اگر قرار است آزمایش اورولوژی انجام دهید، بهتر است بدانید اورولوژی چیست. به عبارت ساده، اورولوژی شاخه ای از مراقبت های درمانی مربوط به دستگاه ادراری زنان و مردان است. دستگاه ادرار شامل کلیه، اورتر و مجرای ادرار است. اورولوژی شامل اندام تناسلی مردان نیز هست ولی اندام تناسلی زنان شامل آن نمی شود.
اورولوژی، ذاتا، یک تخصص در جراحی است که به درمان امراض دستگاه ادرار زنان و مردان کمک می کند. مشکلات دستگاه ادرار در هر سنی رخ می دهد پس اگر احساس مشکل می کنید یا اوضاع عادی نیست، باید به اورولوژیست مراجعه کنید. چند آزمایش رایج برای تشخیص مشکلات زمینه ای وجود دارد. در این مقاله از مجله درمانکده، به توضیح بعضی از رایج ترین آزمایشات اورولوژی که در مطب استفاده می شود، می پردازیم. نظارت، مراقبت یا جراحی بر اساس نتایج آزمایش پیشنهاد می شود و همراه با پزشک درمورد بهترین روش درمان تصمیم گیری می کنید.
بیشتر بخوانید: تفاوت نفرولوژی و اورولوژی در چیست؟
معاینه ی فیزیکی
شایع ترین آزمایش اورولوژی با معاینه ی ساده ی فیزیکی شروع می شود. اورولوژیست ابتدا سوالاتی از شما می پرسد تا درک بهتری از سبک زندگی و سابقه ی شما به دست آورد. اطلاعات لازم درمورد علائم، وضعیت فعلی سلامت، سابقه ی پزشکی و هر دارویی که مصرف می کنید را در اختیار داشته باشید.
این سوال ها هنگام معاینه ی فیزیکی به اورولوژیست کمک می کند زیرا داشتن اطلاعات کافی برای تشخیص درست ضروری است.
معاینه ی فیزیکی در مطب اورولوژیست انجام و شامل معاینه ی کامل دستگاه ادرار (کلیه، اورتر و مجرای ادرار) می شود. اگر مشکلی در زمینه ی بیضه یا آلت تناسلی دارید، معاینه ی فیزیکی شامل این اندام ها هم می شود.
معاینه ی رکتوم دیجیتال (DRE)
اگر مرد هستید، معاینه ی فیزیکی شامل DRE یا معاینه ی رکتوم دیجیتال هم می شود. این معاینه برای بررسی وضعیت غده ی پروستات و بزرگ شدن یا بروز ناهنجاری در آن انجام می شود. در معاینه ی رکتال، پزشک انگشت روغن زده ی خود را با دستکش وارد رکتوم و پروستات را معاینه می کند.
آزمایش خون
متخصص اورولوژی برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر درمورد سیستم مجرای ادرار و پیدا کردن مشکل، تعدادی آزمایش خون مختلف انجام می دهد. او قادر است با استفاده از عمل استاندارد خون گیری و ارزیابی آن، بعضی بیماری های خاص و سرطان را تشخیص دهد. معمولا از سه آزمایش خون رایج استفاده می-شود:
تعیین آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA)
تمرکز این تست روی تشخیص التهاب پروستات است که از آن برای تعیین علت زمینه ای استفاده می شود. این آزمایش به تنهایی سرطان را مشخص نمی کند. گرچه بسیاری آن را آزمایش سرطان پروستات می دانند ولی این آزمایش صرفا روشی برای تشخیص سطح التهاب است. اگر سطح التهاب به قدری است که خطر سرطان را در پی دارد، به آزمایشات بیشتر نیاز است تا تشخیص به درستی صورت گیرد.
این تست به خصوص میزان پروتئینی را که درحال حاضر از غده ی پروستات ترشح می شود اندازه می گیرد زیرا درصورت بروز التهاب، ترشح پروتئین بالا می رود.
بیشتر بخوانید: انواع روش‌‌های ختنه کردن
کراتینین و آزمایش اوره نیتروژن خون (BUN)
نوع دیگری از آزمایش خون است که از آن برای ارزیابی عملکرد کلیه از طریق اندازه گیری کراتینین استفاده می شود. در اغلب موارد، بالا بودن میزان کراتینین در خون نشان دهنده ی عدم عملکرد مناسب یا نارسایی کلیه است. اورولوژیست بسته به نسبت کراتینین به اوره نیتروژن خون می تواند مشکل را تشخیص دهد.
زمانی که عملکرد کلیه مناسب نباشد، جریان خون مختل می شود. گاهی دلیل این امر به سادگی پایین آمدن آب بدن است. در غیر این صورت، علت جدی تری وجود دارد که به تشخیص نارسایی احتقانی قلب کمک می کند.
آزمایش تستسترون
اورولوژیست برای ارزیابی اختلال نعوظ، آزمایش تستسترون تجویز می کند. بدین ترتیب سطح تستسترون در بدن، که باعث بروز اختلال نعوظ است، مشخص می شود. همچنین شما میتوانید برای دریافت راهنمایی های بیشتر مشاوره آنلاین دکتر اورولوژی به سایت درمانکده مراجعه کنید.
بعد از انجام آزمایش خون، اورولوژیست نتایج را با شما درمیان می گذارد و هرگونه ناهنجاری، بیماری یا علت اختلال را برایتان توضیح می دهد. اگر درمورد آزمایش خون سوال دارید یا می خواهید برای آزمایش خون نوبت بگیرید، همین امروز با اورولوژیست خود تماس برقرار کنید. اگر اورولوژیست ندارید، با پزشک خود صحبت کنید تا شما را نزد یک اورولوژیست ارجاع دهد.
بیشتر بخوانید: شایع‌ترین بیماری های اورولوژی
آزمایش ادرار
اگر نیاز به آزمایش خون نباشد یا اورولوژیست بخواهد قبل از تشخیص اطلاعات بیشتری به دست آورد، آزمایش ادرار تجویز می شود. معمولا تمام آزمایشات ادرار شامل ادرار کردن در یک ظرف استریل است تا برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده شود اما از این نظر که برای چه چیزی مورد آزمایش قرار می-گیرد متفاوت است.
بیشتر بخوانید: افتادگی مثانه چیست؟
پیشاب سنجی
شایع ترین آزمایش خون است. درواقع، در اکثر معاینات فیزیکی سالانه، حتی اگر دلیلی برای نگرانی وجود نداشته باشد، پیشاب سنجی انجام می شود. از این آزمایش برای بررسی باکتری، گلبول های خون و مواد بیگانه که نباید در کلیه وجود داشته باشد، استفاده می شود.
از پیشاب سنجی برای تعیین عفونت مجرای ادرار، تشخیص دیابت و نشانه های اولیه ی بیماری استفاده می شود. علائم هریک از این تشخیص ها متفاوت و نظیر بالا بودن تعداد گلبول سفید، بالا بودن میزان پروتئین یا گلوکز و وجود لوکواستیراز است. پزشک می تواند هر مشکلی را که طی پیشاب سنجی مشخص می شود بهتر تشخیص دهد.
بیشتر بخوانید: اورولوژیست چیست؟
کشت ادرار
از آزمایش کشت ادرار هم برای تعیین وجود باکتری های خاص در نمونه ی ادرار استفاده می شود. از آن جایی که این آزمایش متمرکزتر است، باید در آزمایشگاه انجام شود. بعد از ایزوله کردن، می توان آنتی-بیوتیک را روی کشت ادرار آزمایش کرد تا موثرترین روش درمان تعیین شود.
آزمایش ادرار 24 ساعته
اگر آزمایش ادرار شبانه روزی مورد نیاز باشد، باید کل ادرار خود ظرف 24 ساعت را جمع کنید. بدین ترتیب، اورولوژیست می تواند تشخیص دهد آیا بعضی مواد خاص به میزان طبیعی در بدنتان وجود دارد یا خیر زیرا طبیعی بودن میزان این مواد نشان دهنده ی سالم بودن کلیه است. درصورت غیرعادی بودن شرایط، این آزمایش به اورولوژیست کمک می کند در جهت مناسب تشخیص بیماری گام بردارد.
تکنیک عکس برداری
دیگر روش های شناخته شده ی اورولوژی شامل استفاده از تکنیک های عکس برداری برای مشاهده ی مشکلاتی که لزوما با چشم غیر مسلح قابل رویت نیست می شود. سونوگرافی یکی از ابزارهای شایع عکس-برداری است. هنگام سونوگرافی، امواج صدا با فرکانس بالا خارج می شود که تصاویری از دستگاه داخلی، اندام و مواد بیگانه به دست می دهد. با استفاده از این روش می توان مشکلاتی نظیر اختلالات مربوط به کلیه، مثانه، بیضه و غده ی پروستات را تشخیص داد.
بیشتر بخوانید: علت عفونت ادراری
اورولوژیست برای گرفتن تصویر بهتر و تشخیص دقیق، سراغ اسکن اشعه ی ایکس هم می رود. چند نوع مختلف از اسکن اشعه ی ایکس وجود دارد که در این زمینه مورد استفاده قرار می گیرد و شامل موارد زیر است:
- عکس برداری از کلیه، اورتر و مثانه با استفاده از اشعه ی ایکس، علت درد شکم و ساختار کلی و اندام دستگاه ادرار را مورد ارزیابی قرار می دهد.
- پیلوگرافی داخل وریدی (IVP)، برای کمک به تشخیص اختلال دستگاه ادرار از رنگ مخصوص استفاده می کند.
- سیستوگرافی با ماده ی حاجب (VCUG) هنگامی که مثانه پر و خالی می شود انجام می شود تا وضعیت زمینه ای ارزیابی شود.
- بسته به نتایج سونوگرافی و یا تصویربرداری با اشعه ی ایکس، شاید به آزمایشات بیشتر عکس برداری نیاز باشد. پزشک و اورولوژیست برای معاینه ی دقیق تر داخل بدن، از اسکن توموگرافی کامپیوتری استفاده می کند که با نام سی تی اسکن شناخته می شود.
انجام سیستوسکوپی کمی فرق می کند. در این روش قبل از وارد کردن یک تلسکوپ کوچک از طریق مجرای ادرار به مثانه، بی حسی موضعی انجام می شود. بدین ترتیب اورولوژیست می تواند واقعا داخل بدن را ببیند و هرگونه مشکل را تشخیص دهد.
منی سنجی (سمینوگرام)
اگرچه این روش تنها آزمایش دیگری نیست که اورولوژیست انجام می دهد اما آخرین معاینه ی رایج است. این آزمایش روی مردانی انجام می شود که با مشکل عدم باروری روبه رو هستند. حین سمینوگرام، نمونه ای از منی در آزمایشگاه معاینه می شود تا قدرت اسپرم مرد مورد بررسی قرار گیرد. درکنار ارزیابی تعداد اسپرم، جنبندگی و کیفیت هم ارزیابی می شود. بعد از وازکتومی هم این آزمایش انجام می شود تا از موفقیت عمل اطمینان حاصل شود.
