

بیشتر بدانید: علائم سنگ کلیه چیست؟

سوالات متداول

منبع: my.clevelandclinic | webmd