در حالی که بسیاری از ما تعطیلات را زمان شادی و جشن می‌دانیم، بعضی از مردم آن را با مجموعه متفاوتی از احساسات شامل غم، استرس، اضطراب، افسردگی و تنهایی تجربه می‌کنند. احساس غم و اندوهی که در طول فصل تعطیلات رخ می‌دهد، اغلب به عنوان «افسردگی تعطیلات» شناخته میشود.
حتی کسانی که عاشق تعطیلات هستند هم ممکن است احساس افسردگی کنند. چرا که تعطیلات با فعالیت‌ها، خواسته‌ها و مطالبات زیادی همراه است که می‌تواند بسیاری از افراد را دچار استرس و خستگی کند. با این حال، افراد دارای سابقه بیماری روانی بیش از دیگران مستعد ابتلا به این مشکل هستند. برای اینکه با علائم، دلایل و نحوه درمان افسردگی و اضطراب تعطیلات آشنا شوید، توصیه می‌کنیم مقاله امروز مجله درمانکده را تا انتها بخوانید.
بیشتر بخوانید: علت تنهایی چیست و چگونه می‌توان از آن خلاص شد؟
مهم‌ترین علائم افسردگی در تعطیلات
شایع‌ترین علامت افسردگی تعطیلات احساس غم و اندوه مداوم یا مکرر است که در فصل تعطیلات شروع میشود و ممکن است شدت و مدت آن در بین افراد مختلف، متفاوت باشد. از سایر علائم این مشکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر در اشتها یا وزن
- تغییر در الگوی خواب
- خلق و خوی افسرده یا تحریک‌پذیر
- مشکل در تمرکز
- احساس بی‌ارزشی یا گناه
- احساس خستگی غیرمعمول
- احساس تنش، نگرانی یا اضطراب
- لذت نبردن از انجام کارهایی که قبلا برایتان لذت‌بخش بوده‌اند
بیشتر بخوانید: ارتباط افسردگی با مشکلات گوارشی
مقایسه علائم افسردگی تعطیلات با اختلال عاطفی فصلی
گاهی اوقات، افسردگی تعطیلات نشانه اختلال عاطفی فصلی (SAD) است. SAD نوعی افسردگی است که به تغییرات فصول مربوط میشود و تقریبا در زمان‌های مشابهی از سال شروع شده و به پایان می‌رسد. در بیشتر افراد علائم SAD از پاییز تا زمستان ادامه یافته و در بهار و تابستان برطرف میشود. اما در بعضی از افراد، SAD در بهار یا اوایل تابستان باعث افسردگی میشود و علائم آن در پاییز یا زمستان از بین می‌رود.
تشخیص افسردگی تعطیلات و اختلال عاطفی فصلی ممکن است دشوار باشد، اما معمولا زمان بروز علائم و شدت آن‌ها می‌تواند بهترین سرنخ را به شما بدهد. علائم افسردگی و اضطراب تعطیلات نسبتا خفیف است، اما علائم SAD شدیدتر بوده و اغلب طاقت‌فرسا است.
| افسردگی تعطیلات | اختلال عاطفی فصلی |
| یک نوع افسردگی موقعیتی که در طول تعطیلات به دلیل استرس، غم و مشغله زیاد رخ می‌دهد. | یک نوع افسردگی بالینی که به خاطرات گذشته یا استرس مرتبط نیست، بلکه ریشه در بیولوژی افراد دارد. |
| علائم خفیف بوده و روال عادی زندگی را مختل نمی‌کنند. | علائم شدیدتر و واضح‌تر هستند و باعث مختل شدن عملکرد روزانه می‌شوند. |
بیشتر بخوانید: اختلالات افسردگی؛ علائم، علل و راه‌های درمان
زمان مراجعه به پزشک
اگر علائم افسردگی تعطیلات شدید باشد یا غم و اندوه شما پس از تعطیلات کاهش پیدا نکند، ممکن است به مشکل جدی‌تری مبتلا شده باشید. برای مثال، احتمال دارد به اختلال افسردگی عمده دچار شده باشید و لازم باشد سایر گزینه‌های درمانی از جمله روان درمانی و دارو درمانی را بررسی کنید. اگر علائم‌تان بهبود پیدا نکرد یا باعث مختل شدن زندگی روزمره شما شد، بهتر است با پزشک یا متخصص روانپزشک صحبت کنید همچنین شما میتوانید از طریق سایت درمانکده از مشاوره آنلاین متخصص روانپزشک کمک بگیرید.
علت افسردگی تعطیلات
افسردگی و اضطراب تعطیلات دلایل متعددی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- برنامه‌های استرس‌زا: اگر در خانواده پرجمعیتی زندگی کنید، به خصوص اگر بچه داشته باشید، هماهنگ کردن برنامه‌های مختلف می‌تواند استرس زیادی را برای شما به همراه داشته باشد.
- تحت فشار قرار دادن خود: اگر در طول تعطیلات میزبان خانواده و دوستان خود باشید، احتمالا برای برآورده کردن انتظارات فشار زیادی به خود وارد می‌کنید.
- کمبود خواب: تعطیلات پرمشغله می‌تواند به کمبود خواب منجر شود که این امر استرس را افزایش می‌دهد.
- پرخوری: متاسفانه، گاهی اوقات بعضی از افراد برای مقابله با غم و اندوه به مکانیسم‌های مقابله‌ای ناسالم مثل پرخوری روی می‌آورند که می‌تواند علائم افسردگی تعطیلات را تشدید کند.
- استرس مالی: اگر هزینه‌های مربوط به سپری کردن تعطیلات یا تهیه هدیه برای خانواده و دوستان بیش از توان مالی شما باشد، استرس زیادی به شما وارد میشود
- جدایی از نزدیکان: اگر یکی از اعضای خانواده خود را از دست داده باشید یا از آن‌ها جدا شده باشید، ممکن است تعطیلات به زمان غم‌انگیزی برای شما تبدیل شود.
- انزوا و تنهایی: ناتوانی در سپری کردن تعطیلات در کنار خانواده و دوستان می‌تواند باعث استرس و افسردگی شود.
- انتظارات غیرواقعی: گاهی اوقات، امیدواری زیاد به فصل تعطیلات به استرس و غم منجر میشود. تجاری‌سازی بیش از حد تعطیلات ممکن است این انتظار را ایجاد کند که مردم باید بدون وقفه شاد باشند که این امر فرد را برای شادی بی حد و حصر تحت فشار و استرس قرار می‌دهد.
علاوه بر این، ممکن است علت افسردگی تعطیلات به دستاوردهای شما بر‌گردد. از آنجا که معمولا تعطیلات شروع سال جدید را نشان می‌دهند، ممکن است به عملکرد خود در سال گذشته فکر کرده و احساس پشیمانی یا شکست را تجربه کنید. احتمالا در مورد اهداف خود فکر می‌کنید و اگر طبق چیزی که انتظار داشتید پیش نرفته باشید، دچار غم و اندوه می‌شوید.
بعضی از افراد بعد از تعطیلات دچار افسردگی می‌شوند. معمولا علت افسردگی بعد از تعطیلات این است که برگشت به زندگی روزمره ممکن است اضطراب‌آور و افسرده‌کننده به نظر برسد.
بیشتر بخوانید: علائم افسردگی شدید و حاد چیست؟
چند راه‌کار برای پیشگیری از افسردگی تعطیلات و درمان آن
هر چقدر هم که افسردگی و اضطراب تعطیلات دلهره‌آور ناشد، راه‌هایی برای کنار آمدن با آن وجود دارد. برای درمان اضطراب در تعطیلات میتوانید راهکارهای زیر را امتحان کنید:
1. به یاد عزیزان خود باشید
برای پیشگیری از افسردگی تعطیلات بهتر است وقتی با اعضای خانواده و دوستان‌تان دور هم جمع می‌شوید، از عزیزی که از دست داده‌اید یاد کنید. انجام ندادن این کار فقدان او را برای شما سخت‌تر و تعطیلات را برایتان چالش‌برانگیزتر می‌کند. یادآوری خاطراتی که با او داشته‌اید ممکن است لحظات تلخ و شیرین زیادی را به همراه داشته باشد، اما در نهایت به غنی‌تر شدن تعطیلات شما کمک می‌کند.
2. «نه» گفتن را یاد بگیرید
غالبا در تعطیلات افراد بیشتری از شما درخواست کمک می‌کنند یا از شما می‌خواهند که وقت خود را به آن‌ها اختصاص دهید. گاهی اوقات، دعوت به مهمانی می‌تواند به تعهدات اجتماعی استرس‌زا تبدیل شود و کمک کردن به دوستان ممکن است وظایف پیش‌بینی نشده زیادی را بر عهده شما بگذارد.
با دانستن محدودیت‌های خود و یادگیری نحوه «نه» گفتن از پذیرفتن کارهایی که برای شما تعهد زیادی به همراه دارد، خودداری کنید. «نه» گفتن به شرکت در یک مهمانی یا رویدادی که با آن راحت نیستید، هیچ اشکالی ندارد. شما نمی‌توانید همه را خوشحال کنید. بهتر است با کسانی که با آن‌ها روابط خوبی دارید وقت بگذرانید و توجه خود را روی افرادی متمرکز کنید که با آن‌ها احساس راحتی می‌کنید.
3. خود را منزوی نکنید
انزوای اجتماعی می‌تواند یک عامل خطر مهم برای افسردگی تعطیلات باشد. به دنبال راه‌هایی باشید که بتوانید از ارتباطات اجتماعی لذت ببرید. چه رابطه خوبی با خانواده خود نداشته باشید و چه مجبور باشید تعطیلات را دور از آن‌ها بگذرانید، باز هم محکوم به تنها ماندن نیستید. اگر نمی‌توانید در تعطیلات کنار خانواده خود باشید، از طریق تماس تلفنی یا تصویری با آن‌ها ارتباط برقرار کنید. همچنین میتوانید با دوستان صمیمی‌تان وقت بگذرانید، به باشگاه بروید یا در فعالیت‌های داوطلبانه شرکت کنید.
4. استفاده از رسانه‌های اجتماعی را محدود کنید
رسانه‌های اجتماعی می‌توانند در هر زمانی از سال، به ویژه در تعطیلات، دیدگاه نادرستی از زندگی دیگران و در نتیجه زندگی خودمان به ما بدهند. به یاد داشته باشید آنچه که در رسانه‌های اجتماعی می‌بینید فقط بخش کوچکی از تجربیات دیگران را در دوران تعطیلات نشان می‌دهد. شما مشکلات و استرس‌های دیگران را نمی‌بینید و نمی‌توانید میزان شادی آن‌ها را تخمین بزنید.
محدود کردن رسانه‌های اجتماعی می‌تواند شما را از این احساس که باید طبق یک استاندارد خاص زندگی کنید رها کند، استرس‌تان را کاهش دهد و از افسردگی تعطیلات پیشگیری کند. به خودتان یادآوری کنید که کیفیت تعطیلات به برقراری ارتباط و به اشتراک گذاشتن شادی با دیگران بستگی دارد، نه فقط یک عکس عالی.
5. به طور منظم ورزش کنید
اگرچه زمانی که احساس افسردگی و ناراحتی می‌کنید پایبندی به ورزش دشوار است، اما تحقیقات نشان داده‌اند که فعالیت بدنی منظم یک روش پیشگیری از افسردگی در تعطیلات است که نباید نادیده گرفته شود. نیاز نیست برای بهره‌مندی از فواید فعالیت بدنی وقت زیادی را صرف استفاده از تردمیل یا سایر وسایل ورزشی کنید. حتی یک فعالیت معمولی مانند پیاده‌روی هم می‌تواند به پیشگیری از اضطراب تعطیلات و همچنین درمان افسردگی بعد از تعطیلات کمک کند.
بیشتر بخوانید: فایده ی ورزش روی سلامت روان چیست؟
6. برای خودتان وقت بگذارید
برای پیشگیری از افسردگی تعطیلات سعی کنید به اندازه کافی استراحت کنید. حتی 15 تا 20 دقیقه در روز گوش دادن به موسیقی، خواندن کتاب یا انجام سایر فعالیت‌های آرامش‌بخش می‌تواند برای کاهش استرس شما معجزه کند.
7. انتظارت واقع‌بینانه داشته باشید
خیلی خوب است که در مورد تعطیلات هیجان‌زده باشید و برای کارهایی که می‌خواهید انجام دهید برنامه‌ریزی کنید. اما مهم است که انتظارات خود را واقع‌بینانه و قابل دسترس نگه دارید. نکته کلیدی این است که روی ارتباطات خود تمرکز کنید، تعطیلات گذشته را با علاقه به یاد آورید و در عین حال از تعطیلات پیش‌رو لذت ببرید. لازم نیست تعطیلات فعلی دقیقا مانند تعطیلات گذشته باشد تا به همان اندازه معنادار و خاطره‌انگیز به نظر برسد.
بیشتر بخوانید: 13 نکته مهم برای درمان افسردگی
کلام پایانی
افسردگی تعطیلات ممکن است اوقات فراغت شما را به زمان ترس و ناامیدی تبدیل کند. اما خوش‌بختانه، راهکارهای زیادی برای تغییر اوضاع وجود دارد که در این مقاله به مهم‌ترین آن‌ها اشاره کردیم. بهتر است روش‌های مختلف را امتحان کنید تا بهترین تکنیک را برای مقابله با این مشکل بیابید. اگر به تنهایی قادر به درمان افسردگی و اضطراب تعطیلات نبودید، از یک درمانگر کمک بگیرید. برای این کار میتوانید در درمانکده به صورت آنلاین از روانشناسان باتجربه نوبت بگیرید و با آن‌ها مشورت کنید.
منابع: health.clevelandclinic, verywellmind
