7 تاثیر انسولین بر بدن

انسولین یک هورمون طبیعی است که توسط لوزالمعده تولید می‌شود و نحوه استفاده و ذخیره‌ی قند خون (گلوکز) توسط بدن را کنترل می‌کند. انسولین مثل کلیدی است که به گلوکز اجازه می‌دهد وارد سلول‌های بدن شود. انسولین بخش مهمی از متابولیزم است. بدن بدون انسولین از کار می‌افتد. برای ادامه این مطلب درباره تاثیرات نبود انسولین در بدن، با مجله درمانکده همراه باشید.

انسولین

هنگام غذا خوردن، لوزالمعده این هورمون را ترشح می‌کند تا بدن از گلوکز (نوعی قند موجود در کربوهیدرات) انرژی به دست آورد. به علاوه، انسولین به ذخیره‌ی انرژی کمک می‌کند. در دیابت نوع 1، لوزالمعده دیگر قادر به تولید این هورمون نیست. در دیابت نوع 2، لوزالمعده این هورمون را تولید می‌کند اما سلول‌های بدن نمی‌توانند استفاده‌ی مناسبی از آن داشته باشند. به این وضعیت مقاومت دربرابر انسولین می‌گویند.

اگر دیابت تحت کنترل قرار نگیرد، گلوکز به جای توزیع در سلول یا ذخیره شدن، در خون تشکیل می‌شود. این وضعیت برای تمام قسمت‌های بدن زیان بار است.

بیشتر بخوانید: غدد لنفاوی چه وظایفی دارند و در کجای بدن قرار گرفته‌اند؟

آزمایش خون به سرعت افزایش یا کاهش میزان گلوکز را نشان می‌دهد.

از جمله عوارض دیابت می‌توان به بیماری کلیوی، آسیب عصبی، مشکلات قلبی، اختلال در بینایی و مشکل معده اشاره کرد.

افراد مبتلا به دیابت نوع یک برای تداوم حیات به انسولین درمانی نیاز دارند. بعضی از افراد مبتلا به دیابت نوع دو نیز باید برای کنترل میزان قند خون و جلوگیری از بروز عوارض انسولین مصرف کنند. (درباره کما دیابتی و نشانه‌های قند خون پایین بخوانید.)

اگر دچار دیابت هستید، انسولین درمانی وظیفه ی لوزالمعده را انجام می‌دهد. انواع انسولین زیر موجود است:

• انسولین سریع اثر ظرف 15 دقیقه به جریان خون می‌رسد و تا 4 ساعت موثر است.
• انسولین کوتاه اثر ظرف 30 دقیقه بهبا بیماری نیمن پیک و درمان آن آشنا شوید جریان خون می‌رسد و تا 6 ساعت موثر است.
• انسولین متوسط ظرف 2 تا 4 ساعت به جریان خون راه می‌یابد و حدودا 18 ساعت تاثیرگذار است.
• انسولین بلند اثر ظرف چند ساعت شروع به کار می‌کند و میزان گلوکز را تا 24 ساعت متعادل نگه می‌دارد.

بیشتر بخوانید: با بیماری نیمن پیک و درمان آن آشنا شوید

قسمت هایی از بدن که انسولین به آن تزریق می‌شود

این هورمون معمولا به شکم تزریق می‌شود اما می‌توان آن را به بازو، ران یا کفل هم تزریق کرد.

قسمت‌هایی که این هورمون به آن تزریق می‌شود باید در همان ناحیه‌ی کلی در گردش باشند. تزریق مکرر در یک ناحیه باعث رسوب چربی می‌شود که رسیدن این هورمون به خون را دشوارتر می‌کند.

بیشتر بخوانید: هدف آزمایش یا تست TSI چیست؟

پمپ انسولین

بعضی از افراد به جای تزریق مکرر از پمپ استفاده می‌کنند که مرتبا دوز اندکی از این هورمون را به سراسر بدن می‌رساند.

پمپ لوله‌ی کوچکی دارد که در بافت چربی زیر پوست شکم قرار داده می‌شود. انسولین در محفظه‌ی پمپ ذخیره می‌شود و لوله‌های باریک آن انسولین را از محفظه به کاتتر منتقل می‌کنند.

درصورت نیاز لازم است انسولین داخل محفظه دوباره پر شود. به منظور جلوگیری از عفونت لازم است ناحیه ی ورود کاتتر را هر دو الی سه روز تغییر دهید.

بیشتر بخوانید: قند خون نرمال در سنین مختلف چند است؟ + جدول قند خون

تولید انسولین در لوزالمعده

زمانی که غذا می‌خورید، غذا به معده و روده‌ی کوچک می‌رود و در آن جا به مواد مغذی، شامل گلوکز، تجزیه می‌شود. مواد مغذی توسط جریان خون جذب و توزیع می‌شوند.

لوزالمعده غده‌ای است که پشت معده قرار گرفته و در فرایند هضم غذا نقش مهمی ایفا می‌کند. لوزالمعده کار تولید آنزیم‌هایی را بر عهده دارد که چربی، نشاسته و قند موجود در غذا را تجزیه می‌کنند. لوزالمعده همچنین این هورمون و سایر هورمون‌ها را به جریان خون وارد می‌کند.

بیشتر بخوانید: کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم (hypothyroidism) + راهنمایی کامل

این هورمون در سلول‌های بتای لوزالمعده تولید می‌شود. سلول‌های بتا حدود 75 درصد از سلول‌های هورمون پانکراتیک را تشکیل می‌دهند.

لوزالمعده کار تولید هورمون‌های زیر را نیز بر عهده دارد:

• گلوکاگون: اگر قند خون افت کند، این هورمون به کبد هشدار می‌دهد تا میزان قند خون را بالا ببرد. 
• گاسترین: این هورمون معده را به تولید اسید معده وا می‌دارد.
• آمیلین: به کنترل اشتها کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: آزمایش قند خون چیست و چرا ضروری است؟

تاثیرات انسولین

۱. تولید و توزیع انرژی

انسولین وظیفه دارد گلوکز را تبدیل به انرژی کند و آن را به تمام بدن، از جمله سیستم عصبی مرکزی و سیستم قلب و عروق، برساند.

سلول‌ها بدون انسولین گرسنه می‌مانند و باید به دنبال منبع جایگزین بگردند. درنتیجه، مشکلات مرگبار رخ می‌دهد.

بیشتر بخوانید: تیروئید هاشیموتو چیست؟

۲. ذخیره ی کبد

انسولین به کبد کمک می‌کند گلوکز اضافی را از جریان خون بگیرد. اگر انرژی بدن کافی باشد، کبد گلوکزی را که فورا به آن احتیاج ندارید ذخیره می‌کند تا بعدا از آن به عنوان انرژی استفاده شود.

در مقابل، کبد گلوکز کمتری تولید می‌کند. بدین ترتیب، میزان گلوکز خون متعادل باقی می‌ماند. کبد بین هر وعده‌ی غذایی مقدار کمی از گلوکز را وارد جریان خون می‌کند تا میزان قند خون سالم و متعادل باشد.

بیشتر بخوانید: پیش دیابت چیست و چگونه کنترل می‌شود؟

۳. ذخیره ی عضلات و چربی

این هورمون به عضلات و سلول‌های چربی کمک می‌کند گلوکز اضافه را ذخیره کنند تا جریان خون مملو از گلوکز نشود. انسولین به عضلات و بافت چربی علامت می‌دهد دست از تجزیه ی گلوکز بکشند تا میزان قند خون تنظیم شود.

سپس سلول‌ها شروع به تولید گلیکوژن (شکل ذخیره شده‌ی گلوکز) می‌کنند. زمانی که قند خون افت کند، گلیکوژن انرژی لازم را به بدن می‌رساند.

اگر کبد دیگر قادر به نگهداری گلیکوژن نباشد، انسولین سلول‌های چربی را به دریافت گلوکز وا می‌دارد. گلوکز به صورت تریگلیسیرید، نوعی چربی در خون که بعدا می‌توان از آن به عنوان انرژی استفاده کرد، ذخیره می‌شود. 

بیشتر بخوانید: یک آشنایی ساده با غده تیروئید در کمتر از ۵ دقیقه

۴. قند خون متعادل

بدن از قند خون، یا گلوکز، برای انرژی استفاده می‌کند. هنگامی که غذا می‌خورید، گلوکز توسط بسیاری از کربوهیدرات‌هایی که مصرف می‌کنید تولید می‌شود. گلوکز یا فورا مورد استفاده قرار می‌گیرد یا در سلول‌ها ذخیره می‌شود. انسولین به حفظ تعادل گلوکز موجود در خون کمک می‌کند.

انسولین گلوکز را از جریان خون به سلول‌های سراسر بدن می‌برد. سپس سلول‌ها از گلوکز برای تولید انرژی استفاده و مازاد آن را در کبد، عضلات و بافت چربی ذخیره می‌کنند. 

افزایش یا کاهش گلوکز در خون مشکلات جدی را به دنبال دارد. این وضعیت علاوه بر دیابت، منجر به بروز بیماری قلبی، کلیوی، مشکل بینایی و عروق می‌شود.

بیشتر بخوانید: دیابت بارداری چیست و چگونه می‌توان آن را کنترل کرد؟

۵. سلولهای سالم

سلول‌ها در تمام قسمت‌های بدن برای انجام وظیفه و سالم ماندن به انرژی نیاز دارند. این هورمون گلوکز لازم را که سلول‌ها از آن برای تولید انرژی استفاده می‌کنند فراهم می‌کند.

بدون انسولین، گلوکز در جریان خون باقی می‌ماند که عوارض خطرناک مانند هایپرگلیسمی را به دنبال دارد.

انسولین در کنار گلوکز به اسیدهای آمینه کمک می‌کند وارد سلول‌های بدن شوند که باعث تشکیل توده‌ی عضلانی می‌شود. انسولین به جذب الکترولیت‌هایی مثل پتاسیم توسط سلول‌ها نیز کمک می‌کند که باعث تنظیم میزان مایعات بدن می‌شود.

بیشتر بخوانید: ۱۳ نشانه افت قند خون یا هیپوگلیسمی چیست ؟

۶. در جریان خون

هنگامی که انسولین وارد جریان خون می‌شود، به سلول‌های سراسر بدن (شامل سلول‌های سیستم عصبی مرکزی و سیستم قلب و عروق) در جذب گلوکز کمک می‌کند. رساندن انسولین وظیفه‌ی سیستم گردش خون است.

تا زمانی که لوزالمعده انسولین کافی تولید کند و بدن بتواند استفاده‌ی مناسب از آن داشته باشد، میزان قند خون متعادل باقی می‌ماند.

تشکیل گلوکز در خون (هایپرگلیسمی) عوارضی مانند آسیب عصبی (نوروپاتی)، آسیب کلیوی و مشکلات بینایی را به دنبال دارد. از جمله علائم افزایش قند خون می‌توان به تشنگی بیش از حد و تکرر ادرار اشاره کرد.

کاهش گلوکز خون (هایپوگلیسمی) باعث می‌شود احساس پریشانی، خستگی یا سردرگمی و گیجی داشته باشید. کاهش قند خون منجر به از دست دادن هوشیاری می‌شود.

بیشتر بخوانید: انواع دیابت: روش های تشخیص و درمان

۷. کنترل کتون

این هورمون به سلول‌ها کمک می‌کند از گلوکز برای تولید انرژی استفاده کنند. اگر سلول‌ها نتوانند از گلوکز اضافه استفاده کنند، برای تولید انرژی شروع به سوزاندن چربی می‌کنند. این فرایند منجر به تولید خطرناک مواد شیمیایی به نام کتون می‌شود.

بدن سعی می‌کند کتون را از طریق ادرار دفع کند اما گاهی موفق نمی‌شود. این وضعیت منجر به بروز بیماری مرگباری به نام کتواسیدوز دیابتی (DKA) می‌شود. از جمله علائم آن می‌توان به شیرین شدن دهان، خشکی دهان، حالت تهوع و استفراغ اشاره کرد.

در صورتی که هر یک از این علائم را دارید بهتر است در اولین فرصت به دکتر متخصص غدد و متابولیسم مراجعه کرده و روند درمان را سریع تر پیش ببرید. سایت درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده که به راحتی با چند کلیک مشاوره آنلاین با پزشک متخصص غدد و متابولیسم را انجام دهید.

بیشتر بخوانید: ۱۰ راه برای تقویت متابولیسم

سخن نهایی

درباره تاثیرات انسولین بر بدن و تنظیم میزان قند خون توسط آن خواندید. در همین راستا، برای آگاهی بیشتر درباره اهمیت انسولین یا درمان مشکلات قند خون و دیابت زیر نظر پزشک، می‌توانید از سایت درمانکده به صورت آنلاین برای رزرو نوبت پزشک متخصص اقدام نمایید.

منبع: Healthline