سرطان بیضه یا سرطان گناد نر زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های غیر طبیعی در بیضهها که مسئول تولید اسپرم و هورمون تستوسترون هستند، شروع به رشد و تکثیر کنترل‌نشده کنند. این بیماری شایع نیست و معمولا به راحتی درمان میشود. روش درمان آن به نوع سرطان و میزان گسترش آن بستگی دارد.
در این مقاله از مجله سلامت درمانکده هر آنچه که لازم است درباره سرطان سلول‌های بیضه بدانید را در اختیارتان قرار می‌دهیم. اگر می‌خواهید با این بیماری و نحوه تشخیص و درمان آن آشنا شوید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
سرطان بیضه چیست؟
این بیماری که به آن تومور بیضه، تومور گناد نر یا نئوپلازی بیضه هم می‌گویند، زمانی ایجاد میشود که سلول‌های بدخیم در بافت یکی از بیضهها یا در موارد نادر در بافت هر ۲ بیضه رشد کنند. این بیماری انواع مختلفی دارد که شایع‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- سرطان سمینوما: این بیماری معمولا در دهه ۴۰ و ۵۰ زندگی رخ می‌دهد و به آرامی پیشرفت می‌کند. احتمال کمی وجود دارد که سرطان سمینوما به سایر نواحی بدن گسترش یابد.
- سرطان غیرسمینوما: این بیماری معمولا در اواخر دوران نوجوانی، دهه ۲۰ و اوایل دهه ۳۰ زندگی اتفاق می‌افتد. سرطان غیرسمینوما به سرعت پیشرفت کرده و گسترش پیدا می‌کند. چند زیرگروه از این سرطان وجود دارد که شامل کوریوکارسینوم، کارسینوم جنینی، تراتوم و تومور کیسه زرده هستند.
۱. فرق سرطان بیضه و پروستات
هر ۲ بیماری از سرطان‌های دستگاه تناسلی مردانه هستند، اما از چند نظر با هم تفاوت دارند. برای مثال:
- سرطان گناد نر بیشتر در مردان ۱۵ تا ۴۵ ساله رخ می‌دهد. اما سرطان پروستات معمولا مردان بالای ۵۰ سال را درگیر می‌کند.
- سرطان گناد نر با تشکیل توده در بیضه، احساس سنگینی در کیسه بیضه، درد بیضه، کمر یا کشاله ران و تورم کیسه بیضه همراه است؛ در حالی که سرطان پروستات به تکرر ادرار، ضعف یا قطع جریان ادرار و وجود خون در ادرار یا مایع منی منجر میشود.
۲. تفاوت واریکوسل و سرطان بیضه
واریکوسل به تورم وریدهای کیسه بیضه اطلاق میشود. این بیماری گاهی‌اوقات هیچ علامتی ندارد؛ اما در سایر موارد ممکن است با علائم خفیف مانند تورم کیسه بیضه یا احساس درد مبهم در بیضه همراه باشد. واریکوسل کشنده نیست و اگر مشکلی ایجاد نکند، به درمان نیاز ندارد. با این حال، یکی از علل شایع ناباروری محسوب میشود.
علائم سرطان بیضه بدخیم
گاهی‌اوقات سرطان بیضه درد دارد. این درد در بیضه، کیسه بیضه، کمر، پایین شکم یا کشاله ران احساس میشود. از سایر علائم سرطان بیضه پیشرفته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- وجود توده یا برآمدگی در یکی از بیضهها
- احساس سنگینی در کیسه بیضه
- تورم ناگهانی کیسه بیضه
- بزرگ شدن بافت سینه یا حساسیت آن به لمس
تومور گناد نر معمولا فقط در یکی از بیضهها رخ می‌دهد.
آیا سرطان بیضه کشنده است؟
اینکه آیا سرطان بیضه خطرناک است یا آیا سرطان بیضه باعث مرگ میشود یا خیر، سوال رایج بسیاری از بیماران است. در پاسخ باید بگوییم که تومور گناد نر می‌تواند کشنده باشد، اما این اتفاق نادر است. مرگ بر اثر سرطان بیضه به زمان تشخیص بیماری بستگی دارد. هر چقدر زودتر به پزشک مراجعه کنید، شانس بیشتری برای رهایی از بیماری خواهید داشت.
تاثیر سرطان بیضه در رابطه زناشویی چیست؟
اگر فقط یک بیضه با جراحی برداشته شود، عملکرد جنسی دچار مشکل نمی‌شود. چرا که بیضه باقیمانده قادر است به اندازه کافی تستوسترون تولید کند تا میل جنسی حفظ شود. با این حال، اگر پیش از عمل سطح تستوسترون پایین بوده باشد، ممکن است پس از جراحی کاهش بیشتری پیدا کند که در این شرایط، بیمار به جایگزینی هورمون نیاز دارد.
در صورتی که هر ۲ بیضه برداشته شوند، وضعیت پیچیده‌تر میشود. بدن دیگر توانایی تولید تستوسترون را ندارد که این موضوع می‌تواند به کاهش میل جنسی و بروز مشکلاتی مانند اختلال نعوظ منجر شود. در چنین شرایطی، درمان جایگزینی تستوسترون برای حفظ سلامت جنسی ضروری خواهد بود.
آیا سرطان بیضه باعث ناباروری میشود؟
اگر می‌خواهید در مورد ارتباط سرطان بیضه و باروری اطلاعات داشته باشید، باید بگوییم که هم سرطان و هم درمان آن می‌تواند باعث ناباروری شود. مردانی که قصد دارند در آینده بچه‌دار شوند، باید قبل از شروع درمان برای ذخیره‌سازی اسپرم اقدام کنند. با این حال، سرطان ممکن است تعداد اسپرم را کاهش دهد که این موضوع گرفتن یک نمونه باکیفیت را دشوار می‌کند.
بیشتر بدانید: آتروفی بیضه چیست؟
زمان مراجعه به پزشک
تشخیص به موقع تومور گناد نر می‌تواند میزان موفقیت درمان را افزایش دهد و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد. اگر متوجه وجود توده در بیضه خود شدید یا درد و تورم بیضه بیش از ۲ هفته ادامه داشت، به متخصص اورولوژی مراجعه کنید.
دلایل ابتلا به تومور گناد نر
اگر می‌خواهید بدانید سرطان بیضه از چی میاد، باید بگوییم که علت این بیماری به طور دقیق مشخص نیست. تورمو گناد نر زمانی آغاز میشود که تغییری در DNA سلول‌های بیضه ایجاد شود. DNA هر سلول شامل دستوراتی است که تعیین می‌کند سلول چه کاری انجام دهد. این تغییرات به سلول‌ها فرمان می‌دهند به سرعت رشد کنند و تکثیر شوند. سلول‌های سرطانی به جای مردن که بخشی از چرخه طبیعی زندگی سلول‌ها است، به رشد خود ادامه می‌دهند که این روند به انباشت سلول‌های اضافی در بیضه منجر میشود و در نهایت توده‌ای به نام تومور را تشکیل می‌دهد.
با گذشت زمان، تومور ممکن است از بیضه فراتر برود و به سایر نواحی گسترش یابد. بعضی از سلول‌ها از تومور اصلی جدا می‌شوند و به سایر قسمت‌های بدن سرایت می‌کنند. سرطان گناد نر معمولا به غدد لنفاوی، کبد و ریه‌ها گسترش می‌یابد. زمانی که بیماری به بخش‌های دیگر بدن می‌رسد، به آن سرطان متاستاتیک می‌گویند.
تقریبا تمام توموهای گناد نر از سلول‌های زاینده آغاز می‌شوند. این سلول‌ها وظیفه تولید اسپرم را بر عهده دارند. علت تغییر DNA در این سلول‌ها هنوز مشخص نشده است.
عوامل خطر ابتلا به بیماری
عواملی که احتمال ابتلا به تومور گناد نر را افزایش می‌دهند شامل موارد زیر هستند:
- بیضه نزول‌نکرده (کریپتورکیدیسم): بیضهها در دوران جنینی در شکم تشکیل می‌شوند و قبل از تولد به داخل کیسه بیضه می‌روند. چنانچه یکی از بیضهها هرگز پایین نیاید، خطر ابتلا به تومور گناد نر افزایش می‌یابد. حتی اگر مشکل با جراحی برطرف شود، همچنان احتمال ابتلا به سرطان وجود دارد.
- سابقه خانوادگی سرطان گناد نر: اگر یکی از اعضای خانواده شما به این بیماری مبتلا شده باشد، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به آن هستید.
- جوان بودن: سرطان بیضه در نوجوانان و بزرگسالان ۱۵ تا ۴۵ ساله شایع‌تر است. با این حال، می‌تواند در هر سنی رخ دهد.
- نژاد سفیدپوست: تومور گناد نر در افراد سفیدپوست نسبت به سایر نژادها شایع‌تر است.
روش تشخیص سرطان بیضه
گاهی‌اوقات خودتان متوجه توده، ورم یا سایر علائم سرطان می‌شوید. این علائم ممکن است در حین معاینه توسط پزشک هم تشخیص داده شوند. برای اینکه مشخص شود علائم شما به سرطان مربوط هستند یا خیر، به آزمایش نیاز است. ازمایش سرطان بیضه به روش‌های مختلف انجام میشود، از جمله:
- تشخیص سرطان بیضه با سونوگرافی: این تست به پزشک کمک می‌کند ماهیت توده‌ها را بهتر درک کند. سونوگرافی مشخص می‌کند که توده‌ها داخل بیضه قرار دارند یا خارج از آن. توده‌های داخل بیضه بیشتر احتمال دارد که سرطانی باشند.
- تشخیص سرطان بیضه با آزمایش خون: این تست می‌تواند پروتئین‌هایی که توسط سلول‌های سرطانی تولید می‌شوند را شناسایی کند. وجود این مواد در خون به تنهایی به معنی ابتلا به سرطان نیست؛ اما افزایش غیر عادی آن‌ها می‌تواند سرنخ مهمی برای پزشک باشد.
- جراحی برای برداشتن بیضه: اگر پزشک به سرطان مشکوک باشد، ممکن است جراحی برای برداشتن بیضه را پیشنهاد دهد. بیضه برداشته‌شده آزمایشگاه فرستاده میشود تا مشخص شود سرطانی است یا خیر.
بیشتر بدانید: تقویت اسپرم در ده روز
مرحله‌بندی سرطان
پس از تایید سرطان توسط پزشک، باید مشخص شود که آیا بیماری به سایر نواحی بدن گسترش یافته است یا خیر. به این فرآیند مرحله‌بندی سرطان گفته میشود. تشخیص مرحله سرطان به پزشک کمک می‌کند روند بیماری و احتمال موفقیت درمان را ارزیابی کند. آزمایش‌هایی که برای تعیین مرحله سرطان گناد نر انجام می‌شوند شامل سی‌تی اسکن و آزمایش خون هستند.
مراحل سرطان گناد نر از صفر تا سه درجه‌بندی می‌شوند:
- مرحله صفر و یک: تومور به بیضه و ناحیه اطراف آن محدود شده و به غدد لنفاوی یا سایر قسمت‌های بدن گسترش نیافته است.
- مرحله ۲: سرطان به غدد لنفاوی سرایت کرده است.
- مرحله سه: سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته است. البته همه سرطان‌ها در مرحله سه لزوما به نقاط دوردست نمی‌رسند. مرحله سه می‌تواند به این معنی باشد که سرطان به غدد لنفاوی رسیده و سطح نشانگرهای تومور به طور غیر عادی بالا است.
درمان تومور بیضه
انتخاب روش درمانی مناسب به نوع سرطان گناد نر و مرحله آن بستگی دارد. تیم پزشکی همچنین وضعیت سلامت عمومی شما و ترجیحات شخصی‌تان را در نظر می‌گیرد. در ادامه رایج‌ترین روش‌های درمان تومور بیضه را بررسی می‌کنیم.
۱. جراحی
برداشتن بیضه با جراحی که به آن ارکیکتومی رادیکال اینگوینال می‌گویند، اولین درمان پیشنهادی برای بیشتر انواع سرطان‌ها است. در صورتی که بیماری به خارج از بیضه گسترش نیافته باشد، این روش ممکن است تنها چیزی باشد که به آن نیاز دارید.
اگر احتمال گسترش سرطان وجود داشته باشد، ممکن است جراحی برای برداشتن بعضی از غدد لنفاوی توصیه شود. این غدد در آزمایشگاه بررسی می‌شوند تا وجود سرطان تایید شود. این نوع جراحی بیشتر برای درمان سرطان غیرسمینوما انجام میشود.
جراحی بیضه با خطراتی مثل خونریزی و عفونت همراه است. اگر جراحی برای برداشتن غدد لنفاوی انجام شود، ممکن است خطر آسیب‌دیدگی اعصاب هم وجود داشته باشد. جراحان تلاش می‌کنند از اعصاب محافظت کنند؛ اما گاهی‌اوقات بروز مشکل اجتناب‌ناپذیر است. اگر عصبی بریده شود، ممکن است مشکلاتی در انزال ایجاد شود؛ اما نعوظ تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد.
۲. شیمی‌درمانی
در این روش از داروهای قوی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده میشود. این داروها در سراسر بدن حرکت می‌کنند و باعث نابود شدن سلول‌های بدخیمی می‌شوند که فراتر از بیضه گسترش یافته‌اند.
شیمی‌درمانی معمولا بعد از جراحی انجام میشود تا سلول‌های سرطانی باقیمانده را از بین ببرد. در مواردی که سرطان بسیار پیشرفت کرده است، ممکن است قبل از جراحی هم انجام شود.
عوارض شیمی‌درمانی به نوع داروهای مصرفی بستگی دارد و معمولا شامل خستگی، کاهش شنوایی و افزایش خطر عفونت است. شیمی‌درمانی همچنین می‌تواند تولید اسپرم را در بدن متوقف کند. در بیشتر موارد، تولید اسپرم پس از بهبودی دوباره شروع میشود. اما گاهی اوقات، ناباروری به طور دائمی رخ می‌دهد.
۳. پرتودرمانی
در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده میشود. این روش معمولا برای درمان سرطان سمینوما مورد استفاده قرار می‌گیرد.
عوارض جانبی پرتودرمانی شامل حالت تهوع و خستگی است. این روش همچنین می‌تواند تعداد اسپرم را به طور موقت کاهش دهد و روی باروری تاثیر بگذارد.
۴. ایمونوتراپی (ایمنی‌درمانی)
سیستم ایمنی به طور طبیعی با حمله به میکروب‌ها و سلول‌های غیر طبیعی، با بیماری‌ها مبارزه می‌کند. اما سلول‌های سرطانی می‌توانند با پنهان شدن از دید آن، زنده بمانند. ایمونوتراپی به سیستم ایمنی کمک می‌کند این سلول‌ها را شناسایی کرده و نابود کند.
ایمونوتراپی گاهی‌اوقات برای درمان سرطان پیشرفته استفاده میشود. این روش ممکن است زمانی که سرطان به سایر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهد، به عنوان گزینه جایگزین در نظر گرفته شود.
پیشگیری از تومور گناد نر
راه قطعی برای پیشگیری از سرطان گناد نر وجود ندارد. بعضی از پزشکان خودآزمایی بیضهها را به طور منظم توصیه می‌کنند. در این روش، شما با لمس بیضه‌های خود به دنبال توده یا تغییرات غیر عادی می‌گردید.
البته همه پزشکان با این توصیه موافق نیستند. چون هیچ تحقیقی نشان نداده است که خودآزمایی می‌تواند خطر مرگ ناشی از تومور بیضه را کاهش دهد. حتی اگر این سرطان در مراحل پیشرفته تشخیص داده شود، معمولا قابل درمان است.
با این حال، آشنایی با حالت طبیعی بیضهها می‌تواند مفید باشد. با خودآزمایی می‌توانید به تغییرات احتمالی پی ببرید. اگر متوجه تغییراتی شدید که بیش از ۲ هفته ادامه داشت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
کلام پایانی
در این مقاله به این سوال که سرطان بیضه به چه شکل است و ایا سرطان بیضه درمان قطعی دارد یا خیر، پاسخ دادیم. اگر درباره این بیماری و نحوه درمان آن به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر اورولوژی آنلاین مشاوره داشته باشید و یا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر اورولوژی به متخصص مد نظر خود مراجعه کنید. همچنین می‌توانید با دکتر انکولوژی انلاین مشاوره داشته باشید و یا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر انکولوژی از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
علائم سرطان بيضه در مردان شامل درد، وجود توده در بیضه، احساس سنگینی در کیسه بیضه، تورم ناگهانی کیسه بیضه و بزرگ شدن بافت سینه یا حساسیت آن به لمس است.
بله. یک نوع سرطان خاص به نام کارسینومای کیسه زرده ممکن است کودکان یا نوزادان را تحت تاثیر قرار دهد. این نوع تومور به دلیل شباهت به کیسه زرده جنین به این نام شناخته میشود.
بله. تومور گناد نر در ۹۵ درصد موارد با موفقیت درمان میشود. اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، ممکن است میزان بهبودی به ۹۸ درصد هم برسد.
سلول‌های سرطانی به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابند که این موضوع طول عمر بیمار را کاهش می‌دهد.
عاقبت یا پیش‌آگهی سرطان بیضه بسیار عالی است. پیشرفت‌های پزشکی باعث شده‌اند که این بیماری حتی در صورت گسترش به سایر نقاط بدن به راحتی درمان شود.
طول عمر به میزان گسترش بیماری بستگی دارد. با این حال، ۹۵ درصد افراد حداقل تا پنج سال بعد از تشخیص بیماری و ۹۰ درصد آن‌ها حداقل تا ۱۰ سال بعد از آن زنده هستند.
پاسخ این سوال به میزان پیشرفت بیماری و نحوه درمان آن بستگی دارد. تومورهای غیرسمینوما معمولا در عرض ۲ سال و تومورهای سمینوما در عرض سه سال ممکن است عود کنند.
منابع: mayoclinic, my.clevelandclinic
