دیابت بیماری است که با سطح بالای قند خون مشخص می‌شود. این بیماری می‌تواند به دلیل عدم توانایی بدن در ساختن انسولین کافی، یا ناتوانی در استفاده موثر از انسولین یا هر دو باشد. آزمایش خون و آزمایش ادرار برای دیابت راهکارهایی برای تشخیص به موقع و درمان این بیماری شایع هستند. در ادامه همه نکاتی که در خصوص آزمایش ادرار برای دیابت باید بدانید در مجله درمانکده مورد بررسی قرار می‌گیرد.
انسولین هورمونی است که به سلول‌های بدن شما کمک می‌کند تا قند خون را برای تولید انرژی جذب کنند. انسولین پس از خوردن غذا، توسط لوزالمعده و به میزان زیادی تولید می‌شود.
بیشتر بدانیم: 7 تاثیر انسولین بر بدن
دو طبقه بندی عمده برای دیابت وجود دارد:
- دیابت نوع 1
- دیابت نوع 2
دیابت نوع 1 زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به سلول‌های تولید‌کننده انسولین در لوزالمعده حمله کرده و آنها را از بین می‌برد. این نوع دیابت معمولاً در کودکی تشخیص داده می‌شود و به سرعت پیشرفت می‌کند.
دیابت نوع 2 زمانی رخ می‌دهد که سلول‌ها دیگر قادر به استفاده موثر از انسولین نباشند. این حالت مقاومت به انسولین نامیده می‌شود. دیابت نوع 2 به تدریج ایجاد می‌شود و با اضافه وزن و داشتن سبک زندگی بی‌تحرک بروز می‌کند.
دیابت باعث می‌شود که گلوکز خون یا قند خون به سطح غیر طبیعی و بالایی برسد. در دیابت نوع 1، ممکن است بدن برای تامین انرژی، شروع به سوزاندن چربی کند، زیرا سلول‌ها گلوکز مورد نیاز را دریافت نمی‌کنند. وقتی این اتفاق می‌افتد، بدن مواد شیمیایی به نام کتون تولید می‌کند.
بیشتر بدانیم: هدف آزمایش یا تست TSI چیست؟
وقتی کتون‌ها در خون جمع می‌شوند، خون را اسیدی می‌کنند. تجمع کتون‌ها می‌تواند بدن را مسموم کرده و منجر به کما یا حتی مرگ شود.
از آزمایش ادرار برای تشخیص دیابت استفاده نمی‌شود. با این حال، ممکن است از آن برای کنترل سطح کتون و گلوکز ادرار در فرد استفاده شود. گاهی برای اطمینان از کنترل صحیح دیابت از این آزمایش‌ها استفاده می‌شود.
آزمایش ادرار برای دیابت برای چه افرادی ضروری است؟
ممکن است آزمایش ادرار برای دیابت به عنوان بخشی از یک معاینه معمول انجام شود. یک آزمایشگاه ممکن است ادرار شما را از نظر وجود گلوکز و کتون آزمایش کند. اگر هر یک موارد فوق در ادرار وجود داشته باشد، می تواند به این معنی باشد که انسولین کافی تولید نمی‌کنید.
برخی از داروهای دیابت مانند کاناگلیفلوزین (Invokana) و امپاگلیفلوزین (Jardiance) باعث افزایش قند در ادرار می شوند. برای افرادی که این داروها را مصرف می کنند، نباید سطح گلوکز توسط ادرار آزمایش شود، اما آزمایش کتون مشکلی ندارد.
بیشتر بدانیم: آزمایش قند خون چیست و چرا ضروری است؟
۱) سطح گلوکز در ازمایش ادرار برای دیابت
در گذشته از آزمایش ادرار برای تشخیص و کنترل دیابت استفاده می‌شد. اما اکنون دیگر از این آزمایش استفاده نمی‌شود. به منظور تشخیص دقیق‌تر دیابت، پزشک معمولاً به آزمایش قند خون اعتماد می‌کند. آزمایش خون دقیق‌تر است و می‌تواند مقدار دقیق گلوکز را در خون اندازه‌گیری کند.
اگر می‌خواهید قند خون خودتان را در خانه بررسی کنید. کافی است کیت تست گلوکز ادرار در منزل یا آزمایش قند خون در خانه را خریداری کنید.
بیشتر بدانیم: پیش دیابت چیست و چگونه کنترل می‌شود؟
۲) سطح کتون‌ها در آزمایش ادرار برای دیابت
آزمایش کتون ادرار اغلب در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 که دارای موارد زیر هستند توصیه می‌شود:
- دارای سطح قند خون بیش از 300 میلی گرم در دسی لیتر (میلی گرم در دسی لیتر)
- بیمار هستند
- علائم کتواسیدوز دیابتی (DKA) یعنی عارضه حاد دیابت را دارند
سطح کتون را می‌توان با کیت آزمایش ادرار در خانه کنترل کرد. اگر موارد فوق را دارید یا علائم کتواسیدوز دیابتی زیر را دارید، باید از آزمایش ادرار برای کتون‌ها استفاده شود:
- استفراغ یا احساس حالت تهوع
- بالا بودن مدام سطح قند خون که به درمان پاسخ نمی‌دهد
- احساس بیماری، مانند آنفولانزا یا عفونت
- احساس خستگی یا خستگی مداوم
- تشنگی بیش از حد یا داشتن دهان بسیار خشک
- تکرر ادرار
- نفسی که بوی میوه ای می دهد
- گیجی یا احساس اینکه در یک «مه» هستید
بیشتر بدانیم: قطع عضو بیماران دیابتی؛ چگونه دیابت بر پا تاثیر می گذارد؟
همچنین اگر در هر یک از شرایط زیر قرار دارید، لازم است که برای خرید تست کتون در خانه اقدام کنید:
- باردار هستید و مبتلا به دیابت بارداری هستید.
- در حال برنامه‌ریزی برای ورزش کردن هستید و سطح گلوکز خون شما بالا است.
افراد مبتلا به دیابت، به ویژه دیابت نوع 1، باید در مورد زمان آزمایش کتون با پزشک خود مشورت کنند. به طور معمول، اگر دیابت شما به خوبی کنترل شود، ممکن است نیازی به بررسی منظم سطح کتون خود نداشته باشید.
اگر علائمی را که در بالا ذکر شد تجربه کنید، سطح قند خون شما بالای 250 میلی گرم در دسی لیتر است، یا بدن شما به تزریق انسولین پاسخ نمی‌دهد، بنابراین ممکن است لازم باشد که سطح کتون خود را کنترل کنید.
بیشتر بدانیم: دیابت بارداری چیست و چگونه می‌توان آن را کنترل کرد؟
آمادگی لازم در انجام این آزمایش
قبل از آزمایش حتماً آب کافی بنوشید تا بتوانید نمونه کافی ادرار تهیه کنید. مصرف هر دارو یا مکمل را حتماً به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا این موارد ممکن است بر نتایج تأثیر بگذارد. ادرار به راحتی توسط باکتری‌ها و سلول‌ها آلوده می‌شود. قبل از تهیه نمونه ادرار باید ناحیه تناسلی خود را با آب تمیز کنید.
ممکن است در زمان حضور در مطب، از شما خواسته شود که نمونه ادرار دهید. کیت‌های ازمایش ادرار برای دیابت نیز برای استفاده در خانه موجود است. آزمایش ادرار نسبتاً ساده است و خطری ندارد. در طول این آزمایش نباید هیچ گونه ناراحتی احساس کنید.
بیشتر بدانیم: ۱۳ نشانه افت قند خون یا هیپوگلیسمی چیست ؟
پزشک شما دستورالعمل‌هایی را در مورد نحوه دادن نمونه و مکان قرار دادن آن پس از اتمام کار ارائه می‌دهد. به طور کلی، این چیزی است که می‌توان در طول آزمایش ادرار برای دیابت در مطب انتظار داشت:
- یک لیوان پلاستیکی به شما تحویل داده می‌شود که دارای نام و برخی اطلاعات پزشکی دیگر است.
- لیوان را به یک حمام خصوصی برده و درون آن ادرار می‌کنید. برای جلوگیری از آلودگی باکتری‌ها یا سلول‌های روی پوست، از روش «جمع‌آوری پاک» استفاده کنید. با استفاده از این روش، شما فقط جریان ادرار خود را در لیوان جمع می‌کنید. بقیه ادرار شما می‌تواند در توالت تخلیه شود.
- درب ظرف را بگذارید و دست‌های خود را بشویید.
- ظرف نمونه را در هر جایی که دکتر به شما گفته است، قرار دهید. اگر مطمئن نیستید، از یک پرستار یا کارمند دیگر بپرسید.
- سپس نمونه از نظر وجود گلوکز و کتون تجزیه و تحلیل می‌شود. نتایج باید اندکی پس از ارائه نمونه آماده شود.
بیشتر بدانیم: انواع دیابت: روش های تشخیص و درمان
نوارهای تست کتون در خانه برای آزمایش ادرار برای دیابت
نوارهای آزمایش کتون به صورت بدون نسخه از داروخانه‌ها قابل تهیه است. دستورالعمل‌های موجود در بسته را حتماً بخوانید یا نحوه استفاده از این نوارها را قبل از انجام آزمایش، با پزشک خود مرور کنید.
قبل از استفاده از نوار تست، بررسی کنید که منسوخ یا منقضی نشده باشد. به طور کلی، آزمایش ادرار در خانه شامل مراحل زیر است:
- با خواندن دستورالعمل‌های سازنده شروع کنید.
- در یک ظرف تمیز ادرار کنید.
- نوار را به ادرار آغشته کنید. این نوارها با مواد شیمیایی پوشیده شده که به کتون واکنش نشان می‌دهند. ادرار اضافی نوار را تکان دهید.
- منتظر تغییر رنگ نوار پد شوید. دستورالعمل‌های ارائه شده به همراه نوارها باید به شما بگویند که چه مدت صبر کنید. ممکن است بخواهید ساعت یا تایمر در دسترس داشته باشید.
- رنگ نوار را با نمودار رنگ روی بسته‌بندی مقایسه کنید. این نمودار به شما محدوده‌ای را برای میزان کتون موجود در ادرار ارائه می‌دهد.
- بلافاصله نتایج خود را یادداشت کنید.
بیشتر بدانیم: ۱۰ راه برای تقویت متابولیسم
نتایج آزمایش گلوکز ادرار به چه معناست؟
افراد سالم معمولاً نباید در ادرار خود گلوکز داشته باشند. اگر آزمایش، وجود گلوکز در ادرار را نشان می‌دهد، باید دلایل احتمالی را با پزشک خود در میان بگذارید.
آزمایش ادرار میزان فعلی گلوکز را در خون آزمایش نمی‌کند. این آزمایش فقط می‌تواند اطلاعاتی را در مورد ورود یا عدم ورود گلوکز به ادرار شما فراهم کند. همچنین این آزمایش تنها نشان دهنده وضعیت قند خون شما در طی چند ساعت قبل است. آزمایش قند خون، اولین آزمایش برای تعیین سطح واقعی گلوکز است.
بیشتر بدانیم: یک آشنایی ساده با غده تیروئید در کمتر از ۵ دقیقه
در صورت ابتلا به دیابت نوع 1، کنترل سطح کتون در ادرار مهم است. کتون در ادرار افراد دیابتی نوع 1 بیشتر از افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مشاهده می‌شود.
اگر به شما گفته می‌شود كه كتون‌های خود را كنترل كنید، از تیم مراقبت‌های بهداشتی خود بخواهید تا به شما كمک كنند تا برنامه‌ای برای مواردی که در صورت تشخیص كتون‌ها در ادرار خود باید انجام دهید، تنظیم نمایید.
طبق گزارش سرویس بهداشت ملی (NHS)، میزان طبیعی یا ردیابی کتون در ادرار کمتر از 0.6 میلی مول در لیتر (mmol / L) است. یک نتیجه غیر طبیعی به این معنی است که شما در ادرار خود کتون دارید. قرائت آزمایش معمولاً به صورت کم، متوسط یا زیاد طبقه بندی می‌شوند.
کم تا متوسط
سطح کتون 0.6 تا 1.5 میلی مول در لیتر (10 تا 30 میلی گرم در دسی لیتر) کم تا متوسط در نظر گرفته می‌شود. این نتیجه ممکن است به معنی شروع تجمع کتون باشد. برای اطمینان بیشتر باید چند ساعت دیگر دوباره آزمایش کنید.
این بار قبل از آزمایش ادرار برای دیابت مقدار زیادی آب بنوشید. اگر سطح گلوکز خون شما نیز بالا است، ورزش نکنید. همچنین ممکن است گرسنگی باعث ایجاد مقدار کمی کتون در ادرار شود، بنابراین از کنار گذاشتن وعده‌های غذایی خودداری کنید.
بیشتر بدانیم: کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم (hypothyroidism) + راهنمایی کامل
متوسط تا زیاد
سطح کتون 1.6 تا 3.0 میلی مول در لیتر (30 تا 50 میلی گرم در دسی لیتر) متوسط تا زیاد در نظر گرفته می‌شود. این نتیجه می‌تواند نشان دهد که دیابت شما به خوبی کنترل نمی‌شود. در این مرحله، باید با پزشک خود تماس بگیرید یا به دنبال مراقبت پزشکی باشید.
بسیار زیاد
سطح کتون بیشتر از 3.0 میلی مول در لیتر (50 میلی گرم در دسی لیتر) می‌تواند نشان دهنده ابتلا به DKA باشد. این یک وضعیت تهدید کننده زندگی است و نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. اگر سطح گلوکز شما تا این حد زیاد است، مستقیماً به اورژانس بروید.
علائم کتواسیدوز به غیر از میزان بزرگ کتون در ادرار ، شامل موارد زیر است:
- استفراغ
- حالت تهوع
- گیجی
- بوی نفس که بصورت «میوه‌ای» است
کتواسیدوز در صورت عدم درمان می‌تواند باعث تورم مغز، کما و حتی مرگ شود.
بیشتر بدانیم: با بیماری نیمن پیک و درمان آن آشنا شوید
بعد از آزمایش ادرار برای دیابت چه اتفاقی می افتد؟
اگر در طی یک معاینه معمول، گلوکز یا کتون در ادرار مشاهده شود، پزشک آزمایش‌های دیگری را برای تعیین علت این اتفاق انجام می‌دهد. این آزمایش‌ها ممکن است شامل آزمایش قند خون باشد.
اگر دیابت دارید، پزشک برنامه درمانی شما را با شما متناسب خواهد کرد. می‌توانید سطح قند خون خود را با کمک موارد زیر کنترل کنید:
- مدیریت رژیم غذایی
- ورزش
- داروها
- آزمایش قند خون در خانه
زمانی که به دیابت نوع 1 مبتلا هستید، ممکن است مجبور شوید مرتباً با استفاده از نوار تست خانگی، سطح کتون در ادرار خود را کنترل کنید. اگر سطح کتون خیلی زیاد شود، احتمالا به کتواسیدوز دیابتی مبتلا شوید.
در صورتی که آزمایش نشان داد که شما کتون‌های کم یا متوسط دارید، طرحی را که با تیم مراقبت‌های بهداشتی خود تنظیم کرده‌اید دنبال کنید. اگر مقادیر زیادی کتون در ادرار دارید، بلافاصله با ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید. کتواسیدوز دیابتی با مایعات داخل وریدی (IV) و انسولین درمان می‌شود.
با پزشک خود در مورد کارهایی که می توان برای جلوگیری از وقایع بعدی انجام داد صحبت کنید. پیگیری نتایج و شرایطی که باعث ایجاد یک کتون بزرگ شده است، می‌تواند به شما و پزشک کمک کند تا برنامه درمانی دیابت خود را تنظیم کنید.
بیشتر بدانیم: دیابت بی‌مزه چیست؟
راهنمایی دکتر متخصص غدد خوب می‌تواند اطلاعات مفیدی را در مورد آزمایش ادرار برای دیابت در اختیار شما قرار دهد. در صورت تمایل می‌توانید رزرو آنلاین نوبت پزشک مورد نظر خود را از طریق سایت درمانکده به سادگی انجام دهید.
تیم درمانکده با فراهم کردن دریافت نوبت آنلاین و همچنین امکان مشاوره آنلاین پزشکان متخصص در تلاش است که شما عزیزان خدمات پزشکی مورد نیاز خود را به سادگی و در اسرع وقت دریافت کنید. در صورت نیاز به اطلاعاتی مانند شماره تماس و آدرس مطب، اولین نوبت خالی و نظر سایر بیماران در مورد مشاور مورد نظر شما می‌توانید همراه ما باشید.
منبع : Health Line
