استئوآرتریت (osteoarthritis) یا آرتروز که شایع‌ترین نوع آرتریت است، میلیون‌ها نفر را در سراسر دنیا تحت تاثیر قرار داده است. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که غضروف محافظ در انتهای استخوان از بین برود. استئوآرتریت می‌تواند هر مفصلی را تحت تاثیر قرار دهد، اما معمولا در مفصل دست، زانو، لگن و ستون فقرات شایع‌تر است.
علائم آرتروز قابل کنترل هستند، اما آسیب‌دیدگی مفاصل را نمی‌توان جبران کرد. در این مقاله از مجله درمانکده با ما همراه باشید. با ما همراه باشید تا درباره این بیماری اطلاعات بیشتری کسب کنید.
فهرست محتوا
علائم استئوآرتریت
علائم آرتروز غالبا به تدریج ایجاد و به مرور زمان تشدید می‌شوند. این علائم عبارتاند از:
- درد: ممکن است در حین حرکت کردن یا پس از آن در مفصل آسیب‌دیده احساس درد کنید.
- خشکی: این علامت غالبا هنگام بیدار شدن از خواب ایجاد میشود.
- حساسیت به لمس: زمانی که کمی به مفصل یا نواحی اطراف آن فشار وارد می‌کنید، متوجه حساسیت آن می‌شوید.
- عدم انعطاف‌پذیری: ممکن است دیگر نتوانید مفصل را به طور کامل حرکت دهید.
- ساییدگی: ممکن است هنگام استفاده از مفصل احساس ساییدگی کنید و صدای خرد شدن بشنوید.
- خار استخوان: این تکه‌های اضافی استخوان که برآمده و سفت هستند، در اطراف مفصل آسیب‌دیده تشکیل می‌شوند.
- ورم: بافت نرم اطراف مفصل ممکن است در اثر التهاب متورم شود.
بیشتر بخوانید: اسکلرودرما چیست؟
عوارض آرتروز
بیماری استئوآرتریت هم عوارض جسمی دارد و هم به بروز عوارض روانی منجر میشود. عوارض جسمی شامل موارد زیر است:
- افزایش وزن به دلیل محدودیت حرکتی یا درد
- استئونکروز یا مرگ استخوان
- فرسایش رباط‌ها و تاندون‌ها
- همارتروز یا خونریزی در نزدیکی مفاصل
بیشتر بدانید:مخملک چیست؟ این بیماری واگیر دارد؟ (همراه با عکس واقعی)
محدودیت حرکتی و اختلال عملکرد ناشی از آن باعث عوارض عاطفی میشود، مثل اضطراب و افسردگی.
دلایل ابتلا به استئوآرتریت
وقتی غضروف‌هایی که از انتهای استخوان در برابر ضربه محافظت میکنند آسیب می‌بینند و تحلیل می‌‌روند، به استئوآرتریت مبتلا می‌شوید. اگر غضروف کاملا از بین برود، ۲ استخوان روی هم ساییده می‌شوند.
اغلب از استئوآرتریت به عنوان بیماری «زوال و فرسودگی» یاد میشود. اما علاوه بر تخریب غضروف، این بیماری روی کل مفصل تاثیر می‌گذارد. در نتیجه، استخوان را تغییر می‌دهد و باعث از بین رفتن بافت‌هایی میشود که مفصل را کنار هم نگه می‌دارند و عضله را به استخوان متصل میکنند. همچنین به التهاب پوشش مفصل منجر میشود.
بیشتر بدانید: قرص سلکوکسیب چیست؟
عوامل خطر آرتروز
بعضی عوامل احتمال ابتلا به استئوآرتریت را افزایش می‌دهند، از جمله:
- افزایش سن: با بالا رفتن سن، احتمال ابتلا به آرتروز بیشتر میشود.
- جنسیت: بر اساس آمار موسسه ملی سلامت آمریکا، زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند، اما دلیل آن مشخص نیست.
- چاقی: اضافه وزن روی مفاصلی که وزن را تحمل میکنند (مانند لگن و زانو)، فشار زیادی وارد می‌کند. به‌علاوه، بافت چربی پروتئینی تولید می‌کند که باعث التهاب مفصل و محیط اطراف آن میشود.
- آسیب‌دیدگی مفصل: صدمات ناشی از ورزش یا تصادف خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهند. حتی صدماتی که سال‌ها قبل اتفاق افتاده و به نظر درمان شده‌اند، ممکن است در بروز این بیماری نقش داشته باشند.
- وارد آمدن فشار زیاد و متوالی روی مفصل: اگر شغل یا ورزشی که انجام می‌دهید فشار مداوم روی مفصل وارد کند، به مرور زمان دچار آرتروز می‌شوید.
- ژنتیک: بعضی از افراد از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
- بدشکلی استخوان: بعضی از افراد به طور مادرزادی دچار بدشکلی مفصل یا غضروف هستند.
- بیماری‌های متابولیکی: دیابت و هموکروماتوز (افزایش آهن بدن) خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهند.
در صورت لزوم می توانید با دکتر روماتولوژی آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به متخصص روماتولوژی مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: خطرناکترین نوع روماتیسم چیست؟
تشخیص استئوآرتریت
پزشک هنگام معاینه بدنی می‌تواند علائم آرتروز نظیر ورم، حساسیت به لمس و عدم انعطاف‌پذیری مفصل آسیب‌دیده را مشاهده کند. تست‌های زیر هم به پزشک در تشخیص دقیق‌‌تر بیماری کمک میکنند:
۱. تست‌های تصویربرداری
پزشک ممکن است یکی از روش‌های زیر را برای تصویربرداری از مفصل آسیب‌دیده پیشنهاد دهد:
- اشعه ایکس: غضروف در تصویر اشعه ایکس مشاهده نمی‌شود، اما می‌توان از طریق باریک شدن فاصله بین ۲ استخوان در مفصل متوجه از بین رفتن آن شد. اشعه ایکس خار استخوان اطراف مفصل را هم نشان می‌دهد.
- ام آر آی (MRI): در این روش از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی قوی برای تصویربرداری از استخوان و غضروف استفاده میشود. معمولا برای تشخیص آرتروز به MRI نیاز نیست، اما در موارد پیچیده به کسب اطلاعات بیشتر کمک می‌کند.
۲. تست‌های آزمایشگاهی
بررسی خون یا مایع مفصل هم می‌تواند به تشخیص آرتروز کمک کند:
- آزمایش خون: اگرچه هیچ آزمایش خونی برای تشخیص استئوآرتریت وجود ندارد، اما بعضی از آزمایش‌ها می‌توانند به رد کردن سایر علل احتمالی درد مفاصل (از جمله روماتیسم) کمک کنند.
- ارزیابی مایع مفصل: پزشک با استفاده از سوزن، مایع مفصل آسیب‌دیده را بیرون می‌کشد تا آن را از نظر وجود التهاب یا عفونت بررسی کند.
بیشتر بخوانید: بیماری مخملک چیست؟
درمان استئوآرتریت
درمان آرتروز بر مدیریت علائم متمرکز است و معمولا شامل موارد زیر میشود:
۱. داروها
تعدادی از داروها می‌توانند به تسکین علائم استئوآرتریت کمک کنند. این داروها عبارتاند از:
- مسکن‌های خوراکی: استامینوفن و سایر مسکن‌ها به کاهش درد کمک میکنند، اما روی تورم تاثیر ندارند.
- مسکن‌های موضعی: این محصولات که اغلب بدون نسخه در دسترس هستند به شکل کرم، ژل و پچ تولید می‌شوند. آن‌ها به بی‌حس شدن مفصل کمک میکنند و می‌توانند درد خفیف را تسکین دهند.
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): ایبوپروفن و ناپروکسن باعث کاهش درد و تورم می‌شوند.
- کورتیکواستروئیدها: این داروها که به نسخه پزشک نیاز دارند به شکل خوراکی و تزریقی در دسترس هستند.
- دولوکستین: پزشک ممکن است داروی ضد افسردگی دولوکستین را برای درمان دردهای اسکلتی-عضلانی تجویز کند.
۲. کنترل وزن
اضافه وزن به مفاصل شما فشار وارد می‌کند و باعث درد میشود. حتی چند کیلو کاهش وزن می‌تواند این فشار را برطرف کند و درد را تسکین دهد. علاوه بر این، داشتن وزن مناسب خطر ابتلا به سایر مشکلات مثل دیابت و بیماری قلبی را هم کاهش می‌دهد.
۳. خواب کافی
استراحت دادن به عضلات می‌تواند تورم و التهاب را کاهش دهد. پس با خودتان مهربان باشید و به اندازه کافی بخوابید. ذکر این نکته ضروری است که خواب کافی می‌تواند به شما در مدیریت موثرتر درد هم کمک کند.
۴. گرما درمانی و سرما درمانی
برای تسکین درد و رفع سفتی عضلات میتوانید از گرما درمانی یا سرما درمانی کمک بگیرید. کمپرس گرم یا سرد را چند بار در روز و هر بار به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی مفاصل دردناک قرار دهید.
۵. ورزش
فعالیت بدنی باعث تقویت عضلات اطراف مفاصل میشود و سفتی مفاصل را کاهش می‌دهد. سعی کنید یک روز در میان حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید. فعالیت با شدت کم مانند پیاده‌روی یا شنا را انتخاب کنید. تای‌چی و یوگا هم می‌توانند انعطاف‌پذیری مفاصل را بهبود بخشند و به مدیریت درد کمک کنند.
کلام پایانی
استئوآرتریت یک بیماری مزمن است که درمان قطعی ندارد، اما می‌توان علائم آن را کنترل کرد. توصیه میشود علائمی مثل درد و سفتی مفاصل را نادیده نگیرید و در مورد آن‌ها با پزشک صحبت کنید.
سایت درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده است که از متخصص روماتولوژی برای ویزیت حضوری وقت بگیرید یا از طریق مشاوره آنلاین با پزشک مورد نظر خود مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: دارو گیاهی برای مخملک چیست؟
سوالات متداول
مفصل جایی است که ۲ استخوان به هم می‌رسند. غضروف بافت محافظی است که انتهای استخوان‌ها را می‌پوشاند. استئوآرتریت یا آرتروز یک بیماری مفصلی مزمن است که باعث از بین رفتن غضروف‌ها میشود. در نتیجه، در افراد مبتلا به آن ممکن است استخوان‌ها روی هم ساییده شوند.
آرتروز در اثر آسیب‌دیدگی مفاصل ایجاد میشود. بعضی از عوامل، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند، از جمله: بالا رفتن سن، چاقی، سابقه خانوادگی آرتروز و ابتلا به بعضی از بیماری‌ها (مثل دیابت).
بعضی از عوامل خطر استئوآرتریت مثل وراثت یا سن غیرقابل تغییر هستند، اما میتوانید سایر عوامل خطر را کنترل کنید. برای مثال، حفظ وزن در محدوده مناسب، استراحت کافی و پیروی از رژیم غذایی سالم (مصرف میوه و سبزی) احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش می‌دهد.
منابع: mayoclinic, healthline
