کندرومالاسی پاتلا (Chondromalacia patellae)، نرمی کشکک زانو یا زانوی دوندگان یکی از شایع‌ترین آسیب‌های زانو است که بیشتر ورزشکاران را درگیر می‌کند. البته بیماری‌هایی مانند آرتروز زانو نیز باعث نرمی غضروف کشکک زانو نیز می‌شوند. متخصص ارتوپد معمولا استراحت را به عنوان اولین راه درمان کندرومالاسی پاتلا پیشنهاد می‌کند. با این مقاله از مجله درمانکده همراه شوید تا از علل، علائم و شیوه‌های درمان زانوی دوندگان بیشتر بدانید.
علت نرمی کشکک زانو چیست؟
اگر کمی با آناتومی زانو آشنا شوید، به راحتی می‌توانید علت کندرومالاسی پاتلا را دریابید. همین حالا از روبرو به زانوی خود نگاه کنید، آیا متوجه استخوان کاسه‌ایی شکل بزرگ در جلوی زانو می‌‌شوید؟ این استخوان همان کشکک زانو است که دارای ۶ سطح مفصلی است. تاندون (زردپی) و لیگامان‌ها (رباط)، آن را به استخوان ران پا متصل می‌کنند. حالا زانوی خود را خم کنید. در این حالت قسمت پشتی کشکک زانو به استخوان ران می‌لغزد؛ البته بهتر است بگوییم روی غضروف استخوان ران. اگر هریک از بافت‌ها دچار آسیب شوند، باعث ساییدگی و تحلیل رفتن کشکک زانو خواهند شد و در نهایت نرمی کشکک زانو بروز پیدا می‌کند. فاکتورهایی مانند سفتی یا ضعف عضلات زانو، فعالیت بیش از حد زانو و صافی کف پا ریسک بروز نرمی غضروف کشکک زانو را افزایش می‌دهند.
بیشتر بخوانیم: زانوی پرانتزی + علت، راههای تشخیص و درمان پای پرانتزی
علائم نرمی غضروف کشکک زانو
- زانو دردی که در قسمت زیر کشکک زانو حس می‌شود.
- سایش یا تق تق مفصل زانو هنگام خم کردن آن. این صدا هنگام بالا و پایین رفتن از پله‌ها، راه رفتن، دویدن یا ایستادن پس از نشستن‌های طولانی مدت بیشتر شنیده می‌شود.
اگر این بیماری بدرستی درمان نشود، ریسک بروز استئوآرتریت در مفصل زانو افزایش می‌یابد. علائم براساس درجه بندی کندرومالاسی می‌تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد.
افرادی که دچار چنین علائمی هستند باید تحت نظر پزشک ارتوپد باشند تا روش درمان به موقع برای آنها انتخاب و اجرا شود، شما عزیزان می‌توانید در سایت درمانکده از طریق مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان ارتوپد سوالات خود را از دکتر بپرسید.
درجه بندی کندرومالاسی پاتلا
کندرومالاسی پاتلا به چهار گرید تقسیم می‌شود.گرید یک کمترین آسیب و گرید چهار بیشترین آسیب مفصل زانو را نشان می‌دهد.
- گرید ۱: غضروف زانو نرم شده است.
- گرید ۲: غضروف زانو نرم و سطح آن غیر طبیعی شده است.این مرحله آغاز از بین رفتن بافت است.
- گرید ۳: غضروف زانو نازک شده و بافت آن تحلیل رفته است.
- گرید ۴: غضروف زانو به طور جدی آسیب‌دیده است؛ بطوریکه استخوان‌ها سایش پیدا می‌کنند.
بیشتر بخوانیم: شایع‌ترین آسیب‌های زانو + علائم و راههای درمان
تشخیص کندرومالاسی چگونه است؟
معاینه فیزیکی
متخصص ارتوپد برای تشخیص نرمی کشکک زانو، ابتدا به بررسی وضعیت ظاهری آن می‌پردازد. اگر کشکک دچار آسیب شده باشد، در راستای استخوان ران قرار نخواهد داشت. پس از آن متخصص تورم و درد در ناحیه مفصل زانو را ارزیابی می‌کند. در همین مرحله پزشک متخصص متوجه نوع آسیب زانو خواهد شد اما برای تایید تشخیص و رد سایر دلایل احتمالی، آزمایشاتی را تجویز خواهد کرد.
آزمایش خون
تست خون با هدف تشخیص انواع آرتریت یا التهاب تجویز می‌شود. شاخص روماتوئید (RF) در برگه آزمایش خون برای بررسی این بیماری است.
بیشتر بخوانیم: آناتومی ستون فقرات از محتوا تا واقعیت
آزمایشات تصویربرداری
این آزمایشات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- رادیوگرافی ساده (X-ray). در این تست، تصویر اندام‌های داخلی بدن به صورت سیاه و سفید بر روی عکس یا فیلم رادیولوژی ثبت می‌شود. این آزمایش می‌تواند آسیب‌های زانو را بخوبی نشان دهد.
- تصویربرداری MRI یا Magnetic resonance imaging. در این آزمایش برای عکسبرداری از اندام‌های داخلی بدن از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی استفاده می‌شود. با این تکنیک تصویربرداری می‌توان تصاویر سه بعدی از اندام‌های داخلی بدن را تهیه کرد. ساییدگی و یا پارگی غضروف با تصویر برداری MRI بخوبی تشخیص داده می شوند.
- آرتروسکوپی زانو (Knee Arthroscopy). این تکنیک یک روش کم تهاجمی برای جراحی زانو است که کاربردهای مختلف دارد، مثلا با استفاده از آن می‌توان آب زانو را کشید. در طی آن برش‌های کوچکی در ناحیه زانو ایجاد می‌شود، پزشک متخصص از طریق این برش‌ها ابزار آرتروسکوپ را که در انتهای آن یک دوربین قرار دارد، وارد مفصل زانو می‌کند. دوربین تصاویر واضحی از مفصل زانو را به مانیتور منتقل خواهد کرد و به این ترتیب پزشک متوجه وضعیت و آسیب‌های زانو می‌شود. این تکنیک در ترمیم مینیسک، بازسازی رباط صلیبی و دیگر مشکلات زانو کاربرد دارد. جراح ارتوپد برای جراحی آرتروسکوپی زانو، از بیهوشی کامل یا موضعی استفاده می‌کند.
بیشتر بخوانیم: مکمل گلوکزآمین کندرویتین چیست؟ + بهترین زمان مصرف
درمان قطعی کندرومالاسی زانو چیست؟
۱- استراحت دادن به زانو
اولین گزینه درمان نرمی کشکک زانو، استراحت دادن به آن است. هدف این است تا با کاهش فشار به کشکک زانو، درد کاهش یابد. ممکن است استفاده از بریس (زانوبند طبی) نیز پیشنهاد شود. همچنین برای کاهش درد و تورم می‌توانید از کمپرس سرد استفاده کنید. سرما شدت جریان خون در ناحیه آسیب‌دیده را کاهش می‌دهد و به همین دلیل در کاهش درد موثر است. کمپرس را به صورت ممتد روی مفصل زانو قرار ندهید، سعی کنید این کار را به دفعات انجام دهید. مثلا در طی روز چهار بار و هر بار به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه از آن استفاده کنید.
بیشتر بخوانیم: ماساژ بدن و فواید شگفت‌انگیز آن
۲- داروهای ضد التهابی خوراکی و موضعی
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. برخی داروها نیز بصورت کرم هستند که می‌توانید از آنها در ناحیه آسیب‌دیده استفاده کنید. این داروها در کاهش درد موثر هستند.
۳- فیزیوتراپی برای درمان کندرومالاسی زانو
متخصص فیزیوتراپی برای درمان کندرومالاسی زانو از تکنیک‌هایی مانند کینزیولوژی (ثابت نگه داشتن مفاصل با استفاده از باند و کش مخصوص، Kinesiology)، منوال تراپی (درمان دستی، Manual therapy)، اولتراسوند تراپی (ULTRASOUND THERAPY)، الکتروتراپی (برق درمانی، Electrotherapy) و تمرین درمانی استفاده می‌کنند. درمان می‌تواند شامل یک یا چندین روش باشد.
۴- جراحی نرمی کشکک زانو
اگر آسیب زانو شدید باشد با استفاده از جراحی آرتروسکوپی، کشکک زانو و مشکلات مربوط به آن درمان خواهند شد. رهاسازی جانبی لیگامان زانو از دیگر اقداماتی است که ممکن است جراح ارتوپدی برای درمان کندرومالاسی زانو از آن استفاده کند. در طی آن بخشی از لیگامان‌های زانو بریده می‌شوند. با این کار تنش و فشار کمتر شده و دامنه حرکتی مفصل افزایش پیدا می‌کند. پیوند غضروف،هموارسازی قسمت پشتی کشکک زانو و یا تغییر محل اتصال عضلات ران از دیگر روش‌های جراحی و درمان نرمی کشکک زانو است.
بیشتر بخوانیم: تاثیر یوگا بر آرتروز + آموزش چند نرمش یوگا برای آرتروز
راههای پیشگیری نرمی کشکک زانو
- فشار بر روی کشکک زانو را کاهش دهید. برای این کار می‌توانید از زانوبندهای طبی استفاده کنید.
- تمرینات ورزشی مناسب می‌توانند عضلات چهار سر ران را تقویت کنند؛ به این ترتیب فشار از زانو برداشته می‌شود.
- اگر اضافه وزن دارید، حتما فکری به حال آن کنید. مفصل‌های زانو مسئول تحمل وزن بدن هستند. اضافه وزن فشار بیش از حد به آن وارد می‌کند.
- از کفش‌هایی استفاده کنید که قوس کف پا را بخوبی پوشش دهند. کفش‌هایی که کفی صاف دارند، زانو را تحت فشار قرار می‌دهند.
سخن آخر
اگر زانو دردی دارید که پس از چند روز استراحت بهبود نمی‌یابد، بهتر است با متخصص ارتوپدی مشورت کنید. کندرومالاسی پاتلا یا نرمی کشکک زانو تنها یکی از بیماری‌های زانو است که باعث درد آن می‌شود. درد زانو اگر بدرستی درمان نشود، توان حرکت کردن شما را به طور جدی مختل می‌کند.
بیشتر بخوانیم: آناتومی زانو و ابعاد مختلف آن
سوالات رایج
کندرومالاسی پاتلا بیشتر در ورزشکاران و جوانان دیده می‌شود. افرادی که درگیر بیماری‌هایی مانند آرتروز یا کف پای صاف هستند نیز جزء افراد پرریسک قرار دارند. این بیماری در زنان بیش از مردان دیده می‌شود.
اگر سطح غضروف تجزیه شده باشد، امکان درمان قطعی وجود ندارد.
پیاده‌روی‌های سبک و شنا می‌توانند در درمان نرمی کشکک زانو موثر باشند. البته در پیاده‌روی نباید به سراغ سربالایی، سرازیری یا پله‌نوردی بروید. به طور کلی زانو نباید تحت فشار قرار گیرد. همچنین باید از کفش مناسب استفاده کنید.
بله. استفاده از زانوبند هنگام انجام فعالیت‌های روزانه می‌تواند شدت آسیب و فشار بر مفصل زانو را کنترل کند و کاهش دهد.
نرمی غضروف زانو می‌تواند باعث بروز این مشکل شود.
منبع: clevelandclinic | healthline | physio-pedia
جواب ام آر آی میگه نرمی کشکک گرید ۱ دارم یعنی دیگه نباید والیبال بازی کنم؟
عرض سلام و خسته نباشید
این مشکل نرمی کشکک زانو خوب شدنی هست یا خیر؟
اگر هست راه درمان کلی آن چیه؟؟
ممنون
با سلام دکتر من ۴ سال درد زانو کشیدن و چند تا دکتر رفتم یکی گفت ویتامین د ۳ کمه از اونه تحت درمان قرار گرفتم و ویتامین خوردم خوب نشد دوباره دکتر رفتم عکس و آزمایش آخرش گفت نرمی کشکک زانو داری حالا من چیکار کنم فقط با ورزش مناسب میشه بهبود بخشید بهش با تشکر
دکتر به من گفت نرمی زانو دارم خیلی اوضاع زانوم بد شده کارگرم و چهار ماهه حقوق نگرفتم و من بدبخت هیچ پولی برای درمان ندارم احتمالا باید خودم رو برای گدایی کردن آماده کنم
به چه علت این غضروف نرم می‌شود؟ و راههای پیشگیری از نرم شدن غضروف چیست؟