واژینوز باکتریال و شناخت آن

واژینوز باکتریایی (BV) ناشی از عدم تعادل باکتری‌هایی است که معمولاً در واژن وجود دارند. در زنان مبتلا به BV، باکتری‌های سالم طبیعی (به ویژه لاکتوباسیل‌ها) با رشد بیش از حد سایر باکتری‌های مخلوط جایگزین می‌شوند. البته جالب است بدانید که علت دقیق BV ناشناخته است. در ادامه به بررسی هر چه بیشتر این بیماری از شناخت علائم، علل احتمال، راهکار‌های درمانی تا عوارض و نکات پیشگیرانه آن با کمک تحقیقات انجام شده در چندین منابع معتبر و موثق بین‌المللی مجله درمانکده می‌پردازیم.

بیماری واژینوز باکتریال چیست؟

واژینوز باکتریایی (BV) شایع‌ترین علت ترشحات غیر معمول واژن است. از هر سه نفری که واژن دارند، یک نفر در یک زمان به آن مبتلا می‌شود. این یک عفونت مقاربتی نیست، اما می‌تواند بعد از رابطه جنسی ایجاد شود.

بیشتر بدانید: رحم اجاره‌ای چیست؟ همه چیز درباره انواع، موارد استفاده و قوانین انجام آن

نقش باکتری‌ها

همه قسمت‌های بدن دارای باکتری هستند و فقط برخی از آن‌ها مضر هستند. مشکلات سلامتی زمانی ایجاد می‌شود که باکتری‌های مضر بیشتر از باکتری‌های مفید در یک منطقه خاص وجود داشته باشد. بیشتر باکتری‌های واژن مفید هستند و BV زمانی رخ می‌دهد که تعداد باکتری‌های مضر افزایش یابد. واژن باید حاوی باکتری‌هایی به نام لاکتوباسیل باشد. آن‌ها اسید لاکتیک تولید و واژن را کمی اسیدی می‌کنند. این از رشد برخی باکتری‌های مضر در آن‌جا جلوگیری می‌کند. داشتن سطوح پایین لاکتوباسیل‌ها می‌تواند باعث کاهش اسیدی شدن واژن شود. اگر واژن به اندازه کافی اسیدی نباشد، باکتری‌های مضر می‌توانند رشد کرده و رشد کنند. کارشناسان هنوز دقیقاً نمی‌دانند که چگونه این باکتری‌های مضر با BV مرتبط هستند.

علائم واژینوز باکتریال

BV شایع‌ترین وضعیت واژن در بین زنان در سنین باروری است. بسیاری از افراد مبتلا به BV هیچ علامتی ندارند. اگر علائم رخ دهد، معمولاً شامل موارد زیر است:

• تغییرات در ترشحات واژن
• سوزش، خارش و سوزش در ناحیه واژن
• احساس سوزش هنگام ادرار کردن

ترشحات واژن فرد ممکن است دارای موارد زیر باشد:

• یک قوام آبکی و رقیق
• یک رنگ خاکستری یا سفید
• بوی قوی و نامطبوع که اغلب به عنوان ماهی توصیف می‌شود
• هم‌چنین ممکن است احساس سوزش در هنگام ادرار و خارش در اطراف بیرون واژن وجود داشته باشد. با این حال، این کم‌تر رایج است.

در صورت داشتن چنین علائمی از طریق مشاوره با متخصص زنان مشورت کنید.

بیشتر بدانید: از عمل زیبایی واژن و تنگ کردن آن چه می‌دانید؟

علت ایجاد واژینوز باکتریال

BV ناشی از عدم تعادل در جمعیت باکتری‌های مفید و مضر است که به طور طبیعی در واژن زندگی می‌کنند. عدم تعادل ممکن است به دلایل زیادی رخ دهد. از جمله:

• داشتن رابطه جنسی با شرکای متعدد
• دوش واژینال
• عدم استفاده از روش‌های محافظتی مانند: کاندوم در حین رابطه جنسی
• بارداری
• استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک

عوامل خطر ابتلا به واژینوز باکتریال را افزایش می‌دهند

هر فردی که واژن داشته باشد می‌تواند به BV مبتلا شود. این عوامل می‌توانند احتمال ابتلا به آن را افزایش دهند:

• استفاده از وان در حمام
• استفاده از چند صابون معطر
• حمام کردن در آبی که حاوی مایعات ضد عفونی کننده است
• شستن لباس زیر با مواد شوینده قوی
• استعمال دخانیات

بیشتر بدانید: علائم تبخال تناسلی در زنان چیست؟

تشخیص بیماری واژینوز باکتریال

یک متخصص متبحر در این زمینه ممکن است بتواند BV را از توضیحات فرد در مورد علائم و معاینه فیزیکی تشخیص دهد.

در طول معاینه، آن‌ها ممکن است نمونه کوچکی از ترشحات واژن را بگیرند و برای تجزیه و تحلیل ارسال کنند. پزشک هم‌چنین ممکن است تعادل pH واژن را اندازه‌گیری کند تا سطح اسیدیته آن را بررسی کند. اگر فردی از نظر جنسی فعال باشد و ممکن است به STI مبتلا باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تشخیصی را تجویز کند. این ممکن است شامل استفاده از یک سواب با حلقه پلاستیکی کوچک برای جمع‌آوری سلول‌های نمونه از دیواره واژن باشد حتما به یک متخصص زنان مراجعه کنید.

درمان واژینوز باکتریال

BV گاهی اوقات بدون درمان از بین می‌رود. با این حال، علائم ممکن است شبیه علائم سایر مشکلات سلامتی مانند: سوزاک یا تریکومانیا باشد. BV درمان نشده هم‌چنین می‌تواند منجر به عوارض شود، به خصوص در دوران بارداری بسیار حائز اهمیت است.به این دلایل، تشخیص حرفه‌ای برای اطمینان از موفقیت آمیز بودن درمان کلیدی است. این بیماری هم‌چنین ممکن است خطر عوارض پس از هیسترکتومی یا برخی از انواع سقط جنین را افزایش دهد. برخی از پزشکان توصیه می‌کنند که درمان BV را به همه کسانی که این روش‌ها را انجام می‌دهند.

در ادامه، برخی از گزینه های درمانی برای BV را بررسی می‌کنیم.

دارو درمانی

داروی آنتی‌بیوتیک

آنتی‌بیوتیک‌ها در 90٪ موارد جهت بهبود BV موثر هستند، اما این وضعیت اغلب در عرض چند هفته عود می‌کند. در زیر برخی از داروهای آنتی بیوتیکی وجود دارد که ممکن است پزشک برای BV تجویز کند.

• مترونیدازول
• کلیندامایسین

کلیندامایسین یک آنتی بیوتیک جایگزین است. اگر مترونیدازول موثر نباشد یا عفونت عود کند، ممکن است موثر باشد.

• کرم کلیندامایسین 

اولین خط درمانی است که فرد در داخل واژن خود استفاده می‌کند. یک فرد این کار را قبل از خواب به مدت 7 روز انجام می‌دهد.

• تینیدازول

تینیدازول آنتی بیوتیک دیگری است که اگر مترونیدازول مؤثر نباشد یا عود کند، می تواند BV را درمان کند.

بیشتر بدانید: هر آنچه باید درباره عفونت در دوران بارداری بدانید

عوارض بیماری واژینوز باکتریال

BV خود مضر نیست، اما می‌تواند خطر سایر مسائل بهداشتی را افزایش دهد.

• عوارض سلامت عمومی

ابتلا به عفونت‌های مقاربتی (STIs) مانند: تبخال، ویروس پاپیلومای انسانی که بیشتر به عنوان HPV شناخته می‌شود، کلامیدیا، سوزاک، اچ‌آی‌وی، زیرا ابتلا به BV باعث افزایش حساسیت فرد به ویروس می‌شود.

• عفونت پس از جراحی، برای مثال پس از هیسترکتومی
• ناباروری فاکتور لوله‌ای: ناباروری ناشی از آسیب به لوله‌های فالوپ است که تخمدان‌ها را به رحم متصل می‌کند.
• بیماری التهابی لگن: این بیماری شامل عفونت و التهاب دستگاه تناسلی فوقانی زن است. بیماری التهابی لگن می‌تواند عوارض جدی از جمله ناباروری داشته باشد.
• لقاح آزمایشگاهی ناموفق (IVF): اگر فردی مبتلا به BV باشد، هر گونه درمان IVF ممکن است کمتر موثر باشد.

عوارض احتمالی BV در دوران بارداری عبارت‌ند از:

• زایمان زودرس یا زودرس
• از دست دادن بارداری
• کیسه آمنیوتیک خیلی زود باز می‌شود
• اندومتریت پس از زایمان، که تحریک یا التهاب پوشش داخلی رحم پس از زایمان است
• کوریوآمنیونیت که التهاب غشاهای اطراف جنین است
• کوریوآمنیونیت به طور قابل توجهی شانس زایمان زودرس را افزایش می‌دهد. اگر نوزاد تازه متولد شده زنده بماند، خطر ابتلا به فلج مغزی بیشتر است.

روش پیشگیری از واژینوز باکتریال

هیچ راه تضمینی برای جلوگیری از BV وجود ندارد، زیرا علل دقیق آن نامشخص است.

با این حال، این استراتژی‌ها می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به BV کمک کنند:

• استفاده از یک روش مانع محفاظتی، مانند کاندوم، در طول رابطه جنسی
• اجتناب از دوش واژینال
• اجتناب از وان‌های آلوده در حمام
• از صابون‌های معطر یا دئودورانت های واژینال استفاده نکنید
• شستن لباس زیر با مواد شوینده ملایم

بیشتر بدانید: هر آنچه باید درباره عفونت در دوران بارداری بدانید

سوالات متداول

در اینجا چند پاسخ به سوالاتی که افراد اغلب در مورد بیماری واژینوز باکتریال می‌پرسند آورده شده است.

آیا BV خود به خود از بین می‌رود؟

BV اغلب خود به خود از بین می‌رود، اما عوارض می‌تواند بدون درمان ایجاد شود. اگر پزشک BV را تشخیص دهد، احتمالاً آنتی بیوتیک تجویز می‌کند.

آیا مسری است؟

BV مسری نیست، اما داشتن رابطه جنسی با شریک جدید می‌تواند بر تعادل باکتری در واژن تاثیر بگذارد. این می‌تواند خطر ابتلا به BV را افزایش دهد.

خلاصه

BV یک بیماری شایع است که از عدم تعادل بین باکتری‌های مفید و مضر در واژن ناشی می‌شود. متخصصین این حوزه درمانی به طور کامل درک نمی‌کنند که چه چیزی باعث این عدم تعادل می‌شود. اما به نظر می‌رسد عوامل خاصی خطر را افزایش می‌دهند و عوارضی ایجاد کند که برخی از آن‌ها به بارداری و باروری مربوط می‌شود. علائم BV هم‌چنین می‌تواند علائم سایر مشکلات سلامتی را که نیاز به درمان‌های متفاوتی دارند، تقلید کند.

به این دلایل، هر کسی که علائم BV دارد باید قبل از این‌که درمان یا راه حلی را امتحان کند، با یک درمانگر متبحر و مجرب در این زمینه که متخصصین زنان و زایمان هستند با درمانکده ارتباط برقرار کنید.

منابع:

1. www.hse.ie
2. medlineplus.gov