آزمایش کورتیزول (Cortisol) ادرار چیست؟

آزمایش کورتیزول ادرار را آزمایش کورتیزول آزاد ادرار یا آزمایش UFC هم می‌نامند. این آزمایش میزان کورتیزول ادرار شما را اندازه گیری می‌کند.

کورتیزول هورمونی است که توسط غدد فوق کلیوی که بالای کلیه‌ها قرار دارند، تولید می‌شود. کورتیزول اغلب در پاسخ به استرس جسمی یا روحی ترشح می‌شود.

در ادامه این مطلب برای دانستن جگونگی این آزمایش با درمانکده همراه باشید.

آزمایش کورتیزول ادرار چیست؟

کورتیزول توسط موارد زیر عمل می‌کند:

• کنترل قند خون
• تنظیم فشار خون
• مبارزه با عفونت‌ها
• دارای نقش در تنظیم خلق
• دارای نقش در متابولیسم کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها، و پروتئین‌ها

سطح کورتیزول به طور طبیعی در طول روز بالا و پایین می‌رود. کورتیزول معمولاً صبح در بیشترین و حوالی نیمه شب در کمترین مقدار است، اما واریاسیون‌هایی نیز وجود دارد که وابسته به شخص است.

اگر این چرخه‌ی 24 ساعته مختل شود، باز هم بدن می‌تواند کورتیزول خیلی زیاد یا خیلی کمی تولید کند. آزمایش کورتیزول انواع مختلفی دارد که هرکدام از آن‌ها ممکن است انجام شود، از جمله آزمایش خون، بزاق و ادرار.

آزمایش کورتیزول انواع مختلفی دارد که هرکدام از آن‌ها ممکن است انجام شود، از جمله آزمایش خون، بزاق و ادرار. آزمایش ادرار طی 24 ساعت انجام می‌شود.

آزمایش کورتیزول ادرار معمولا از انواع دیگر آزمایشات کورتیزول جامع تر است. این آزمایش مقدار کل کورتیزول دفع شده از طریق ادرار طی یک دوره 24 ساعته را اندازه‌گیری می‌کند.

در حالی که آزمایش خون یا آزمایش بزاق میزان کورتیزول را فقط در یک زمان خاص از روز اندازه‌گیری میکند. برخی از افراد هم آزمایش خون را تنش زا می‌دانند و از آنجا که بدن در زمان استرس کورتیزول بیشتری آزاد می‌کند، ممکن است نتایج دقیق نباشد.

در برخی موارد، پزشک اورولوژیست ممکن است آزمایش کورتیزول ادرار و یک نوع دیگر از آزمایش کورتیزول را برای رسیدن به نتایج دقیق‌تر، همراه با هم تجویز کند.

چرا آزمایش کورتیزول ادرار انجام می‌شود؟

اگر علائم یک بیماری را نشان می‌دهید که باعث افزایش یا کاهش سطح کورتیزول می‌شود، ممکن است پزشک آزمایش کورتیزول ادرار برای شما تجویز کند.

علائم سطح کورتیزول بالا

سندرم کوشینگ مجموعه‌ای از علائم مرتبط با سطح بالای کورتیزول است. شایع‌ترین علائم عبارتند از:

• افزایش دفع ادرار
• افزایش تشنگی
• رسوب چربی در بافت‌ها، به ویژه در قسمت میانی بدن و قسمت فوقانی پشت بدن
• نشانه‌هایی از کشیدگی به رنگ صورتی یا بنفش روی پوست
• افزایش وزن
• خستگی
• ضعف عضلانی
• نازک شدن پوست به طوری که به راحتی کبود می‌شود

خانم‌ها ممکن است قاعدگی نامنظم و موهای زائد روی صورت و سینه داشته باشند. کودکان ممکن است تاخیر در رشد جسمی یا شناختی نشان دهند.

علائم سطح کورتیزول پایین

علائم سطح کورتیزول پایین اغلب به آرامی ظاهر می‌شوند. در ابتدا، این علائم ممکن است فقط در زمان استرس شدید ظاهر شوند، اما در طول چندین ماه به تدریج شدت می‌گیرند.

علائمی که احتمال بروز دارند عبارتند از:

• کاهش وزن
• خستگی
• سرگیجه
• غش کردن
• ضعف عضلانی
• درد شکم
• اسهال
• یبوست

وقتی سطح کورتیزول به طور ناگهانی به سطح تهدید کننده حیات کاهش یابد، ممکن است یک بحران حاد آدرنال رخ دهد.

علائم بحران حاد آدرنال عبارتند از:

• تیره شدن پوست
• ضعف شدید
• استفراغ
• اسهال
• غش کردن
• تب
• لرز
• بی اشتهایی
• شروع ناگهانی درد شدید در ناحیه تحتانی کمر، شکم یا پاها

در صورت بروز این علائم با شماره 115 اورژانس تماس بگیرید. بحران حاد آدرنال یک اورژانس جدی پزشکی است که به درمان فوری نیاز دارد.

آمادگی برای آزمایش کورتیزول ادرار چگونه است؟

این مهم است که هر داروی تجویز شده یا داروهای بدون نسخه ای که مصرف می‌کنید را با پزشک متخصص جراح کلیه و مجاری ادرار در میان بگذارید. برخی از داروها می‌توانند در دقت آزمایش کورتیزول ادرار مشکل ایجاد کنند. این داروها عبارتند از:

• دیورتیک‌ها
• استروژن‌ها
• گلوکوکورتیکوئید‌ها
• کتوکونازول
• لیتیوم
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای

پزشک ممکن است به شما دستور دهد که مصرف داروهایی را که می‌توانند بر نتیجه آزمایش تأثیر بگذارند، متوقف کنید. با این حال، هرگز نباید داروهای خود را قطع کنید، مگر اینکه پزشک به شما گفته باشد.

آزمایش کورتیزول ادرار چگونه انجام می‌شود؟

آزمایش کورتیزول ادرار یک روش ایمن و بدون درد است که فقط شامل ادرار معمولی است.

میزان کورتیزول در یک نمونه ادراری که طی یک دوره 24 ساعته جمع آوری شده، اندازه گیری می‌شود. پزشک ظرف‌های خاصی به شما می‌دهد تا از آن برای جمع آوری نمونه‌های ادرار استفاده کنید. پزشک همچنین نحوه صحیح جمع آوری ادرار را به شما توضیح خواهد داد.

در روز اول جمع آوری ادرار:

1. پس از بیدار شدن در توالت ادرار کنید.
2. این نمونه ادرار که اولین نمونه است را دور بریزید.
3. پس از آن، تمام ادرار را در ظروف مخصوص جمع آوری کرده و در جای خنک نگهداری کنید.

در روز دوم جمع آوری ادرار:

1. بلافاصله پس از بیدار شدن در ظرف ادرار کنید. این آخرین نمونه خواهد بود.
2. در اسرع وقت این ظروف را به شخص مناسب جهت آزمایش برگردانید.

آزمایش کورتیزول ادرار در نوزادان چگونه انجام می‌شود؟

اگر نوزاد شما به آزمایش کورتیزول ادرار نیاز دارد، ادرار او را در یک کیسه مخصوص جمع آوری می کنید.

روش جمع آوری بدین گونه است که:

1. اطراف مجرای ادرار کودک خود را کامل با صابون و آب گرم بشویید.
2. کیسه جمع آوری ادرار را به کودک وصل کنید. برای آقایان، کیسه را روی آلت تناسلی او قرار دهید. برای خانم ها، کیسه را روی لبیای او قرار دهید. پوشک آن‌ها را روی کیسه ببندید.
3. بعد از اینکه کودک شما ادرار کرد، نمونه ادرار داخل كیسه رادر یك ظرف جمع آوری، بریزید. این ظرف را درجای خنک نگهداری کنید.
4. ظرف را در اسرع وقت جهت آزمایش به شخص مناسب برگردانید.

نمونه‌های ادرار را طی یک دوره 24 ساعته جمع آوری کنید. چک کردن کیسه در طول دوره جمع آوری ضروری است.

نتایج آزمایش کورتیزول ادرار به چه معناست؟

پس از جمع آوری نمونه‌های ادرار، برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال می‌شوند.

نتایج طبیعی کورتیزول

بازه طبیعی کورتیزول ادرار در بزرگسالان معمولاً بین 3.5 تا 45 میکروگرم در 24 ساعت است. با این حال، بازه‌های طبیعی ممکن است در آزمایشگاه‌های مختلف کمی متفاوت باشند.

نتایج غیرطبیعی کورتیزول

نتایج غیرطبیعی می‌تواند ناشی از بیماری‌های متعددی باشد.

سطح بالای کورتیزول اغلب نشان دهنده سندرم کوشینگ است. این بیماری ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

• تولید بیش از حد کورتیزول به دلیل تومور غده فوق کلیه
• خوردن موادی که سطح کورتیزول را افزایش می‌دهند، مانند الکل یا کافئین
• افسردگی شدید
• استرس شدید

سطح پایین کورتیزول ممکن است به دلیل تولید ناکافی کورتیزول در غدد فوق کلیوی ایجاد شود. این اغلب در نتیجه بیماری‌ای به نام بیماری آدیسون است.

افراد مبتلا به این بیماری همچنین در معرض خطر بیشتری برای بحران آدیسون یا بحران حاد آدرنال قرار دارند، که هنگامی رخ می‌دهد که سطح کورتیزول به طور خطرناکی افت می‌کند.

برای تأیید تشخیص هر یک از این بیماری‌ها، ممکن است آزمایشات بیشتری لازم باشد.

سخن نهایی

با آزمایش کورتیزول ادرار آشنا شدید و چگونگی و نتایج ممکن برای آن را خواندید. در همین راستا برای کسب آگاهی و اطلاعات بیشتر درباره آزمایش کورتیزول ادرار یا انجام آن زیر نظر متخصص جراح کلیه و مجاری ادرار، از سایت درمانکده به صورت آنلاین نوبت بگیرید.

منبع: Wikipedia

[sibwp_form id=5]