هر آنچه که در مورد بیماری‌ انسدادی مزمن ریه (COPD) باید بدانید

بیماری انسدادی مزمن ریه یا به اختصار COPD گروهی از بیماری‌های پیش‌رونده دستگاه تنفسی می‌باشند که در راس آنها آمفیزیم و برونشیت مزمن قرار دارد. اکثر افرادی که به COPD مبتلا می‌باشند، عموماً از این دو بیماری رایج رنج می‌برند.

آمفیزم ریوی به آرامی باعث از بین رفتن کیسه‌های هوایی در شش افراد می‌شود که به دنبال خروج هوا از ریه‌ها با اختلال روبه‌رو خواهد شد. برونشیت باعث التهاب و تنگ شدن مجاری برونش‌ها شده که در نتیجه موجب تجمع مایع موکوس می‌شود.

اصلی‌ترین عامل بروز COPD، مصرف تنباکو می‌باشد. قرار گرفتن در معرض مواد محرک به مدت طولانی نیز می‌تواند باعث ایجاد COPD شود. این بیماری‌ها معمولاً در طول یک زمان طولانی و نه به شکل ناگهانی بروز پیدا می‌کنند.

تشخیص COPD معمولاً با استفاده از تصویربرداری، آزمایش خون و تست عملکرد ریه انجام می‌شود.

بیماری انسدادی مزمن ریه درمان قطعی ندارد، اما استفاده از درمان‌های علامتی می‌تواند با التیام علائم بیماری و کاهش خطر بروز عوارض مرتبط با آن، باعث افزایش کیفیت زندگی بیماران شود. استفاده از دارو‌ها، درمان با اکسیژن و عمل جراحی از راه‌های درمان این بیماری به حساب می‌آیند.

در صورتیکه اقدامی برای درمان COPD انجام نگیرد، ممکن است سرعت پیشرفت این بیماری افزایش پیدا کرده و به همراه آن مشکلات قلبی و همچنین عفونت‌های تنفسی نیز بروز پیدا کنند و یا شدتشان بیشتر شود.

بیماری‌ انسدادی مزمن ریه چه علائمی دارد؟

دشواری تنفس از علائم بیماری‌ انسدادی مزمن ریه می‌باشد. علائم در ابتدای روند بیماری خفیف بوده و معمولاً‌ شامل سرفه‌های منقطع و تنگی نفس خواهد بود. با پیشرفت بیماری، علایم آن نیز ممکن است شدیدتر شده و حتی تنفس برای فرد بسیار دشوار و سخت شود.

افراد مبتلا به COPD ممکن است دچار تنگی نفس و خس خس سینه شده و ترشح خلط در دستگاه تنفسی آنها افزایش یابد. بعضی از بیماران ممکن است دچار افزایش حدت علایم تنفسی شده و تنفس برایشان حتی دشوارتر از قبل شود.

همانطور که گفته شد علایم COPD در ابتدا خفیف بوده و حتی ممکن است این بیماری با سرماخوردگی اشتباه گرفته شود. این علایم شامل موارد زیر می‌باشند:

• دوره‌های تنگی نفس، به خصوص پس از انجام فعالیت بدنی
• سرفه‌های خفیف ولی عود کننده
• افزایش نیاز به صاف کردن گلو، به خصوص پس از بیدار شدن از خواب در صبح

ممکن است در ابتدای بیماری، تغییراتی نیز در عملکرد افراد، مانند پرهیز از استفاده از پله‌ها و اجتناب از انجام فعالیت‌های ورزشی، رخ دهد.

علایم COPD می‌توانند با گذشت زمان شدیدتر شده و نادیده گرفتن آنها نیز دشوارتر شود. با افزایش آسیب وارده به ریه، افراد مبتلا به این بیماری ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

• تنگی نفس، حتی پس از انجام فعالیت‌های جسمانی ساده مانند پیاده‌روی و بالا رفتن از پله‌های هواپیما
• خس خس سینه، به خصوص هنگام بازدم هوا از ریه‌ها
• درد سینه‌ای
• سرفه‌های مزمن که می‌توانند همراه با خلط یا بدون آن باشند
• نیاز به تخلیه خلط از مجاری تنفسی به شکل روزانه
• ابتلا به سرماخوردگی، آنفلوانزا و سایر عفونت‌های تنفسی به شکل مستمر
• کمبود انرژی

در مراحل پیشرفته‌تر COPD، علایم بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• ضعف و خستگی
• تورم پاها (مچ تا قسمت‌های بالاتر)
• کاهش وزن

در صورت برخورد با موارد زیر، رسیدگی پزشکی اضطراری خواهد بود:

• تغییر رنگ ناخن‌ها به آبی یا خاکستری، که نشانه کاهش اکسیژن خون می‌باشد.
• تنگی نفس شدید به شکلی که قادر به صحبت کردن نباشید.
• احساس گیجی، کلافه بودن و یا غش
• افزایش ضربان قلب

علایم ممکن است با مصرف دخانیات یا برخورد مستمر با دود حاصل از مصرف این مواد از شدت بیشتری برخوردار باشند.

چه عواملی باعث ایجاد COPD می‌شوند؟

در کشور‌های توسعه یافته اصلی‌ترین عامل ایجاد COPD مصرف دخانیات می‌باشد. نزدیک به 90% از بیماران مبتلا به بیماری‌ انسدادی مزمن ریه افرادی هستند که در گذشته به مصرف دخانیات مشغول بوده و یا همچنان می‌باشند.

از میان افرادی که به شکل طولانی مدت دخانیات مصرف می‌کنند، 20 تا 30 درصد آنها مبتلا به COPD خواهند شد. بسیاری دیگر از این افراد نیز دچار سایر اختلالات تنفسی یا کاهش عملکرد ریوی می‌شوند.

اکثر بیماران مبتلا به COPD حداقل 40 سال سن داشته و سابقه مصرف دخانیات را دارند. هر چه مصرف دخانیات در افراد بیشتر بوده و طولانی‌تر باشد، خطر ابتلا به COPD افزایش خواهد یافت. علاوه بر مصرف دخانیات، مصرف سیگار برگ، پیپ و یا استنشاق دود حاصل از استعمال مواد دخانی نیز می‌تواند باعث ایجاد COPD شود.

در صورت ابتلا به آسم، خطر بروز بیماری‌ انسدادی مزمن ریه در افرادی که به استعمال مواد دخانی مشغول می‌باشند، حتی بیشتر از پیش خواهد بود.

ابتلا به COPD در صورت استنشاق دود و یا مواد شیمیایی موجود در محل کار نیز می‌تواند رخ دهد. همچنین آلودگی هوا و استنشاق گرد و غبار نیز می‌توانند از عوامل ایجاد کننده این بیماری باشند.

در کشور‌های در حال توسعه به دلیل عدم کیفیت مناسب تهویه محیط منازل، علاوه بر مصرف دخانیات، استنشاق دود حاصل از مصرف سوخت برای پخت و پز و گرمایش نیز می‌تواند در بروز COPD موثر باشد.

ابتلا به بیماری‌ انسدادی مزمن ریه می‌تواند پیش‌زمینه‌های ژنتیکی نیز داشته باشد. نزدیک به 5 درصد از افرادی که مبتلا به این بیماری می‌باشند از فقدان نوعی پروتئین به نام آلفا-1-آنتی‌تریپسین رنج می‌برند. فقدان این پروتئین باعث تحلیل بافت ریه و همچنین آسیب به کبد می‌شود. سایر اختلالات ژنتیکی نیز ممکن است در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشند. لازم به ذکر است که بیماری‌ انسدادی مزمن ریه یک بیماری مسری نیست.

تشخیص بیماری‌ انسدادی مزمن ریه

تشخیص COPD تنها با استفاده از یک تست مخصوص ممکن نمی‌باشد. در واقع تشخیص این بیماری بر اساس مشاهده علایم و معاینه بالینی به همراه بهره‌مندی از نتایج آزمایش‌ها انجام می‌شود.

هنگام مراجعه به پزشک، بیمار باید تمامی علایمی را که درگیر آنها شده است برای وی بازگو کند. همچنین پزشک معالج باید از وجود هر کدام از شرایط ذکر شده در زیر مطلع باشد:

• اگر بیمار دخانیات مصرف می‌کند و یا در گذشته مصرف ‌می‌کرده است.
• بیمار در محیط کار با مواد محرک دستگاه تنفسی برخورد دارد.
• بیمار به شکل مداوم در معرض دود حاصل از مصرف مواد دخانی می‌باشد.
• در خانواده سابقه ابتلا به COPD وجود دارد.
• ابتلا به آسم یا سایر مشکلات تنفسی
• استفاده از داروهای بدون نیاز به نسخه توسط بیمار

هنگام معاینه بالینی، پزشک با استفاده از گوشی پزشکی به صدای ریه بیمار هنگام تنفس گوش خواهد داد و بر اساس اطلاعاتی که به دست خواهد آورد، ممکن است آزمایش‌هایی را نیز برای تشخیص بهتر بیماری، تجویز کند:

• اسپیرومتری یک تست غیرتهاجمی برای ارزیابی عملکرد ریه‌ها می‌باشد. در این تست بیمار پس از کشیدن یک نفس عمیق، درون یک لوله که به دستگاه اسپیرومتر متصل است می‌دمد تا عملکرد ریوی وی مورد ارزیابی قرار گیرد.
• استفاده از روش‌های تصویربرداری مانند تصویربرداری با اشعه ایکس و CT اسکن نیز در تشخیص COPD موثر می‌باشد. این روش‌های تصویربرداری می‌توانند تصاویر دقیقی را از ریه‌ها، عروق خونی و قلب بیمار تهیه کنند.
• تست آزمایش گاز موجود در خون سرخرگی با استفاده از گرفتن نمونه خون از سیستم شریانی و اندازه‌گیری مقدار اکسیژن، کربن‌دی‌اکسید و سایر گازهای موجود در آن، انجام می‌شود.

این تست‌ها می‌توانند در تشخیص COPD یا سایر بیماری‌های تنفسی، مانند آسم، بیماری‌های مسدودکننده ریه و یا نارسایی‌های قلبی، به پزشکان کمک کنند.

درمان COPD

استفاده از روش‌های درمانی برای این بیماری به التیام علایم، پیشگیری از عوارض مرتبط با بیماری و در کل کاهش سرعت پیشرفت آن، کمک می‌کند. برای رسیدگی به وضعیت بیماران مبتلا به COPD، ممکن است به گروهی متشکل از متخصص بیماری‌های ریه (پزشک پولمونولوژیست)، فیزیوتراپ و درمانگر بیماری‌های تنفسی نیاز باشد.

۱) دارو‌های مورد استفاده برای درمان بیماری‌ انسدادی مزمن ریه

داروهای بازکننده برونش (برونکودیلاتورها) به شل شدن بافت عضلانی دستگاه تنفسی کمک کرده و موجب باز شدن مجاری تنفسی و در نتیجه تسهیل تنفس در بیماران می‌شوند. این داروها معمولاً به شکل استنشاقی یا با استفاده از نبولایزر مورد استفاده قرار می‌گیرند. در کنار این داروها می‌توان از داروهای ضدالتهاب گلوکوکورتیکواستروئیدی نیز برای کاهش التهاب مجاری تنفسی استفاده کرد.

برای کاهش خطر ابتلا به عفونت‌های تنفسی، بهتر است با پزشک معالج در مورد دریافت واکسن سالیانه آنفلوانزا، واکسن ذات‌الریه و واکسن محرک ایمنی در برابر کزاز و سیاه‌سرفه مشورت شود.

۲) اکسیژن درمانی

در صورت پایین بودن غلظت اکسیژن در خون، بیماران می‌توانند با استفاده از کپسول اکسیژن و ماسک یا لوله دماغی، برای تنفس بهتر، تحت درمان با اکسیژن قرار بگیرند. استفاده از واحد‌های اکسیژنی قابل حمل می‌تواند دسترسی به این روش درمانی را برای بیماران تسهیل کند.

۳) عمل جراحی

انجام عمل جراحی تنها در موارد وخیم بیماری COPD و زمانی که سایر روش‌های درمانی موفق نبوده باشند، توصیه می‌شود. برای مثال بیمارانی که مبتلا به آمفیزم حاد هستند ممکن است برای درمان نیاز به دخالت جراحی داشته باشند.

از روش‌های جراحی که برای درمان این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرد بولکتومی نام دارد. در جریان این عمل جراحی، پزشک جراح به تخلیه جیب‌های هوایی بزرگ غیرطبیعی که در ریه ایجاد شده است (بولا) مبادرت خواهد کرد.

عمل جراحی کاهش حجم ریه، یکی دیگر از روش‌های درمانی برای COPD می‌باشد که در آن قسمت فوقانی آسیب‌دیده بافت ریه بیمار، جدا شده و خارج خواهد شد.

پیوند بافت ریه نیز یکی دیگر از گزینه‌های درمانی در بعضی موارد می‌باشد.

۴) تغییر سبک زندگی

ایجاد تغییر در سبک زندگی نیز می‌تواند به بیماران در تسکین علایم بیماری کمک کند:

• ترک مصرف دخانیات، یکی از این تغییرات می‌باشد. بیماران می‌توانند از پزشک معالج خود برای ترک مصرف مواد دخانی، در انتخاب محصولات یا خدمات پزشکی مناسب، کمک بگیرند.
• از قرار گرفتن در معرض دود حاصل از مصرف دخانیات یا مواد شیمیایی، تا حد امکان پرهیز شود.
• اطمینان از تغذیه مناسب و دریافت مواد مورد نیاز بدن، یکی دیگر از کارهایی است که می‌توان برای کاهش علایم COPD انجام داد. بهتر است برای تهیه یک برنامه غذایی مناسب، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت شود.
• بهتر است با پزشک معالج در مورد انجام فعالیت‌های بدنی و حدود مناسب و ایمن آن نیز مشورت شود.

داروهای مورد استفاده در درمان COPD

مصرف داروهای مناسب می‌تواند در کاهش علایم و جلوگیری از تشدید آنها موثر باشد. ممکن است برای یافتن داروها و دوز مناسب آنها برای افراد مختلف، نیاز به آزمون و خطا باشد. بعضی از گزینه‌های دارویی مورد استفاده برای درمان این بیماری شامل موارد زیر می‌باشند:

۱) بازکننده‌های برونش استنشاقی

استفاده از داروهای بازکننده برونش‌ها می‌تواند به شل شدن بافت عضلانی موجود در مجاری تنفسی کمک کرده و تنفس را تسهیل کند. این داروها معمولاً به شکل استنشاقی یا با استفاده از دستگاه نبولایزر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اثر داروهای بازکننده‌ برونش کوتاه اثر، 4 الی 6 ساعت باقی خواهد ماند. این داروها تنها در صورت نیاز باید مورد استفاده قرار بگیرند. برای تسکین علایم مستمر بهتر است از انواع طولانی اثر این داروها به شکل روزانه استفاده شود که نزدیک به 12 ساعت اثرشان از بین نمی‌رود.

بعضی از داروهای بازکننده برونش‌ها آگونیست‌های انتخابی گیرنده‌های بتا-2 می‌باشند و بعضی دیگر داروهای آنتی‌کولینرژیک. این داروها با تاثیر بر بافت عضلانی مجاری تنفسی و شل کردن آنها، باعث باز شدن این مجاری و تسهیل برقراری جریان هوا شده، و علاوه بر این به تخلیه خلط از دستگاه تنفسی و ریه‌ها نیز کمک می‌کنند. این دو دسته دارویی می‌توانند به شکل جداگانه یا همزمان، به شکل استنشاقی یا با بهره‌گیری از دستگاه نبولایزر، مورد استفاده قرار گیرند.

۲) مهارکننده‌های فسفودی‌استراز – 4

این دسته از داروها به شکل قرص مصرف شده و باعث کاهش التهاب و شل شدن مجاری تنفسی می‌شوند. تجویز این داروها معمولاً در موارد حاد COPD و برونشیت مزمن انجام می‌شود.

۳) تئوفیلین

از این دارو برای برطرف کردن تنگی نفس و خس خس سینه استفاده می‌شود. همچنین این دارو می‌تواند از تشدید ناگهانی علایم بیماری نیز جلوگیری کند. تئوفیلین از داروهای قدیمی مورد استفاده برای باز کردن مجاری تنفسی بوده و به شکل قرص قابل مصرف است. مصرف این دارو ممکن است همراه با بروز عوارض جانبی باشد. معمولاً استفاده از این دارو برای درمان COPD در اولویت نمی‌باشد.

۴) آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد ویروس

ممکن است در موارد ابتلا به عفونت‌های تنفسی، تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد ویروس توسط پزشک انجام شود.

۵) واکسن‌ها

ابتلا به COPD خطر بروز سایر مشکلات تنفسی را نیز افزایش می‌دهد. از همین رو ممکن است تجویز واکسن‌ سالیانه آنفلونزا، ذات‌الریه و سیاه‌سرفه در دستور کار پزشک قرار گیرد.

رژیم‌های غذایی توصیه شده برای افراد مبتلا به COPD

با وجود اینکه بیماران مبتلا به بیماری‌ انسدادی مزمن ریه نیاز به رژیم و برنامه غذایی خاصی ندارند، اما پیروی از یک برنامه غذایی مناسب و سالم برای حفظ سلامت کلی بدن امری الزامی است. هر چه قدرت جسمانی بیماران بیشتر باشد، توانایی آنها در پیشگیری از بروز عوارض مرتبط با این بیماری و یا ابتلا به سایر بیماری‌ها، کاهش می‌یابد.

بهتر است از مواد مغذی گروه‌های غذایی ذکر شده در زیر، در برنامه غذایی این بیماران استفاده شود:

• سبزیجات
• میوه‌ها
• غلات
• مواد پروتئینی
• لبنیات

مصرف مایعات فراوان برای بیماران مفید می‌باشد. نوشیدن 6 تا 8 لیوان مایعات فاقد کافئین در روز باعث کاهش ترشخ خلط غلیظ شده و عبور هوا را در مجاری تنفسی تسهیل می‌کند.

بهتر است مصرف نوشیدنی‌های دارای کافئین، به دلیل احتمال اختلال با داروهای مصرفی، محدود شود. در صورت ابتلا به ناراحتی‌های قلبی ممکن است بیماران نیاز داشته باشند مقدار مایعات دریافتی خود را کاهش دهند؛ به همین دلیل بهتر است در رابطه با این موضوع با پزشک معالج مشورت شود.

در مصرف نمک نیز باید احتیاط شود. نمک باعث احتباس آب در بدن شده و می‌تواند باعث ایجاد دشواری تنفسی شود.

حفظ وزن مناسب در بیماران مبتلا به COPD از اهمیت بالایی برخوردار است. این افراد برای تنفس به انرژی بیشتری نیاز دارند و در نتیجه ممکن است به کالری بیشتری نیز نیاز داشته باشند. اما در صورت ابتلا به چاقی مفرط، دریافت انرژی در این افراد باید محدود شود. زیرا افزایش بیشتر وزن می‌تواند فشار بیشتری را بر دستگاه قلبی عروقی و تنفسی آنها وارد بیاورد.

در صورتی که بیماران مبتلا به لاغری مفرط و یا ضعف باشند، ممکن است از پس تامین نیازهای اولیه بدن خود نیز بر نیایند. در کل، ابتلا به COPD باعث تضعیف سیستم ایمنی و کاهش توانایی بدن در مبارزه با عوامل عفونی می‌شود.

پر بودن معده باعث می‌شود که ریه فضای کافی برای افزایش حجم خود نداشته باشد و در نتیجه فرد دچار تنگی نفس شود. در صورتی که چنین اتفاقی رخ دهد، بهتر است از راهکار‌های ذکر شده در زیر استفاده شود:

• مجاری تنفسی یک ساعت پیش از صرف وعده غذایی از خلط خالی شوند.
• لقمه‌های غذا بهتر است کوچک بوده تا پیش از بلع بتوانند به آرامی جویده شوند.
• به جای سه وعده غذایی در روز، بهتر است 5 وعده غذایی کوچکتر صرف شود.
• مصرف مایعات ترجیحاً به بعد از صرف وعده غذایی موکول شود تا در حین صرف غذا، افراد کمتر احساس سیری کنند.

زندگی با بیماری‌ انسدادی مزمن ریه

بیماران مبتلا به COPD نیازمند مدیریت این بیماری در طول عمر خود می‌باشند. آنها باید به توصیه‌های پزشکان خود توجه کرده و سبک زندگی و عادت‌های سالمی داشته باشند.

از آنجا که در این افراد بافت ریه‌ها تضعیف شده است، بهتر است بیش از توانشان از آنها استفاده نشود تا خطر تشدید ناگهانی علایم بیماری کاهش یابد.

مهم‌ترین چیزی که بیماران مبتلا به COPD‌ باید از آن پرهیز کنند، مصرف دخانیات می‌باشد. در صورتی که ترک دخانیات برای این افراد دشوار می‌باشد، باید با پزشکان معالج خود در مورد شرکت در برنامه‌های ترک مصرف این مواد مشورت کنند. همچنین بهتر است تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض دود حاصل از مصرف دخانیات، مواد شیمیایی، آلودگی هوا و گرد و خاک، اجتناب شود.

ورزش کردن به شکل روزانه می‌تواند برای سلامت افراد مبتلا به COPD مفید باشد. این افراد باید در مورد اینکه چه مقدار فعالیت بدنی می‌تواند برای آنها مفید باشد، با پزشک خود مشورت کنند.

برنامه غذایی افراد مبتلا به COPD باید شامل غذاهای مفید و مغذی باشد. این افراد باید از مصرف غذاهای فرآوری شده، که دارای کالری و نمک بالا بوده ولی در عین حال از مواد مغذی پایینی برخوردار می‌باشند، پرهیز کنند.

در صورتی که افراد در کنار COPD به بیماری‌های مزمن دیگری، مانند دیابت شیرین و بیماری‌های قلبی، مبتلا باشند، مدیریت این بیماری‌ها نیز باید مد نظر قرار گیرد.

محیط منزل باید تا حد امکان ساده و مرتب بوده تا حفظ نظافت و انجام کارهای خانه به مصرف انرژی کمتری نیاز داشته باشد. در صورتی که افراد از مراحل پیشرفته COPD رنج می‌برند، بهتر است برای انجام کارهای روزانه از سایر افراد کمک بخواهند.

بیماران مبتلا به بیماری‌ انسدادی مزمن ریه باید هر آن آماده تشدید ناگهانی علایم بیماری باشند. این افراد باید همیشه اطلاعات تماس اضطراری خود را به همراه داشته و یا آنها را بر روی یک کاغذ نوشته و در یخچال خانه خود چسبانده باشند. همچنین اطلاعات مربوط به داروهایی که باید مصرف شوند و دوز آنها نیز باید در کنار اطلاعات تماس قرار گرفته باشند. شماره‌های تماس اضطراری باید در تلفن همراه این افراد نیز ثبت شده باشند تا در صورت نیاز به راحتی در دسترس باشند.

صحبت کردن با افرادی که وضعیت بیماران مبتلا به COPD را درک می‌کنند می‌تواند بسیار موثر باشد. از همین رو عضویت در گروه‌های حمایتی برای بیماران مفید خواهد بود. بنیاد COPD می‌تواند فهرست کاملی از سازمان‌ها و موسساتی که به مشکلات افراد مبتلا به COPD رسیدگی می‌کنند را در اختیار این بیماران قرار دهد.

COPD چه درجاتی دارد؟

یکی از روش‌های ارزیابی درجه COPD اسپیرومتری می‌باشد. سیستم‌های درجه‌بندی متفاوتی برای ارزیابی حدت این بیماری وجود دارند. یکی از این روش‌ها، طبقه‌بندی GOLD می‌باشد. این روش می‌تواند برای تعیین درجه وخامت بیماری COPD و کمک به رسیدن به یک پیش‌آگهی و برنامه درمانی مناسب، به کار گرفته شود.

بر اساس روش طبقه‌بندی GOLD با استفاده از اسپیرومتری، بیماری COPD دارای 4 درجه می‌باشد:

• درجه 1: خفیف
• درجه 2: متوسط
• درجه 3: حاد
• درجه 4: خیلی حاد

این درجه‌بندی بر اساس نتایج اسپیرومتری FEV1 بیماران انجام می‌شود که در واقع حجمی از هوا می‌باشد که این افراد می‌توانند در اولین ثانیه از بازدم خود، وارد دستگاه اسپیرومتر کنند. با افزایش وخامت بیماری، مقدار FEV1 کاهش پیدا خواهد کرد.

روش طبقه‌بندی GOLD علاوه بر اطلاعات به دست آمده از تست اسپیرومتری، علایم بیماران و دوره‌های تشدید ناگهانی علایم بیماری در آنها را نیز مد نظر قرار می‌دهد. بر اساس اطلاعاتی که این طبقه‌بندی در اختیار پزشکان قرار می‌دهند، آنها می‌توانند درجه حدت بیماری را با استفاده از حروف الفبا، در بیماران خود مشخص کنند.

با پیشرفت بیماری، احتمال بروز عوارض مرتبط با آن نیز در بیماران افزایش پیدا خواهد کرد. بعضی از این عوارض شامل موارد زیر می‌باشند:

• عفونت‌های تنفسی، مانند سرماخوردگی، آنفلونزا و ذات‌الریه
• افزایش فشار خون سرخرگ‌های ریوی
• سرطان ریه
• افسردگی و اضطراب

آیا میان ابتلا به COPD و بروز سرطان ریه ارتباطی وجود دارد؟

بیماری‌ انسدادی مزمن ریه و سرطان ریه، هر دو بیماری‌های مهمی در سرتاسر جهان به شمار می‌آیند. این دو بیماری از طرق متفاوتی می‌توانند با یکدیگر مرتبط باشند.

COPD و سرطان ریه عوامل مستعدکننده مشابه متعددی دارند. برای مثال مصرف دخانیات مهم‌ترین عامل مستعدکننده ابتلا به هر دو بیماری است. خطر ابتلا به هر دوی این بیماری‌ها نیز با قرار گرفتن در معرض دود حاصل از استعمال دخانیات یا مواد شیمیایی مورد استفاده در محیط کار، افزایش می‌یابد.

همچنین هر دوی این بیماری‌ها ممکن است پیش‌زمینه ژنتیکی داشته باشند و احتمال ابتلا به هر دوی آنها نیز با افزایش سن، بیشتر خواهد شد.

در پژوهشی مربوط به سال 2009 تخمین زده شده است که 40 الی 70 درصد از افراد مبتلا به سرطان ریه، از بیماری‌ انسدادی مزمن ریه نیز رنج می‌برند. در همین پژوهش نتیجه‌گیری شده است که خود COPD می‌تواند یک عامل مستعدکننده برای سرطان ریه باشد.

در مطالعه‌ای مربوط به سال 2015، بیان شده است که بیماری‌ انسدادی مزمن ریه می‌تواند وجوه مختلفی داشته باشد و ابتلا به این بیماری، ممکن است در نهایت منجر به بروز سرطان ریه شود.

در بعضی موارد افراد ممکن است پیش از تشخیص سرطان ریه، متوجه نشوند که به بیماری‌ انسدادی مزمن ریه نیز مبتلا بوده‌اند.

با این وجود، ابتلا به COPD لزوماً به معنی ابتلای حتمی به سرطان ریه نخواهد بود، بلکه تنها خطر ابتلا به این بیماری با ابتلا به COPD افزایش خواهد یافت. به همین دلیل ترک مصرف دخانیات می‌تواند در پیشگیری از ابتلا به سرطان ریه، موثر باشد.

آمار مربوط به بیماری‌ انسدادی مزمن ریه

تخمین زده شده است که نزدیک به 65 میلیون نفر در سرتاسر جهان، از درجات متوسط تا حاد بیماری‌ انسدادی مزمن ریه رنج می‌برند. در نزدیک به 12 میلیون از افراد بالغ در ایالات متحده، ابتلا به این بیماری تشخیص داده شده است و تخمین زده می‌شود 12 میلیون نفر دیگر نیز به این بیماری مبتلا بوده، اما از این موضوع آگاه نمی‌باشند.

اکثر افراد مبتلا به COPD حداقل 40 سال سن دارند.

اکثر بیماران مبتلا به این بیماری از افرادی هستند که به استعمال دخانیات مشغول بوده و یا در گذشته از این مواد استفاده نموده‌اند. استعمال دخانیات مهم‌ترین عامل مستعدکننده ابتلا به این بیماری می‌باشد که می‌توان از آن اجتناب کرد. بین 20 الی 40 درصد افراد که به شکل مزمن از مواد دخانی استفاده می‌کنند، دچار COPD شده و علایم مربوط به این بیماری را از خود نشان خواهند داد.

بین 10 الی 20 درصد از افراد مبتلا به COPD هرگز از مواد دخانی در طول عمرشان استفاده نکرده‌اند. در نزدیک به 5 درصد از افراد مبتلا به این بیماری نیز، عامل اصلی بروز COPD فقدان تولید پروتیین آلفا-1-آنتی‌تریپسین به دلیل نقص ژنتیکی می‌باشد.

چه چشم‌اندازی برای افراد مبتلا به بیماری‌ انسدادی مزمن ریه وجود دارد؟

COPD به آرامی پیشرفت می‌کند به طوری که افراد مبتلا به این بیماری ممکن است در مراحل ابتدایی اصلا متوجه آن نشوند.

پس از تشخیص بیماری، افراد باید به شکل منظم به پزشک خود مراجعه کنند. آنها همچنین باید وضعیت خود را مدیریت کرده و تغییرات مناسب را در زندگی خود اعمال نمایند.

علایم بیماری در مراحل ابتدایی معمولاً قابل مدیریت بوده و تغییر سبک زندگی می‌تواند به بیماران در افزایش کیفیت زندگی‌شان، کمک کند.

با پیشرفت بیماری، علایم بیماری ممکن است باعث ایجاد محدودیت‌هایی برای افراد شوند.

بیمارانی که از COPD حاد رنج می‌برند ممکن است نتوانند بدون کمک دیگران، از خود مراقبت کنند. این افراد به شدت در خطر ابتلا به عفونت‌های تنفسی، مشکلات قلبی و سرطان ریه می‌باشند. همچنین خطر ابتلا به افسردگی و اضطراب نیز در این افراد نسبت به سایرین بیشتر خواهد بود.

COPD معمولاً باعث کاهش امید به زندگی در افراد می‌شود. با این وجود چشم‌انداز مرتبط با وضعیت بیماران معمولاً یکسان نیست. بیماران مبتلا به COPD که به استعمال دخانیات مشغول نمی‌باشند، معمولاً نسبت به بیمارانی که در حال حاضر از این مواد استفاده کرده و یا در گذشته استفاده می‌کرده‌اند، با کاهش خفیف‌تری در امید به زندگی خود روبرو خواهند بود.

به غیر از وضعیت استعمال مواد دخانی، چشم‌انداز مرتبط با وضعیت بیماران به پاسخ بیماری‌ آنها به اقدامات درمانی و عدم بروز عوارض مرتبط با COPD نیز بستگی دارد. پزشک معالج بهترین فردی است که می‌تواند در ارزیابی وضعیت کلی سلامت این بیماران ایفای نقش کرده و آنها را برای وقایعی که ممکن است در آینده اتفاق بیفتند، آماده سازد.

شما عزیزان برای کسب اطلاعاتی در خصوص بیماری‌ انسدادی مزمن ریه بهتر است به پزشک بهترین دکتر ریه مراجعه کنید. امکان رزرو اینترنتی نوبت پزشک از طریق سایت درمانکده به سادگی امکانپذیر است. دسترسی به شماره تماس و آدرس مطب نیز از طریق درمانکده میسر شده است.

منبع : Health Line