هپاتیت c یک عفونت ویروسی جدی و پنهان به‌شمار می‌آید که در حال حاضر میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است. اغلب افراد مبتلا به این بیماری از وجود آن خبر ندارند؛ زیرا ویروس هپاتیت سی (HCV) به آرامی کبد را مورد حمله قرار می‌دهد و می‌تواند به مرور زمان باعث ایجاد مشکلات جدی مانند سیروز و سرطان کبد شود. با این حال، دوران تاریک این بیماری رو به اتمام است. پیشرفت‌های چشمگیر پزشکی، نه تنها امکان تشخیص زودهنگام این بیماری را فراهم کرده‌اند؛ بلکه باعث روی کار آمدن درمان‌های موفقیت‌آمیزی برای از بین بردن همیشگی ویروس آن شده‌اند.
آگاهی از علائم هپاتیت c و استفاده از راه‌کارهای پیشگیری و درمان، می‌تواند مسیر زندگی بسیاری از بیماران را تغییر دهد و از عوارض ناگوار جلوگیری کند. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا بررسی کنیم هپاتیت سی چیست، چه علائمی دارد و چگونه می‌توان آن را درمان کرد.
فهرست محتوا
- هپاتیت C چیست؟
- انواع هپاتیت سی
- علائم هپاتیت c
- آیا هپاتیت c واگیردار است؟
- هپاتیت c و ازدواج
- هپاتیت c و بارداری
- چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به هپاتیت c هستند؟
- روش تشخیص هپاتیت c
- چه زمانی برای درمان هپاتیت c به پزشک مراجعه کنیم؟
- درمان هپاتیت سی
- طول عمر افراد مبتلا به هپاتیت c چقدر است؟
- عوارض بیماری هپاتیت c چیست؟
- روش‌های پیشگیری از هپاتیت سی
- راهنمای مراجعه به پزشک
- سوالات متداول
هپاتیت C چیست؟
برای درک بهتر این بیماری، خوب است بدانید هپاتیت چیست. به هر نوع تخریب بافت کبد به علل مختلفی مانند مسمومیت، الکل، چاقی، عوامل ویروسی و… هپاتیت می‌گویند. هپاتیت C نوعی تخریب کبد است که در اثر ویروس HCV به وجود می‌آید. این ویروس یک RNA کوچک پوشینه‌دار تک زنجیره‌ای مثبت محسوب می‌شود که سیستم ایمنی بدن آن را به سختی تشخیص می‌دهد. به همین علت این ویروس می‌تواند به مدت طولانی در بدن به تکثیر خود بپردازد. در واقع، ویروس اچ سی وی به آرامی به سلول‌های کبد حمله می‌کند و به مرور زمان با ایجاد درد، التهاب و اختلال در عملکرد کبد باعث آسیب جدی به آن همچون سیروز کبد، نارسایی کبد و سرطان کبد می‌شود.
انواع هپاتیت سی
عفونت این نوع هپاتیت مانند هپاتیت B به ۲ دسته حاد و مزمن تقسیم می‌شود:
- حاد: هپاتیت سی می‌تواند همچون هپاتیت E به صورت حاد بروز پیدا کند. این نوع عفونت کوتاه‌مدت است و معمولا علائم آن حدود ۶ ماه باقی می‌ماند. در اغلب موارد، سیستم ایمنی بدن می‌تواند این نوع ویروس را به طور کامل از بین ببرد.
- مزمن: نوعی عفونت بلندمدت است که به دلیل عدم توانایی بدن برای از بین بردن ویروس واردشده به کبد، بروز پیدا می‌کند. با تشخیص به موقع هپاتیت c حاد می‌توان از تبدیل شدن آن به نوع مزمن جلوگیری کرد، با این حال در بیش از ۵۰ درصد مواقع، بدن نمی‌تواند از شر این ویروس خلاص شود و عفونت حاد به نوع مزمن تبدیل می‌شود.
بیشتر بدانید: هپاتیت D
علائم هپاتیت c
این عارضه ممکن است سال‌ها بدون علائم در بدن وجود داشته باشد و فرد مبتلا به آن تا زمانی که آزمایش هپاتیت ندهد، متوجه بیماری خود نشود. متخصصان شایع‌ترین علائم هپاتیت سی را شامل موارد زیر می‌دانند:
- خستگی
- تب
- کاهش وزن
- بی اشتهایی
- درد عضلانی
- درد مفاصل
- درد در سمت راست شکم
- تیره شدن ادرار
- خارش پوست
- تورم در پا و شکم
- زرد شدن چشم و پوست
- مدفوع رنگی
بیشتر بدانید: راه های انتقال هپاتیت
نشانه‌های هپاتیت سی در حالت حاد بیماری یک تا سه ماه پس از قرار گرفتن در معرض ویروس آشکار می‌شوند. معمولا می‌توان علائم خفیف گوارشی را پس از ۶ تا ۱۰ هفته مشاهده کرد که ۲ هفته تا سه ماه طول می‌کشند.
آیا هپاتیت c واگیردار است؟
هپاتیت c نوعی عفونت مسری است. این بیماری بر خلاف هپاتیت A که فرد به دلیل مصرف غذا یا آب آلوده به آن مبتلا می‌شود، فقط از طریق تماس با خون فرد آلوده انتقال پیدا می‌کند. رایج‌ترین روش انتقال هپاتیت c را می‌توان شامل موارد زیر دانست:
- استفاده مشترک از سرنگ‌های آلوده
- انتقال خون و فرآورده‌های خونی آلوده
- استفاده مجدد از تجهیزات پزشکی مانند سوزن و سرنگ بدون استریل کردن
- استفاده از ابزارهای آلوده در آرایشگاه‌ها و مراکز خالکوبی
- انتقال از مادر به نوزاد
- رابطه جنسی محافظت‌نشده با احتمال خونریزی
لازم به ذکر است، این بیماری از طریق تماس‌های روزمره مانند بغل کردن، بوسیدن، دست دادن، استفاده از ظروف غذای مشترک، عطسه و سرفه منتقل نمی‌شود. برای پیشگیری باید از سرنگ‌ها، تیغ‌ها و وسایل شخصی که ممکن است با خون فرد در تماس باشند، به صورت مشترک استفاده نکنید.
بیشتر بدانید: علائم هپاتیت D
هپاتیت c و ازدواج
ازدواج با فرد مبتلا به هپاتیت سی امکان‌پذیر است، اما نیاز به آگاهی و مراقبت‌های ویژه‌ای برای پیشگیری از انتقال ویروس به همسر دارد. این ویروس عمدتا از طریق تماس با خون منتقل می‌شود و خطر انتقال آن از طریق روابط جنسی محافظت‌نشده کم است، اما به طور کلی این خطر صفر نیست.
هپاتیت c و بارداری
عفونت هپاتیت c بارداری را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد، اما ممکن است در طول دوره حاملگی به جنین یا حین زایمان به نوزاد منتقل شود. در واقع باید بگوییم، زن مبتلا به هپاتیت سی می‌تواند باردار شود و این دوره را بدون هیچ مشکلی پشت سر بگذارد، اما باید برای پیشگیری از انتقال ویروس به جنین ملاحظات ویژه‌ای صورت گیرد.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به هپاتیت c هستند؟
ریسک ابتلا به ویروس عامل هپاتیت سی در افراد زیر بیشتر است:
- افراد دارای رابطه جنسی محافظت‌نشده
- به دنیا آمدن نوزاد از مادر مبتلا به هپاتیت سی
- برقراری رابطه جنسی با شریک جنسی آلوده به هپاتیت سی
- معتادان تزریقی
- افراد تحت درمان دیالیز کلیه
- مردان همجنسگرا
- پزشکان، پرستاران و کادر درمان در معرض خون یا مایعات بدنی آلوده
- مبتلایان به HIV
- افراد تحت درمان شیمی‌درمانی
بیشتر بدانید: کدام نوع هپاتیت واگیردار است؟
روش تشخیص هپاتیت c
برای تشخیص این بیماری می‌توانید به فوق تخصص گوارش یا متخصص کبد مراجعه کنید. پزشک معمولا هپاتیت سی را با انجام معاینه فیزیکی، بررسی سوابق پزشکی و آزمايش خون تشخیص می‌دهد. در طول انجام معاینه فیزیکی، سوالاتی درباره علائم و سابقه دریافت خون از شما پرسیده می‌شود و نشانه‌های آسیب کبدی همچون تغییر رنگ پوست، تورم در ساق پا یا مچ پا، حساسیت و تورم در شکم مورد بررسی قرار می‌گیرد. در نهایت، برای تایید این بیماری به نتایج یک سری آزمایشات نیاز است که در جدول زیر آن‌ها را معرفی می‌کنیم:
| نوع آزمایش | توضیحات |
| آزمایش غربالگری | تشخیص وجود آنتی‌بادی هپاتیت سی |
| آزمایش RNA | تشخیص ماده ژنتیکی ویروس هپاتیت C در خون |
| آزمایش ژنوتیپ | تشخیص سویه هپاتیت سی |
| الاستوگرافی گذرا | سونوگرافی ویژه کبد |
| بیوپسی | اطمینان از نوع آسیب کبد |
چه زمانی برای درمان هپاتیت c به پزشک مراجعه کنیم؟
به دلیل خطرناک بودن هپاتیت سی و دشواری تشخیص آن در مراحل اولیه، توصیه می‌کنیم اگر رابطه جنسی محافظت‌نشده دارید یا از سرنگ و تیغ مشترک استفاده کرده‌اید، زیر نظر پزشک متخصص گوارش و کبد آزمایشات لازم را انجام دهید تا از سلامتی خود اطمینان پیدا کنید. علائم این بیماری ۲ تا ۱۲ هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس بروز پیدا می‌کنند. بنابراین منتظر مشاهده علائم نباشید و در صورت تماس مستقیم با خون فرد آلوده به هپاتیت سی، حتما آزمایش هپاتیت بدهید.
درمان هپاتیت سی
برای درمان این بیماری از داروهای ضد ویروسی استفاده می‌کنند که در اغلب موارد می‌توانند به طور کامل ویروس هپاتیت c را از بین ببرند. در گذشته داروهایی مانند اینترفرون و ریباویرین برای درمان هپاتیتی سی تجویز می‌شدند. در حال حاضر، جدیدترین داروهای درمان‌کننده این عارضه که از سال ۲۰۱۳ مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارت‌اند از:
- داکلاتاسویر
- الباسویر/گرازوپرویر
- گلکاپرویر و پیبرنتاسویر
- پاسویر/سوفوسبوویر
مدت زمان مصرف این داروها به سن بیمار، شدت آسیب کبدی، سویه هپاتیت سی و سوابق درمانی بیمار بستگی دارد. معمولا پزشک داروهای مذکور را برای هشت تا ۲۴ هفته تجویز می‌کند و در طول دوره درمان، آزمایشاتی برای ارزیابی اثرگذاری داروها انجام می‌شود.
بیشتر بدانید: هپاتیت خود ایمنی چیست؟
طول عمر افراد مبتلا به این بیماری به عوامل مختلفی از جمله، زمان تشخیص، وضعیت سلامتی کلی فرد و دسترسی به درمان بستگی دارد. با درمان به موقع و مراقبت‌های مناسب، بسیاری از افراد مبتلا به هپاتیت سی می‌توانند طول عمر طبیعی و بدون ایجاد عوارض شدید کبدی داشته باشند. اگر این بیماری توسط آزمایش هپاتیت در مراحل اولیه شناسایی شود، در بیشتر موارد ویروس با درمان‌های جدید به طور کامل از بین می‌رود. این وضعیت می‌تواند به بهبود سلامتی و افزایش طول عمر بیمار کمک کند.
بیشتر بدانید: کدام نوع هپاتیت خطرناک است؟
عوارض بیماری هپاتیت c چیست؟
عفونت HCV مزمن می‌تواند باعث بروز عوارض جدی و خطرناکی در کبد شود که عبارت‌اند از:
- زخم کبد و خونریزی داخلی
- سیروز کبدی
- نارسایی کبد
- سرطان کبد
- التهاب عروق خونی
- بیماری‌های کلیوی
روش‌های پیشگیری از هپاتیت سی
هنوز هیچ واکسنی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد. بنابراین می‌توان گفت ریسک ابتلا به آن به قرار گرفتن فرد در معرض ویروس HCV بستگی دارد. برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت C باید رعایت نکات زیر را جدی بگیرید:
- عدم استفاده مجدد از سرنگ و سوزن‌های مشترک
- استفاده از تجهیزات پزشکی و آرایشی استریل
- دفع درست زباله‌ها و پسماندها مانند تیغ و سرنگ‌های پزشکی
- استفاده از کاندوم حین رابطه جنسی برای عدم تماس مستقیم با خونریزی احتمالی
- انجام آزمایشات دوره‌ای منظم برای افراد در معرض خطر
- افزایش آگاهی و آموزش به عموم مردم درباره روش انتقال این بیماری
راهنمای مراجعه به پزشک
هپاتیت c یک عفونت ویروسی است که کبد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به ۲ شکل حاد و مزمن بروز پیدا می‌کند. نوع حاد هپاتیت سی اغلب به مدت ۶ ماه در بدن باقی می‌ماند و پس از آن بهبود می‌یابد، اما نوع مزمن این بیماری سال‌های زیادی در بدن وجود داشته و به آرامی کبد را تخریب کرده است. افراد مستعد این عارضه باید برای اطمینان از سلامت خود آزمایش هپاتیت بدهند. در غیر این صورت، ممکن است ویروس عامل هپاتیت سی (HCV) بدون ایجاد علائم مشخصی باعث تخریب کامل کبد شود.
شما می‌توانید برای پرسیدن سوالات خود درباره علائم بیماری هپاتیت سی به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله متخصص گوارش آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص گوارش از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
خیر. هپاتیت سی یک عفونت ویروسی ناشی از ویروس HCV است که کبد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند منجر به التهاب و آسیب جدی در کبد شود. اما ایدز یک عفونت ویروسی ناشی از ویروس HIV به‌شمار می‌آید که باعث تضعیف سیستم ایمنی می‌شود و بدن را در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها آسیب‌پذیر می‌کند.
بله. امروزه درمان‌های جدید و موثری برای هپاتیت سی وجود دارند که می‌توانند ویروس عامل این بیماری را به طور کامل از بدن پاک کنند. با این حال، بسیار مهم است که بیماری به موقع تشخیص داده شود و فرد در اسرع وقت مورد درمان قرار بگیرد.
خیر. ویروس عامل این بیماری از طریق تماس مستقیم با خون فرد آلوده انتقال پیدا می‌کند و بزاق دهان معمولا حاوی مقدار کافی ویروس برای انتقال نیست. هر چند ممکن است در شرایط خاص که بزاق با خون همراه شود. مثلا در صورت وجود زخم در دهان، خطر انتقال وجود دارد اما این حالت بسیار نادر است.
منابع: webmd | medicalnewstoday | who
سلام یک سال پیش مریض شدم و رادیوتراپی کردم، بعد از جراحی و رادیوتراپی تشخیص داده شد که هپاتیت C دارم. من 3 ماه 1 قرص داکلوتاسویر و سوپسفاویر مصرف کردم و در بعضی از آزمایشات گفته شد که هپاتیت ندارم و بعضی ها هم گفتند که دارم. من هیچ دردی ندارم چگونه می توانم به طور کامل درمان شوم؟