گال یا جرب چیست؟ پیشگیری و معرفی بهترین روش درمان

گال یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی است که خارش زیادی ایجاد می‌کند و برخی آن را با نام‌های جرب، خارشک و خارشتک می‌شناسند. برای اینکه بدانید گال چیست باید عامل ایجاد آن را بشناسید. این بیماری پوستی توسط کنه‌ گال انتقال پیدا می‌کند و به شدت مسری است و از نشانه‌های اصلی آن می‌توان به بثورات پوستی اشاره کرد. 

بیماری گال در جهان به عنوان یکی از بیماری‌های پوستی بسیار آزاردهنده شناخته می‌شود که در صورت عدم درمان، عوارض جانبی جدی ایجاد می‌کند. در حال حاضر روش‌های درمانی مختلفی برای گال وجود دارد که بهترین آن‌ها، مراجعه به پزشک متخصص پوست است. 

اگر کنجکاوید بدانید گال چیست، در این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا اطلاعات مفیدی درباره بیماری گال با عکس در اختیار شما بگذاریم و بهترین روش درمانی آن را مورد بررسی قرار دهیم.

بیماری گال چیست؟

این بیماری پوستی بر اثر کنه‌ای به نام گال با نام انگلیسی Sarcoptes scabiei ایجاد می‌شود که می‌توان آن را نوعی کنه میکروسکوپی هشت پا دانست. این کنه‌ها روی پوست انسان زندگی می‌کنند و برای تخم‌گذاری، پس از سوراخ کردن آخرین لایه پوست به درون آن فرو می‌روند. 

در اثر نفوذ کنه گال درون پوست، بثورات قرمز و خارش‌دار ایجاد می‌شوند که شدت خارش این دانه‌های قرمز در شب بسیار شدید و آزاردهنده است؛ به نحوی که فرد از خواب بیدار می‌شود. شناخت کنه بیماری گال با تصویر راحت‌تر است؛ بنابراین به عکس زیر با دقت نگاه کنید:

بیماری گال مسری است؟

برخی افراد پس از اینکه می‌فهمند بیماری گال چیست، دائما می‌پرسند این بیماری مسری است یا خیر. گال یک بیماری پوستی با شدت سرایت بسیار بالا به‌شمار می‌آید که به راحتی از طریق تماس فیزیکی نزدیک، لباس یا رختخواب مشترک آلوده منتقل می‌شود. در واقع می‌توان گفت، این بیماری سرعت انتقال زیادی در بین اعضای خانواده، پرستار کودک، معلمان و دانش‌آموزان مدرسه، خانه سالمندان و زندان‌ها دارد. پزشکان متخصص پوست معمولا به دلیل سرعت انتقال بالای این کنه‌ها، راه‌کارهای درمانی بیماری گال در انسان را برای همه افراد خانواده یا اعضای یک محیط مشترک تجویز می‌کنند.

کنه گال در کجای بدن انسان زندگی می‌کند؟

این کنه‌ها، چین‌خوردگی و شکاف باریک بین پوست را برای زندگی انتخاب می‌کنند؛ از جمله:

• مچ دست و زانو
• بین انگشتان دست و پا
• ناحیه اطراف نوک سینه 
• ناحیه اطراف کمر
• در کشاله ران و ناحیه تناسلی
• زیر ناخن
• زیر بند ساعت، حلقه و دستبند

انواع بیماری گال در بانوان و مردان

این بیماری انواع مختلفی دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:

۱- گال پوسته‌دار یا نروژی

نوع پوسته‌دار گال، سطح وسیعی از پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهد و معمولا در افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی، ناتوان یا سالخورده بروز پیدا می‌کند. اما متخصصان معتقدند، احتمال بروز این نوع بیماری گال در بارداری بسیار پایین است.

با مشاهده عکس بیماری گال در بزرگسالان متوجه می‌شوید که پوست افراد مبتلا به این نوع بیماری بسیار ضخیم می‌شود. در واقع، در پوسته‌های ایجادشده میلیون‌ها کنه گال و تخم کنه زندگی می‌کنند؛ به همین دلیل پوسته‌ها به شکل بسیار ضخیم و خاکستری دیده می‌شوند و بر اثر لمس تکه تکه خواهند شد. روش انتقال بیماری گال نروژی را می‌توان شامل تماس مستقیم پوست، استفاده از لباس، ملحفه و مبلمان مشترک دانست.

بیشتر بدانید: قارچ پوستی

۲- گال گره‌ای یا ندولار

این نوع، شایع‌ترین بیماری گال در کودکان است. از نشانه‌های اصلی خارشک گره‌ای باید به لک‌های قرمز-قهوه‌ای بر سطح پوست اشاره کنیم که تا مدتی بعد از بهبود کنه‌ها همچنان دیده می‌‎شوند. معمولا این نوع بیماری گال در کشاله ران، زیر بغل و ناحیه تناسلی به صورت برجستگی‌های خارش‌دار بروز پیدا می‌کند.

۳- گال معمولی

گال معمولی، شایع‌ترین نوع بیماری خارشک است. این نوع بیماری گال روی دست‌ها، مچ دست و سایر نواحی، خارش بسیار شدیدی ایجاد می‌کند، اما روی صورت یا پوست سر گسترش نمی‌یابد.

بیشتر بدانید: چه غذایی برای گال خوب است؟

۴- گال پوست سر

در گال پوست سر، کف سر دچار التهاب و پوسته پوسته می‌شود. اغلب افراد هیچ علامت دیگری به غیر از پوسته‌هایی شبیه به پسوریازیس در کف سر مشاهده نمی‌کنند.

بیشتر بدانید: روزاسه چیست؟

علائم بیماری گال چیست؟

علائم بیماری گال در خانم ها و آقایان معمولا ۲ تا پنج روز پس از اولین تماس با کنه‌ها ظاهر می‌شوند. اگر شما قبلا یک بار به این بیماری مبتلا شده باشید، نشانه‌های رایج آن سریع‌تر (در عرض یک تا چهار روز) بروز پیدا می‌کنند. شایع‌ترین علائم بیماری خارشک عبارت‌اند از:

• روی پوست قرمزی و التهاب ایجاد می‌شود.
• احساس خارش که در شب‌ها بسیار شدید و آزاردهنده می‌شود.
• بثورات پوستی مانند کهیر، نیش حشرات، برجستگی ریز، جوش یا تکه‌های پوسته پوسته که گاهی با تاول همراه می‌شوند.
• ضخیم شدن پوست که به دلیل نفوذ هزاران کنه گال درون پوست ایجاد می‌شود و به شدت مسری است.
• زخم‌هایی در قسمت‌های دارای خراش پوست ایجاد می‌شوند که ممکن است بر اثر عفونت ثانویه با استافیلوکوکوس اورئوس به زرد زخم تبدیل شوند.

بیشتر بدانید: پیسی چیست؟

اکنون که می‌دانید علائم بیماری گال چیست، در صورت مشاهده هر یک از آن‌ها، حتما برای مشاوره با متخصص پوست و مو یا مشاوره آنلاین با متخصص عفونی اقدام کنید.

بیماری گال در ناحیه تناسلی مردان و زنان به چه شکل است؟

بیماری گال در ناحیه تناسلی زنان و مردان باعث ایجاد خارش بسیار شدیدی می‌شود. معمولا این عارضه به شکل برجستگی‌های ریز و شبیه به جوش روی آلت تناسلی مردان، بیضه‌ها و واژن زنان بروز پیدا می‌کند.

بیشتر بدانید: جذام چیست؟

علت ابتلا به گال چیست؟

اگر برای شما سوال پیش آمده بیماری پوستی گال از چیست، باید بگوییم علت اصلی بروز این بیماری، کنه‌ای میکروسکوپی به نام گال است که برای تخم‌گذاری، پوست را به شکل تونل سوراخ می‌کند و به درون آن فرو می‌رود. با باز شدن تخم‌ها، نوزاد حشره گال به سطح پوست می‌آید و آن‌جا رشد می‌کند که در چنین وضعیتی، بیماری بسیار مسری است و به راحتی به دیگران منتقل می‌شود.

به طور کلی، در جواب افرادی که می‌پرسند بیماری گال از چیست، می‌توان گفت این بیماری در انسان و حیوان بر اثر ۲ گونه مختلف انگل گال به وجود می‌آید. هر کدام از گونه‌ها فقط می‌توانند در بدن میزبان مخصوص خود (انسان یا حیوان) رشد کنند. بنابراین، نگران انتقال بیماری از حیوان به انسان و برعکس نباشید؛ زیرا این کنه‌ها نمی‌توانند مدت زمان زیادی در بدن میزبان غیر مربوطه زنده بمانند.

بیشتر بدانید: بیماری پروانه‌ای چیست؟

روش تشخیص بیماری گال

برای تشخیص این بیماری باید حتما به دکتر متخصص پوست و مو یا دکتر متخصص عفونی مراجعه کنید؛ زیرا گال شباهت زیادی به برخی بیمار‌‎ی‌های پوستی دیگر دارد و تشخیص آن دشوار است. پزشک برای تشخیص خارشک، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و ناحیه آسیب‌دیده را به دقت بررسی می‌کند. 

نمونه‌برداری یکی از راه‌هایی است که به پزشک کمک می‌کند تا بفهمد علت گال چیست. در واقع، اگر کنه گال به راحتی قابل تشخیص نباشد، پزشک بخشی از پوست بیمار را می‌تراشد؛ سپس نمونه بافتی را برای بررسی میکروسکوپی به آزمایشگاه می‌فرستد. 

یکی دیگر از راه‌های تشخیص این بیماری، آزمایش جوهر گال است که به مشخص شدن تونل‌های ایجادشده در پوست توسط کنه گال کمک می‌کند. برای انجام این آزمایش، پزشک مقداری از جوهر خودکار را روی پوست آلوده می‌ریزد. اگر پوست بیمار درگیر بیماری گال باشد، پس از پاک کردن جوهر، مقداری از آن درون سوراخ‌های ایجادشده توسط انگل گال باقی می‌ماند.

بیشتر بدانید: قارچ پوست سر

بهترین درمان برای بیماری گال چیست؟

برای درمان سریع گال باید آلودگی‌های بیماری با دارو از بین بروند. معمولا پزشک، به دلیل سرعت انتقال بالای این انگل، روش درمانی را برای همه اعضای خانواده اعمال می‌کند. گزینه‌های درمانی معمولا شامل موارد می‌شوند:

۱- دارو درمانی

داروهای تجویزی برای درمان قطعی گال شامل موارد زیر هستند:

• کرم پرمترین: بهترین روش درمان بیماری پوستی گال در بارداری، بزرگسالان و نوزادان بعد از ۲ ماهگی است. این پماد در ترکیبات خود حشره‌کش‌هایی دارد که می‌توانند انگل گال را از بین ببرند.
• قرص ایورمکتین: اگر کرم‌ها و لوسیون‌ها در رفع انگل گال موثر نباشند، پزشک این داروی خوراکی را تجویز می‌کند. قرص ایورمکتین برای زنان باردار، شیرده و کودکانی با وزن کمتر از ۱۵ کیلوگرم توصیه نمی‌شود.
• پماد کروتامیتون: نوعی پماد موضعی است که خارش و تحریک پوستی ناشی از این بیماری را بهبود می‌بخشد. با این حال، بهتر است کودکان، افراد بالای ۶۵ سال، زنان باردار و شیرده از این دارو استفاده نکنند.

تعداد داروهای موثر برای ریشه‌کن کردن این انگل بسیار زیاد. پزشک ممکن است در برخی مواقع داروهای موضعی زیر را تجویز کند:

• لوسیون لیندان یک درصد
• بنزیل بنزوات پماد گوگرد ۱۰ درصد
• داروهای ضد خارش گال

برخی پزشکان برای کاهش علائم دردناک و آزاردهنده گال داروهای زیر را توصیه می‌کنند:

• آنتی‌هیستامین‌ها مانند دیفن‌هیدرامین
• لوسیون پراموکسین برای کاهش خارش
• آنتی‌بیوتیک‌ها برای عفونت ناشی از خاراندن مداوم پوست
• کرم‌های استروئیدی برای بهبود تورم و خارش

پزشک در شرایطی آمپول برای گال (هیدروکورتیزون) تجویز می‌کند که خارش ناشی از این بیماری شدید باشد و بیمار نتواند آن را تحمل کند. همچنین ممکن است برای از بین بردن عفونت باکتریایی، آنتی‌بیوتیک تزریق شود.

نکته: معمولا کرم‌ها و لوسیون‌ها را باید از گردن به پایین در کل بدن بمالید و اجازه دهید به مدت هشت تا ۱۴ ساعت روی بدن باقی بمانند.

بیشتر بدانید: درمان پوست مرغی

۲- درمان گیاهی

تا این بخش از مقاله متوجه شدیم، بیماری گال چیست و با چه داروهایی درمان می‌شود. حال وقت آن رسیده که برخی گیاهان دارویی موثر در بهبود این بیماری را معرفی کنیم:

• آلوئه‌ورا
• روغن درخت چای
• زردچوبه
• فلفل هندی
• روغن گل میخک
• روغن اسطوخودوس

لازم به ذکر است، استفاده از گیاهان دارویی در برخی افراد باعث بروز عوارض جانبی می‌شوند؛ بنابراین قبل از مصرف حتما با پزشک متخصص پوست مشورت کنید.

۳- درمان خانگی

راه‌کارهای خانگی به درمان خارش ناشی از این بیماری پس از کشته‌شدن انگل‌های گال کمک می‌کنند. اکر کنجکاوید، بدانید روش خانگی تسکین خارش پوست بیماری گال چیست، به موارد زیر توجه کنید:

• پوست خود را خنک و مرطوب نگه دارید.
• پودر جو دوسر را هنگام حمام به پوست خود بمالید و پس از چند دقیقه آبکشی کنید.
• لوسیون کالامین استفاده کنید.
• با مشورت پزشک از آنتی‌هیستامین‌ها برای تسکین خارش پوست کمک بگیرید.
• کرم کپسایسین نیز در کاهش خارش و التهابات پوستی بسیار موثر است.

طول درمان بیماری گال چقدر است؟

اگر اقدامات درمانی شامل استفاده از دارو به موقع انجام شوند، علائم بیماری گال در صورت و روی پوست در عرض یک تا ۲ هفته بهبود می‌یابند. با این حال، ممکن است در برخی افراد حدود چند ماه طول بکشد تا همه کنه‌ها و آثار ناشی از آن‌ها به طور کامل از بین بروند. 

دکتر پوست برای اطمینان از اثربخشی داروها معاینه انجام می‌دهد و در صورت نیاز، یک دوره درمانی جدید شروع می‌کند. لازم به ذکر است، بثورات پوستی و خارش ناشی از گال تا چندین هفته پس از کشته‌شدن همه کنه‌ها همچنان باقی می‌مانند که در این صورت پزشک داروهای خاصی را برای تسکین علائم مذکور تجویز می‌کند.

عوارض بیماری گال چیست؟

از شایع‌ترین عوارض این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زخم‌های پوستی
• نفوذ عفونت در جریان خون
• بیماری قلبی
• مشکلات مزمن کلیوی

بیشتر بدانید: اگزما در نوزادان

چگونه از انتقال کنه گال پیشگیری کنیم؟

حال که متوجه شدید بیماری گال چیست و از شدت مسری بودن آن آگاه هستید، بهتر است برای عدم ابتلا، نکات زیر را به دقت رعایت کنید:

• دست‌ها، ملحفه‌ها و روبالشی‌ها را با آب گرم و صابون بشویید.
• برای گسترش گال، منزل و محل زندگی خود را به طور منظم تمیز کنید. 
• در صورت آلوده شدن وسیله‌های غیر قابل شستشو، چندین روز آن‌ها را در محیطی به دور از بیمار و در پلاستیک قرار دهید تا کنه‌‎ها در اثر نرسیدن تغذیه، از بین بروند. 
• در سفرها و مکان‌های عمومی، ملحفه و روبالشی همراه خود داشته باشید. 
• افراد آلوده را به سرعت شناسایی کرده، تحت درمان قرار دهید و تا حد ممکن از آن‌ها فاصله بگیرید.

راهنمای مراجعه به پزشک

بیماری گال یکی از بیماری‌های شایع پوستی در جهان است که توسط کنه‌ای به همین نام ایجاد می‌شود. این کنه در حالت عادی روی پوست بدن انسان زندگی می‌کند، اما برای تخم‌گذاری به درون پوست فرو می‌رود و باعث بروز علائمی همچون بثورات پوستی خارش‌دار می‌شود. ما در این مقاله از مجله درمانکده به طور مفصل بررسی کردیم که بیماری گال چیست و چگونه درمان می‌شود.

اگر علائم مشکوکی دارید، بهتر است سریعا به دکتر متخصص پوست و مو یا دکتر متخصص عفونی مراجعه کنید. چرا که تشخیص و درمان به موقع توسط پزشک، طول دوره بیماری را کوتاه‌تر می‌کند.

برای این کار می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر پوست آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر پوست از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید. همچنین می‌توانید با دکتر عفونی آنلاین مشاوره داشته باشید و یا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص عفونی به متخصص مد نظر خود مراجعه کنید.

سوالات متداول

منابع: medicalnewstoday | mayoclinic