راهنمای کامل مغز و سیستم عصبی انسان [به زبان ساده]

در بخش‌های اختصاصی و مجزایی که در این مقاله تدارک دیده‌ایم بسیاری از سوالات و ابهاماتی که در زمینه مغزی و ساختار‌های آن وجود دارد را پاسخ گفته‌ایم. با ما همراه باشید تا گام‌به‌گام و به صورت ساده تمامی اطلاعاتی که در خصوص سیستم عصبی بدن به آن نیازمند هستید را در اختیارتان قرار دهیم.

بیشتر بدانیم: روش‌های تحریک مغز و تاثیر آن در سلامت مغزی

آناتومی سیستم عصبی

آناتومی سیستم عصبی دارای دو بخش اصلی است: سیستم عصبی مرکزی (CNS) و سیستم عصبی محیطی (PNS). سیستم مرکزی مرکز فرماندهی اولیه بدن است و از مغز و نخاع تشکیل شده است. در واقع سیستم عصبی محیطی شامل شبکه‌ای از اعصاب است که بقیه بدن را به CNS متصل می‌کند. این دو سیستم با هم کار می‌کنند تا اطلاعات را از داخل بدن و از محیط بیرون آن جمع آوری کنند.

سیستم‌ها اطلاعات جمع‌آوری‌شده را پردازش می‌کنند و سپس دستورالعمل‌ها را به بقیه بدن ارسال می‌کنند و پاسخ مناسب را تسهیل می‌کنند.در بیشتر موارد، مغز نقطه مقصد نهایی برای اطلاعات جمع آوری شده توسط بقیه سیستم عصبی است. هنگامی که داده ها به دست می‌آیند، مغز قبل از ارسال هر گونه دستور لازم، آنها را مرتب می‌کند و فایل می‌کند. مغز به بخش‌های مختلفی از جمله مغز و ساقه مغز تقسیم می‌شود. این بخش‌ها بخش‌هایی از حجم کار کلی مغز، از جمله ذخیره و بازیابی حافظه و صاف کردن حرکات بدن را کنترل می‌کنند.

بیشتر بدانیم: آشنایی با آناتومی مفصل و انواع آن در بدن انسان

آیا آناتومی مغز به سیستم نخاعی مرتبط است؟

اگرچه مغز مرکز کنترل است، اما کار آن بدون نخاع، که مجرای اصلی انتقال اطلاعات بین مغز و بدن است، امکان پذیر نخواهد بود. اعصاب سیستم محیطی از ساقه مغز یا نخاع منشعب می‌شوند. هر عصب به ناحیه خاصی از تنه یا اندام ها متصل است و مسئول ارتباط با آن نواحی و از آن نواحی است. PNSهمچنین می‌تواند به اجزای کوچکتر تقسیم شود: سیستم‌های سوماتیک و خودمختار.

جسمی شامل قسمت‌هایی از بدن می‌شود که فرد می‌تواند به میل خود فرمان دهد و اتونوم به اجرای عملکردهای غیرارادی مانند پمپاژ خون کمک می‌کند. اطلاعاتی که از طریق سیستم عصبی منتقل می‌شود در امتداد شبکه های سلولی به نام نورون حرکت می‌کند. این نورون‌ها فقط می‌توانند اطلاعات را یک‌طرفه ارسال کنند. آن‌هایی که به مغز منتقل می‌شوند نورون های حسی هستند.

آنهایی که از مغز منتقل می‌شوند به عنوان نورون های حرکتی شناخته می‌شوند. سیستم عصبی می‌تواند از تعدادی از بیماری‌ها، از جمله سرطان (مانند تومورهای مغزی) رنج ببرد. مشکلات دیگر عبارتند از مولتیپل اسکلروزیس، که در آن اعصاب آسیب دیده مانع از حرکت سیگنال ها در طول آنها می‌شوند و مننژیت که باعث التهاب غشای اطراف مغز و نخاع می‌شود.

داشتن مشکل در این زمینه مربوط به فوق تخصص مغز و اعصاب است که به دلیل حساس بودن این سیستم در بدن باید در انتخاب دکتر متخصص دقت نمایید که درمانکده لیست بهترین متخصصان را برای شما عزیزان فراهم کرده تا بتوانید سریع‌تر به بهترین‌های این حوزه دست یابید، همچنین می‌توانید از طریق مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان مغز و اعصاب راهنمایی دقیق را در خصوص مشکلتان کسب کنید.

بیشتر بدانیم: کبد را بهتر و بیشتر بشناسید + بیماری های کبد

مغز چه می‌کند؟

مغز آنچه را که فکر می‌کنیم و احساس می‌کنیم، نحوه یادگیری و یادآوری و نحوه حرکت و صحبت کردن را کنترل می‌کند. اما همچنین چیزهایی را که کمتر از آنها آگاه هستیم کنترل می‌کند – مانند ضربان قلب و هضم غذا.  مغز را به عنوان یک کامپیوتر مرکزی در نظر بگیرید که تمام عملکردهای بدن را کنترل می‌کند. بقیه سیستم عصبی مانند شبکه‌ای است که پیام‌ها را از مغز به قسمت‌های مختلف بدن به عقب و جلو می‌فرستد. این کار را از طریق طناب نخاعی انجام می‌دهد، که از مغز به سمت پایین از پشت عبور می‌کند. این شامل اعصاب نخ مانند است که به هر اندام و قسمت بدن منشعب می‌شود.

مغز چگونه کار می‌کند؟

وقتی پیامی از هر جای بدن به مغز می‌رسد، مغز به بدن می‌گوید که چگونه واکنش نشان دهد. به عنوان مثال، اگر یک اجاق گاز داغ را لمس کنید، اعصاب پوست شما پیام درد را به مغز شما ارسال می‌کند. سپس مغز پیامی را ارسال می‌کند که به ماهیچه‌های دست شما می‌گوید که کنار بکشند. خوشبختانه، این مسابقه رله عصبی در یک لحظه اتفاق می‌افتد.

بیشتر بدانیم: آناتومی مغز انسان؛ حقایق جالبی دربارۀ مغز که خوب است بدانید

 اجزای آناتومی سیستم عصبی چیست؟ یا همان ساختار سیستم عصبی از چه مواردی ساخته شده است؟

سیستم عصبی از سیستم عصبی مرکزی و سیستم عصبی محیطی تشکیل شده است:

• مغز
• نخاع

سیستم عصبی مرکزی هستند.

بیشتر بدانیم: تحریک مغناطیسی عمیق مغز (TMS) چیست و آیا می تواند به درمان افسردگی و دو قطبی کمک کند؟

اعصابی که از کل بدن عبور می‌کنند، سیستم عصبی محیطی را تشکیل می‌دهند. مغز انسان به طرز باورنکردنی فشرده است و تنها 3 پوند وزن دارد. هرچند چین‌ها و شیارهای زیادی دارد. اینها مساحت سطح اضافی مورد نیاز برای ذخیره اطلاعات مهم بدن را به آن می‌دهد. طناب نخاعی یک بسته نرم افزاری طولانی از بافت عصبی به طول 18 اینچ و ضخامت 1/2 اینچ است. از قسمت تحتانی مغز تا ستون فقرات گسترش می‌یابد.

در طول مسیر، اعصاب به کل بدن منشعب می‌شوند.  مغز و نخاع هر دو توسط استخوان محافظت می‌شوند: مغز توسط استخوان‌های جمجمه، و نخاع توسط مجموعه‌ای از استخوان‌های حلقه‌ای شکل به نام مهره ها. آنها هر دو توسط لایه‌هایی از غشاء به نام مننژ و مایع خاصی به نام مایع مغزی نخاعی محافظت می‌شوند. این مایع به محافظت از بافت عصبی، سالم نگه داشتن آن و حذف مواد زائد کمک می‌کند.

بیشتر بدانیم: شناخت بیشتر از آناتومی معده

قسمت‌های مغز چیست؟

مغز از سه بخش اصلی تشکیل شده است: مغز جلو، مغز میانی و مغز عقب.

 جلو مغز

مغز جلویی بزرگترین و پیچیده ترین قسمت مغز است. این شامل مخ – ناحیه‌ای با تمام چین‌ها و شیارهایی است که معمولاً در تصاویر مغز دیده می‌شود – و همچنین ساختارهای دیگر زیر آن . مغز حاوی اطلاعاتی است که اساساً ما را همان چیزی که هستیم می‌سازد: هوش، حافظه، شخصیت، احساسات، گفتار و توانایی احساس و حرکت.

در قسمت داخلی پیش مغز، تالاموس، هیپوتالاموس و غده هیپوفیز قرار دارند: تالاموس پیام‌هایی را از اندام‌های حسی مانند چشم، گوش، بینی و انگشتان به قشر مغز منتقل می‌کند. هیپوتالاموس نبض، تشنگی، اشتها، الگوهای خواب و سایر فرآیندهای بدن ما را که به طور خودکار اتفاق می‌افتند، کنترل می‌کند. هیپوتالاموس همچنین غده هیپوفیز را کنترل می‌کند که هورمون‌های کنترل کننده رشد، متابولیسم، تعادل آب و مواد معدنی، بلوغ جنسی و پاسخ به استرس را می‌سازد.

بیشتر بدانیم: درمان سکته مغزی چقدر زمان می‌خواهد؟

مغز میانی

این قسمت از مغز در بخش زیرین و وسط قرار دارد که به عنوان یک هماهنگ کننده اصلی برای تمام پیام‌هایی  که از مغز به نخاع وارد و خارج می‌شود، عمل می‌کند.

مغز خلفی

در واقع مغز عقبی در زیر انتهای پشتی مخ قرار دارد. از مخچه، پونز و مدولا تشکیل شده است. مخچه – که به آن “مغز کوچک” نیز می‌گویند زیرا شبیه نسخه کوچکی از مخ است – مسئول تعادل، حرکت و هماهنگی است. پلک و مدولا، همراه با مغز میانی، اغلب ساقه مغز نامیده می‌شوند. ساقه مغز پیام‌های مغز را می‌گیرد، می‌فرستد و هماهنگ می‌کند. همچنین بسیاری از عملکردهای خودکار بدن مانند تنفس، ضربان قلب، فشار خون، بلع، هضم و پلک زدن را کنترل می‌کند.

بیشتر بدانید: بیماری پارکینسون چیه؟

انواع لوب‌های مغزی

نواحی خاصی از مغز مسئول پردازش این انواع مختلف اطلاعات هستند. اینها لوب نامیده می‌شوند و چهار مورد از آنها وجود دارد: لوب پیشانی، جداری، تمپورال و پس سری.

بیشتر بدانیم: علائم، انواع، علل و درمان شکستگی جمجمه

جسم پینه‌ای و نیم کره‌های مغزی

مغز دارای دو نیمه راست و چپ است که به آنها نیمکره می‌گویند. آنها در وسط توسط نواری از رشته‌های عصبی (جسم پینه ای) به هم متصل شده‌اند که به آنها امکان برقراری ارتباط را می‌دهد. این نیمه‌ها ممکن است شبیه تصاویر آینه‌ای از یکدیگر به نظر برسند، اما بسیاری از دانشمندان معتقدند که عملکردهای متفاوتی دارند: سمت چپ سمت منطقی، تحلیلی و عینی در نظر گرفته می‌شود.

تصور می‌شود سمت راست شهودی، خلاقانه تر و ذهنی تر است. بنابراین هنگامی که دسته چک خود را متعادل می‌کنید، از سمت چپ استفاده می‌کنید. هنگامی که به موسیقی گوش می‌دهید، از سمت راست استفاده می‌کنید. اعتقاد بر این است که برخی از افراد بیشتر “راست مغز” یا “چپ مغز” هستند در حالی که برخی دیگر “کل مغز” هستند، به این معنی که آنها از هر دو نیمه مغز خود به یک میزان استفاده می‌کنند.

قشر مغز چیست؟

لایه بیرونی مغز قشر مغز نامیده می‌شود (همچنین به عنوان “ماده خاکستری” شناخته شده است). اطلاعات جمع آوری شده توسط حواس پنج گانه به مغز و به قشر مغز می‌رسد. سپس این اطلاعات برای پردازش بیشتر به قسمت‌های دیگر سیستم عصبی هدایت می‌شود. به عنوان مثال، وقتی اجاق گاز داغ را لمس می‌کنید، نه تنها پیامی برای حرکت دادن دست شما بیرون می‌آید، بلکه پیامی به قسمت دیگری از مغز نیز می‌رود تا به شما کمک کند به یاد داشته باشید که دیگر این کار را نکنید.

بیشتر بدانیم: بیماری SMA چیست؟ + راهنمایی کامل

 سیستم عصبی چگونه کار می‌کند؟

عملکرد اساسی سیستم عصبی تا حد زیادی به سلول‌های کوچکی به نام نورون‌ها بستگی دارد. مغز میلیاردها نفر از آنها را دارد و آنها مشاغل تخصصی زیادی دارند. به عنوان مثال، نورون‌های حسی اطلاعات را از چشم، گوش، بینی، زبان و پوست به مغز می‌فرستند. نورون‌های حرکتی پیام‌ها را از مغز به بقیه بدن منتقل می‌کنند.

با این حال، همه نورون‌ها اطلاعات را از طریق یک فرآیند پیچیده الکتروشیمیایی به یکدیگر منتقل می‌کنند و ارتباطاتی ایجاد می‌کنند که بر نحوه تفکر، یادگیری، حرکت و رفتار ما تأثیر می‌گذارد. هوش، یادگیری و حافظه. همانطور که رشد می‌کنیم و یاد می‌گیریم، پیام‌ها بارها و بارها از یک نورون به نورون دیگر منتقل می‌شوند و ارتباطات یا مسیرهایی را در مغز ایجاد می‌کنند.

به همین دلیل است که وقتی کسی در ابتدا آن را یاد می‌گیرد، رانندگی بسیار تمرکز می‌کند، اما بعداً طبیعت دوم است: مسیر ایجاد شد.

عملکرد سیستم عصبی در کودکان

در کودکان خردسال، مغز بسیار سازگار است. در واقع، وقتی بخشی از مغز یک کودک خردسال آسیب می‌بیند، قسمت دیگر اغلب می‌تواند یاد بگیرد که برخی از عملکردهای از دست رفته را به عهده بگیرد. اما با بالا رفتن سن، مغز باید سخت‌تر کار کند تا مسیرهای عصبی جدید ایجاد کند و تسلط بر وظایف جدید یا تغییر الگوهای رفتاری را سخت‌تر کند. به همین دلیل است که بسیاری از دانشمندان معتقدند مهم است که مغز را برای یادگیری چیزهای جدید و ایجاد ارتباطات جدید به چالش بکشیم – این به فعال نگه داشتن مغز در طول زندگی کمک می‌کند.

حافظه یکی دیگر از عملکردهای پیچیده مغز است. کارهایی که انجام داده ایم، یاد گرفته ایم و دیده ایم، ابتدا در قشر مغز پردازش می‌شوند. سپس، اگر احساس کنیم که این اطلاعات به اندازه کافی مهم است که به طور دائم به خاطر بسپاریم، برای ذخیره و بازیابی طولانی مدت به سمت داخل به سایر مناطق مغز (مانند هیپوکامپ و آمیگدال) منتقل می‌شود. همانطور که این پیام‌ها از طریق مغز عبور می‌کنند، آنها نیز مسیرهایی را ایجاد می‌کنند که به عنوان اساس حافظه عمل می‌کنند.

بیشتر بدانیم: علائم، نشانه ها و راه های درمان تومور مغزی چیست؟

حرکت و جنبش در سیستم عصبی

قسمت‌های مختلف مغز قسمت‌های مختلف بدن را حرکت می‌دهد. سمت چپ مغز حرکات سمت راست بدن را کنترل می‌کند و سمت راست مغز حرکات سمت چپ بدن را کنترل می‌کند. مثلاً وقتی پدال گاز ماشین خود را با پای راست فشار می‌دهید، این سمت چپ مغز شما است که پیامی را می‌فرستد که به شما اجازه انجام این کار را می‌دهد.

سیستم سمپاتیک و پاراسمپاتیک

عملکردهای اساسی بدن بخشی از سیستم عصبی محیطی به نام سیستم عصبی خودمختار بسیاری از فرآیندهای بدن را که تقریباً هرگز نیازی به فکر کردن در مورد آنها نداریم، مانند تنفس، هضم، عرق کردن و لرز کنترل می‌کند. سیستم عصبی خودمختار دارای دو بخش است: سیستم عصبی سمپاتیک و سیستم عصبی پاراسمپاتیک.

سمپاتیک

سیستم عصبی سمپاتیک بدن را برای استرس ناگهانی آماده می‌کند، مثلاً اگر شاهد دزدی باشید. هنگامی که اتفاق ترسناکی رخ می‌دهد، سیستم عصبی سمپاتیک قلب را تندتر می‌کند به طوری که خون را به سرعت به قسمت‌های مختلف بدن که ممکن است به آن نیاز داشته باشند می‌فرستد. همچنین باعث می‌شود که غدد آدرنال در بالای کلیه‌ها آدرنالین ترشح کنند، هورمونی که به دادن قدرت اضافی به ماهیچه‌ها برای فرار سریع کمک می‌کند. این فرآیند به عنوان پاسخ بدن “جنگ یا گریز” شناخته می‌شود.

بیشتر بدانیم: غش کردن یا سنکوپ چیست و چرا غش می‌کنیم؟

پاراسمپاتیک

سیستم عصبی پاراسمپاتیک دقیقا برعکس عمل کرده و بدن را برای استراحت آماده خواهدمی‌کند. همچنین به حرکت دستگاه گوارش کمک می‌کند تا بدن ما بتواند به طور موثر مواد مغذی را از غذایی که می‌خوریم دریافت کند. حواس منظره. بینایی احتمالاً بیش از هر حس دیگری در مورد جهان به ما می‌گوید. نوری که وارد چشم می‌شود تصویری وارونه روی شبکیه ایجاد می‌کند.

شبکیه نور را به سیگنال‌های عصبی برای مغز تبدیل می‌کند. سپس مغز تصویر را به سمت راست می‌چرخاند و آنچه را که می‌بینیم به ما می‌گوید. شنیدن: هر صدایی که می‌شنویم نتیجه امواج صوتی که وارد گوش ما شده و پرده گوش ما را به لرزش در می‌آورد.

سپس این ارتعاشات در امتداد استخوان‌های ریز گوش میانی حرکت کرده و به سیگنال‌های عصبی تبدیل می‌شوند. قشر این سیگنال‌ها را پردازش می‌کند و به ما می‌گوید که چه می‌شنویم.

طعم. زبان شامل گروه‌های کوچکی از سلول‌های حسی به نام جوانه‌های چشایی است که به مواد شیمیایی موجود در غذاها واکنش نشان می‌دهند. جوانه‌های چشایی به شیرین، ترش، شور، تلخ و شور واکنش نشان می‌دهند. جوانه‌های چشایی پیام‌هایی  را به نواحی در قشر مسئول پردازش طعم می‌فرستند. بو. سلول‌های بویایی در غشاهای مخاطی پوشاننده هر سوراخ بینی به مواد شیمیایی که تنفس می‌کنیم واکنش نشان می‌دهند و پیام‌هایی  را از طریق اعصاب خاصی به مغز می‌فرستند.

دست زدن به پوست حاوی میلیون‌ها گیرنده حسی است که اطلاعات مربوط به لمس، فشار، درجه حرارت و درد و ارسال آن به مغز برای پردازش و واکنش.

بیشتر بدانیم: سندروم پای بی‌قرار چیست؟ علل، علائم، تشخیص و درمان

خاتمه

در تمامی بخش‌هایی که در این مقاله مورد مطالعه قرار دادید بسیاری از مهم‌ترین اطلاعاتی که باید در زمینه سیستم عصبی مغزی بدانید را در اختیارتان قرار دادیم امیدواریم که بتوانید با افزایش آگاهی بسیاری از موضوعاتی که برایتان مطرح می‌شود را پاسخگو باشید.

برای افزایش اطلاعات می‌توانید به سایر مقالاتی که در مجله درمانکده وجود دارد مراجعه کرده و آن‌ها را مورد مطالعه قرار دهید.