سوزش و خارش واژن؛ علت، علائم و راه‌کارهای درمانی آن

سوزش و خارش واژن با علائم ناخوشایندی همراه است که می‌تواند بر کیفیت زندگی زنان تاثیر زیادی داشته باشد. عوامل مختلفی در بروز این عارضه دخیل هستند که معمولا بسته به علت و شدت از چند ساعت تا چند هفته یا چندین ماه طول می‌کشند.

سوزش و خارش واژن یک وضعیت آزاردهنده است که معمولا در بخش‌های مختلف دستگاه تناسلی زنانه همچون لابیا، کلیتوریس و دهانه واژن بروز پیدا می‌کند. از طرفی این عارضه می‌تواند باعث کاهش میل جنسی شما شود. برای تسکین سوزش و درد ناشی از خارش واژن باید ابتدا دلیل ایجاد آن را پیدا کنید.

عوامل زیادی همچون باکتری، ویروس، پوشش نامناسب، استفاده از محصولات بهداشتی سنگین یا بیماری‌های مقاربتی می‌توانند دلیل ایجاد این مشکل باشند. بهترین راه‌کار معاینه توسط پزشک متخصص زنان و زایمان است تا دلیل اصلی به‌موقع تشخیص داده شود. همراه ما باشید تا در این مقاله از مجله درمانکده علت، علائم و راه‌کارهای درمانی سوزش و خارش واژن را بررسی کنیم.

بیشتر بخوانید: آیا برجستگی واژن خطرناک است

علائم سوزش و خارش واژن

خارش واژن یک احساس بسیار ناراحت‌کننده است که برخی مواقع بسیار شدید بوده و نمی‌توانید در برابر خاراندن آن مقاومت کنید. خارش بیش از حد این ناحیه موجب سوزش و بروز التهاب می‌شود.

از همین‌رو در قسمت بیرونی واژن خود احساس سفتی، گرمی و درد خواهید داشت که برخی زنان در این حالت از نبض زدن ناحیه تناسلی خود گزارش می‌دهند. براساس علت خارش و سوزش واژن ممکن است این عارضه در شب و پس از رابطه جنسی به‌دلیل برخورد شدیدتر شود.

دیگر علائمی که معمولا با این نشانه‌ها همراه هستند، عبارتند از:

• قرمزی و تغییر رنگ پوست
• بوی نامطبوع
• خونریزی از واژن
• ترشحات غیرطبیعی

بیشتر بدانید: یائسگی در زنان چیست؟

خوب است بدانید علت سوزش و خارش واژن که این‌روزها زنان زیادی در سراسر جهان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، به صورت اینترنتی توسط پزشک متخصص زنان و زایمان قابل درمان خواهد بود. شاید شما هم از آن دسته افرادی هستید که هنگام معاینه واژن دچار استرس و خجالت می‌شوند. یکی از خدمات اصلی درمانکده مشاوره آنلاین پزشکی است. شما عزیزان با این خدمت به‌راحتی می‌توانید به صورت تلفنی، تصویری و متنی با پزشک خود در ارتباط باشید.

سوزش و خارش واژن نشانه چیست؟

سوزش و خارش واژن به دلایل گوناگونی رخ می‌دهد که هر از این دلایل معمولا با علائم خاصی همراه‌اند. در این قسمت به رایج‌ترین عواملی که سبب بروز سوزش و خارش واژن می‌شوند اشاره می‌کنیم:

1. بیماری‌های مقاربتی

بسیاری از انواع بیماری‌های مقاربتی ممکن است در طول رابطه جنسی محافظت نشده منتقل و سبب خارش و سوزش در ناحیه واژن شوند. آن‌ها عبارتند از:

• کلامیدیا
• زگیل تناسلی
• سوزاک
• تب‌خال تناسلی
• تریکومونیازیس

این اختلالات همچنین می‌توانند سبب بروز علائم دیگری شوند از جمله: توده‌های غیرطبیعی، ترشحات واژینال سبز یا زردرنگ و درد هنگام دفع ادرار.

بهتر است بخوانید: علت بوی بد واژن چیست

2. شپش ناحیه تناسلی

شپش‌های تناسلی حشرات ریزی هستند که در ناحیه تناسلی پیدا می‌شوند و یکی از رایج‌ترین انواع بیماری‌های مقاربتی هستند.

رایج‌ترین علامت شپش تناسلی، خارش و سوزش ناحیه تناسلی است که نوعی واکنش آلرژیک به بزاق این حشرات است. این خارش معمولا در شب تشدید می‌شود، زیرا در این زمان شپش‌ها در فعال‌ترین حالت هستند.

3. محرک‌های شیمیایی

گاهی قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی و محرک می‌تواند سبب سوزش و خارش پوست نازک و حساس ناحیه واژن شود. محرک‌های شیمیایی رایج عبارت‌اند از:

• صابون
• وان پر کف و معطر شده
• اسپری‌های زنانه
• دوش‌های واژینال
• داروهای ضدبارداری موضعی
• کرم‌ها
• پمادها
• مواد شوینده بهداشتی
• نرم‌کننده‌های پارچه
• دستمال توالت معطر

بیشتر بخوانید: سرطان سینه چگونه درمان می شود

4. واژینوز باکتریال

واژینوز باکتریال (BV) دیگر علت خارش واژن است و رایج‌ترین عفونت واژن در بین زنان ۱۵ الی ۴۴ساله محسوب می‌شود. این بیماری به علت عدم تعادل بین باکتری‌های خوب و بد طبیعی در ناحیه تناسلی زنانه ایجاد می‌شود.

سایر علائم مشترک با سوزش واژن در این مورد عبارتند از:

• ترشحات بدبو و غیرطبیعی خصوصا بعد از رابطه جنسی
• ترشحات رقیق به رنگ خاکستری یا سفید و حالت کف‌دار

بیشتر بخوانید: شقاق مقعدی و روش‌های پیشگیری و درمان آن

5. عفونت مخمری واژن

مخمر نوعی قارچ طبیعی است که به طور طبیعی در واژن وجود دارد و معمولا سبب بروز هیچ مشکلی نمی‌شود. اما زمانی که رشد مخمر کنترل نشده باشد، ممکن است عفونت مخمری واژن ایجاد شود که اذیت‌کننده و دردناک است. این عفونت خیلی رایج است و از هر ۴ زن، ۳ نفر آن را در دوره‌ای از زندگی‌شان تجربه می‌کنند.

این عفونت علاوه بر سوزش ممکن است سبب بروز علائم زیر شود:

• ورم و خارش واژن
• خارش، قرمز شدن و ورم فرج
• درد هنگام دفع ادرار یا برقراری رابطه جنسی
• ترشحات غلیظ و سفیدرنگ
• بثورات قرمزرنگ در ناحیه بیرونی واژن

بیشتر بدانید: دیسپلازی دهانه رحم چیست

6. لیکن اسکلروزیس

یک بیماری نادر پوستی است که سبب شکل‌گیری لکه‌های نازک و سفیدرنگی بر روی پوست می‌شود. این بیماری اغلب ناحیه واژن و مقعد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این لکه‌ها می‌توانند سبب ایجاد اسکار یا جای زخم دائمی شوند. زنان یائسه بیشتر در معرض ابتلا به لیکن اسکلروزیس قرار دارند.

7. یائسگی

زنانی یائسه بیشتر در معرض خارش و سوزش واژن قرار دارند. این به علت کاهش سطح استروژن است و سبب آتروفی واژن می‌شود. آتروفی واژن شامل نازک شدن غشاء مخاطی است که می‌تواند سبب بیش از حد خشک‌شدن ناحیه واژن شود. در این شرایط رابطه جنسی ممکن است سوزش را تشدید کند. به همین علت توصیه می‌شود که قبل از رابطه جنسی، از روان‌کننده‌های بیشتری استفاده کنید.

بهتر است بخوانید: آیا فیبروم رحمی توده سرطانی است

سایر عوامل موثر که می‌توان آن‌ها را علت سوزش واژن در نظر گرفت عبارتند از:

• استرس
• سرطان واژن
• عفونت ادراری (UTI)
• بیماری پوستی (اگزما، پسوریازیس)
• درماتیت تماسی (نوعی بثورات پوستی)

بیشتر بخوانید : عفونت مخمری واژن؛ هر آنچه که درباره آن باید بدانید

بیشتر بخوانید: سرطان رحم چگونه درمان می شود

عوارض سوزش و خارش واژن

برخی از علل سوزش واژن در صورت عدم درمان می‌توانند عوارض جدی‌ به همراه داشته باشند.

• خارش واژن ناشی از تریکومونیازیس باعث بروز التهاب خواهد شد و ابتلا به سایر بیماری‌های مقاربتی (STI) را افزایش می‌دهد.
• اگر خارش ناحیه تناسلی زنان از واژینوز باکتریایی باشد ،احتمال خطر التهاب STI افزایش می‌یابد.
• از دیگر عوارض سوزش و خارش واژن باکتریال می‌توان به زایمان زودرس زن باردار و تولد نوزاد با وزن کم اشاره کرد.
• عدم درمان به‌موقع لیکن اسکلروزوس (Lichen sclerosus) منجر به سرطان واژن و بروز اسکار می‌شود.
• بیماری التهاب لگن (PID) از دیگر عوارض خارش واژن است که در صورت عدم درمان به‌موقع سوزاک و کلامیدیا بروز پیدا می‌کند. این بیماری می‌تواند منجر به حاملگی خارج از رحم شود.

بیشتر بخوانید: واژینیسموس چیست؟ علت، علائم و راه‌کارهایی برای درمان آن

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

برخی از علل سوزش واژن به‌خودی‌خود و بدون نیاز به مداخله پزشکی برطرف می‌شوند. بااین‌حال، در شرایط زیر بهتر است به دکتر زنان و زایمان مراجعه کنید:

• اگر سوزش و خارش واژن ادامه‌دار باشد و بیش از یک هفته طول بکشد.
• اگر سوزش و خارش به‌قدری شدید باشد که در زندگی روزمره یا خوابتان اختلال ایجاد کند.

بیشتر بخوانید: سندروم پیش از قاعدگی یا PMS چیست

تشخیص سوزش و خارش واژن

برخی از روش‌های تشخیصی علت سوزش و خارش واژن را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

روش تشخیص	توضیحات
معاینه فیزیکی	بررسی شکل ظاهری واژن و پرسش سوالاتی در خصوص علائم و سابقه عفونت‌های واژینال
معاینه لگن	ارزیابی داخل واژن به کمک ابزار اسپکولوم برای بررسی وجود ناهنجاری در اندام تناسلی
نمونه برداری	برداشتن نمونه ترشحات یا بافت پوست واژن برای تجزیه و تحلیل در آزمایشگاه
آزمایش PH	اندازه‌گیری PH واژن به کمک قلم یا کاغذ مخصوص برای بررسی وجود واژینوز باکتریال یا تریکومونیازیس

بیشتر بخوانید: علائم سرطان فرج در زنان

درمان خارش واژن

برای درمان سوزش و خارش واژن ابتدا باید علت آن مشخص شود. سپس می‌توان از روش‌های زیر کمک گرفت.

داروی خارش واژن

آن‌ها عبارتند از:

• درمان لیکن اسکلروزوس: کرم کورتیکواستروئیدی همچون هیدروکورتیزون یا کلوبتازول
• درمان واژینوز باکتریایی: مترونیدازول (Flagyl)، ژل مترونیدازول (MetroGel) یا کرم کلیندامایسین (Cleocin)
• درمان عفونت ناشی از بیماری‌های مقاربتی: آنتی‌بیوتیک
• درمان عفونت قارچی: کرم یا شیاف ضد قارج همچون میکونازول (Monistat 1)، کلوتریمازول (Vagistat -1)، بوتوکونازول، تیوکونازول و ضد قارچ‌ها مثل فلوکونازول به صورت خوراکی
• درمان خارش ناشی از تغییر هورمونی: استروژن به صورت شیاف یا کرم (برای درمان خارش بیرون واژن)
• درمان تسکین تحریک و واکنش آلرژیک: آنتی‌هیستامین

بهتر است بخوانید: علائم افتادگی رحم چیست

بیشتر بخوانید: تاثیر هورمون های جنسی زنان بر بدن چیست

درمان خانگی سوزش قسمت بیرونی واژن

در جدول زیر م‍ی‌توانید راه‌کارهای درمان خانگی خارش و سوزش واژن را مشاهده کنید:

نوع درمان خانگی خارش واژن	خاصیت	روش استفاده
ماست و عسل	ضدالتهاب و تسکین دهنده	این ترکیب را 2 بار در روز روی واژن بگذارید.
کمپرس سرد	برطرف کننده خارش غیرقابل تحمل	چند تکه یخ را درون پارچه تمیز بگذارید و روزی 2 یا 3 بار بر روی واژن قرار دهید.
جوش شیرین	تسکین دهنده سوزش، ورم و خارش	1/4 فنجان جوش شیرین در وان حمام بریزید و 15 دقیقه درون آن بنشینید.
ویتامین E	تسکین دهنده خارش بیرون واژن	این ویتامین به صورت موضعی و خوراکی موجود است.
محلول آب و نمک	کنترل کننده میکروب‌های واژن	یک قاشق سوپ‌خوری نمک را با یک لیوان آب مخلوط کنید و واژن را شستشو دهید.

بهتر است بخوانید: علل درد تخمدان چیست

تغییرات موثر در رژیم غذایی برای درمان خارش بیرون واژن

خارش و سوزش ناحیه تناسلی ممکن است بعد از مصرف برخی از مواد غذایی تشدید شود. اگر شاهد خارش مکرر در ناحیه بیرونی واژن هستید، این تغییرات غذایی را اعمال کنید:

• از مصرف شکر و پنیر خودداری کنید، زیرا مخمر از این مواد غذایی تغذیه می‌کند.
• از مصرف الکل بپرهیزید.
• از مصرف میوه‌ها و مواد غذایی‌ای که بر پایه مخمر هستند (همچون نان) خودداری کنید.
• سبزیجات بیشتری مصرف کنید.
• برنج و گندم بیشتری مصرف کنید.

اگر می‌خواهید برای درمان خارش بیرون واژن ، تغییراتی را در رژیم غذایی‌تان ایجاد کنید، بهتر است با متخصص تغذیه درمانکده در ارتباط باشید.

بیشتر بخوانید: علائم نارسایی تخمدان چیست

درمان سنتی خارش و سوزش واژن

در جدول زیر می‌توانید راه‌کارهای درمان سنتی خارش واژن را مشاهده کنید:

نوع درمان سنتی خارش واژن	خاصیت	روش استفاده
روغن درخت چای	ضد قارچ، ضدباکتری و ضد ویروس	۲ الی ۳ قطره را در دستتان بریزید و روی قسمت بیرونی واژن استعمال کنید.
برگ ریحان	ضدالتهاب و بی‌حس کننده	واژن را با جوشانده برگ ریحان پس از خنک شدن شستشو دهید.
روغن نارگیل	از بین برنده عفونت‌های مخمری	آن را به‌طور مستقیم در قسمت داخلی واژن استعمال کنید.
روغن پونه کوهی	تسکین‌دهنده سوزش باکتریایی و قارچی	3 الی 5 قطره از آن را با روغن زیتون مخلوط کرده و روی واژن بمالید.
شنبلیله	تسکین‌دهنده درد، ورم و سوزش	3 قاشق تخم شنبلیله را با یک لیتر آب گرم مخلوط کنید و پس از خیس خوردن به کمک دستمال نخی تمیز روی واژن قرار دهید.

بیشتر بخوانید: علائم پریودی و 10 نشانه آن + نکات مهمی که دختران باید بدانند

بیشتر بخوانید: آشنایی با آناتومی رحم و بیماری های رحم

روش پیشگیری از سوزش و خارش واژن

سوزش و خارش واژن تا حد زیادی قابل‌کنترل و پیشگیری است. بهترین راه‌کارها عبارتند از:

• تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی
• پوشیدن لباس‌های زیر نخی و گشاد در طول روز
• نپوشیدن لباس زیر در طول شب و هنگام خواب (به واژن اجازه دهید نفس بکشد)
• عدم استفاده از صابون‌های معطر
• اجتناب از صابون‌هایی با خاصیت دئودورانت یا ضدباکتری
• پرهیز از گرفتن دوش واژینال (باکتری سالم واژن که برای مبارزه با عفونت لازم است، از بین می‌رود)
• عدم استفاد ه از عوامل تحریک کننده مثل اسپری بهداشتی، عطرها و پودرهای سنگین
• استفاده پد بهداشتی به جای تامپون در صورت وجود عفونت واژینال
• کنترل سطح قند خون بدن در صورت ابتلا به دیابت

بیشتر بدانید: پولیپ رحم در دختر مجرد

نتیجه سوزش و خارش واژن

سوزش و خارش واژن یک وضعیت آزاردهنده است که معمولا به‌دلیل بیماری‌های مقاربتی، عفونت‌ها و برخی بیماری پوستی بروز پیدا می‌کند. در بسیاری موارد این مشکل جدی نیست اما در صورت عدم بهبودی با درمان خانگی سوزش قسمت بیرونی واژن، حتما به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.

شایع بودن این مشکل در بسیاری از زنان ما را برآن داشت تا در این مقاله از مجله درمانکده شما را با علت، علائم و راه‌کارهای درمان خارش واژن ،شنا کنیم. شما هم می‌توانید نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.

بیشتر بخوانید: علت خارش بدن در شب طب سنتی

سوالات متداول

منابع: healthline | webmd| everydayhealth