بقراط پدر علم پزشکی، از اولین افرادی بود که کاربردهای درمانی شیر الاغ را ثبت و مصرف آن را برای درمان بیماریهایی مانند تب، مشکلات کبدی و درد مفاصل توصیه کرد. از خواص شیر الاغ میتوان به تقویت سیستم ایمنی، کاهش خشکی پوست، بهبود عملکرد دستگاه گوارش و کاهش کلسترول مضر (LDL) اشاره کرد. در ادامه این مقاله از مجله سلامت درمانکده به بررسی خواص شیر خر، عوارض و روش مصرف آن میپردازیم.
فهرست محتوا
ارزش غذایی شیر الاغ
ارزش غذایی شیر خر در مقایسه با شیر گاو و شیر مادر را میتوانید در جدول زیر مشاهده کنید:
ارزش غذایی | شیر الاغ | شیر کامل گاو غنیشده با ویتامین D | شیر مادر |
کالری | ۴۹ | ۶۱ | ۷۰ |
پروتئین | ۲ گرم | ۳ گرم | ۱ گرم |
کربوهیدرات | ۶ گرم | ۵ گرم | ۷ گرم |
چربی | ۲ گرم | ۳ گرم | ۴ گرم |
کلسترول | ۳ درصد از مقدار مصرف روزانه (DV) | ۳ درصد از مقدار مصرف روزانه (DV) | ۵ درصد از مقدار مصرف روزانه (DV) |
ویتامین D | ۲۳ درصد از مقدار مصرف روزانه (DV) | ۹ درصد از مقدار مصرف روزانه (DV) | ۱ درصد از مقدار مصرف روزانه (DV) |
کلسیم | ۷ درصد از مقدار مصرف روزانه (DV) | ۱۱ درصد از مقدار مصرف روزانه (DV) | ۳ درصد از مقدار مصرف روزانه (DV) |
ریبوفلاوین | ۲ درصد از مقدار مصرف روزانه (DV) | ۱۳ درصد از مقدار مصرف روزانه (DV) | ۲ درصد از مقدار مصرف روزانه (DV) |
خواص شیر الاغ برای کودکان
شیر الاغ از نظر میزان لاکتوز، پروتئین و مواد معدنی شباهت زیادی به شیر مادر دارد. این شیر سرشار از مواد مغذی ضروری از جمله ویتامینها و مواد معدنی است که برای رشد و تکامل کودک حیاتی هستند. در مقایسه با سایر انواع شیر، شیر الاغ چربی و کالری کمتری دارد؛ اما میزان ویتامین D آن بیشتر است.
همچنین بیشتر پروتئینهای موجود در شیرهای لبنی از کازئین (Casein) و وی (Whey) تشکیل شدهاند. کازئین همان پروتئینی است که اکثر افراد مبتلا به آلرژی نسبت به آن واکنش نشان میدهند. شیر الاغ در این زمینه به شیر مادر شباهت دارد؛ زیرا مقدار کازئین آن کم و میزان پروتئین وی (Whey) آن بیشتر است.
یکی از مزایای قابل توجه شیر الاغ، خاصیت ضد حساسیتی آن است. مطالعات نشان دادهاند که تقریبا ۹۰ درصد از کودکانی که به پروتئین شیر گاو حساسیت دارند، میتوانند بدون واکنشهای نامطلوب از شیر الاغ استفاده کنند. این ویژگی، شیر الاغ را به یک جایگزین ارزشمند برای نوزادان مبتلا به آلرژی به پروتئین شیر گاو (CMPA) تبدیل کرده و احتمال واکنشهای آلرژیک را کاهش میدهد.

بیشتر بدانید: خواص شیر برای ریه
خواص شیر الاغ برای تقویت سیستم ایمنی بدن
این شیر حاوی پروتئینهایی است که میتوانند تاثیر مثبتی بر سلامت افراد داشته باشند؛ زیرا موجب تحریک آزادسازی سلولهای ایمنی مانند ماکروفاژها (Macrophages)، سلولهای کشنده طبیعی (Natural Killer Cells) و سلولهای سیتوتوکسیک تی (Cytotoxic T Cells) میشوند. این سلولها نقش حیاتی در کاهش واکنشهای التهابی بدن ایفا میکنند.
همچنین شیر الاغ حاوی ترکیبات زیستفعال مانند لیزوزیم (Lysozyme) و لاکتوفرین (Lactoferrin) است که خاصیت ضد میکروبی دارند. این ترکیبات میتوانند سیستم ایمنی را تقویت کرده و از ابتلا به عفونتها جلوگیری کنند. علاوه بر این، پروتئین وی (Whey) موجود در شیر الاغ نیز دارای خاصیت ضد باکتری و ضد ویروسی است. همچنین مطالعات نشان دادهاند که مصرف این شیر میتواند از گسترش باکتریهایی مانند لیستریا مونوسیتوژنز (Listeria monocytogenes)، اشریشیاکلی (E. coli) و استافیلوکوکوس اورئوس (S. aureus) جلوگیری کند.
در نظر داشته باشید که تحقیقات درباره فواید و اثرات شیر الاغ همچنان ادامه دارد؛ بنابراین توصیه میکنیم قبل از مصرف این شیر با یک متخصص تغذیه دراینباره مشورت کنید.
خواص شیر الاغ برای معده
برخی مطالعات نشان میدهند که شیر الاغ ممکن است در کاهش بیماریهای معده ناشی از ویروسها و باکتریها موثر باشد. همچنین این شیر میتواند رشد باکتریهای مفید روده را تقویت کرده و به بهبود سلامت کلی دستگاه گوارش کمک کند. در حالی که یافتههای اولیه نشاندهنده فواید بالقوه شیر الاغ برای سلامت دستگاه گوارش هستند؛ اما برای تایید آنها به شواهد و مطالعات بیشتری نیاز است.
خواص شیر الاغ برای استخوان
این شیر سرشار از کلسیم است و به حفظ استحکام استخوانها و پیشگیری از پوکی استخوان کمک میکند. همچنین لاکتوز موجود در شیر الاغ باعث میشود که کلسیم و فسفر بهتر جذب بدن شوند. علاوه بر این، شیر الاغ سرشار از ویتامین D است که نقش مهمی در جذب کلسیم و تقویت استخوانها دارد.
خواص شیر خر برای پوست
فواید شیر الاغ برای پوست عبارتاند از:
- آبرسانی و مرطوبکنندگی: شیر الاغ سرشار از ویتامینها و اسیدهای چرب است که بهطور عمیق پوست را آبرسانی و تغذیه کرده و به حفظ بافت پوست کمک میکند.
- خواص ضد پیری: آنتیاکسیدانهای موجود در شیر الاغ با ترمیم بافت پوست و نوسازی سلولهای آن، پوستی جوانتر و درخشانتر را به ارمغان میآورند.
- تسکیندهنده پوست: شیر الاغ حاوی ترکیبات ضد التهابی طبیعی است که قرمزی پوست را کاهش داده و برای افرادی با پوست حساس یا مبتلا به اگزما ایدهآل است.
- بازسازی پوست: پروتئینهای موجود در شیر الاغ به ترمیم و تقویت سد دفاعی پوست کمک کرده و از آن در برابر عوامل استرسزای محیطی محافظت میکنند.
بیشتر بدانید: خواص ماست برای پوست

خواص شیر الاغ برای دیابت
تحقیقات نشان میدهند که شیر الاغ ممکن است به بهبود مقاومت به انسولین و کاهش سطح گلوکز خون کمک کند. یک مطالعه بر روی موشهای مبتلا به دیابت نوع ۲ نشان داد که مصرف پودر شیر الاغ میتواند سطح قند خون را کاهش داده و حساسیت به انسولین را افزایش دهد. اگرچه این یافتهها امیدوارکننده هستند؛ اما باید توجه داشت که بیشتر این مطالعات روی مدلهای حیوانی انجام شده است. بدینترتیب، تحقیقات بالینی بیشتری برای اثبات فواید شیر الاغ در مدیریت دیابت انسانی مورد نیاز است.
خواص شیر الاغ برای فشارخون
شیر الاغ سرشار از مواد معدنی ضروری مانند کلسیم، پتاسیم و منیزیم است و ممکن است به حفظ فشار خون سالم کمک کند. با این حال، تحقیقات درباره فواید شیر الاغ روی سلامت قلبوعروق در مراحل ابتدایی است و برای تایید این اثرات به مطالعات بیشتری نیاز است. توصیه میکنیم در صورت ابتلا به بیماریهای قلبی-عروقی، از مصرف این شیر بدون مشورت با متخصص قلب خودداری کنید.
بیشتر بدانید: خواص ماست یونانی
خواص شیر الاغ برای ریه
ترکیبات زیستفعال، ویتامینها و مواد معدنی موجود در شیر الاغ فواید بسیاری برای افراد مبتلا به مشکلات تنفسی دارد. شیر الاغ سرشار از ویتامینهای A، B1، B2، B6، C، D و E و مواد معدنیای مانند کلسیم، منیزیم و پتاسیم است که برای سلامت کلی بدن ضروری هستند و از سیستم ایمنی پشتیبانی میکنند.
همچنین این شیر حاوی ترکیبات زیستفعالی مانند لیزوزیم و لاکتوفرین است. این ترکیبات به دلیل داشتن اثرات ضد میکروبی و ضد التهابی میتوانند به کاهش التهاب در ریهها کمک کنند و علائم مشکلات تنفسی را تسکین دهند. علاوه بر این، مطالعات اولیه نشان میدهند که شیر الاغ ممکن است به بهبود بیماران مبتلا به سرطان ریه کمک کرده و رشد سلولهای سرطانی را مهار کند. با این حال، تحقیقات در این زمینه هنوز در مراحل اولیه قرار دارد.
عوارض شیر الاغ
همانطور که اشاره شد، شیر الاغ سرشار از مواد مغذی و معدنی است. با این حال، مصرف آن میتواند باعث بروز عوارض جانبی مختلف شود. این عوارض جانبی عبارتاند از:
- بروز واکنشهای آلرژیک: افرادی که به شیر گاو آلرژی دارند، ممکن است به شیر الاغ نیز واکنش نشان دهند؛ زیرا ساختار پروتئینی مشابهی دارند.
- بروز مشکلات گوارشی: برخی افراد پس از مصرف شیر الاغ ممکن است علائم ناراحتی گوارشی مانند نفخ یا اسهال را تجربه کنند.
- خطر آلودگی: شیر الاغ خام ممکن است حاوی باکتریهای مضر باشد. بسیار مهم است که از شیرهای پاستوریزه شده استفاده کنید تا خطر ابتلا به میکروبها کاهش یابد.
- احتمال بروز کمخونی: برخی مطالعات نشان دادهاند که مصرف شیر الاغ ممکن است خطر کمخونی در نوزادان را بهدلیل نداشتن آهن مورد نیاز بدن آنها افزایش دهد.
بیشتر بدانید: خواص کشک برای کبد

طریقه مصرف شیر الاغ
شیر الاغ به شکلهای مختلفی مصرف میشود که عبارتاند از:
- شیر تازه الاغ: شیر الاغ معمولا پاستوریزه میشود تا باکتریهای مضر آن از بین برود. این شیر میتواند بهطور مستقیم بهعنوان نوشیدنی مصرف شده یا در آشپزی و شیرینیپزی استفاده شود.
- مکملهای پودری شیر الاغ: این پودر را میتوانید با آب مخلوط کرده و بهعنوان نوشیدنی بنوشید یا به دستورهای غذایی اضافه کنید.
- پنیر شیر الاغ: در برخی مناطق، از شیر الاغ برای تولید پنیر استفاده میشود. این پنیر به دلیل طعم منحصربهفرد و کمیاب بودن، قیمت بالایی دارد.
جمعبندی
در این مقاله به بررسی خواص شیر الاغ، روشهای مصرف و عوارض جانبی آن پرداختیم. این شیر فواید درمانی متعددی از جمله تقویت سیستم ایمنی بدن، بهبود عملکرد دستگاه گوارش، کاهش خشکی پوست و تقویت استخوانها دارد. با این حال، مصرف شیر الاغ ممکن است با عوارض جانبیای مانند واکنشهای آلرژیک، مشکلات گوارشی یا افزایش خطر کمخونی همراه باشد.
بدینترتیب، توصیه میکنیم قبل از مصرف شیر الاغ با یک متخصص تغذیه دراینباره مشورت کنید. شما میتوانید به وبسایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر تغذیه آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبتدهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر تغذیه از متخصص تغذیه مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
شیر الاغ باید پاستوریزه شود تا از نظر بهداشتی ایمن باشد. در صورت مصرف شیر تازه، بهتر است آن را قبل از مصرف بجوشانید.
شیر الاغ دارای خواص ضد التهابی است که میتواند به کاهش تحریک گلو و تسکین سرفه کمک کند. همچنین مواد مغذی موجود در آن سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و به درمان مشکلات تنفسی کمک میکنند.
شیر خر ممکن است باعث واکنشهای آلرژیک در افرادی که به لبنیات حساسیت دارند، شود. همچنین مصرف آن بدون پاستوریزه کردن میتواند خطر آلودگی به باکتریها و بیماریهای میکروبی را افزایش دهد.
شیر الاغ دارای ترکیبات ضد میکروبی است که میتواند به مقابله با باکتریها و عفونتها کمک کند. این خواص بهدلیل وجود پروتئینها و آنزیمهای خاص در این شیر است و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکنند.
منبع: healthline | webmd