دستگاه گوارش برای فرآیند هضم و جذب مواد مغذی به آنزیم‌های گوارشی نیاز دارد. زمانی که به دلایل مختلف مانند التهاب مزمن لوزالمعده یا برداشتن آن، بدن با کمبود آنزیم‌های پانکراس مواجه است، قرص پانکراتین تجویز میشود. این قرص با داشتن آنزیم‌های پانکراس مانند آمیلاز، لیپاز و پروتئازها به هضم پروتئین و چربی‌ها در مجرای گوارش کمک می‌کند. اگر داروی پانکراتین زیر نظر پزشک متخصص و با دوز صحیح مصرف شود، تاثیر چشمگیری در افزایش کیفیت افراد مبتلا به مشکلات گوارشی دارد.
در این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا شما را با کاربرد، عوارض و روش مصرف قرص Pancreatin بیشتر آشنا کنیم.
فهرست محتوا
قرص پانکراتین چیست؟
پانکراس یا همان لوزالمعده برای هضم غذا، آنزیم‌هایی را ترشح می‌کند و به معده می‌فرستد. در برخی موارد افزایش سن (کهنسالی) یا بیماری‌هایی مانند پانکراتیت، سرطان پانکراس و فیبروز کیستیک بر عملکرد گوارش تاثیر منفی می‌گذارند و آنزیم‌های مورد نیاز برای هضم نمی‌توانند به درستی کار خود را انجام دهند. در چنین مواقعی، قرص پانکراتین (Pancreatin) که در ترکیب شیمیایی خود حاوی آنزیم‌های آمیلاز، پروتئاز و لیپاز است به هضم چربی، پروتئین و کربوهیدرات در بدن کمک می‌کند.
این قرص زمانی که بدن آنزیم‌های گوارشی را در سطح کمی ترشح کند، به عنوان مکمل تجویز میشود، اما در صورتی که بدن به طور کامل توانایی ترشح آنزیم‌ها را از دست داده باشد، در دوز و مقدار بیشتری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مکانیسم اثر قرص Pancreatin
مکانیسم اثر داروی پانکراتین بر پایه تامین آنزیم‌های گوارشی ضروری برای هضم غذا عمل می‌کند. این دارو حاوی سه آنزیم اصلی است که عملکرد آن‌ها به شرح زیر هستند:
- آمیلاز: کربوهیدرات‌ها را به قندهای ساده تجزیه می‌کند و باعث تسهیل جذب آن‌ها در روده میشود.
- لیپاز: چربی‌ها را به اسیدهای چرب و گلیسرول تجزیه می‌کند و موجب هضم آن‌ها میشود.
- پروتئاز: پروتئین‌ها را به آمینو اسیدها و پپتیدهای کوچک‌تر تجزیه می‌کند.
زمانی که این آنزیم‌ها در روده کوچک آزاد می‌شوند، فرآیند هضم غذا را بهبود می‌بخشند و جذب مواد مغذی را افزایش می‌دهند.
بیشتر بدانید: نحوه مصرف قرص بیسموت ساب سیترات 120 میلی گرم
قرص پانکراتین برای چیست؟
پانکراتین حاوی آنزیم‌های گوارشی است. پانکراس این آنزیم‌ها را برای هضم پروتئین‌ها، چربی‌ها و قندها تولید می‌کند. زمانی که آنزیم‌های گوارشی به اندازه کافی ترشح نشوند، قرص پانکراتین توسط پزشک تجویز میشود. برخی شرایط پزشکی همچون پانکراتیت، سرطان پانکراس، فیبروز کیستیک، جراحی پانکراس یا کهنسالی عوارضی مانند کمبود آنزیم‌های گوارشی در بدن به همراه دارند. پزشک در چنین مواقعی، متناسب با نیاز بدن هر فرد، دوز معمول ۵۰۰ تا ۲۵۰۰ یا ۲۵۰۰۰ تا ۸۰۰۰۰ واحد لیپاز بر کیلوگرم از داروی پانکراتین را تجویز می‌کند. همچنین قرص پانکراتین در درمان استئاتوره (مدفوع چرب) ناشی از برداشتن تمام یا قسمتی از معده یا روده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربرد این دارو برای اهداف دیگر شامل موارد زیر هستند:
قرص پانکراتین برای نفخ
پانکراتین می‌تواند در کاهش نفخ ناشی از سوءهاضمه و کمبود آنزیم‌های گوارشی موثر باشد. این دارو با بهبود تجزیه کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها، پروتئین‌ها و در نتیجه هضم غذا به کاهش تجمع گاز در دستگاه گوارش کمک می‌کند.
قرص پانکراتین برای هضم غذا
این قرص نوعی مکمل آنزیم‌های گوارشی به‌شمار می‌آید و با تجزیه چربی‌ها، کربوهیدرات و پروتئین‌ها به هضم بهتر غذا در شرایطی مانند کهنسالی یا بیماری‌هایی همچون پانکراتیت، سرطان پانکراس و فیبروز کیستیک کمک می‌کند.
قرص پانکراتین در بدنسازی
مصرف این دارو در بدنسازی معمولا به دلیل بهبود هضم و جذب مواد مغذی انجام میشود. بدنسازانی که در دوره عضله‌سازی و حجم‌گیری غذاهای پرکالری و با پروتئین بالا مصرف می‌کنند، ممکن است با مشکلات گوارشی مواجه شوند و نیاز به داروی پانکراتین داشته باشند. با این حال، مصرف قرص Pancreatin بدون نیاز پزشکی و مشورت با متخصص توصیه نمی‌شود.
بیشتر بدانید: قرص مبورین
قرص پانکراتین برای لاغری
داروی پانکراتین به طور مستقیم برای کاهش وزن توصیه نمی‌شود و با هدف لاغری مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. این دارو ممکن است با جذب بهتر ویتامین‌ها، مواد مغذی و بهبود هضم غذا به داشتن وزن ایده‌آل و حفظ تناسب اندام کمک کند. با این حال، مصرف آن بدون وجود مشکل گوارشی نه تنها موجب لاغری نمی‌شود، بلکه تاثیر منفی بر تعادل آنزیم‌های طبیعی بدن می‌گذارد.
روش مصرف داروی پانکراتین
قرص پانکراتین باید کاملا مطابق با دستورالعمل پزشک مصرف شود. پزشک دوز و مقدار این دارو را بر اساس شرایط بیمار و شدت کمبود آنزیم‌های گوارشی مشخص می‌کند. همچنین معمولا پزشک همراه با مصرف قرص Pancreatin رژیم غذایی خاصی در نظر می‌گیرد که رعایت آن می‌تواند اثربخشی دارو را افزایش دهد. نکات مهم حین مصرف این قرص شامل موارد زیر هستند:
- دارو را تا اتمام دوره درمان به طور کامل مصرف کنید.
- این قرص باید همراه با یک لیوان آب بلعیده شود؛ بنابراین از شکستن، خرد کردن یا جویدن آن بپرهیزید.
- دوز قرص را به طور خودسرانه تغییر ندهید یا دارو را بدون مشورت با پزشک به طور ناگهانی قطع نکنید.
- این دارو را همراه با غذا یا میان‌وعده مصرف کنید.
- در صورتی که پزشک قرص پانکراتین خارجی برای شما تجویز کرده، به صورت خودسرانه برند دارو را تغییر ندهید.
- قرص پانکراتین برای کودکان باید با تجویز مستقیم پزشک مورد استفاده قرار بگیرد.
- اگر خوردن یک نوبت از قرص را فراموش کردید، به محض یادآوری دوز فراموش‌شده را مصرف کنید. با این حال، اگر نوبت بعدی دارو نزدیک است (کمتر از چهار ساعت)، می‌توانید خوردن قرص را طبق دستورالعمل پزشک ادامه دهید.
- هیچ‌وقت برای جبران نوبت فراموش‌شده دارو، ۲ دوز از آن را به صورت همزمان مصرف نکنید؛ زیرا مصرف بیش از حد داروی پانکراتین می‌تواند موجب بروز عوارض جانبی شود.
بیشتر بدانید: قرص سولفاسالازین
بهترین زمان مصرف قرص پانکراتین
داروی پانکراتین باید همراه با غذا یا بلافاصله پس از آن مصرف شود تا در فرآیند هضم غذا موثر باشد. همچنین بسیار مهم است که این قرص را هر روز در ساعت مشخصی بخورید تا دوز ثابتی از دارو در بدن باقی بماند.
موارد احتیاط و منع مصرف داروی پانکراتین
این قرص باید در صورت شرایط و بیماری‌های زیر با احتیاط مورد استفاده قرار بگیرد و ممکن است در مواردی منع مصرف داشته باشد:
- حساسیت به ترکیبات دارو
- آسم
- نقرس
- بیماری پانکراتیت حاد
- بیماری طولانی‌مدت مرتبط با پانکراس
- عدم تحمل پروتئین حیوانی
- مشکل انسداد یا وجود سوراخ در معده و روده
- مشکلات کبدی و کلیوی
- بیماری‌های قلبی
- فشار خون بالا یا پایین
- بیماری پارکینسون
- افسردگی یا افکار خودکشی
قرص پانکراتین در بارداری و شیردهی
در حال حاضر تحقیقات کافی درباره اثرگذاری ترکیبات داروی پانکراتین در بارداری روی جنین وجود ندارد؛ از همین‌رو مصرف آن در دوران بارداری بدون مشورت با پزشک توصیه نمی‌شود. بنابراین اگر قصد حاملگی دارید یا باردار هستید، قبل از مصرف قرص Pancreatin با دکتر متخصص زنان مشورت کنید.
همچنین مصرف قرص پانکراتین در شیردهی هم توصیه نمی‌شود؛ زیرا تاکنون مطالعاتی درباره انتقال ترکیبات این دارو از طریق شیر مادر به نوزاد و تاثیرگذاری آن انجام نشده است.
بیشتر بدانید: قرص دایجستیو
عوارض قرص پانکراتین ۲۵۰۰۰
دوزهای مختلف این قرص ممکن است مانند هر داروی دیگری موجب بروز عوارض جانبی رایج شوند. برخی از عوارض احتمالی داروی پانکراتین شامل موارد زیر هستند:
- حالت تهوع و استفراغ
- درد شکمی
- سوزش دهان
- درد و تورم مفاصل
- یبوست یا اسهال
- هماچوری
- راش مقعد
- سردرد
- ابتلا به عفونت استرپتوکوکی
- احساس درد در گردن
- احتقان بینی
- افزایش یا افت قند خون
- مدفوع غیر طبیعی
- ایجاد سنگ کیسه صفرا
- آسیت
- ادم محیطی
واکنش آلرژیک مانند بثورات پوستی، خارش، تورم، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی و حالت غش از عوارض جدی این دارو به‌شمار می‌آیند که در صورت مشاهده آن‌ها باید سریعا بیمار را به اورژانس بیمارستان برسانید.
تداخل دارویی قرص Pancreatin
تداخل دارویی می‌تواند اثربخشی این قرص را کاهش دهد یا موجب افزایش احتمال بروز عوارض جانبی شود. داروهایی که ممکن است با قرص پانکراتین تداخل ایجاد کنند، عبارت‌اند از:
- ترکیبات حاوی آهن
- آنتی‌اسیدها
- میگلیتول
- ایزواتارین
- آکاربوز
راهنمای مراجعه به پزشک
وجود آنزیم‌های گوارشی به اندازه در بدن، اهمیت زیادی دارد؛ زیرا موجب تسهیل فرآیند هضم و جذب مواد مغذی میشود. قرص پانکراتین حاوی آنزیم‌های گوارشی است که برای بهبود هضم غذا و کمبود این آنزیم‌ها در افراد مبتلا به نارسایی پانکراس، پانکراتیت و فیبروز کیستیک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این دارو آنزیم‌هایی همچون آمیلاز، لیپاز و پروتئاز دارد که به ترتیب برای تجزیه کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها مفید هستند. با این حال، مصرف قرص Pancreatin بدون تجویز مستقیم پزشک توصیه نمی‌شود؛ زیرا استفاده نادرست از آن احتمال بروز عوارض جانبی مانند مشکلات گوارشی و واکنش آلرژیک را افزایش می‌دهد.
ما در این مقاله از مجله درمانکده شما را با کاربرد، عوارض و روش مصرف داروی پانکراتین آشنا کردیم. اگر درباره ایمنی مصرف این قرص متناسب با شرایط خاص خود سوالات بیشتری دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله متخصص گوارش آنلاین مشورت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص گوارش از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
پانکراتین حاوی آنزیم‌های گوارشی برای هضم و جذب بهتر است که برای جبران کمبود این آنزیم‌ها در مواردی مانند پانکراتیت، سرطان پانکراس، فیبروز کیستیک یا کهنسالی تجویز میشود.
ارتباط معناداری بین قرص پانکراتین و چاقی وجود ندارد. این دارو به طور کلی برای کاهش یا افزایش وزن تجویز نمی‌شود.
این دارو را به دور از دسترس کودکان و در جای خشک و خنک نگهداری کنید.
منابع: verywellhealth | webmd
