پمفیگوس از شناخت تا درمان!!!

سیستم ایمنی بدن وظیفه مقاومت و جلوگیری در برابر ویروس‌ها، باکتری‌ها و هر چیز مضر و آسیب‎رسان به بدن را دارد. زمانی که این سیستم ایمنی دچار اختلال و بیماری شود، توانایی شناخت سلول مفید و ویروس مخرب را نخواهد داشت، در این حالت  شروع به حمله به سلول‌های مفید میکند. ابتلا به این بیماری همیشه به معنای آسیب سیستم ایمنی همه بدن نیست و در بسیاری از موارد فقط یک عضو دچار می‌شود اما در حالت شدید و پیشرفته بیماری ممکن است چند عضو و یا همه بدن درگیر بیماری خود ایمنی شوند. به‌طور قطعی علت بیماری‎های خودایمنی هنوز مشخص نشده اما علت‌هایی هم‎چون وراثت، استرس و … در ابتلا به آن تاثیر دارند. یکی از بیماری‌های خودایمنی بیماری خودایمنی پمفیگوس است. پمفیگوس نوعی بیماری پوستی است که در اثر حمله سیستم ایمنی بدن به سلول‌های پوستی به‌وجود می‌آید.

بیماری پمفیگوس چیست؟

بیماری پمفیگوس یک بیماری مربوط به سیستم ایمنی بدن است که در زمان ابتلا به آن سیستم ایمنی بدن به سلول‎های مفید پوست حمله کرده و آن‎ها را تخریب می‎کند. پمفیگوس یک بیماری نادر پوستی است که در آن غشای مخاطی، سلول‎های پوستی و خود پوست از بین می‌رود. شایع‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎ترین نوع این بیماری پوستی پمفیگوس ولگاریس است که بر اثر آن سطح پوست و دهان دچار زخم و تاول‌های دردناک می‎شود.

ابتلا به بیماری پمفیگوس و رشد آن ممکن است خطرات جدی و جانی به همراه داشته باشد اما نکته مثبت آن اینجاست که قابل درمان بوده و از فردی به فرد دیگر سرایت نمی‌کند. ابتلا به این بیماری در همه سنین امکان‎پذیر است اما در بزرگسالان، در رده سنی 30 الی 60 سال بیشتر مشاهده شده است. بیماری پمفیگوس دارای انواع متفاوت با عوارض متفاوت است که حال به تحلیل هر یک از این انواع می‌پردازیم.

بیشتر بخوانیم: شایع ترین اختلالات خود ایمنی را بیشتر بشناسیم

لازم به ذکر است که اگر دچار چنین بیماری باشید باید تحت نظر دکتر متخصص روماتولوژی باشید که در سایت درمانکده می‌توانید به طور آنلاین با امکان مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان روماتولوژی در ارتباط باشید.

بیماری بولوس پمفیگوئید

این بیماری هم یک بیماری با علائم مشابه به بیماری پمفیگوس است، که در آن تاول‎هایی بر روی سطح پوست و بیشتر در قسمت‏‌های چین خورده پوست مانند زیر شکم، زیر بغل، کراشه و بالای ران به‌وجود می‎آیند، اما در قسمت‎های مخاطی بدن مانند درون چشم، بینی و دهان نیز دیده می‌شوند.

بیماری بولوس پمفیگوئید به علت تولید نامتناسب آنتی بادی و تجمع آن در بدن و ایجاد التهاباتی در زیر سطح پوست به‎وجود می‎آید. علت ابتلا به این بیماری نیز هنوز به‎صورت قطعی شناسایی نشده و معمولا به صورت ناگهانی پدید می‌آیند. برای درمان این بیماری حتما باید به پزشک مراجعه کرد.

بیشتر بخوانیم: ۷ مکمل و ویتامین ضروری پوکی استخوان

انواع بیماری پمفیگوس

بیماری پمفیگوس ولگاریس

در این نوع از پمفیگوس، سیستم ایمنی با تاثیر بر روی قسمت‌های مخاطی بدن مانند دهان، چشم، بینی، گلو، ریه و اندام‎های تناسلی سبب ایجاد تاول‎های پر آبی بر روی سطح پوست می‎شود که به آسانی پاره شده و به‎صورت زخم روی پوست باقی می‌ماند.

پمفیگوس گیاهی

این نوع از پمفیگوس هم مشابه پمفیگوس ولگاریس است با این تفاوت که تاول‏‌ها و عارضه‌های ایجاد شده بر سطح پوست ضخامت بیشتری داشته و سخت‏‎تر از نوع قبل پاره می‎شود. پمفیگوس گیاهی در قسمت‎هایی از بدن که چین‎خوردگی بیشتری دارد مانند قسمت زیر بغل و کشاله ران‎ها دیده می‌شود.

پمفیگوس ناشی از مصرف دارو

مصرف برخی داروها باعث ایجاد تاول‎ در قسمت‎های مختلف بدن می‌شود. آثار این داروها ممکن است بعد از مدت‎ها نمایان شود.داروهای کنترل فشار خون و آنتی‌بیوتیک‌ها از جمله داروهایی هستند که در برخی موارد موجب بروز پمفیگوس شده‌اند.

بیشتر بخوانیم: آزمایش خون برای تشخیص رماتیسم مفاصل

بیماری پمفیگوس اریتماتوز

این نوع از پمفیگوس تاول‎هایی قرمز رنگ و به حالت پوسته پوسته روی بدن است که اکثرا در قسمت‎های پوست سر، گونه، بالای کمر و قفسه سینه ظهور پیدا می‎کند.

پمفیگوس برگ

پمفیگوس برگ قسمت‎های رویی و سطحی پوست را درگیر تاول می‌کند و در قسمت‎هایی چون پوست سر، صورت و گردن دیده می‌شود. سطح رویی پمفیگوس برگ نازک بوده و به سرعت پاره می‌شوند، هم‌چنین با توجه به قدرت بالایی که در سرایت به  قسمت‎های دیگر دارند مناطق بسیاری را در بر می‌گیرد.

پمفیگوس بومی

برخی بیماری‎ها اغلب در مکان‎های جغرافیایی خاصی دیده شده و شامل همان منطقه می‌شود، مانند بیماری پمفیگوس بومی که بیشتر در برزیل، آمریکای جنوبی و مرکزی دیده می‎شود.

پمفیگوس دهانی

یکی از انواع بیماری پمفیگوس، نوع دهانی است. در پمفیگوس دهانی تاول‏‌هایی درون دهان به‎وجود می‎آید که به آسانی پاره شده و به همه قسمت‌های دهان سرایت پیدا می‎کند. تاول‎های دهانی از خون و سرم تشکیل شده که با پاره شده آن‏‎ها و ورود خون و عفونت به درون بدن و با گسترش بیماری حتی مصرف غذا نیز به سختی ممکن می‎شود. عدم رسیدگی و درمان به موقع این بیماری، عوارض و خطرات جدی به دنبال دارد.

بیشتر بخوانیم: علائم نقرس ؛ علل، تشخیص و درمان

روش‌های تشخیص پمفیگوس

سطح پوست به علل مختلفی ممکن است دچار تاول شود که شناسایی هر کدام از این علت‌ها کار دشواری بوده و پزشک متخصص با معاینه و همچنین تجویز آزمایش خون، انجام آندوسکوپی( در فرایند آندوسکوپی لوله‎ای از قسمت دهان وارد گلو شده و وجود تاول در قسمت گلو بررسی می‌شود.)و هم‌چنین انجام بیوپسی پوست( در این روش بخشی از سطح رویی تاول روی پوست برداشته و مورد آزمایش قرار می‌گیرد.) می‎تواند علت ظهور تاول بر سطح پوست را تشخیص دهد.

بیشتر بخوانیم: آماده شدن برای آزمایش تراکم استخوان

درمان قطعی پمفیگوس

درمان قطعی و کامل پمفیگوس بسیار دشوار و تا زمانی از بین بردن کامل آن امکان ناپذیر بود اما با گذشت زمان و پیشرفت علم و تولید داروهای جدید از حالت ناممکن خارج شده و درمان‌هایی برای آن به‌وجود آمده است. نکته قابل توجه و بسیار مهم در درمان بیماری پمفیگوس زمان مناسب و به موقع برای مراجعه به پزشک است و مصرف دقیق و به موقع داروهای تجویز شده توسط پزشک است.

زیرا با گذشت زمان و پیش‌روی بیماری درمان آن سخت‎تر و عوارض وارده به بدن بیش‎تر می‌شود. برای درمان این بیماری پزشک از داروهای متفاوتی استفاده می‌کند بیشترین داروهای مورد استفاده داروی ریتوکسی مپ و همچنین تزریق کورتون است. استفاده از کورتون روشی بسیار موثر در درمان پمفیگوس است.

درمان گیاهی پمفیگوس

در طب سنتی برای درمان این بیماری از روش‎های گیاهی نیز استفاده می‌شود درمان گیاهی پمفیگوس شامل استفاده از مرکباتی چون لیموی تازه و پرتقال است که هرروز و در دو نوبت مورد استفاده قرار بگیرد. همین‌طور استفاده از برخی روغن‎های گیاهی مانند سنجد و روغن به برای تاول‏‌های درون دهان به شدت توصیه می‌شود به این صورت که این روغن‎ها را درون دهان چرخانده و سپس قورت دهید، قورت دادن روغن سبب کاهش التهابات و تاول‌های درون گلو می‌شود.

بیشتر بخوانیم: علائم روماتوئید و نشانه های اولیه آن

پیشگیری از بیماری پمفیگوس

بیماری پمفیگوس بیماری ناشناخته‎ای است که علت ظهور آن هنوز مشخص نشده است به همین علت روش پیش‎گیری قطعی و کاملی نیز برای عدم ابتلا به آن وجود ندارد. با این حال برای جلوگیری از ابتلا به آن توصیه می‎شود افراد از هرگونه استرس و اضطراب دوری کرده و در معرض آلاینده‎های شیمیایی و آلودگی‎ها تا جای ممکن قرار نگیرند و بلافاصله بعد از مشاهده اولیه علائم این بیماری بر سطح پوست به پزشک متخصص پوست مراجعه کنند.

سوالات متداول

آیا بیماری پمفیگوس یک بیماری خطرناک است؟

پیشرفت بیماری پمفیگوس و عدم رسیدگی به موقع به این بیماری خطرات بسیاری به همراه دارد تا جایی که حتی امکان از دست دادن جان فرد مبتلا با پیش‌روی بیماری وجود دارد.

ابتلا به پمفیگوس با چه علائمی آغاز می‎شود؟

ایجاد تاول‏‎های نازک بر سطح پوست که همراه با قرمزی و خارش هستند از علائم اولیه این بیماری می‌باشند.

آیا پمفیگوس نوعی سرطان است؟

می‎توان گفت پمفیگوس بیماری‎ای خطرناک‎تر از سرطان است که نوع پارانئوکلاسیک آن در افراد مبتلا به سرطان به‌وجود می‎آید.

بیشتر بخوانیم: شایع ترین بیماری های روماتیسمی

سخن پایانی

در این مطلب از مجله درمانکده گفتیم که پمفیگوس نوعی بیماری پوستی است که بر اثر نقص سیستم ایمنی بدن و حمله سیستم ایمنی به سلول‏‎های مفید و تخریب آن‎ها به‎وجود می‎آید. علت ابتلا به آن به صورت قطعی مشخص نبوده و به همین علت راه پیش‌گیری قطعی از این بیماری نیز وجود ندارد اما رسیدگی به موقع و مراجعه به پزشک در مراحل اولیه بیماری راه بسیار کمک کننده‌ای در درمان و کاهش پیشرفت بیماری است.